Жер сiлкiнiсiнiң қаупi кезiнде

Жоспар
Кіріспе

І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
а) халықтың жер сілікінісі кезіндегі іс.әрекеті
б) Вулкан атқылауы
в) Опырмалар
г) Қар көшкіні және сел
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кенеттенпайдаболатынжәнеқас-қағымсәттеөтетін, күштіқиратушыдүлейзілзала – жерсілкінісідепаталды.
Жерсiлкiнiсi - жерқыртысынданемесемантияныңүстiңгiбөлiгiндекенеттенболғанқозғалыспенжарылыснәтижесiндепайдаболғанжәнеелеулiауытқутүрiндеүлкенқашықтыққатаралатынжерастыдүмпуiменЖербетiнiңқозғалуы.
Жерсілкінісініңбарысындаадамдарқазаболады, үйлер, жолдар, көпірлер, арналар, тоғандар мен басқа да инженерлікғимараттар - су құбырлары, канализация, электр беру жүйесіқирайды, байланысбұзылады, қаркөшкіні, сел, сырғымақопарылыспайдаболады. Таужыныстарыжарылып, тастарқұлайды, адамдардыүрей-дүрбелеңбилейді. Суастыжәнесужағалауындағыжерсілкінісікезіндетеңізтүбініңқозғалысынәтижесіндетеңізгравитациялықтолқындары - цунамипайдаболып, құрлықтаүлкенбүліншілікжасайды.Жерсiлкiнiсiқаупiжағдайындаэлектрдабылдар, өндiрiстiкгудоктарменбасқадахабарлауқұралдарыіскеқосылады, бұл "Баршаныңназарына!" ескертудабылынбiлдiредi. Осыдабылбойыншарадиоментеледидардықосып, төтеншежағдайтуралыхабардымұқияттыңдап, жәнежергiлiктiбилiктiң, төтеншежағдайжөнiндегiбасқаруорганыныңнұсқауынтиянақтыорындауқажет.Егерсiзүйдеболсаңыз:
- өртсөндiргiштiтексерiңiз, жуынатынбөлмедегі ванна мен шелектiсуғатолтырыңыз;
- өзiңiздiқорғайалатынкиiм мен аяқкиiмдiкиiңiз;
- пәтердегігазды, су мен электржарығынсөндіріңіз, пештiөшiрiңiз;
- өзiңiзбен бiргеалдын ала даярланғанзаттарсалынғансөмкені, құжаттарды, киім-кешек салынғанжолқапшығыналып, көршiлергехабарлаңыз, жалғызбастыларға, ауру адамдарғакөмектесiңiз, ғимараттаншығып, арнайыжиналтынорынғабарыңыз, алдағынұсқаулардыкүтiңiз;
- қалыпты тiршiлiк жағдайынажергiлiктi билiктiң немесетөтеншежағдайларжөнiндегiбасқаруорганыныңнұсқауыбойыншаоралғанжөн

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ЖЕР СIЛКIНIСIНIҢ ҚАУПI КЕЗIНДЕ
Кенеттенпайдаболатынжәнеқас-қағымсә ттеөтетін,
күштіқиратушыдүлейзілзала
–
жерсілкінісідепаталды.
Жерсiлкiнiсi
жерқыртысынданемесемантияныңүстiңгi бөлiгiндекенеттенболғанқозғалысп
енжарылыснәтижесiндепайдаболғанжәне елеулiауытқутүрiндеүлкенқашықт
ыққатаралатынжерастыдүмпуiменЖербет iнiңқозғалуы.
Жерсілкінісініңбарысындаадамдарқаза болады,
үйлер,
жолдар,
көпірлер, арналар, тоғандар мен басқа да инженерлікғимараттар - су
құбырлары, канализация, электр беру жүйесіқирайды, байланысбұзылады,
қаркөшкіні,
сел,
сырғымақопарылыспайдаболады.
Таужыныстарыжарылып, тастарқұлайды, адамдардыүрей-дүрбелеңбилейді.
Суастыжәнесужағалауындағыжерсілкіні сікезіндетеңізтүбініңқозғалысынәт
ижесіндетеңізгравитациялықтолқындар ы
цунамипайдаболып,
құрлықтаүлкенбүліншілікжасайды.Жерс iлкiнiсiқаупiжағдайындаэлектрдаб
ылдар, өндiрiстiкгудоктарменбасқадахабарла уқұралдарыіскеқосылады, бұл
"Баршаныңназарына!"
