Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі әлеуметтік салықтың мәні мен рөлі


Кіріспе
Елбасының жолдауында «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру - мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес Қазақстан Республикасының жаңа салық кодексі әзірленді және осы жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізілді.
Тақырыптың өзектілігі . Әлеуметтік салық Қазақстан Республикасының Салық жүйесінде 1999 жылы пайда болғаннан бері елеулі өзгерістер әкелді. Оның ставкалары да және қолданылатын тәсілі де өзгеріске көп ұшырады.
Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті салықтар мен төлемдер Салық кодексінде және басқа да басылымдарда айқын жазылу тиіс. Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері туындаудьң, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық заңдарында белгілеу мүмкіндігін білдіреді [1] .
Салықтар баршаға белгілі көптеген ғасырлар бойы қоғамның экономикалық базалық құрамы және мемлекеттің кірісін қалыптастырудың маңызды қаржылық құралы ретінде қолданылып келеді. Теориялық жағынан салық салу жүйесі - қоғамның әлеуметтік құрылымын танып білудің шартты жағдайы және объективті қажеттілігі.
Қоғамның даму процессінде әлеуметтік-экономикалық жүйедегі салықтардың атқаратын рөлі күн өткен сайын жаңа нысанға айнала отырып, артып келеді. Бұл әсіресе нарықтық қатынастардың қалыптасып дамуы жағдайындағы экономикадағы өрлеу кезеңдеріне тән нәрсе, өйткені салық салу жекелеген тұлғалардан бастап мемлекетке жеткенге дейін оның барлық деңгейіндегі әлеуметтік процесстерге әсер ете алатын бірден бір макроэкономикалық құрал болып табылады. Бұдан да басқа, халықаралық экономикалық қарым қатынастардың ұлғаюуына байланысты салық жүйесі белгілі бір жекелеген елдердің ішкі жұмысы болудан қалды. Осылайша, салық салудың бір жағынан шаруашылық байланыстарға терең бойлауы, екінші жағынан оның жалпылығы қазіргі кезде салықтардың атқаратын рөлінің жан-жақты қанат жаюына жағдай жасап отыр.
Егер салықтардың қажеттілігі мемлекеттің саяси, экономикалық, қала берді, әлеуметтік мақсаттары мен міндеттерінен туындайтынын білсек, онда салықтардың әлеуметтік процесске әсер ету мүмкіндігінің бар екендігі көптеген жағдайларда ескерілмегендігін байқауға болады. Сонымен бірге, берілген анықтамаларда мемлекет өз қызметін жүзеге асыру барысында мәжбүрлеуші, ал халық шарасыздықтан салық төлейтін мәжбүрленуші тұлға ретінде көрініп отыр. Сондықтан, салықтарды қоғамның, сол арқылы ондағы тұрғындардың өмір сүруіне қажетті қаражат көзі деп қарау керек және нарық субъектлері (заңды және жеке тұлғалар) оны ерікті түрде, қиналмай төлеуі керек, осы тұрғадын алып қарайтын болсақ салыққа, біздіңше, мынандай анықтама беруге болады: «салық дегеніміз - заңды және жеке тұлғалар міндетті түрде төлейтін, қоғамның әлеуметтік және экономикалық дамуына қажетті қаражат көзі». Салық - қазіргі уақытта барлық мемлекеттерге тірек, яғни ең негізгі бюджетке
түсетін, бюджетті, мемлекетті ұстап тұратын басты кездері болып табылады. Оның қандай түрінен болмасын жалтаруға жол бермеу - бүгінгі күннің басты назарында.
Салық салынатын база жасау жөніндегі қорытынды жұмыстарға әзірлік проблемасы жетіп артылады. Казіргі колданып журген Салык кодексі тікелей ықпал ететін заң күшіне әлі де толық ие емес.
Әлеуметтік салықты енгізген кезеңнен бастап, оны басқару салық органдарының қолына өтті. Төлем төлеу жұмыс берушілердің үш мемлекеттік бюджеттен тысқары қоры қосылып, бір әлеуметтік салыққа айналуы мемлекеттік бақылаушылардың, санын азайтып, жұмыс берушілердің осыған байланысты төлемді есептеу және төлеу кұжаттары кеміді.
