Бюджеттік есеп және есептілік

Жоспар
Кіріспе

1 Бюджеттік заңнамалармен бюджеттерді атқару
2 Республикалық бюджеіті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган
3 Бюджеттік көрсеткіштерді талдаудың әдістері мен кезеңдері
4 Кірістер бойынша бюджеті атқару маңында салықтар, алымдар
5 Ұлттық қорды тиімді басқару

Бюджеттік заңнамалармен бюджеттерді атқару женіңдегі есеп беруді қарау мен бекіту қарастырылған. Бюджетті атқару бойынша есеп беруді бюджетгік ақша алушылар мемлекеттік мекемелері мен бюджеттік бағдарламалар әкімшіліктері есептемеліктерінің негізінде бюджетті атқару жөніндегі тиісті уәкілетті орган дайындайды.
Бюджетті атқару жөніндегі барлық есеп берулерді құру негізі болып бюджеттік есеп табылады. Бюджеттік есеп — ол бюджеттік операциялар жөнінде ақшалай түрде ақпараттарды жинау, тіркеу кәне қорытудың ретке салынған үздіксіз деректі жүйесі. Бюджеттік есепті жүргізу тәртібін бюджеті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган тағайындайды.
Ауыстырмалық операциялар мен олардың есебі Ұлттық банкте ашылған Бірыңғай қазынашылық шотта жүргізіледі. Бұл шот бақылаулық шоттар мен мемлекеттік мекемелердің шоттарындағы бюджет құралдарының қалдықтарын құрайды. Бюджеттік кодекске сәйкес тек қана бюджеті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органда ашылатын мемлекеттік мекемелердің шоттары келесілер:
• бюджеттік ақшалармен жасалатын операциялардың есебі үшін
арналған бюджеттік шот;
• тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден алатын
ақшалардың мемлекеттік мекемелер қарамағында қалатындарының
түсуі мен жұмсауының есебі үшін арналған шот;
• жеке және заңды тұлғалардан қайырымдылық пен демеушілік түрде
түсетін ақшалардың түсуі мен жұмсауының есебі үшін арналған шот;
• мемлекеттік мекемелердің уақытша иелігіне түсетін ақшаларды
есепке алу үшін арналған депозиттік шот;
• бюджеттік инвестициялық жобаны күту үшін арналған шетел
валютасындағы арнайы шот;
• бюджеттік инвестициялық жобаның шетел валютасындағы
арнайы шотқа Ұлттық валютадағы шот;
• бюджеттік инвестициялық жобаны іске асыру мерзімінде ақшаларды
есепке алу мен пайдалану үшін арналған жаңғырмалы шот;
• шетел валютасымен операциялар жүргізу үшін арналған шетел
валютасындағы шот;
• мемлекеттік мекеменің айрықша шығыстарын жүргізуге қажетті
ақшаларды есепке алу мен жұмсау үшін арналған нақтылық
қаржыландыру шоты.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Бюджеттік есеп және есептілік
Бюджеттік заңнамалармен бюджеттерді атқару женіңдегі есеп беруді қарау
мен бекіту қарастырылған. Бюджетті атқару бойынша есеп беруді бюджетгік
ақша алушылар мемлекеттік мекемелері мен бюджеттік бағдарламалар
әкімшіліктері есептемеліктерінің негізінде бюджетті атқару жөніндегі тиісті
уәкілетті орган дайындайды.
Бюджетті атқару жөніндегі барлық есеп берулерді құру негізі болып
бюджеттік есеп табылады. Бюджеттік есеп — ол бюджеттік операциялар жөнінде
ақшалай түрде ақпараттарды жинау, тіркеу кәне қорытудың ретке салынған
үздіксіз деректі жүйесі. Бюджеттік есепті жүргізу тәртібін бюджеті атқару
жөніндегі орталық уәкілетті орган тағайындайды.
Ауыстырмалық операциялар мен олардың есебі Ұлттық банкте ашылған
Бірыңғай қазынашылық шотта жүргізіледі. Бұл шот бақылаулық шоттар мен
мемлекеттік мекемелердің шоттарындағы бюджет құралдарының қалдықтарын
құрайды. Бюджеттік кодекске сәйкес тек қана бюджеті атқару жөніндегі
орталық уәкілетті органда ашылатын мемлекеттік мекемелердің шоттары
келесілер:
• бюджеттік ақшалармен жасалатын операциялардың есебі үшін
арналған бюджеттік шот;
• тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден алатын
ақшалардың мемлекеттік мекемелер қарамағында қалатындарының
түсуі мен жұмсауының есебі үшін арналған шот;
• жеке және заңды тұлғалардан қайырымдылық пен демеушілік түрде
түсетін ақшалардың түсуі мен жұмсауының есебі үшін арналған шот;
• мемлекеттік мекемелердің уақытша иелігіне түсетін ақшаларды
есепке алу үшін арналған депозиттік шот;
• бюджеттік инвестициялық жобаны күту үшін арналған шетел
валютасындағы арнайы шот;
• бюджеттік инвестициялық жобаның шетел валютасындағы
арнайы шотқа Ұлттық валютадағы шот;
• бюджеттік инвестициялық жобаны іске асыру мерзімінде ақшаларды
есепке алу мен пайдалану үшін арналған жаңғырмалы шот;
• шетел валютасымен операциялар жүргізу үшін арналған шетел
валютасындағы шот;
• мемлекеттік мекеменің айрықша шығыстарын жүргізуге қажетті