ескертудабылынбiлдiредi.
Осыдабылбойыншарадиоментеледидардық осып,
төтеншежағдайтуралыхабардымұқияттың дап,
жәнежергiлiктiбилiктiң,
төтеншежағдайжөнiндегiбасқаруорганы ныңнұсқауынтиянақтыорындауқаж
ет.Егерсiзүйдеболсаңыз:
- өртсөндiргiштiтексерiңiз,
жуынатынбөлмедегі
ванна
мен
шелектiсуғатолтырыңыз;
- өзiңiздiқорғайалатынкиiм мен аяқкиiмдiкиiңiз;
- пәтердегігазды, су мен электржарығынсөндіріңіз, пештiөшiрiңiз;
- өзiңiзбен
бiргеалдын
ала
даярланғанзаттарсалынғансөмкені,
құжаттарды,
киім-кешек салынғанжолқапшығыналып,
көршiлергехабарлаңыз, жалғызбастыларға, ауру адамдарғакөмектесiңiз,
ғимараттаншығып,
арнайыжиналтынорынғабарыңыз,
алдағынұсқаулардыкүтiңiз;
- қалыпты
тiршiлiк
жағдайынажергiлiктi
билiктiң
немесетөтеншежағдайларжөнiндегiбасқ аруорганыныңнұсқауыбойыншаора
лғанжөн.Егер сiз көпшiлiк жүретiн орындардаболсаңыз:
- сабырсақтаңыз, дүрбелең-үрейтуғызбаңыз, шығуғаасықпаңыз,
адамдардыңжолынакедергiжасап,
кептеметуғызбаңыз,
аурулар
мен
мүгедектергекөмектесiңiз;
- әкiмшiлiк нұсқауларынорындаңыз.
ЖЕР СIЛКIНIСI КЕЗIНДЕ
-Алғашқыдүмпукезiнде 1-ші қабаттыңтұрғындарыешбiрдүрбелеңүрей сiзғимараттаншығуға,
ал
оданжоғарытұратындарбастарынқолымен ұстап,
салыстырмалықауiпсiзорынғабаруғатиi с;
-дүмпу
аяқталған
бойда
арқаңызды
қабырғағасүйейотырабаспалдақарқылығ имараттан тез шығыпкетiңiз. Газды,

суды, электрдiажыратуғатырысыңыз, өзiңiзбенбiргеқұжаттарды, ақшаны,
заттарды, дәріқобдишасысалынғанжолқабыналыңыз , есiктiкiлтпенжабыңыз;
егеркөршiпәтердебалалар
мен
қартадамдарқалса,
олардыңкөшегешығуынакөмектесiңiз.
Солжердезардапшеккендергеалғашқымед ициналықкөмеккөрсетiңiз;
ғимараттан,
электржелiлерiненалысырақкетiңiз.
Белгiленгенжиналатынорынғабарыңыз.
Үзiлген
ток
өткiзгiштен
(электрсымынан) сақтаныңыз, оғанбалалардыжiбермеңiз;
рөлдеотырғандаашықжергетоқтаңыз.
Дүмпуаяқталғаншамашинаданшықпаңыз.
Қоғамдықкөлiкте
отырған
орындарыңыздақалып,
дүмпуаяқталғаннанкейiнжүргiзушiдене сiктiашудыөтiнiп,
итерiспейшығыпкетiңiз.
ЖЕР СІЛКІНІСІНЕ
АЛАЙ ДАЙЫНДАЛУ КЕРЕК
Сейсмикалық ауданда тұратын адам кез-келген уақытта қатты жер сілкінісі
болуы мүмкін деген ойға дағдылануы тиіс. Бұл ой біздің жүмыстағы,
мектептегі және өзге жердегі күнделікті тіршілігімізден ажыратпауға,
кедергі жасамауға тиіс. (Тас жолмен көшедегі қозғалыс кезіндегі тәуекелге
де дағдыландық қой!). Алайда, біз жер сілкінісі болған кезде алдын ала не
істеу керек екендігін білсек, оның зардабын едәуір азайта аламыз.
Жер сілкінісіне дейін не істеу керек?
