Өңделетін шикізат пен дайын өнімдер ассортименті және сипаттамасы

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе: 1. Әдеби шолу

5: 7

Кіріспе:

2. Технологиялық бөлім

2. 1 Өңделетін шикізат пен дайын өнімдер ассортименті және сипаттамасы

5: 15

Кіріспе: 2. 2 Қондырғының схемасын таңдау және негіздеу

5: 19

Кіріспе: 2. 3 Қондырғының технологиялық схемасының сипаттамасы

5: 21

Кіріспе:

3. Технологиялық есептеулер

3. 1Қондырғының материалдық балансы

5: 24

Кіріспе: 3. 2 Конструктивті есептеулер

5: 26

Кіріспе: 3. 3 Негізгі аппаратты таңдау және негіздеу

5: 34

Кіріспе: Қорытынды

5: 38

Кіріспе: Пайдаланылған әдебиеттер

5: 39

Кіріспе

Соңғы жылдары мұнай, газ бен мұнайға серік газдардың маңызы өте зор. Мұнай тектес табиғи жанар газдар жер қойнауындағы өз алдына жеке -жеке таза газ кендерін, болмаса мұнай ішінде еріп, тұтас мұнай - газ горизонттарын құрастырып немесе тікелей мұнай бетінде шоғырланып орналасады. Мұнай кеніштерін игеру, өндіру процесінде мұнаймен араласып, сыртқа шығатын газды - ілеспе газ деп атайды.

Жалпы алғанда мұнай қабаттарында, қандай мөлшерде болмасын, еріген газ кездеседі.

Жанар газдардың құрамы (CH) көмірсутектерінен тұрады, олардың ішінде метан, этан, пропан, бутон, пентан т. б. газдар кездеседі. Таза газдан тұратын горизонттардың құрамында метанның көлемі басымырақ келіп, аумағы 98%-ке дейін жетеді.

Газ құрамында жеңіл газдар (метан және этан) көп болған сайын оның салмағы жеңіл келуімен қатар тез қызу бөледі, ал ауыр газдардың құрамында метан және этан аз мөлшерде болады.

Атмосфералық жағдайда (және 0˚ С температурада) метан және этан газ күйінде кездеседі. Пропан мен бутан газ күйінде кездессе де шамалы қысым арқылы сұйық көмірсутегіне тез айналады.

Газ - көлеміндегі жеңіл және ауыр (пропаннан жоғары) көмірсутектерінің құрамына байланысты - құрғақ және майлы газдар болып екі топқа бөлінеді.

Құрғақ газдар қатарына ауыр көмірсутектерінен арылған, тек қана метаннан тұратын газдар жатады.

Майлы газдар ауыр көмірсутектеріне қанық, айыру процесінде олардан сұйық газбен бензинді газдар алуға болатын газдар жатады. Ертеректе мұнайға серік газдарды пайдаланбай, өртеп жіберіп отқан.

Бұрындары ауада жағылып келген газдың көлемі қазіргі таңда анағұрлым қысқарды. Ауада жағылатын газ көлемі 2007 жылмен салыстырғанда, бес есеге жуық азайған. Ал қазіргі кезде оларды жинап алады да әрі қарай өңдеу арқылы мұнай химиялық өнеркәсіптерде маңызды шикізат ретінде қолданылады.

Бұл мұнайға ілеспе газды толық өңдеуге, ауаға шығатын зиянды заттарды азайтуға, экологиялық жағдайды жақсартуға, өндірілетін өнімдер сапасын арттыруға, өңірдегі кәсіпорындар мен тұрғындарды арзан көгілдір отынмен қамтамасыз етуге, өнімнің әлемдік нарыққа шығуына алғышарт жасайды.

Ілеспе мұнай газдарын газ өңдеу зауыттарында өңдеудің мәнісі олардан тұрақты газ бензинін бөлу, сұйытылған газдар және техникалық таза жеке көмірсутектерін алу.

