Қазақтың ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары

Жоспар
Кіріспе

1 Дәстүрлер
2 Келін түсіріп, қыз ұзатуға қатысты дәстүрлер

Қазақ халқының рухани мәдениетінің аса маңызды бөлігін ғасырлар бойы жинақталған салт-дәстүрлері құрайды.
Дәстүрлер - жеке тұлғаның рухани-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған күрделі қоғам-дық-қатынастар жүйесі. Ол қасиеттерге Отанға және өз халқына, оның тарихына, мәдениетіне деген махаббат, оны қорғауға дайын болу, достыққа адалдық, бірлікке, ынтымаққа тырысу, туысқандықты жаңарту, антқа адал болу, аманат сақтау, түп-тамырыңды білу, ата-баба аруағын сыйлау, ұлкендерді құрметтеу, әке үйін, "ңара ша-ңыраңты" дәріптеу, қонақжайлық, құдалық дәстүрлері, т.б. жатады. Сондай-ақ дәстүрлер құрамына ұлттық және діни мейрамдар да кіреді.
Біздің замандасымыз, көрнекті жазушы, этнограф, ұлт мәдениетінің шынайы жанашыры Сейіт Кенжеахметұлының саралауы бойынша, қазақтың ұлттық дәстүрлері мен салттарын былай жіктеуге болады:
1. Келін түсіріп, қыз ұзатуға байланысты дәстүрлер.
2. Тәлім-тәрбие дәстүрлері.
3. Тұрмыстық, өмір сүрулік дәстүрлер.
4. Еңбек, кәсіптік дәстүрлер.
5. Діни салттар.
6. Жерлеу салттары.

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Қазақтың ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары

Қазақ халқының рухани мәдениетінің аса маңызды бөлігін ғасырлар бойы
жинақталған салт-дәстүрлері құрайды.
Дәстүрлер - жеке тұлғаның рухани-адамгершілік қасиеттерін
қалыптастыруға бағытталған күрделі қоғам-дық-қатынастар жүйесі. Ол
қасиеттерге Отанға және өз халқына, оның тарихына, мәдениетіне деген
махаббат, оны қорғауға дайын болу, достыққа адалдық, бірлікке, ынтымаққа
тырысу, туысқандықты жаңарту, антқа адал болу, аманат сақтау, түп-тамырыңды
білу, ата-баба аруағын сыйлау, ұлкендерді құрметтеу, әке үйін, "ңара ша-
ңыраңты" дәріптеу, қонақжайлық, құдалық дәстүрлері, т.б. жатады. Сондай-ақ
дәстүрлер құрамына ұлттық және діни мейрамдар да кіреді.
Біздің замандасымыз, көрнекті жазушы, этнограф, ұлт мәдениетінің
шынайы жанашыры Сейіт Кенжеахметұлының саралауы бойынша, қазақтың ұлттық
дәстүрлері мен салттарын былай жіктеуге болады:
1. Келін түсіріп, қыз ұзатуға байланысты дәстүрлер.
2. Тәлім-тәрбие дәстүрлері.
3. Тұрмыстық, өмір сүрулік дәстүрлер.
4. Еңбек, кәсіптік дәстүрлер.
5. Діни салттар.
6. Жерлеу салттары.
Келін түсіріп, қыз ұзатуға қатысты дәстүрлер
Қыз айттыру. Ата-аналар болашақ қалыңдықты баласы кәмелетке толмай
тұрып, ездеріне тең, құрметті, текті отбасынан іздеген. "Қыз айттырудың"
бірнеше түрлері болған. Ертеде көңілдес, дос адамдар балалары дүниеге
келмей тұрып-ақ бір-бірімен "құда" болысқан. Мұны "атастыру" деп атаған.
Балалары бесікте жатқанда құда болу "бесік құда" деп аталған. Бұлардан
басқа құда болудың "қарсы құда", "сүйек жаңарту", т.б. түрлері болды.
Балаларды үйлендіру "құда түсуден" кейін жүзеге асырылды.
Құда тцсу. Құда түсу - қазақ халқының ежелден үмытылмай келе жатқан
міндетті дәстүрі. Жігіттің әкесі жаңын жүрағаттарымен ңызға ңүда түсуге
келеді. Қыз әкесі ңүдалардың келуінен алдын ала хабардар болып, өзінің
ағайындарын жинап, құдаларды ұлкен салтанат-пен қарсы алады. Қыз әкесі
"қош" айтқаннан кейін екі жаң бір-біріне дәстүрлі сый-сияпат - құда
аттанар, ат байлар, құйрық-бауыр, т.б. көрсетеді.
Бата аяқ. Құдалар арасындағы соңғы келісім. Екі жақтың алғашқы ңүда
түсудегі келісімінен кейін, күйеу жігіттің әкесі қалыңдық ауылына келіп,
той уақыты, қалың мал мөлшері, кәде-жоратуралы келіседі. Бұл бата аяқ деп
аталады. "Бата аяң" кезінде ауқатты адамдар ірі сыйлыңтар тарту еткен. Олар
бес жақсы, орта жақсы, аяқ жақсы болып бөлінген. "Бес жақсыға" - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.