Ауа құрамы

Пән: География
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

I. Кіріспе.

II. Негізгі бөлім.

1. Ауа, құрамы, газ алмасуы факторлары, егіншілікте реттеу тәсілдері.

2. Ауаның қасиеттері және оның адамға әсері.

3. Ауаның аэрациясы.

III. Қорытынды.

IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе

Ауа - жер атмосферасын құрайтын табиғи газдар қоспасы: азот (78, 09%), оттек (20, 95%), инертті газдар (0, 94%), көмірқышқыл газ (0, 03%) . Тығызд. 1, 2928 г/л, суда ерігіштігі 29, 18 см3/л.

Ауа - адамның, жануар мен өсімдіктер әлемінің тіршілік ететін ортасы. Аздап басқа инертті газдардың, сутектің, азот оксидтерінің, көміртек оксидтерінің, аммиактың, метанның, күкіртті газдың және тағы да басқалары мөлшері бар.

Жердің ендігіне байланысты ауадағы су буының орташа мөлшері 0, 2-ден 2, 6%-ға дейін барады, Ауа массасының 4/5-іне жуығы тропосферада шоғырланады; атмосфераның жоғары қабаттарында гелий мен сутек басым болады.

II. Негізгі бөлім

Ауа, құрамы, газ алмасуы факторлары, егіншілікте реттеу тәсілдері.

Жердің ауа қабығы - Атмосфера. Атмосфера - ауа, химиялық қоспалар мен су буынан тұратын күрделі жүйе. Ол биосферадағы физико-химиялық және биологиялық процестердің жүріуінің шарты және метеорологиялық режимнің маңызды факторы. Ауаның құрамында оттегі бар екендігін 1774 жылы француз ғалымы А. Лавузье анықтаған. Ауаның сапалық құрамын анықтау үшін мынадай тәжірибе жасайық. Кристалдандырғышқа су құйып алып, судың бетінде қалқып жүретін пенопластка жіңішке шырақ (парафиннен жасалған) орнатып, оны жағып суға саламыз да, шырақты сыртында 5 бөлікке бөлінген белгісі бар, цилиндрмен жабамыз. Біраздан кейін су цилиндр бойымен оның көлемінің 1/5 бөлігіне көтерілгенін байқаймыз. Бұдан шығатын қорытынды - ауаның көлемі бойынша 20%-ы оттегі, ол шырақтың жануына жұмсалды.

Ауада оттегіден басқа жануды қолдамайтын азот ~78%, ~1 % бекзат газдар (неон, гелий, аргон, т. б. ) және ~ 1% басқа айнымалы ластаушы газдар бар. Мr(O2) = 32 г/моль, Mr(N2) = 28 г/моль болса, Мауа= 32 • 22% + 28 • 78% ≈ 29.

Ауадағы оттегінің мөлшері техногендік факторлардың әсерінен азайып отырады, ол механикалық және химиялық жолмен жүреді.

Механикалық әсерлер: газ, шаң күйіндегі химиялық заттар. Химиялық өндіріс орындары шоғырланған аймақтарда (Өскемен, Тараз, Шымкент, Қарағанды, Хромтау, Текелі, Павлодар, т. б. ) экологиялық мәселелер ушығып отыр, ал үлкен қалаларда бұл мәселе автокөліктер әсерінен шиеленісуде.

Жергілікті жерлерде өндірістік әсерлердің, әр түрлі болғандығынан ластаушы газдардың құрамы әр түрлі болады (жылу электр стансалары (ЖЭС), зауыттардың, автокөліктердің газдары) . Олардың шамасы біразға дейін қоршаған ортаға зиян тигізе қоймайды, заттардың осы мөлшері зиянсыз шамасының шегі (ЗШШ) деп аталады.

Атмосфера - ауа, химиялық қоспалар мен су буынан тұратын күрделі жүйе. Ол биосферадағы физико-химиялық және биологиялық процестердің жүріуінің шарты және метеорологиялық режимнің маңызды факторы.

Атмосферадағы жекелеген құрамдастардың қатынасы оның радиатцияға, жылу және су режиміне, өздігінен тазартуға қабілетін анықтайды. Атмосфераның газдық құрамы, су буы және әр түрлі қоспалар жер бетіне күн радиациясының өту деңгейін және жер маңы кеңістігіндегі жылуды ұстап тұруды анықтайды. , температура +15º Семес, -18ºС болареді. - 150 км.

