Қазіргі кезде салық саласында атқарылып жатқан іс-шаралардың экономикалық тиімділігі мен ерекшеліктері

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1 Салық жүйесін реформалаудың экономикалық қажеттілігі

1. 1 Салық қызметінің экономикалық мәні және мақсаты

1. 2 Салық жүйесін реформалаудың әдістемелік негізі мен теориялық аспектілері

1. 3 Қазақстан Республикасы салық органдары қызметтерінің құрылымын
реформалау ерекшеліктері

2 Қазақстандағы салық реформасының өту кезеңдерің бағалау

2. 1 Республикадағы салық реформасының бастапқы кезеңінің негізгі бағыттарын сипаттау

2. 2 Қазақстандағы салық реформасы және оның экономикалық жетістіктері мен қызметін талдау

2. 3 Жаңа Салық кодексінің ұлттық экономикаға тигізетін ықпалын
бағалау

КІРІСПЕ

Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекетпен өмір сүріп, оның дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойында салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

Салық жүйесі мемлекеттің салық қызметінің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет кұрылымының өзгеруі, өркендеуі қашанда болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында «Заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы болып табылады»- деп жазылған.

Жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшу барысында еліміздегі салық жүйесінде бірқатар кемшіліктер болды, сол уақытта салық заңдылықтарын қабылдау кезінде кемшіліктер толық ашылмады. Бұл -салықтардың өте көп мөлшері де, үлкен ставкалары да, шаруашылық субъектілердің жалпы сомасынан төленетін салық төлемдерінің өте жоғары бөлігі де, жеңілдіктер санының көп болуы да, мемлекеттік және жергілікті бюджеттің толысуы да болып табылады. Осы мәселелердің барлығын шешу Қазақстан Республикасы алдында тұрған негізгі мәселелердің бірі болып табылды. Нақ осы мәселелерді шешу кезінде Қазақстан Республикасында салық салудың құқықтық реттелуі өзінің дамуында үш кезеңнен реформадан өткен болатын. Бұл кезеңдердің барлығы қазіргі салық жүйесінің нарыққа сай қүрылуына зор ықпалын тигізді.

Таңдалған курстық жұмыс тақырыбы қазіргі кездегі өзекті мәселелердің бірі болып табылады, себебі ел экономикасының тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған салық жүйесінің болуы және оның нарыққа сай реформалануы уақыт талабы екені белгілі.

Сонымен, салық жүйесіндегі салықтар мемлекет қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады. Қазіргі кезде табыстардың әртүрлі нысандарының салық көздері мыналар болып табылады: пайда, процент, жалақы, дивидент, рента және тағы басқалар. Салықтардың мәжбүр ету сипатынан басқа ерекше қасиеті - олардың алым салықты өндіріп алу ретімен төленген сомасының мөлшері мен салық төлеушілердің мемлекеттен алынатын қызметтерінің құнының арасындағы сәйкессіздік болып табылады.

Салық жүйесі қызметі негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік кепілдік қызметінің мүмкіндігі белгілі болады. Салық мөлшерімен заңды құқы бар мекемелер мен жеке адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, төлем қабілеті бар. Салық жүйесі қызметі күрделі жүйе, ол жеңілдіктерімен жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына нысаналы түрде әсер етеді.

Курстық жұмыстың мақсаты - Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы мен реформалау кезеңдерін, әдістемелік негізін, атақаратын ролін, сондай-ақ қазіргі кезде салық саласында атқарылып жатқан іс-шаралардың экономикалық тиімділігі мен ерекшеліктерін ашып көрсету болап табылады.

Қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін, курстық жұмысының мазмұнын және қисынды дәйектілігін анықтаған келесі міндеттерді шешу қажет:

салық жүйесін реформалаудың қажеттілігін теориялық сипаттау;
Қазақстандағы салық реформасының негізгі кезеңдерін айқындау;
салық реформасының жетістіктері мен тиімділігін бағалау;

Салық кодексінің үлттық экономиканы дамытудағы әсерін ашыпкөрсету;
салық жүйесін уақыт талабына сай жетілдіруге қатысты нақтыұсыныстар жасау.