Жер астынан алынатын табиғи газбен бірге су буы, сұйық су, көміртекті газ, күкіртті сутегі, азот және гелий болады. Күкіртті сутегі және көміртекті газды жинау мен тасымалдау желісін күшті коррозияга ұшыратады, ал судың болуы қатты гидраттар (СН ₄ ·6Н ₂ О, СН ₄ ·7Н ₂ О, С ₃ Н ₈ ·18Н ₂ О және басқа) түзілу мүмкіндігінің себепшісі болады, олар газ құбырының қабырғаларына отырып, оның газды жіберу қабілетін азайтады. Сондықтан газды алысқа тасымалдау алдында құрғатады және тазалайды. Табиғи және ілеспе мұнай газдарын газ өңдеу зауыттарында іске асырады.

Қазіргі уақытта өндірісте газ қоспаларынан бағалы компоненттерді бөліп алу үшін немесе бұл қоспаларды зиянды заттардан тазарту үшін абсорбция процестерін қолданады.

Газдардың құрамында күкіртті қосылыстардың кездесуі шикізаттарды ары қарай өңдеуге тасымалдауға кері әсерін тигізеді сондықтан да газдарды өңдемес бұрын тазалау керек. Өңдеу процесі кезінде күкіртті қосылыстардың болуы процесте қолданылатын катализаторды улайды, сонымен қатар аппараттар мен қондырғыларды коорозияға ұшыратады.

Абсорбция процесі абсорбент көмегімен газ немесе бу - газ қоспаларынан газдар немесе буларды сіңіру. Абсорбциялық процестер химиялық технологияда кең таралған және бірқатар маңызды өндірістердің негізгі технологиялық сатысы болып табылады. Сонымен қатар, абсорбциялық процестер атмосфераға шығарылатын газдарды зиянды қоспалардан санитарлық тазарту кезінде (мысалы, газдардың фторлы қосылыстардан тазарту, өндірісте бөлінетін минералды қоспалардан тазарту, т. б. ) қолданылатын негізгі процесс болып табылады.

Табиғи және мұнай газдардан бөлініп алған элементарлы күкірт бөлуге немесе күкірт қышқылын алу мақсатында қолданылады.

Газды өңдеудің негізгі мақсаты - бастапқы газ құрамынан қышқыл компоненттерді және ылғалды, ал содан кейін осы газдан II және III топ көмірсутектерін бөлу болып табылады.

Өнімдердің сапасын арттыру және газ өңдеу зауыттарының құрал - жабдықтарын пайдалану жағдайларын жақсарту мақсатында көмірсутектік газдарды механикалық қоспалардан алдын - ала тазалайды, құрғатады және одан кейін күкіртсутектен және СО ₂ -ден тазалайды.

Осы мақсаттарды алға ала отырып курстық жұмыста Жаңажол кен орынының ілеспе газын дайындаудың бөлімдері қарастырылу ұсынылады.

1. Әдеби шолу

Барлық дерлік көмірсутек шикізаттарын шығу тегіне байланысты біріншілік және екіншілік көмірсутек газдары деп екі топқа бөлінеді. Біріншілік көмірсутек газдары - жер қойнауынан тікелей өңдірілетін газдар. Жер қойнауында таралуымен құрамы бойынша оларды табиғи және мұнайға серік газдар деп екіге бөлеміз. Табиғи газдардың құрамы таза газ кен орындарындағы жеңіл көмірсутекті газдардан тұрады. Ал мұнайға серік газдар мұнай кен орындарында мұнаймен бірге өндірілетін газдар.

Мұнайға серік газдар мұнай немесе мұнай шикізатының үстін бүркеп жатады. Мұнайды өндіру кезінде өңдеу тығыздығын төмендеткен кезде сұйық мұнай құрамындағы газдар жеңіл әрі тез бөлініп шығады. Ертеректе мұнайға серік газдарды пайдаланбаған. Ал қазіргі кезде мұндай газдарды жинап алады да әрі қарай өңдеу арқылы мұнай химиялық өнеркәсіптерде маңызды шикізат ретінде қолданылады.