ақшаларды есепке алу мен жұмсау үшін арналған нақтылық
қаржыландыру шоты.
Осы шоттардың мәліметтері бойынша бюджетті атқару жөніндегі
есептемелердің барлық түрлері құрылады. Есептемелерді дайындаушылар бойынша
бюджетті атқару жөніндегі есеп берулер төрт түрге бөлінеді. Олар:
1) мемлекеттік мекемелердің есеп беруі;
2) бюджеттік бағдарламалар әкімшіліктерінің есеп беруі;
3) бюджеті атқару женіндегі уәкілетті органның есеп беруі;
4) үкімет пен жергілікті атқарушы органдардың есеп берулері.
Барлық есеп берулер бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган
белгілеген тәртіппен құрылады және ұсынылады. Республикалық бюджетті атқару
жөніндегі есеп берудің құру менұсыну тәртібін ҚР Президенті тағайындайды.
Бюджетті атқару жөніндегі есеп беру келесі талаптарды сақтау арқылы
құрылуы тиіс:
• нақтылық, яғни атқарылған бюджеттік операциялар есебі қателіксіз
және дүрыс болуы;
• толығу, яғни есеп беруде барлық қажетті ақпарат болуы;
• сәйкестік, яғни есеп беру құруда Бюджеттік кодекс пен басқа да
нормативтік актілер ережелерінің сақталуы.
Республикалық бюджеіті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган өткен
қаржы жылғы республикалық бюджетті атқару бойынша жылдық есепті ҚР
Үкіметіне, бюджетті жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және
мемлекеттік қаржылық бақылау органына ұсынады. Бұл республикалық бюджетті
атқару жөніндегі жылдық есеп беру бекітілген, анықталған, түзетілген
республикалық бюджетті және оның кассалық атқарушы көрсетуі тиіс. Есепке
қосымша ретінде түсіндірме хат және бюджеттің түсімдері бойынша атқаруы мен
республикалық бюджеттік бағдарламаларды іске асыру мен олардың
тиімділігінің бағалауы жөнінде аналитикалық есеп қоса тіркеледі.
ҚР Үкіметінің Парламент пен Есеп комитетіне ұсынған өткен қаржы жылғы
республикалық бюджетті атқару жөніндегі жылдық есеп Мәжіліс пен Сенатта
Есеп комитетінің тұжырымын алғаннан кейін қаралып, Парламент палаталарының
бірлескен отырысында бекітіледі. Ал облыс, республикалық маңызы бар қала,
астана, аудан және облыстық маңызы бар қалалар бюджеттерін атқару жөніндегі
есептер Бюджет кодексында белгіленген тәртіппен тиісті Маслихаттар
сессияларында қаралып бекітіледі.
Қаржы және салық органдары, қазынашылық және бақылаушы органдар мен
басқа да ведомстволар жүргізетін бюджеттік көрсеткіштерді экономикалық
талдау бюджеттік процестің маңызды бір элементі болып табылады. Бұл талдау
барлық кезеңдерде жүргізіледі - бюджетті қалыптастыруда, қарауда, бекітуде
және атқаруда. Мұндай талдау арқылы бюджеттік көрсеткіштердің
дәйектемілігі, құрылымдық, дииамикалық өзгерістер мен басқа да параметрлері
анықталады. Қазіргі кезенде бюджеттерді болжамдық қалыптастыруға көшу және
барлық деңгейдегі бюджеттерді реттеу мен бюджетаралық қатынастарды құру
мәселелерін шешуге байланысты экономикалық талдаудың мәні мен қажеттілігі
күшейе түсуде.
Бюджеттік көрсеткіштерді талдаудың әдістері мен кезеңдері, сондай-ақ
ақпараттарды өңдеу мен зерттеу әдістері жалпы экономикалық талдаудың
талаптарына негізделеді. Мұндай талдау жүргізу барысында жүйелік,
объективтік, нақтылық және оперативтік принциптер сақталуы тиіс. Талдау
жүргізудің тізбектілігін келесі кезеңдер түрінде болуы мүмкін:
1) қажетті мәліметтерді тексеру, жинақтау және топтау;
2) талдау жасау—көрсеткіштерді салыстыру, өзгерістердің себептерін,
факторларын анықтау, көрсеткіштер арасындағы өзара байланыстар
мен өзара тәуелділіктерді әшкерелеу;
3) қорытындылар мен тұжырымдар қалыптастыру;
4) талдау нәтижелері бойынша ұсыныстар жасау.
Бюджет процесінің әр түрлі кезеңдерінде талдау бағыттарының өз
ерекшеліктері бар. Мысалы, бюджеті қалыптастыру маңында Парламент
комиссиялары бюджеттік көрсеткіштер есептемелерінің заңнамаларға,
шығыстардың мемлекетпен кепілденген әлеуметтік нормативтерге, қаржылық
қамтамасыз ету көлемдердің белгіленген болжамдар мен экономика секторлары
және әлеуметтік салалардың даму пропорцияларына сәйкестігін талдайды, ал
қазынашылық органдар бюджеттердің деңгейлері бойынша кірістердің түсуі мен
бөлуін, бюджет құралдарын нақты пайдалану мен басқа да көрсеткіштерді
талдайды.
Бюджет атқаруының бірқатар жекеше және аса жете талдауы жүргізіледі,
себебі бұл арада жалпы қорытындылар мен қоса бюджетік кірістер мен шығыстар
бойынша атқаруының жеке нәтижелерін талдау әдістемелерін пайдалануы мүмкін.
Жалпы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.