Жалпы, курстық жұмыс құрылымы қысқартылған сөздер тізімінен, кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Салық жүйесін реформалаудың экономикалық қажеттілігі

1. 1 Салық қызметінің экономикалық мәні және мақсаты

Салықтар - мемлекетпен заңды және жеке тұлғалардан алынатын міндетті төлемдер. Тарихи олар қоғамды антогеностикалық кластардан және мемлекеттің пайда болуынан туындады, бүл «азаматтардың салымдары» бұқаралық үкіметті қамтамасыз ету үшін қажет болды.

Салық салу дамудың ұзақ жолынан өтті, құл иеленушілік, одан кейін феодалдық мемлекет өз қазынасын толтыру үшін пайдаланды. Құл иеленушілік кезінде олар әр түрлі табиғи алым - салықтар ретінде және тәуелсіз халықтың еңбегіне толтыру ретінде өтеу: құлдарды эксплуатациялауға, сондай-ақ бағынушы халықтар түрінде алынды. Тауар ақша қатынасының дамуына қарай салық ақшалай түрге ауысты. Алғашқы ақшалай салық II ғ. б. э. д. танымал Рим империясындағы бар халықтан алынған адам басына салық болды ¹ . Салықтың экономикалық қүбылыс ретінде туындауы және қызмет етуі мемлекеттің пайда болуымен байланысты. Әр мемлекет өзінің меншік қаржылық базасына ие болған жағдайда ғана өмір сүре алады, қысқаша айтқанда өз қызметтерін сатып қткізу процесінде туындайтын шығындарды жабу жэне өз қүралдарын қамтамасыз ету үшін ақшасы болғанда іс жүзінде асырады. Сонымен қоса ақша материалдық өндіріс сферасында өнім болып табылады оған, басқару қызметіне ие мемлекет қызметтері жатпайды. Басқаша айтқанда барлық мемлекеттік қызметі ретінде және жеке қарастырылатын нақты мемлекеттік қызметкердің еңбегі қоғамдық игі сипатқа ие белгілі қүн ретінде ақша шығатын сол өнімді шығармайды. Бұл мемлекеттік күшімен басқа жердей іздеу керек болды. Мемлекеттен ақша табу «мемлекеттін қаржы қорын қүру» жэне «мемлекеттің қызмет етуін қамтамасыз етуге қажет ақшалай құралдарын жұмылдыру» деп атауға қабылданған оның қаржылық қызметі элементтік мазмұнын құрайды.

Барлық көптеген өндірістік қатынастар, өндірісті қолға алғандағы, бөлу, айырбас жіне тұтыну, бөлістік қатынас қарқыны анықтайды, олардан салық бөлініп шығады. Қоғамдық жинақ және ұлттық кірісті бөлу кезінде, әсіресе соңғысын қайта бөлгенде, қаржылық қатынас құралдары және функцияланады, сонымен қатар (салықтық қатынастар) қоғам мүшелері мен мемлекет арасындағы салықтық қатынастар.

Салықтар жаңа құнды бөлу процесіне қатысып, өндірістік қатынастың спецификалық нысаны жалпы өндіріс процесінің бөлігі ретінде шығады. Салықтың өндірістік қатынасының спецификалық нысаны олардың қоғамдық мазмүнын қалыптастырады. Салықтар өндірістік қатынастын шектелген ортасын бейнелей отырып, бөлу қатынысының тек бөлу бөлігі болып табылады. Ұлттық кірісті қайта бөлу процесіне қатыса отырып материалдық өндірістік салықтық қатынасы өндірістік күшті айырбасының талабымен өзгереді., толығымен олар өндірістік сипатқа ие. Үлттық кірісті бөлуде салықтар мемлекеттен ақшалай нысанда жаң а қүнға ие болуды қамтамасыз етеді. Ұлттық кірістің бүл бір бөлігі, елдің барлық түрғындарынан күштеп мобилизацияланған, ортрлықтанған мемлекеттін қаржы қорына айналады, яғни оның өмір сүру негізіне. Мәжбүрлеу процесінде эквивалентті айырбассыз құннын біржақтылығына (салық төлеушіден мемлекеттке) ие, яғни сатып алу сатуға болмайды. Салық сомалары мемлекеттің меншігі болып және еңбеккерлермен туындаған, жаңа қүн есебіне қалыптасады. Салықтар қоғамдық құннан басқа материалдық негізге ие. Олар мемлекеттен саяси мәжбүрлеу көмегімен алыстатылған жэне қосылған қоғам мүшелерінің ақшалай кірістерінің бөлігі. Бүл экономикалық өмірде көрінетін қүбылыс салықтық материалдың мазмүны ретінде шығады. Салық кірістерінің өсуі ұлттық кірістің қоғамдастыруын білдіреді. Сондықтан екі сипатқа ие: өндірістік қатынас спецификасының нысаны ретінде шығады (олардың қоғамдық мазмүны) ; және ақшалай нысандағы құн бөлігі болып табылады (материалдық құн) .