Жер сілкінісі кезінде не істеу керектігінің отбасылық жоспарын жасап, онда
мыналарды көрсетуге тиіссіз:
. жедел медициналық көмектің, өрт және авариялық қызметтердің, пәтер
иелері кооперативтерінің (ПИК), азаматтық қорғаныстың телефондары мен
мекен-жайы туралы ақпаратты;
. отбасы мен жақын-жуық туралы жалпылама ақпаратты;
. отбасы мен жақын-жуықтар туралы медициналық ақпаратты;
. апат аймағының ішінде, сондай-ақ одан тысқары жерлерде көмектесе
алатын жақын таныстардың, туыстардың, араласатын адамдардың тегін,
мекен-жайын, телефондарын;
. отбасындағы және көршілермен үйлестіру және өзара байланыс жоспарын,
оның ішінде отбасының әрбір мүшесі (балалар), егер олар үйге орала
алмайтын
болса,
қайда
бару
керектігін
білуге
тиіс;
. электрді, су мен газды кімнің, қайда және қалай ажырату керектігін;
. 2-3 аптаның бойында өз үйіңіздің инженерлік қамтамасыз етусіз - сусыз,
жарықсыз, газсыз, канализациясыз қалайша тіршілік ететіндігіңізді;
. егер сіздің отбасыңызда сәби, егде адам әрекетке қабілетсіз немесе қатты
сырқат
болса,
олардың
тіршілігі
туралы
ойластырыңыз;
. егер үйіңізде хайуанаттар болса, олар үшін тамақ пен су туралы қам
жасауды ұмытпаңыз.
Төтенше жағдай кезіндегі отбасылық жоспарды балалар бақшасы мен
мектептегі өз балаларыңыздың жиналу және көшіру жоспарымен, сондай-ақ
жұмыстағы отбасының өзге мүшелерінің іс-әрекет жоспарымен

сәйкестендіріңіз. Сонымен қатар, сіз ата-аналар келгенге дейін
балаларыңызды қаншалықты ұзақ қорғай алатындығын, алмайтындығын,
егер мектеп зақымданған болса, балаларыңызды қайдан алатыныңызды,
егер ата-аналар келе алмаса балаларды қайдан алуға болатынын д әл білуге
тиіссіз.
Мектеп мұғаліміне немесе балалар бақшасының тәрбиешісіне отбасылық
жоспардың маңызды үзінділерінің көшірмесін беруді паспорт немесе өзге
құжатқа қанның тобымен резус-факторларын жазуды, жоспарға отбасы
мүшелерінің созылмалы ауруларын және денсаулықтың бұзылуын, сондайақ тиісті тиым салынғандарды, шектеулерді, өзіңізге аса қажет дәрідәрмектерді жазуды ұмытпаңыз:
- шкафты, сөренi, суырмаларды қабырғаға, еденге мықтап бекiтiңiз.
Кереуеттi терезенiң жанына қоймаңыз. Сөрелердi керуеттiң, есiктiң,
плитаның астына қоймаңыз. ЖиҺазды бөлмеден шығатын жердi
жаппайтындай етiп орналастырыңыз;
- дәлiздi, өтетiн жердi баспалдақ торларын, есiк ойығын жиһазбен және
мүлiкпен жаппаңыз;
- пәтерде, үйге кiре берiсте электрдi, газды және суды ажыратуды үйренiңiз;
- үйде консервiленген тағам мен суды, құм салынған шелектi, алып ж үретін
электр шамын, өрт сөндiргiштi (автомобильдiк), алғашқы медициналы қ
жәрдем қобдишасын ұстаңыз. Алғашқы медициналық жәрдем беру тәсiлiн
үйренiңiз;
- қауiптi заттарды (улы химикат, жылдам тұтанатын сұйық) оларды
сынбайтын
немесе
шашылмайтын
сенiмдi
жерге
сақтаңыз;
- құжаттарды белгiлi бiр орынға сақтаңыз. Артық киiм, аяқ киiм (маусым
бойынша), шам, кiшкентай балта, қобдиша, май шам, сiрi ңке, тама қ
салынған жол қапшығын пәтерден шыға берiс жерде ұстаңыз;
- зақымданған жағдайда, өз үйіңізді қорғау үшін, бірнеше табақ фанерді
және мықты пластикаларды дайындап қойыңыз, онымен сынған терезелерді
және басқа саңлауларды бекітесіз;
- төтенше жағдай кезiнде өзара көмек және бiрлескен қимыл жасау туралы
көршiлермен келiсiңiз;
- жиналатын жердi және көшіру тәртiбiн бiлiңiз;
- көлiк жайды, саяжайды күштi жер сiлкiнiсiнен кейiнгi алғашқы уақытта
тұрақ ретiнде пайдалануға болады. Онда азық-түлiк пен киiмнi ң арты қ
қорын сақтаңыз;
- үйде жер сiлкiнген жағдайда не iстеу керектiгi туралы ж үйелі т үрде әңгiме
және жаттығу өткiзiп отырыңыз.