Әлеуметтік салық өзінің қарапайымды болғанымен осы салықты есептеу кезінде көптеген қиыншылықтарға кез боламыз. Осы қиыншылықтар әлеуметтік салық салу обьектсін анықтаған кезде бухгалтерлер әр тоқсан сайын қай жерден болмасын қателіктерге ұшырайды. Іс жүзінде әр түрлі пікірге тап боламыз, яғни салық кодексіндегі әлеуметтік салық салу обьекттері ережесінің негізінде әлеуметтік салық салу обьектсіне жұмыс берушінің қызметкерлерге төлейтін шығындары жатады.
Курстық жұмыстың мақсаты . Курстық зерттеудің мақсаты: Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі әлеуметтік салықтың мәні мен рөлі. Қазіргі кездегі салық салудың әлеуметтік салық жүйесін әлеуметтік тұрғыдан оңтайландыру жөнінде ұсыныстар жасау болып табылады.
Аталған мақсат келесі міндеттерді шешу арқылы жүзеге асырылады:
-Қазақстан Республикасындағы әлеуметтiк салықтың мәні, оның пайда болу алғышарттары;
-Мемлекеттік бюджеттің кiрiсін қалыптастырудағы әлеуметтiк салықтың рөлi, алып жатқан орнын қарастыру;
-Әлеуметтiк салықтың қазіргі кездегі мәселелері мен оларды шешу жолдары және жетiлдiру бағыттары.
Қызметтің жекелеген түрлері үшін арнаулы салық режимін қолданатын жеке кәсіпкерлердің, сондай-ақ жеке нотариустар мен адвокаттардың өздерін қоса алғанда олардың қызметкерлерінің саны да әлеуметтік салық салу объектісі болып табылады.
Құрылымдық бөлімшелері бойынша әлеуметтік салық есеп қисабының тиісті қосымшалары есеп қисапты беру үшін белгіленген мерзім күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде уәкілеттік орган белгілеген тәртіппен салық органдарына беріледі.
1 Әлеуметтік салықтың теориялық аспектілері
1. 1 Әлеуметтік салықтың пайда болу алғышарттары
Салықтар - бұл ертеде пайда болған, мемлекетпен алынатын міндетті төлемдер. Тарихтан бүгінгі күнге тек қана салықтың жеке түрлері жетті, яғни ертедегі мемлекеттердегі салықтар жиынтығы ретіндегі салық жүйесі туралы толық мағлұматты білмейміз. Салықтың ежелгі түрі-құдайға беру бес кітапта келесідей жазылған: “Ағаш жемістері және жердегі тұқымның әрбір ондығына Құдай ие”. Осыған байланысты салықтың алғашқы мөлшерлемесі табыстан 10%-ы мешіт қызметкерлеріне берілді, кейінірек мемлекетпен алынатын салықтар пайда болды.
Салықтарды алудың әдістері мен формаларының дамуында үш ірі кезеңді бөліп көрсетуге болады:
Бірінші кезең-бұл көне әлемнен орта ғасырға дейінгі даму, мемлекеттің салықтарды жинау және анықтау бойынша қаржылық аппараты жоқ. Мемлекет тек қана алғысы келетін қаражаттардың жалпы сомасын ғана анықтайды, ал салық жинауды тайпаға немесе қалаға жүктейді.
Екінші кезең (XVI-XIX ғасырдың басы) бұл елде мемлекеттік мекемелер жүйесі, оның ішінде қаржылық пайда болып, мемлекет қызметтердің бір бөлігін өз мойнына алады: салық салу квотасын белгілейді, салық жинау процесін бақылайды.
Үшінші кезең-қазіргі мемлекет салықты белгілеу және жинау бойынша барлық қызметтерді және салық салудың өңделген тәртіптерінің бәрін өз қолына алады. Биліктің аймақтық ұйымдары мемлекеттің көмекшілік ролін атқарады.