Салық көзі болып ұлттық кіріс табылады. Абстрактылы экономикалык категорияларды қажетті өнім құнын қосқанда табылатын, материалдық өндіріс сферасында жалданған жұмыскерлер еңбегімен жасалған ұлттық кіріс, шынайы өмірде көрсетілген спецификалық нысанға ие: қажет өнім құны нысанында немесе еңбек ақы жэне толықтыру қүны өнімі - пайыз, рента, пайда нысанда шығады. Бұл алғашқы ұлттық өнімді бөлу салықтық маңызды орынға ие екінші бөлімгде толықтырылады. Салықтар жаңа құн бөлігі ретінде мемлекеттен мәжбүрлеп жұмылдырады.

Ақшалай нысандағы ұлттық кіріс құнның бөлу процесінде, қаржылық қатынас жинақтылығын толықтырады: салықтық қатынас оны бөліп - бөліп көрсетеді. Сондықтан салықтар ерекше экономикалық категория ретінде ғана емес сонымен бірге қаржылық категория ретінде шығады.

Өзінің табиғи өмірінде салықтың қаржылық категориясы обьектиті сипатқа ие, шынайы қаржылық қатынасты бейнелейді. Бұл категория барлық қаржылық қатынасқа қатысты толық заңдылықтарды бейнелейді, өйткені салықтар басқада қаржы категорияларымен тығыз байланыста - мемлекеттік кірістер, мемлекеттік несиелермен. Сонымен қоса салықтар қаржылық категориялар өзімен өзгеше көріністерге ие қозғалыстың меншік нысанындағы шектер, яғни өзінің функциялары, барлық жинақ қаржылық категорияларды бейнелейді. Салық функциялары әлеуметтік - экономикалық мазмұны, ішкі мазмүнды әшекерлейді, яғни берілген қаржы категориясына қоғамдық тағайындайды.

Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың эконмикалық мазмұнын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын функцияларына (қызметтеріне) тікелей қатысты. Қазіргі салық жүйесінде салықтар келесідей негізгі функцияларды орындайды:

реттеуші;
фискалды;
қайта бөлу.

Жоғарыда көрсетілген негізгі функциялармен қатар салықтардың ынталандыру, бақылау функцияларын да атап айтуға болады.

Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттелуі жүзеге асырылыды. Салықты реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері салықтық реттеудің тетіктетрі болып саналады.

Жоғарыда көрсетілген салықтық реттеудің тетіктері тек өндірістің дамуын реттеп қана қоймайды. Сонымен қатар ақша жэне баға саясаты, шетел инвесторларын ынталандыру, шағын жэне кіші кэсіпкерлікті дамыту жүмыстарын жүзеге асыру. Әрине, салықтық реттеу тетіктері тиімді қызмет атқару үшін, олардың басқа да экономикалық тетіктерімен тығыз байланыста үхталынуын қажет етеді. Салықтық реттеуде салықтық ставкаларымен салықтық жеңілдіктерінің алатын орыны ерекше. Сёбебі, ғылыми негізделмеген, шектес тыс жоғары қойылған ставкалар кәсіпкерлердің ынтасын төмендетіп, өндіріс қарқынын бэсендетеді. Ал шектен тыс төмен қойылған салық ставкасы салық төлеушілердің жауапкершілігін азайтып, өндірістің төмендеуіне жэне мемлекет кірісін азайтып, мемлекет шығындарының орны толмай қалуына әкеп соқтырады. Осы сияқты салықтық жеңілдіктердің де тиімсіз жағы жеткілікті.

Салықтардың екінші негізгі қызметі - фискалдық несмесе бюджеттік қызметі. Бүл қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың қоғамдығ міндеті артады. Себебі, салықтар мемлекеттік бюджеттін кірісін топтастыра отырып, элеуметтік, эскери- қорғаныс жэне тағы басқа мемлекеттік маңызы жоғары шаралардың іске асуын қамтамасыз етеді.

Қайта бөлу қызметі арқылы әртүрлі субьектілер табысының бір бөлшегі мемлекет пайдасына өтеді. Бүл қызметтін іс-эрекетінің көлемі ішкі жалпы өнімді салықтардың алатын үлес салмағы арқылы анықтайды.

Барлық негізгі сипатта фискалды функция арқылы салықтың негізгі қоғамдық белгісін жасайды. Мемлекеттің қаржы ресурсының қалыптасуы, бюджеттен тыс қорлар жэне бюджеттік жүйені топтастыратын және меншік функциясын жүзеге асыру үшін қажетті (әскери-қорғаныс, әлеуметтік табиғи

қорғаушылық, басқарушылық жэне тағы басқа) .

Басқа салық функциясы экономикалык категория ретінде салықтық түсім мөлшерін бейнелейтін мүмкіндік пайда болады жэне қаржы ресурстарындағы мемлекет мүқтаждарын салыстырады. Қорытынды функция көмегімен эрбір салық каналына тиімділік бағаланады, салық саясатына салық жүйесіне өзгерістер енгізу шығарылады. Қаржы салық қатынасының қорытынды функциясы жағдайымен көрінеді. Салықтың қорытынды функциясын іске асыру, салық тәртібінің толықтылығымен жэне тереңдігімен байланысты. Оның мэні салық төлеуші өз уақытында жэне толық көлемде салық өаңдылығымен орнатылатын төлемі.

Бөлу функциясы - салық жинай отырып мемлекет сонымен бірге, экономикаға әртүрлі ықпал етеді, элеуметтік саясатты жүзеге асырады, түрғындар арасындағы топтарды қайта бөліп, жағдайы төмендерді қолдайды жэне тағы басқа. Мысал ретінде прогрессивті ставкадағы табыс салығын айтуға болады. Салықтың негізгі функциясының бір болып өндіріс дамуының ықпал етуін реттеу болып табылады. Бүл функцияның мэні жинақтау жэне түлыну арасындағы пропорцияны қамтамасыз етумен бекітіледі, яғни ағымдағы кіріс бөлігін алу арқылы түрғындардың мүқтаждықтарын шектеп және оларды дамуына бүрады.

Салықты реттеуде ынталандырушы және ұстанушы функциялары пайда болды.

Ынталандырушы функциясы - бұл экономикалық өсу стимулын, техникалық жанартуды есеп беру-қарастыру және ғылыми жұмыстарды жүргізу, жергілікті халықтың өсуін қүрайды. Шектеу функциясы - мемлекетке сондай немесе басқа өндірістер тиімді еместігін бекітеді. Салық саясаты арқылы ол олардың дамуын шектеуді қамтамасыз ете алады.

Мемлекет жоғарыда көрсетілген салық функцияларын пайдалана отырып, салық жүйесін анықтайды жэне олардың қалыптастыру механизмін жетілдірді. Салық және олардың функцияларын шынайы базистік қатынас белгілейді, яғни салық қатынастар қозғалысының обьективті заңдылықтары. Бүл қатынастар салық механизмін қүрайтын әр түрлі қүрамдар арсеналы арқылы салық саясаты мемлекетпне пайдаланылады (салық ставкасы, салық салу тәсілдері, жеңілдіктері жэне тағы басқа) .

Салық механизмі өзімен бірге салық салуды басқару тәсілдері және үтымдық - құқықтық нормасын көрсетеді. Мемлекет өзінің салық механизміне салық заңдылықтары арқылы құқықтық нысан береді және оны реттейді. Салық механизмі салық консепциясымен анықталады. Салық саясатын өзгерте отырып, салық механизмін манипуляциялау арқылы, мемлекет белгілі бір шектерде нарық шаруашылығы жағдайында экономикалық өсуде ынталандыра алады немесе үстап түрады.

Бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз ету бөлігінің тиімді кепілі болып бәрінен бұрын салық жүйесінің қарапайымдылығы табылады. Мемлекеттік барлық салық жүйелері талпынуға міндетті салық салу қағидалары:

Салық қиыншылығын бөлу тең бөлуге қажетті, яғни әрбір қоғам мүшесі мемлекет кірістеріне өз «үлесін» салуға міндетті. Берілген принцпті жүзеге асыру әртүрлі үкіметтің қиын есебі болып табылады, немесе салық қиыншылықтарын дұрыс бөлуге жету арқылы тұрғындардың әр түрлі топтарын дұрыс бөлуге жету арқылы өте қиын. Салық қиыншылығы экономика өзгерісіне ықпал ету тәсілімен жалтарма болуы мүмкін, яғни өмір деңгейіне, пайдалылық деңгейіне және тағы басқаларға қарай келесідей көрсетуге болады:

- салықтар әртүрлі тұлғалармен қабылданған экономикалық шешімдерге ықпал етуге міндетті, яғни мүндай ықпал ету минималды болу қажет;

- әлеуметтік-экономикалық мақсаттарға жету үшін салық саясатын
пайдалануда шаруашылық субьектілерін қзіне тартатын жою жэне әр түрлі
жеңілдік минимумына мәлімет болжамдайтын салық салу әділдігін және теңдік қағидасын қабылдау керек;

- салық құрылымы экономиканың өсуіне орнықтыру мақсатында салық саясатын пайдалануға мүмкіндік тудыруы қажет;

- салық жүйесі салық төлеушілерге түсінікті, өздігімен талдауды
жібермейтін қарапайым және анық болуы тиіс;

- заңмен бақыланатын салықты басқаруда әкімшілік шығыстар төмен болуы керек.

Көрсетілген салықтарды салу классикалық қолдануда А. Смит өзі табиғатты зерттеу және халықтың бай болу сабебін кітабында қалыптастырған. Бұл қағидалар ескерілмеген біздің заманымызға дейін және кейде мемлекет өзінің салық жүйесін құрғанда есепке алынады. Бұл жерде мемлекет саяси субьектісі ретінде көрінеді.

Сонымен салықтар дегеніміз, жалпы мемлекеттің қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында, мемлекеттік жоғарғы өкілді орган қабылдаған нормативтік акты заңның негізінде, сондай-ақ, заңда белгіленген мөлшерде және уақытта заңды және жеке түлғалардан міндетті түрде қайтарылмайтын жэне ақысыз негізінде бюджетке алынатын ақшалай төлемдер.

Жоғарыда айтылғандарды қорыта отырып, келесідей тұжырым жасауға болады: салықтың экономикалық мәні - олар мемлекетпен өзінің функцияларымен тапсырмаларын жүзеге асыру үшін шоғырланатын жеке және заңды тұлғалардың ұлттық табысынан нақты бір үлес алу арқылы экономикалық қатынастарды білдіреді.

1. 2 Салық жүйесін реформалаудың әдістемелік негізі мен теориялық аспектілері

«Салық» ұғымымен «салық жүйесі» тығыз байлансты. Мемлекетте алынатын салықтар түрлерінің, оны құру мен алудың нысандары мен әдістерінің, салық службасы органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттік салық жүйесін қүрайды.

Қазақстан Республикасының салық жүйесі жүйеленіп, өзінің қалыптасу барысында бірнеше реформалаудың әдістемелік негіздерін қамтыды ² . Сонымен, 1991 жылы 25 желтоқсанынан бастап біздің елімізде алғаш рет салық жүйесі жұмыс істей бастады. Салық жүйесінің қызметі «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы» Заңға сәйкес жүргізілді. Осы заңға негізделіп Қазақстанда 1992 жылғы 1-ші қаңтарынан бастап салықтың 43 түрі, оның ішінде 16 жалпы мемлекеттік, 10 жалпыға міндетті салықтар мен алымдар, 17 жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді.

Салық реформасының ұзақ мерзімді бағдарламасы 1995 жылдың басында бекітіліп, республикадағы салық жүйесі мен салық салық саласындағы келеңсіз мәселелерді элемдік салық салу талаптарына сэйкес реттеу күн тәртібіне қойылды. Сол себепті 1995 жылы 24 сәуірде «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар Жарлығы шықты. Бүл Жарлыққа Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдедегі №440-1 Заңына сәйкес заң мэртебесі берілді. Ең бастысы, салық саны 43-тен 11-ге дейін қысқартылды. Оның ішінде бесеуі мемлекеттік, алтауы жергілікті салықтар.

Салық жүйесіндегі ауқымды жетістік 2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексімен айқындалды.

Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы салық жүйесіндегі салықтардың, салық сипатындағы алымдардың және төлемақылардың бірнеше түрлерінен түрады. Алым дегеніміз - белгілі бір қызмет түрін бастар алдына немесе осы қызмет түріне қүқық берер кезде төленетін міндетті төлем. Сонымен катар алым - анықталған құқықтық мәртебені бергені үшін төлем болып саналады.

Төлемақы - белгілі бір қызмет түрін пайдаланған кезде төленетін міндетті төлем.

Сөйтіп, Қазақстанның салық жүйесі салықтардың және басқа міндеті төлемдердің түрлері бойынша тым сараланған. Салық қатынастарын реттеуші қүқықтық нормалар Қазақстан Республикасының Салық кодексінде айқындалып тиісті нүсқаулықтарда келтірілген. Яғни, халықтардың жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің сомасы «Бюджет жүйесі туралы» Заң мен тиісті жылға арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген тәртіппен тиісті бюджеттердің кірісіне түседі.

Қазақстан республикасының қазіргі салық жүйесі салықтарды құру мен алудың нақтылы әдістерін анықтайды, салықтың тиісті элементтері арқылы салық салудың тәртібін белгілейді. Салық элементтері дегеніміз - салық заңы регламенттелген салықтың қолданылу жағдайын анықтайтын қүрамдас бөліктерінің жиынтығы. Салықтың бірнеше элементтері бар, атап айтқанда: салық субъектісі; салық объектісі; салық көзі; салық мөлшері; салық жеңілдіктері; салық ставкасы; салық кезеңі; салықты есептеу тәртібі; салық есептілігі; салықты төлеу тәртібі.

1. Салық субъектісі.

Салық субъектісі - заңды немесе жеке тұлға, яғни салықты төлеушілерді атаймыз.

Салықты төлеушілер:

- қызметкерлер - өз еңбегімен материалдық және материалдық емес игілік жасайтын, сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар, яғни жеке тұлғалар:

- шаруашылық субъектілері - капмтал иелері, яғни заңды тұлғалар.
Салық төлеуші - салықты жэне бюдетке төленетін басқа да міндетті

төлемдерді төлеуші болып табылатын тұлға.

Тұлға - жеке тұлға және заңды тұлға болып бөлінеді.

Жеке тұлға - Қазақстан Республикасының азаматы, шет мемлекеттің азаматы, азаматтығы жоқ адам.

Салық тасымалдаушылар - іс үзінде салық ауыртпалығы түсетін жеке тұлғалар, соңғы салық төлеушілер, яғни мемлекет азаматтары.

Заңды тұлға - Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің заңдарына сәйкес азаматтық, оының ішінде шаруашылық құқықтар мен міндеттер субъектісі ретінде әрекет ететін ұйым (шетелдік заңды тұлға) немесе кәсіпорын. Шет мемлекеттің заңдарына сәйкес құрылған компания, ұйым немесе басқа да корпорациялық құралым.

Заңды тұлғаның өз балансы, елтаңбасы, мөрі және банкіде есеп айырысу шот есебі болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.