Табиғи және мұнайға серік көмірсутек газдары отын және мұнай химиясының шикізатын өндіруде өте құнды шикізаттарға жатады. Табиғи жанғыш газдар метан қатарының көмірсутектер қоспасы боп табылады. Кейбір кен орындар газдары құрамында күкіртсутек және СО ₂ сияқты қышқыл компоненттері, азот, оттегі, сирек газдар гелий мен аргон, және барлық табиғи газдар серігі - су булары.

Табиғи газдар құрамына кіретін көмірсутектерді шартты түрде үш топқа бөлуге болады:

I топқа - метан мен этан кіреді. Олар қалыпты жағдайда құрғақ газ болады, олар 60-95%-ды құрайды.

II топқа - пропан, і- бутан және n- бутан кіреді. Бұл көмірсутектер таза күйінде және қалыпты жағдайларда газ болады, ал жоғары қысымдарда сұйық күйге ауысады, көмірсутектердің бұл тобы сұйытылған газдар деп аталады.

III топқа - і -пентан, n- пентан, гексан және неғұрлым жоғары молекулалы көмірсутектер жатады. Қалыпты жағдайларда бұл көмірсутектер - сұйықтықтар және олар бензиндердің құрамына кіреді.

Механикалық қоспалардан тазалау. Механикалық қоспалардан тазалауды негізінен механикалық құралдар көмегімен іске асырады. Газ тазалауды құрғақ және ылғалды әдістерге бөледі. Құрғақ тазалауда құрғақ шаң ұстатқыштар қолданылады: циклондар, тұндырғыш аппараттар және электрофильтрлер.

Циклондардың әсері, ортадан тепкіш күшті, ластанған газды жоғары жылдамдықпен аппаратқа жанама жолмен енгізудің нәтижесінде және оның одан әрі қозғалысы бұранда түрінде болған жағдайда пайдалануға негізделген. Тозаң ортадан тепкіш күштің әсерімен қабырғасына лақтырылып төменгі саңылау арқылы бункерге түседі, ал тазаланған газ ағымы циклонның орталық құбыры арқылы шығарылады. Тазалу коэффициенті тозаң бөлшектерінің мөлшеріне және циклон диаметріне байланысты. Ортадан тепкіш күш, циклон диаметрі аз болған сайын көп әсер етеді. Тазалуға қажетті газ мөлшері көп болған сайын 4 немесе 8 -ден тұратын циклондар топтарын, сандары оннан жүзге дейін жететін батарея типтес бір агрегатқа жиынтығын пайдаланады.

Газды тозаңнан тазалаудың ең тиімді әдісі электр сүзгіште тазалау болып саналады. Олардың әсері газды иондандыруға, яғни оның молекуласының оң және теріс иондарға ыдырауына, қарама - қарсы зарядталған электродтарға қозғалуына негізделген. Электродтар арасында потенциалдар айырмашылығының бірнеше мың вольтке дейін өсуімен иондар мен электрондар кинетикалық энергиясының күрт көтерілуінің нәтижесінде олар кездескен молекулаларды иондарға ыдыратады да газ толық ионданады. Мұндай жағдайда өткізгіш айналасында газдың әлсіз жарық шығаруы байқалады. Электродпен бірдей белгідегі иондар басқа тұндырғыш, (+) полюспен қосылған электродқа жылжиды.

Тозаңдалған газдағы (-) иондар жылжығанда тозаңға зарядын беріп, оларды тұндырғыш электродтарға бағыттайды. Шаң бөлшегі өзінің зарядын тұндырғыш электродтарға береді және өзінің салмағының әсерінен шөгеді немесе сілкуден лақтырылады. Электросүзгіштер жоғары кернеулі (40-70кВ) тұрақты электр тоғымен істейді. Тозаңның тоқ өткізгіштігін көтеру және оның тұнуын жақсарту мақсатында газды ылғалдайды. Түтік және пластинка тәрізді электрсүзгіштер бар. Газдың булардағы тазалану дәрежесі 80-98% дейін жетеді.