Салық жүйесі қоғамдық қатынастары дамып келе жатқан адамзат өркениетінің бастапқы кезеңдерінде пайда болған. Кезінде Інжілдегі Ізгі хабарын жазғанда Лука Исаның тууы туралы өзінің баяндауын «Сол күндері кесарь Агвуст жер жүзінің барлық тұрғындары салық төлеу үшін тізімге тіркелсін деген бұйрық берді» деп бастаған еді. Осы оқиға салықтар мен алымдарға байланысты санақ есебін алу және тізімге тіркеу ісінің бастамасы болды, сондай-ақ халық санағы мен жерлерді есепке алу жөніндегі аталмыш өктем іс-қимылдар Сирияны Квирини басқарып тұрған кезде, астарлы мағынада жүрген болатын. Тізімге тіркеу барысында, бірінші кезекте Римге бағынышты барлық провинциялардың жерлерін кадастрлеуге және бағалауға қол жеткізілсе, екінші кезекте тұрғылықты халықтар нақты салық төлеушілер ретінде есепке алынды. Міне, осындай жәйттер Иса Құтқарушы дүниеге келген кезден бастап салықтардың императорлар қазынасы мен мемлекет пайдасына халықтан мәжбүрлеп ақша алудың танымал құралына айналғанын дәлелдейді.
Сонымен, салықтардың бағзы заманнан алынып келе жатқаны жоғарыда біршама айтылды және қандай болмасын мемлекеттің болмысы мен өсіп-дамуының материалдық негізі-қаржыларды қалыптастыратын ең басты қайнар түсім көздеріне салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің жататыны белгілі болды. Бұл ретте ескеретін маңызды жәйт, салықтар билеушілердің, императорлардың, патша ағзамдардың қарамағына болсын, кейіннен мемлекеттің тікелей өзіне болсын мәжбүрлеп алынғандықтан, олардың араларындағы айырмашылық тек жекеше-құқықтық кірістер түрінде немесе қоғамдық-құқықтық кірістер сипатына болды [2] .
ХVІІІ ғ. Швед ғалымы А. Смид салық алу бойынша еңбегі жарық көрді. Оның айтып кеткен цитаталары бойынша негізгі 4 принципті көрсетуге болады:
- әділдік қағидаты-салық бәріне тең жүргізілуі тиіс;
- анықтылық қағидаты-төлем сомасы салық төлеуші алдын ала анықталуы тиіс;
- ыңғайлылық қағидаты-салық төлеуші үшін салық уақыты мен тәсілі ыңғайлы болуы тиіс;
- үнемділік қағидаты-салық салу жүйесінің рационалдығы болу керек.
ХVІІІ ғ. Аяғында белсенді экономикалық, қаржылық және салық саясаты
бар жаңа мемлекеттердің негізі қаланды.
Қазақстан территориясында салықтар мен салық салудың дамуы өзіндік әдістемелік теориясына ие, бұл мүмкін көшпелі тайпалар көшпелі емес халықтарға қарағанда меншік, айырбас және ақша формаларын ерте дамытады деген К. Маркстің тұжырымдамасына байланысты шығар.
Ертедегі ортағасырлық (батыс түрік және түркеш қағанаты) мемлекетінің дамуы кезеңінде жеке меншік көрінісі ретіндегі әскери міндеттілік туралы мәселе жазбаша мәселелерде шектелген. Соған қарамастан негізгі әскери міндеттіліктің бірі соғыстық (басқаша айтқанда «қан салығы») оған байланысты вассалды тайпалардың барлық еркектері-сюзерене тайпасының сұрамына енгізілгені белгілі. Құл-тайпалар бұл вассал-тайпалары, олар сюзерен тайпасына тері, жүн түрінде алым төлеуге міндетті болды.
Қазақстандағы 1918-1920 жылдар кезеңі әскери коммунизм және азық-түлік диктатурасы саясатымен байланысты болды. Бұл саясат арнайы әскери күштермен жүргізіліп, кедей тұрғындардан асырғы азықтары тартып алынды. Соның нәтижесінде аштық басталды. Мұндай “салықтық ауыртпалық” нәтижесі 1921 жылғы көтеріліс болды.
20-30 жылдардағы Қазақстан тарихы - үздіксіз қорлық тарихы: мал алу, отырықшылыққа көшуге күштеу, репрессия және аштық. Күш көрсету саясатын іске асыру үшін мемлекет салықтық қарыз ауыртпалығы Қазақстан ауылдарына түсті. Сонымен, 1927-1928 жылдары ауыл шаруашылық салығының шаруа қожалықтарына есептелген барлық соманың 33 % кулак шаруашылықтарын 4% ғана төледі [4] .