Жанартау, вулкан (лат.vulcanus – от, жалын деген мағынаны білдіреді,
ежелгі римдіктердің мифологиясындағы от құдайы ұғымынан шыққан. ) –
Жер қабатының тереңдегі жарылымдары мен жарықтарынан оның бетіне
шығатын балқыған тау жыныстары мен ыстық газдардың геологиялық
құрамалары.
Су асты жанартауы 3 км тереңдіктегі лавалық жарықтардан тыныш
күйде шығып жатады, бірақ оларды тікелей бақылау мүмкін емес. Жер үсті

жанартаулары атпа өнімдерінен құралады, ол орталық кратері бар конус
пішінді тау түрінде болады. Сөнбеген жанартаулардың ең жоғары
салыстырмалы биіктігі – мұхиттарда 9 км, аралдарда 6 км, таулы өңірлерде 3
км-ге жетеді. Жердегі сөнбеген жанартаулардың орташа биіктігі 1750 м,
көлемі 85 км3.Жанартаулар сөнбеген, потенциалды сөнбеген, шартты түрде
сөнген және сөнген болып жіктеледі. Сөнбеген жанартауға соңғы 3500 жылғы
тарихи кезеңде атқылаған не ыстық газдар мен су шығарған жанартаулар
жатады, олардың жалпы саны 947 (2008). Потенциалды сөнбеген жанартауға
3500 – 13500 ж. ішінде байқалған голоцен дәуірінің жанартаулары жатады,
олардың саны 1343. Голоцен дәуірінде ешқандай әрекет көрсетпеген, бірақ
өзінің сыртқы пішінін сақтап қалған жанартаулар шартты сөнген
жанартауларға жатады. Эрозияға шалынған, жартылай үгіліп, бүлінген және
кейінгі 100 мың жылдан астам уақытта ешқандай әрекет жасамаған
жанартаулар
сөнген
жанартау
деп
аталады.
Жанартаулардың атқылауы - Жер қабығындағы жарықтар мен каналдар
бойымен ыстық газдардың, су буының, тау жыныстары сынықтарының,
күлдің және лаваныңЖер қойнауынан аспанға атылуы. Жанартау атқылаған
кезде аспанға атылған шаңнан атмосфера қарауытады. Күн радиациясы]
бәсендейді және жарық азаяды. Ауа ағыстарымен атмосфераның жоғарғы
қабаттарында таралған жанартаулық ұлпа шаңдардан (күлден) оның атылған
тұсында ғана емес, тіпті одан өте шалғай жерлерде аспанда шапақтың
басқаша қызыл түсті оптикалық құбылысы болады. Жанартаулардың
атқылауынан стратосфера мен мезосферадағы бұлттар пайда болады.
Жанартаулардың атқылауы ұзақ (бірнеше ондаған, жүздеген жыл) және қысқа
(бірнеше сағат) мерзімді болады. Атқылау алдында жердің сілкінуі, дыбыс
шығаруы, магнит өрісінің өзгеруі, т.б. құбылыстар байқалады. Жанартау
атқылауы, әдетте газ бен суық лава кесектерін атқылаудан басталады. Кейде
бұл атқылаулар лава (жанартау әсерінен Жер бетіне төгілетін отты-сұйық
балқыма) ағуымен қатар жүреді. Қопарылыс күшіне байланысты күл мен
лава кесектері ілескен ыстық газ бен бу 1 – 5 км ж әне одан да үлкен (мысалы,
1956 ж. Камчаткадағы Безымянный жанартауының өнімдері 45 км биіктікке
көтерілген) биіктікке көтеріледі. Атылған заттар айнала бірнеше км-ден
мыңдаған км-ге дейін шашырайды. Жанартау атқылауынан шығатын
жанартаулық өнімдер газ тәрізді (жанартаулық газдар), сұйық (лава) ж әне
[3]
қатты (жанартаулық тау жыныстары) болады
Сөнген
[2]
жанартау – көбіне қираған не шайылған, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.