Мұнай өңдеудің біріншілік процестері

Кіріспе 5
1 Әдеби шолу 6
1.1 Процестің пайда болу тарихы 6
1.2 Мұнай өңдеудің біріншілік процестері 10
1.2.1 Атмосферлі айдау 14
1.3 Мұнайды біріншілік өңдеуде қолданылатын қондырғылар 14
1.3.1 Мұнайды атмосфералық айдау қондырғылары 16
1.3.2 Мазутты вакуумды айдау қондырғылары 17
1.4 Мұнайды алғашқы айдау қондырғыларының негізгі аппараттары 19
1.5 АВТ қоңдырғылары қалдықтарының қоршаған ортаға әсері 26
1.5.1 Сумен жабдықтау және ағынды сулар 26
1.5.2 Көмірсутекті газдар 28
1.5.3 Басқа да қалдықтар 29
1.5.4 Зиянды қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жарату жолдары 29
2 Технологиялық бөлім 32
2.1 Қондырғының технологиялық сызбанұсқасы 32
2.2 Қондырғының материалдық және жылулық балансы 32
2.3 Колоннаның негізгі өлшемдерін есептеу 33
2.3.1 Колонна диаметрін есептеу 34
2.3.2 Колоннаның биіктігін есептеу 36
Қорытынды 38
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 39

Мұнайды өңдеу өндірісі әр елдің отын-энергетикалық кешенінің экономикалық және маңызды құраушыларының бірі болып табылады. Мұнайды айдау арқылы автокөлік бензиндерін, керосин, реактивті және дизельді отындар алынады. Жоғары қайнайтын мұнай фракцияларынан арнайы және майлағыш майларды алады. Мұнайды өңдеу арқылы парафин, резеңке өндірісі үшін күйе, мұнайлы кокс және жол құрылысы үшін әр түрлі маркалы битумдар және тауарлық өнімдер алады. Мұнай және көмірсутекті газдар көптеген химиялық өнімдер алу үшін әмбебап шикізат болып табылады. Осыдан мұнай өнімдерінсіз, яғни жарық, жылу, радио, есептегіш және космостық техника, әр түрлі химиялық материалдар мен транспорттың әр түрінсіз қазіргі адамзат өмірін елестету мүмкін емес.
Мұнайды өңдеу алдында оны сусыздандыру және тұзсыздандыру қажет. Мұнай құрамындағы тұздар 5мг/л жоғары болса құрылғылардың коррозияға тұрақтылығы азаяды. Бірақта мұнай құбырына мұнай алғаш түскенде құрамындағы тұздар мөлшері 100-300 мг/л болады. Сондықтан ректификацияға бағыттайтын мұнайды бірінші саты тұзсыздандыру құрылғысына жібереді.
Мұнайды біріншілік өңдеудің мақсаты – мазуттан басқа ашық фракцияларды бөліп алу. Әрі қарай фракцияларды айдау арқылы тауарлы өнімдер алу.
Қазақстанның мұнай өңдеу зауыттары – қоршаған ортаны ластауда өнеркәсіптердің ішінде бірінші орын алады. Көмірсутектік жүйелер – мұнай, оны өңдеу нәтижесінде алынған өнімдер мен газконденсаттар ауаға, суға және топыраққа кері әсерін тигізеді.
Қоршаған ортаны ластайтын АВТ қоңдырғысының зиянды қалдықтарының көздері:
-Әр түрлі мақсатта қолданылатын сулар;
-Технологиялық компонент және жылутасымалдағыш ретінде қолданылатын су буы;
-Мұнайды тұзсыздандыруға арналған деэмульгаторлар;
-Бензин буы ағынындағы күкірт сутекті бейтараптауға, конденсаторлар мен құбырлардың коррозиясын болдыртпауға арналған аммиак;
-Ашық дистилляттарды тазартуға арналған негіздер мен күкірт қышқылы.
Осы аталған зиянды қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жарату жолдары қарастырылады.

1. Cуханов В.П. Переработка нефти: Учебник для средних прф.-техн. учеб. Заведений. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Высш. Школа, 1979. – 335 с., ил. – (Профтехобразование. Нефт. и газовая пром-сть).
2. Мановян А.К. Технология первичной переработки нефти и природного газа: Учебное пособи для вузов. 2-е изд. – М.: Химия, 2001 – 568 с.
3. Савченков А.Л. Химическая технология промысловой подготовки нефти: Учебное пособие. – Тюмень: ТюмГНГУ, 2011- 180 с.
4. Ахметов С.А. Технология глубокой переработки нефти и газа: Учебное пособие для вузов. – Уфа: Гилем, 2002. – 672 с.
5. Александров И.А. Ректификационные и абсорбционные аппараты. Методы расчета и основы конструирования: Учебное пособие. – М.: Химия, 1971 – 296 с.