Осы шаруашылық жылында ірі мал шаруашылықтарының 0, 6% мал шаруашылығы салығының барлық сомадан 25% төледі. Ауылдағы бір шаруашылық орташа мөлшерде 239 сом, ал ауылда 323 сом төлеп отырды. Бұдан бөлек “өзіндік салық” деп аталатын, ауыл шаруашылық салығынан 4 есе көп салық енгізілді.
Салық нормасынан өсімі әсерінен шаруашылықтардың көп бөлігі қалаға кетті немесе табыс көздерін және қызмет түрлерін ауыстырды. Мал шаруашылығымен айналысушылар салық ауыртпалығын көтере алмай шет елдерге қашып кетіп жатты.
Қазақтанның салық жүйесі Совет үкіметінің салық жүйесі құрамында дамыды. Мұнда “дүниежүзіндегі бірінші салықсыз мемлекет” құруды көздегендіктен, салықтық жүйе теориясына жетік көңіл бөлінген жоқ. “Американы адам басына өнім өндіруден озамыз” ұраны бойынша тұрғындар жоғарғы салықтар төледі. Ауыл шаруашылығы нашарлап, 60 жылдары өндірістік дағдарыс басталды. Ашаршылық қаупін сезгеннен кейін ғана ел басшылары шаруа қожалықтарына салықтарды азайтты.
XX ғасырдың соңында Қазақстан тәуелсіз мемлекет болып табылды, ел алдында тиімді нарықтық экономиканы құру міндеті тұрды. Реформаларды дамытудың маңызды факторларының бірі салық саясаты болып табылады. Қазақстандық қаржылық ғылым алдында салық және салық салудың күрделі және ауқымды мәселесі, яғни жоғарғы тиімді дамыған салықтық жүйе құру міндеті тұр.
Қазақстан Республикасының 1991 жылдың 25 желтоқсанында қабылданған Қазақстан Республикасындағы Салық жүйесі туралы Заң тәуелсіз салық жүйесін құрудың ең алғашқы бастамасы болып табылады.
Бұл еліміздің экономикасын реформалаудағы күрделі жұмыстардың бірі болып саналады. Осы кезеңдерде елде көптеген өзгерістер болды және экономиканың дамуына көптеген құбылыстар, атап айтқанда, меншіктің көптеген түрлерінің дамуы, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекет арасындағы қатынастардың құқықтық негізде жүргізілуі және тағы да басқа құбылыстар іске аса бастады.
Әлеуметтік салық Қазақстан салық жүйесіне бертінде енгізілген салықты сауықтыру болып табылады. Берілген салық түрін алудың бастапқы мақсаты мемлекеттік зейнетақы, әлеуметтік қамтамасыз ету және медициналық көмек көрсетуге азаматтар құқығын өткізу үшін қаражаттар жұмылдырумен қортындыланады. 1999 жыл қаңтарынан бастап әлеуметтік салықты енгізу сондай - ақ әлеуметтік бағдарламаларға бюджеттің кіріс бөлігін қалыптастыру үшін қажет болды. Әлеуметтік салықтың өмір сүру кезеңіне есеп беру және базаға алынатын мөлшер ставкасына толықтырылады және көптеген өзгерістер енгізілді. Сонымен бірге 2004 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасының Салық комитетінің бабынан жаңа редакциясына сәйкес, әлеуметтік салық және табыс салығын есепке алу шкаласымен (жеке жұмыскерлерге) әлеуметтік салық жұмыскерлерге есепке алынады [5] .
Ескертуіміз керек, Қазақстанда 9 түрлі салық салу бар: әлеуметтік салық еңбегіне төлем есепке алу және жұмыскерлер еңбекақысынан табыс салыған ұстап қалу.
Бұл салықты алудың алғашқы мақсаты азаматтарды мемлекеттік зейнетақы мен әлеуметтік қамтамасыздандыру, медициналық көмекпен қамтамасыз ету болды.
Әлеуметтік салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады. Әлеуметтік салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. Мәселен, бір тұлғаның нақты салық салу обьектісі бар болса, ол салық міндеттемелерін орындаушы болып табылады.
1. 2 Әлеуметтік салықтың экономикалық мәні мен мазмұны
Салықтар баршаға белгілі көптеген ғасырлар бойы қоғамның экономикалық базалық құрамы және мемлекеттің кірісін қалыптастырудың маңызды қаржылық құралы ретінде қолданылып келеді. Теориялық жағынан салық салу жүйесі - қоғамның әлеуметтік құрылымын танып білудің шартты жағдайы және объективті қажеттілігі.