Ылғал газды тазалау тозаңдалған газ ағымының сұйықтықпен (минералды май) тығыз контактта болуына негізделген. Мұнда қатты бөлшектер сұйықтықпен ұсталады. Ылғал газды тазалауды жүргізу үшін скрубберлер, ылғалды циклондар, айналушы жуғыштар және т. б. қолданылады.

Мұнай және газ өндірісінде абсорбция процесі көмірсутекті газдарды бөлу, кептіру және тазарту үшін қолданылады. Табиғи және мұнайға серік газдардан абсорбция жолымен этан, пропан, бутан және бензин компоненттерін бөліп алады. Абсорбция табиғи газдарды қышқылды компоненттер - күкірт өндірісінде қолданылатын күкіртсутектен көміртегінің диоксидінен, көміртегінің күкіртсутегісінен, күкірт көміртектен, тиолдардан (меркаптандар) т. б. тазарту үшін қолданылады. Абсорбция сонымен бірге, пиролиз және каталитикалық крекинг газдарын бөлу және газдарды зиянды қоспалардан тазарту кезінде пайдаланылады.

Көмірсутекті газдарды бөлген кезде абсорбент ретінде бензин немесе керосин фракциялар, ал соңғы жылдары газ конденсаты қолданылады.

Газдарды кептіру. Газдағы су буларының мөлшері мұнай сеперациясының температурасы мен қысымына байланысты. Температура мен қысымның берілген мәндерінде газ көлемі бірлігінде су буларының мөлшері максимал болатын газ температурасын төмендетсе, олардың бір бөлігі конденсацияланады. Газдағы немесе ауадағы су буларының конденсациясы өтетін температура шық нүктесі деп аталады. Демек, шық нүктесі берілген қысымдағы газдағы су буларының максимал мөлшеріне сәйкес келеді.

Газ ылғалдылығы абсолюттік және салыстырмалы болып бөлінеді. Газдың абсолюттік ылғалдылығы - бұл көлем бірлігіндегі (г/м ³ ) немесе газдың масса бірлігіндегі (г/кг) су буларының массасы.

Салыстырмалы ылғалдылық - бұл газ қоспасында бар су буының массасының берілген газ көлемінде сол температура мен қысымда болуы мүмкін қаныққан су буы массасына қатынасы. Салыстырмалы ылғалдылық % немесе бірлік үлестермен өлшенеді.

Көмірсутектік газдар гидраттарының түзілу шарттары. Егер берілген шарттарда су буларымен қаныққан газды салқындатса немесе изотермиялық сықса, одан су бөлінеді. Температуралар мен қысымдардың белгілі бір қатынастарында бөлінетін су газбен әрекеттесе отырып гидраттар - ақ кристалл зат, түзілу шарттарына байланысты мұз немесе қарға ұқсас, түзеді.

Гидраттардың негізгі торы су молекулаларынан тұрады, ал молекулааралық кеңістіктерде торлар формасындағы каналдар мен қабаттар көмірсутектік газдар молекулаларымен толтырылған.

Табиғи газдар компоненттері гидраттарының формулалары CH ₄ ·6H ₂ O; C ₂ H ₆ ·8H ₂ O; C ₃ H ₈ ·17H ₂ O; і- C ₄ H ₁₀ ·17H ₂ O; H ₂ S·6H ₂ O; N ₂ ·H ₂ O; CO ₂ ·H ₂ O. Газдар гидраттарының бұл формулалары идеал жағдайларға сәйкес келеді, яғни гидраттық тордың ірі және кіші кеңістіктері 100%-ға толған жағдайларға сәйкес келеді. Көмірсутектік газдар гидраттарында сулық торлардың ірі кеңістіктері сұйық пропанмен және і-бутанмен, ал кіші кеңістіктері - метанмен, этанмен, азотпен, H ₂ S-пен, CO ₂ -мен толтырылған болады.