. Оныңтөменгіқабаты азот, оттегі мен , аргоннан, сутегіден, . Бұған су буы да араласады. Атмосфера түсініңкөкболыпкелуі газ . Жоғарылағансайын атмосфера бірте-біртесирейбереді, қысымытөмендеп, оныңқұрылысы да өзгереді.

Атмосфера құрамы

Атмосфера 3 қабаттантұрады.

Тропосфера.

Тропосфера (көнегрекше: τρόπος - «бұрылыс», жәнекөнегрекше: σφαῖρα - «шар») - . 12 км . Тропосфера - бүкілауаның 4\5 бөлігі. Тропосферадабұлт, жауын-шашын, .

мен . Орташаесеппен тропосфера полюстерүстінде 9 км-ге, қоңыржайендіктерде 10-12 км-ге, ал экватор үстінде 15-17 км-гедейінсозылады. :

Экваторда - 17-18 км

Қоңыржайендіктерде - 10-12 км

Полюстерде - 8 км

Орташақалыңдығы - 11 км

100 м сайын 0, 6°С-қа төмендейді. Мәселен, - 55°С болса, экватордабұлкөрсеткіш - 70°С-қа төмендейді.

Тропосфера тропопауза (қалыңдығы 1-2 км) - стратосферағаауысады.

Стратосфера.

Стратосфера (лат. stratum - «қабатталған») - тропосфераныңүстінен 80 км- атмосфера қабаты. Бұлқабатбүкіл атмосфера салмағының 20%-ынқұрайды. озон . 30 км биіктікшамасынадейін температура өзгермей 50° , ал , 60 км 75°-қадейінартады. Статосферада су . 1951 стратосфера деп тек 40 км , ал 40-тан 80 км-гедейінгіқабатты мезосфера (орта қабат) . Стратосферада озон қабатытүзіледі.

Мезосфера

Мезосфера (гр. mesos - « ортаңғы» және гр. σφαῖρα - «шар») - атмосфераның 50 - 80 километр . Стратосфера (мезосфера асты) мен ионосфера (мезосфера үсті) . температура төмендейбереді: 50 километрбиіктікте 70°Сшамасында.

Атмосфераныңжылынуы

Күнэнергиясы - . Жер шары Күнненжылына 5628 -1021 Дж/см2 энергия алады, 2 . Соғанқарамастан бар болғаны 36 пара-пар болады.

Ауаның құрамы және оның адамға әсері.

Атмосфера - Жер шарының ауа қабығы, ол салмақ күшіне байланысты ғаламшармен бірге айналып, қозғалысқа түседі. Жалпы массасы 5-1015 т шамасында болатын атмосфера түрлі газдардан, су тамшылары мен шаң-тозаңнан тұрады. Атмосфераның төменгі бөлігі Жер бетімен шектесіп жатыр. Ал жоғары шекарасы ретінде соңғы ғылыми деректер бойынша 1000 км биіктік алынады, бұдан әрі қарай ауа өте сиреген күйде болады.

Шамамен 100 км-ге дейінгі биіктік аралығында ауа құрамы мынадай газдардан: азот - 78%, оттек - 21%, инертті газдар - 1%-ға жуық (оның 0, 93%-ы аргон), көмірқышқыл газынан - 0, 03%-ы тұрады. Ауа құрамындағы криптон, ксенон, неон, гелий және сутек газдары өте аз мөлшерде болады. Атмосфераның төменгі қабатында ауа құрамы салыстырмалы түрде тұрақты болады, тек өнеркәсіпті аудандар мен ірі қалалар үстінде көмірқышқыл газының үлесі он есеге дейін артуы мүмкін. Лас ауаның құрамында бөгде қосылыстар да кездеседі. Шамамен 200-1000 км биіктікте ауа құрамында оттек басым, ол ультра- күлгін сәулелер әсерінен атомдарға ыдыраған күйінде болады. 1000 км-ден биікте сиреген атмосфера негізінен гелий мен сутектен турады, сутек зарядталған атомдар күйінде таралған.

Атмосфера құрамындағы әрбір газдың атқаратын қызметі бар. Азот нәруызды (белок) заттар мен нуклеин қышқылдарының құрамына енеді, ал оның қосылыстары өсімдіктерді Минepaлды қорекпен қамтамасыз етеді. Оттексіз тірі организмдердің тыныс алуы мүмкін емес, сондай-ақ жану мен тотығу процестері де жүрмейді. Жасыл өсімдіктер көмірқышқыл газын пайдаланып, органикалық заттар түзеді.