Қоғамның даму процессінде әлеуметтік-экономикалық жүйедегі салықтардың атқаратын рөлі күн өткен сайын жаңа нысанға айнала отырып, артып келеді. Бұл әсіресе нарықтық қатынастардың қалыптасып дамуы жағдайындағы экономикадағы өрлеу кезеңдеріне тән нәрсе, өйткені салық салу жекелеген тұлғалардан бастап мемлекетке жеткенге дейін оның барлық деңгейіндегі әлеуметтік процесстерге әсер ете алатын бірден бір макроэкономикалық құрал болып табылады. Бұдан да басқа, халықаралық экономикалық қарым қатынастардың ұлғаюуына байланысты салық жүйесі белгілі бір жекелеген елдердің ішкі жұмысы болудан қалды. Осылайша, салық салудың бір жағынан шаруашылық байланыстарға терең бойлауы, екінші жағынан оның жалпылығы қазіргі кезде салықтардың атқаратын рөлінің жан-жақты қанат жаюына жағдай жасап отыр.
Қазіргі кезде еліміз әлеуметтік бейімделген нарықтық экономиканың даму жолын таңдаған болса, әлеуметтік бейімделу деңгейін көрсететін (әлеуметтік бейімделген дамыған мемлекеттерде ЖІӨ-дегі салықтық түсімдердің үлесі 30-40 пайызды құрайды) салық жүйесіне, салық салу процессіне әлеуметтік тұрғыдан анықтама беруге негіз бар.
Жоғарыдағы тұжырымдарды ескере келе, біздіңше, «салық салу дегеніміз - нарық субъектілері мен қоғам арасындағы заңды түрде бекітілген салықтарды төлеу бойынша конституциялық міндеттерді орындау кезінде туындайтын әлеуметтік қатынастар жиынтығы».
Салық салудың әлеуметтік салдарлары оның шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықтың әлеуметтік жағдайларына оң немесе керісінше теріс әсер ететіндігін көрсететін бірден бір көрсеткіш және салық жүйесін үнемі жетілдіріп отыруға негіз болатын маңызды фактор болып табылады. Салық жүйесінің көмегімен мемлекет субъектлерге шаруашылық жүргізудің және қоғамдағы әлеуметтік мәселелерді шешудің жағымды жағдайын жасауы немесе оны тежеуі мүмкін. Осы тұрғыдан қарағанда, салық салу процессінен түрлі жағымды немесе жағымсыз, оң немесе теріс салдарлардың туындайтыныдығын байқауға болады.
Басқа салықтарға қарағанда (мүлік, жер және көлік құралдарына салынатын салық) жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы мен жанама салықтардың «кері әлеуметтік салдары» басым болып келеді, өйткені, кәсіпорындардан гөрі кез келген адам қалай да өздерінің табыстарын әлеуметтік қажеттіліктерге жұмсауға тырысады. Сонымен қатар, жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, шын мәнінде негізгі мүшесі қоғамның болашағы және негізгі құндылығы болып келетін отбасынан алынады, олардың материалдық және әлеуметтік жағдайына әсер етеді.
Сонымен салықтардың мазмұны мынадай:
- Материалдық категория жағынан - бұл белгілі бір ақша сомасы болса;
- Экономикалық категория ретінде-бұл мемлекеттің табысы;
- Заңдық категория жағынан, бұл заң жүзінде белгіленген міндеттеме болып табылады;
- Салықтық экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендерді атауға болады:
- Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі.
Салық қатынастарының тұрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлемдерге алып бармауы тиіс. Кейбір салықтарда салық төлеушілер үшін салық төлеу жеке төлемдік сипатта болады (мысалы, мүлік салығын жеке азаматтар жылына бір рет төлейді.
Жалпы әлеуметтік салыққа тоқталып кететін болсақ, әлеуметтік салық дегеніміз - жұмыскер мен жұмыс берушінің арасында бюджетке төленетін салық және басқа да міндетті төлемдердің толық және дер кезінде жыл сайынғы төленетін салығы [7] .