Ылғал газ тасымалданатын құбырлар немесе аппараттарда гидраттар түзілуі тек қана белгілі бір температуралар мен қысымдар қатынасында және бос су болған жағдайда ғана мүмкін. Гидраттар кристалдар тәріздес өседі және құбырларда, табақшалар саңылауларында және вентильде тығындар түзеді.

Гидраттар түзілуінің алдын алу үшін арнайы ингибиторлар - спирттер мен гликольдер қолданылады. Неғұрлым кең тараған ингибитор болып метанол табылады. Метил спирті - метанол (химиялық формуласы CH ₃ OH, молекулалық массасы 32, 04) түссіз мөлдір сұйықтық, өткір иісті, механикалық қоспасы жоқ. Метанол - тез әсері етуші у, суда кез келген қатынастарда араласады. Қайнау температурасы 164, 6ºC, қату температурасы - 97, 1 ºC, ρ ₁₅ (100%) =791кг/м ³ .

Газ ағынына енгізілген метанол су буларын сіңіреді және оларды төмен қату температуралы спиртті - сулы ерітіндіге айналдырады. Сонымен қатар гидраттар түзілу температурасы да төмендейді. Гидраттармен әрекеттесе отырып метанол оны бұзады. Түзілген спиртті - сулы ерітінді газ ағынымен арнайы тұндырғыштардың (дрипптер) төменгі нүктелерінде жиналады да атмосфераға лақтырылады.

Газдардан бөлінетін ылғал мен қаныққан гликольдер сепараторларда бөлініп, регенерацияға ұшыратылады.

Гидраттармен күресудің эффективті тәсілі - газды кептіру. Кептіру кезінде ылғал мөлшері күрт азаяды. Кептірілген газдың шық нүктесі газды бензинсіздендіру немесе тасымалдау процесінің ең төмен жұмысшы температурасынан 5-7ºC-ге төмен болуы керек.

Газды кептіру гидрат түзілуін болдырмайды, құбырлардағы гидравликалық жоғалтуларды төмендетеді және оның өткізгіштік қабілеті қажетті деңгейде сақталады, коррозия процесі тежеледі.

Газдарды кептірудің бірнеше әдісі бар. Олар көлемінің үлкеюіндегі дроссель эффектісіне, көлемінің үлкеюіндегі сыртқы әсерді пайдалануға,

антифризді бүркуге, газдан сұйық немесе қатты сіңіргіштермен жүргізу әдістері ең көп тараған.

Кептіру кезінде - диэтиленгликоль (ДЭГ) және триэтиленгликоль (ТЭГ) де пайдаланылады.

Көмірсутекті газдарды сұйық сіңіргіштерді қолданып кептіру абсорбциялық процеске жатады, яғни су буының еріткіштермен сіңірілуі. Алғашқы кезде отын газын кептіруге глицерин (1929ж), одан кейін (1936ж) осы мақсатта диэтиленгликоль (ДЭГ) және үшэтиленгликоль (ТЭГ) және хлорлы кальций ерітіндісі қолданыла бастады.

Газды сұйық сіңіргіштермен кептіру процесі абсорбция және қатты сіңіргіштермен газдарды кептіру адсорбция құбылысына жатады.

Сұйық сіңіргіштермен газ кептіру . Бұл тәсіл өндірісте кең тараған. Бұл тәсілдің артықшылықтары: неғұрлым салыстырмалы төмен капиталдық салымдар және эксплуатациялық шығындар, кептіру жүйесінде газ қысымы ауытқуларының төмендігі, процесс үздіксіздігі. Кемшіліктері: шық нүктесін аз төмендету; газ құрамында жеңіл көмірсутектік сұйықтықтар болған жағдайда гликольдердің көбіктенуі.

Гликольдер қолданумен жұмыс істейтін газ кептіру қондырғылары екі типті болады: абсорбциялық қондырғылар және гликольді газ ағынына енгізу қондырғылары.

Гликольдер қасиеттері. МЭГ, ДЭГ, ТЭГ - түссіз (химиялық таза) немесе ашық - қоныр түске боялған (техникалық) сұйықтықтар, суда кез келген қатынастарда ериді.

Кептіру процесі үшін сіңіргіштердің келесі көрсеткіштері маңызды:

Абсорбция процесінің әр түрлі температураларында әр түрлі концентрациялардағы гликольдер ерітінділерінің кептіргіштік қабілеті;
Гликольдердің сулы ерітінділерінің қайнау температурасы;
Әр түрлі концентрациялы гликольдердің қату температурасы.

Кесте 1. 1 Гликольдер қасиеттері

Зат

Молекулалық массасы

ρ ₂₀ , кг/м ³

Температура

Қайнау

ыдырау

Зат:

МЭГ

ДЭГ

ТЭГ

Молекулалық массасы:

62, 07

106, 12

150, 17

ρ20, кг/м3:

1115

1118

1125

Температура:

197, 5

245

287

164

206

Табиғи және мұнайлық газдарды H ₂ S және CO ₂ -ден тазалау.

Газдардың құрамында күкіртті қосылыстардың кездесуі шикізаттарды ары қарай өңдеуге тасымалдауға кері әсерін тигізеді сондықтан да газдарды өңдемес бұрын тазалау керек. Табиғи және мұнай газдардан бөлініп алған элементарлы күкірт бөлуге немесе күкірт қышқылын алу мақсатында қолданылады.

Әлемдік күкірт өндірісінің 30%-тен астамы күкіртсутекке бай табиғи газдардан өндіріледі. Кейбір кен орындарында табиғи газдың құрамындағы 50-70% күкіртсутек құрайды. Мысалы, оларға Канада, АҚШ, Қытай кен орындарын жатқызуға болады. Ал біздің еліміздегі ең жоғарғы орынға Қарашығанақ кен орының жатқызамыз. Күкіртсутек газдарды тазалаудың екі түрі қолданылады: 1) сұйық сіңіргіштерді қолдану, абсорбциялық; 2) қатты сіңіргіштерді қолдану, адсорбциялық тазалау процесі. Үлкен кен орындарында тазалау процестері аралас түрінде яғни сұйық сіңіргіштермен қатты сіңіргіштер бірге қолданылады. Сұйық сіңіргіштермен тазалау процестері газдың құрамында күкіртті қосылыстардың мөлшері жоғары болған жағдайда қолданылса, ал қатты сіңіргіштермен тазалау процесі тазаланатын газдың құрамындағы қосылыстардың мөлшері төмен болған жағдайда қолданылады. Сұйық сіңіргіштерге моноэтаноламин, диэтаноламин, триэтаноламин, дигликольамин, калий карбонаты(поташ) . Қатты сіңіргіштерге мырыш оксиді, темір оксиді, көмір, молекулалық сито және тағы басқалары қолданылады.

Абсорбциялық тазалау процесі екі түрге бөлінеді:

физикалық абсорбция;
хемосорбциялық.

Хемосорбциялық абсорбциялау процестеріне:

аминдермен тазалау - моноэтаноламин, диэтаноламин, триэтаноламин;
эконамин процесінде қолданылатын сіңіргіш - дигликольамин;
поташтық тазалау сіңіргіш - калий карбонатының ыстық ерітіндісі;
адип тазалау процестері - диизопропаноламин.

Физикалық абсорбциялау процестеріне:

флюар қолданылатын сіңіргіш - пропилен карбонаты;
селексол процесінде қолданылатын сіңіргіш - полиэтиленгликольдің диметилэфирі;
сульфолан процесінде қолданылатын сіңіргіш - диизопропаноламин қосылған сульфолан сұйық ерітіндісі;
пуризол процесінде қолданылатын сіңіргіш - н-метилпирролидон ерітіндісі.

Мұнайлық және табиғи газдар құрамына көмірсутектермен бірге қышқыл газдар; көміртегі қос оксиді (СО ₂ ) және күкіртсутек (Н ₂ S), тағы да күкіртті қосылыстар - көміртегінің күкіртті оксиді (COS), қос күкіртті көміртегі (CS ₂ ), меркаптандар (RSH), тиофендер және басқа қоспалар кіреді, олар белгілі жағдайда газдарды тасымалдауды және пайдалануды күрделендіреді. Металдардың коррозиясын күшейтеді, каталитикалық процестердің тиімділігін төмендетеді және катализаторды уландырады.

Газдарды қышқылды компоненттерден абсорбциялық тазарту үшін N -метил-2пиролидон, гликольдер, пропиленкарбонат, трибутилфосфат, метанол, ал химиялық сіңіргіш ретінде моно- және диэтаноламиндер қолданылады.

H ₂ S - шіріген жұмыртқа иісі бар өте улы газ. Оның ауадағы концентрациясы 0, 05-0, 1% немесе 0, 76-1, 52 г/м ³ болған жағдайда естен тану немесе өлім шақырады. Бұдан төмен концентрациялар хроникалық уланулар шақырады. Шекті рұқсат етілген концентрациясы (ШРЕК) 0, 01г/м ³ .

H ₂ S көмірсутектерді химиялық өңдеу процестеріне де кері әсер етеді: катализаторларды улайды, жұмыс ұзақтылығын қысқартады. H ₂ S өте күшті коррозиялық белсенді зат. Технологиялық жабдықтарды, құбырларды, арматураны жеп қояды.

Коррозиялық, әсіресе ылғал болған жағдайда, CO ₂ -ге тән. Сондықтан құрамында қышқыл компоненттері бар газдар тазалауға ұшыратылады.

Газдан күкіртсутекті және көміртегінің қос оксидін бөлу тәсілдері. Қышқыл компоненттерді бөлу тәсілдерін екі топқа бөледі:

Құрғақ - қатты тазалаушы масса пайдаланумен;
Ылғал - сұйық ерітінділер пайдаланумен.

Құрғақ тәсілдерде қатты сіңіргіштер (адсорбенттер) - мырыш тотығы, алюминий өндірісінің шламы, губка тәріздес темір (темір тотығы), активтелген көмір қолданылады. Соңғы уақытта адсорбциялық тазалау процестерінде цеолиттер көбірек қолданылуда, оларды пайдалану кезінде газдарды бір уақытта кептіреді және H ₂ S-пен CO ₂ -ден тазалайды. Қатты сіңіргіштерді H ₂ S мөлшері төмен болатын газадарды тазалауға пайдаланады.

Ылғалды тәсілдерді құрамында едәуір көп мқлшердегі H ₂ S-пен CO ₂ бар газадарды жоғары қысымда тазалауға пайдаланады. Қышқыл компоненттерді бөлудің ылғалды тәсілдері бірнеше түрге бөлінеді:

Адсорбенттің активті бөлігімен H2S-пен CO2-мен химиялық әрекеттесетін процестер;
H2S-пен CO2-ні сіңіру физикалық еру нәтижесінде өтетін процестер;
Аралас типті адсорбенттер қолданылатын процестер; H2S-пен CO2-ні сіңіру бір уақытта физикалық адсорбция (еру) және химиялық реакция (хемосорбция) нәтижесінде өтеді.

Хемосорбция процестері, H ₂ S-пен CO ₂ -нің сорбенттің активті бөлігімен әрекеттесуіне негізделген, кең тараған процесс. Оларға алканоаминдер негізіндегі процестер жатады: моноэтаноламин (МЭА), диэтаноламин (ДЭА), триэтаноламин (ТЭА), дигликольамин (ДГА) және калий карбонатының ыстық ерітіндісі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.