Атмосфера газдары тау жыныстарының химиялық үгілуіне қатысады. Ал шамамен 25-30 км биіктіктегі озон қабаты Күннен келетін ультра-күлгін сәулелерді ұстап қалу арқылы тірі организмдерді бұл сәулелердің зиянды әсерінен қорғайды. Ауа құрамындағы жай көзге көрінбейтін су булары белгілі жағдайда су тамшылары түрінде бөлініп шығып (конденсациялану), олардың тұтасуынан бұлттар қалыптасады.

Атмосфераның құрылысы. Биіктеген сайын ауаның физикалық қасиеттері (температурасы, тығыздығы, қысымы және т. б. ) өзгереді, сондықтан атмосфераны тропосфера, стратосфера, жзосфера, термосфера, экзосфера деп аталатын қабаттарға бөледі.

Атмосферада күн сәулелерін озон, көмірқышқыл газы мен бұлттар, су тамшылары мен шаң-тозаң жұтады. Жалпы алғанда, атмосферада Күннен келетін радиацияның 15-20%-ы жұтылады. Осылайша күннің сәулелік энергиясының біразы атмосферада жылуға айналса, басым бөлігі жер бетін жылытуға жұмсалады. Кез келген қызған денелер жылу бөлетіні сияқты, жер бетінен көтерілген жылу атмосфераның төменгі қабатын жылытады. Жиынтық радиацияның кері шағылу мен жер бетінің жылулық сәулеленуіне жұмсалғаннан қапған бөлігін радизциялық баланс немесе қапдық радиация деп атайды.

Радиациялық баланс мөлшері экватордан полюстерге қарай кемиді. Қоңыржай ендіктерде қыс кезінде радиациялық баланс теріс мәнге ие, ал экватордан, шамамен, 40' ендіктер аралығында бұл көрсеткіш жыл бойы оң болады.

Ауа температурасының атмосферада таралуы мен онъщ үздіксіз өзгерістері атмосфераның жылу режімі деп аталады, ол атмосфера мен қоршаған орта арасындағы жылу алмасуы нәтижесінде жүзеге асады.

Тропосферада жұтылған радиация тәулігіне ауа температурасын 0, 5°С-ка ғана жоғарылата алады. Сондықтан атмосфераның жылу режімінде атмосфера мен жер беті арасындағы жылу мен ылғал алмасуы маңызды рөл аткарады. Ауа температурасының өзгеруіне Жер шарының басқа бөліктерінен келетін ауа массаларының келуі (адвекция) де әсер етеді. Бұл туралы келесі тақырыптан таныса аласыңдар.

Атмосфера құрамында жалпы көлемі 13 мың км3 болатын су буы бар, оның атмосферадағы үлесі ұдайы өзгеріл отырады. Ауаның ылғал сыйымдылығы оның температурасына байланысты болады. Температурасы неғүрлым жоғарылаған сайын ауа өзінің құрамында соғұрлым көп су буын ұстай алады, ал суық ауа ылғалға қанығу шегіне аназғұрлым жылдам жетеді.

Жылы, ылғалды ауа жоғары көтерілген кезде суының, конденсацияланады. Яғни, ауа құрамындағы су буы бөлінен шығып, тамшы күйіне өтеді. Су тамшылары мен мұз кристалдарының тұтасуынан бұлттар пайда болатынын білесідцер. Су буынын конденсациясы жүзеге асатын ауа температурасын шық нүктесі деп атайды.

Физикалық қасиеттері.

Атмосфера - бүкіл әлемнің тіршілік тынысы. Атмосфера ауасының шекарасы болмайды. Ол жер шары халықтарының ортақ байлығы болғандықтан онын сапасы, тазалығы адамзат үшін ешнәрсеге теңгерілмейтін биосфераның құрамдас бөлігі. Оның массасы 5, 157-1011 т. тең

Ауаның аэрациясы

Аэрация - сұйықтықтарды ауамен қанықтыру процесі мен әдісі; мысалы, органикалық заттардың тотығуы барботирлеу арқылы өткізіледі. Анаэробтық ферментті тотығу-тотықсыздану процесі; оның нәтижесінде бөлінген энергия микроорганизмдердің тіршілігіне жұмсалады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.