Әлеуметтік салық Қазақстанның салық жүйесіне салыстырмалы түрде жаңадан енгізілген салық болып саналады. Бұл салықты алудың алғашқы мақсаты азаматтарды мемлекеттік зейнетақы мен әлеуметтік қамтамасыздандыру, медициналық көмекпен қамтамасыз ету болды. Әлеуметтік салықтың 26%-дан алғашында 21%-ға (01. 07. 2001 жылдан бастап), 2009 жылы 11% болып қабылдануы қысқа уақыт аралығында болды.
Алғашында әлеуметтік салықтың ерекшелігі келесідей болды: салық салу обьектісі жалақы қоры болып, оны есептеу басқа салықтарды есептегенге дейін жүргізілді.
Әлеуметтік салықтың мазмұны мынадай:
- Материалдық категория жағынан - бұл белгілі бір ақша сомасы болса;
- Экономикалық категория ретінде - бұл мемлекеттің табысы;
- Заңдық категория жағынан, бұл заң жүзінде белгіленген міндеттеме болып табылады;
- Салықтық экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендер: Салық ақшалай нысанда төленеді. Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады. Салықты төлеген кезде ақша тек бір бағытта ғана қозғалады, яғни салық төлеушіден мемлекетке бағытталады. Мұның қайтарымды төлемдерден (мысалы, мемлекеттік қарыз) айырмашылығы:
- Біріншіден, ақша салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;
- Екіншіден, кері қатады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге бағытталады. Ал, қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді, яғни ол соманының қашан қайтатыны белгісіз.
Қазақстан Республикасының егемендігі, оның әлеуметтік бағдарлы нарықтық қатынастарға бағытталған даму жолына көшуі, мемлекет және қоғам мүддесіне қажетті қаражаттардың мемлекет құзырында орталықтандырылуы, сондай- ақ өтпелі кезеңдегі экономиканы реттеу барысында пайдаланылатын салық саясатының экономика мен әлеуметтік аяларда өзіне тиесілі орын алуының басты себебіне айналып отыр.
Салықтың экономикалық мәні- шаруашылық субьектілерінен, азаматтардан ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бір бөлігі болып табылатындығында [8] .
Экономикалық және әлеуметтік тұрақтылықты қолдау мақсатында мемлекет табыстарының теңсіздігін теңестіру міндетін атқарады. Қоғам көлемінде табыстарды бөлу және қайта бөлу нарықтық экономикасы дамыған елдерде мемлекеттің негізгі атқаратын қызметтерінің бірі болып табылады. Табыстарды бөлу барысындағы мемлекеттің нарықтық процестерге араласуының тікелей әдістерінің алатын орны ерекше болғанымен, кемшіліктері де бар. Өйткені мемлекеттік әлеуметтік саясатының тікелей шараларын, олардың маңызды бағыт екендігіне қарамастан, тек әлеуметтік жәрдемақылар беру арқылы жүзеге асыру мүмкін емес. Мұнда, әлеуметтік инфроқұрылымды ұйымдастыру тәсілдері де маңызды шаралардың бірі болып табылады. Аталған бағыт Еуропа елдерінде жақсы дамыған және қазіргі кезде де ақшалай нысандағы әлеуметтік төлемдермен салыстырғанда оған төмен мән берілмейді. Сондықтан, Қазақстанның да әлеуметтік- экономикалық өміріндегі маңызды да түйінді мәселе әлеуметтік саясатты салық салу арқылы дамытудың жанама шараларын жүзеге асыру болып табылады.
Мемлекеттік аппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді. Сондықтан мемлекет жеке және заңды тұлғаларға салық салу арқылы қажетті соманы өндіріп алып отырады. Мұның экономикалық сипаттамасы мемлекет салықты белгілеу және өндіріп алу арқылы өндірілген қоғамдық жиынтық өнімнің бір бөлігін өзіне тиесілі сома ретінде айналдырап алады. Бұл жерде салық қатынасы бөлуші сипатта болады.
Әлеуметтік салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады. Әлеуметтік салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. Тұрақтылықты мынадан байқауға болады, яғни салық жеке түрде емес, нормативті құқықтық актілермен белгіленеді. Мәселен, бір тұлғаның нақты салық салу обьектісі бар болса, ол салық міндеттемелерін орындаушы болып табылады.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz