Халықтық-қолданбалы өнер

Жоспар
Кіріспе

1. Халықтық.қолданбалы өнер
2. Зергерлік іс. Музыкалық өнері
3. Архитектурасы
4. Әдебиет
5. Бейнелеу өнері
6. Қазақстан театр өнері
Пайдаланылған әдебиеттер

Еуразия құрлығының нақ жүрегіндегі шетсіз-шексіз далада, биік таулар мен мыңжылдық көлдер аралығында көшпенділер ортасында өзіндік ерекшелігі бар, табиғатты қадір тұтатын айрықша мәдениет өмірге келді. Ол моңғол және түрік халықтары мәдениетінің қосындысынан пайда болып, кейінірек ислам және парсылық дүниетаным әсерімен байи түсті. Ол кезде әлі Қазақстан мемлекеті болмаған еді. Алайда, сол заманның өзінде көп ғасырлық ортақ мәдениет қалыптаса бастады. Еркін деген ұғымды білдіретін “қазақ” атауының өзі кейінірек пайда болды (14-15 ғасырларда).
Білім жөнінен артық, басқа өздері сияқтылар арасында осынау мәдениеттің алатын орынын анықтауға деген айрықша құштарлықтан, қандай да болсын біртұтас, ділі де, тілі де бір, (түркітілді), мекендеген жерлері ұқсас Дала тайпаларының бірлестігін құру қажеттілігі пайда болды. Осылайша, мемлекеттің пайда болуына алдына-ала жол ашқан, көшпенділердің кеңістік пен уақыт жөніндегі үнемі қозғалыс жағдайындағы күрделі таным білімі және рухани ұғымдарына негізделген еркін мәдениеті туды. Кейінірек осынау жоғары дамыған, көпқұрылымды мәдениет жаңа білімдермен және отырықшы өмірге тән қағидалармен байи түсті. Оның құрамында тек далалық, көшпенді этностардың өкілдері ғана пайда болған жоқ. Қазіргі кезде мәдениет: түпнұсқалық қазақ мәдениеті (дәстүрлер, салт-жоралғылар, тіл, және т.б. сақталған) және бүгін біздің елде тұрып жатқан көптеген (130-дан астам) этностың ерекшеліктерін сіңірген қазақстандық мәдениет боп дамуда. Бүгінгі Қазақстан мәдениеті – қазақстандық халықтың тұрмыс-салттары мен әр алуан рухани және материалдық формада айқын байқалатын эстетикалық құндылықтарының кешені. Мәдениет табиғи күшіне сәйкес өзінің шығармашылық қуатын дамытып және байытып, әлемдік ұлттық мәдениеттер отбасында алатын дара орынмен қамтамасыз етеді.

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Халықтық-қолданбалы өнер
2. Зергерлік іс. Музыкалық өнері
3. Архитектурасы
4. Әдебиет
5. Бейнелеу өнері
6. Қазақстан театр өнері
Пайдаланылған әдебиеттер

Еуразия құрлығының нақ жүрегіндегі шетсіз-шексіз далада, биік таулар
мен мыңжылдық көлдер аралығында көшпенділер ортасында өзіндік ерекшелігі
бар, табиғатты қадір тұтатын айрықша мәдениет өмірге келді. Ол моңғол және
түрік халықтары мәдениетінің қосындысынан пайда болып, кейінірек ислам және
парсылық дүниетаным әсерімен байи түсті. Ол кезде әлі Қазақстан мемлекеті
болмаған еді. Алайда, сол заманның өзінде көп ғасырлық ортақ мәдениет
қалыптаса бастады. Еркін деген ұғымды білдіретін “қазақ” атауының өзі
кейінірек пайда болды (14-15 ғасырларда).
Білім жөнінен артық, басқа өздері сияқтылар арасында осынау мәдениеттің
алатын орынын анықтауға деген айрықша құштарлықтан, қандай да болсын
біртұтас, ділі де, тілі де бір, (түркітілді), мекендеген жерлері ұқсас
Дала тайпаларының бірлестігін құру қажеттілігі пайда болды. Осылайша,
мемлекеттің пайда болуына алдына-ала жол ашқан, көшпенділердің кеңістік пен
уақыт жөніндегі үнемі қозғалыс жағдайындағы күрделі таным білімі және
рухани ұғымдарына негізделген еркін мәдениеті туды. Кейінірек осынау жоғары
дамыған, көпқұрылымды мәдениет жаңа білімдермен және отырықшы өмірге тән
қағидалармен байи түсті. Оның құрамында тек далалық, көшпенді этностардың
өкілдері ғана пайда болған жоқ. Қазіргі кезде мәдениет: түпнұсқалық қазақ
мәдениеті (дәстүрлер, салт-жоралғылар, тіл, және т.б. сақталған) және бүгін
біздің елде тұрып жатқан көптеген (130-дан астам) этностың ерекшеліктерін
сіңірген қазақстандық мәдениет боп дамуда. Бүгінгі Қазақстан мәдениеті –
қазақстандық халықтың тұрмыс-салттары мен әр алуан рухани және материалдық
формада айқын байқалатын эстетикалық құндылықтарының кешені. Мәдениет
табиғи күшіне сәйкес өзінің шығармашылық қуатын дамытып және байытып,
әлемдік ұлттық мәдениеттер отбасында алатын дара орынмен қамтамасыз етеді.

Халықтық-қолданбалы өнер
Хас шеберлердің дәстүрлі туындыларына: көшпенді халықтар мәдениетіндегі
“ғарыш”, ғалам және оның сұлулығы, Ұлы Дала табиғаты мен ауа-райына
бейімделудің әдістері мен жолдары жайлы түсініктер арқау болған. Форманың
шырқау биігі – киіз үй – атпен, түйемен тасуға болатын, жиналмалы
баспананың жетілген түрі. Оның сыртқы және ішкі жабдықтары кілемдермен
және ою-өрнекті киіздермен безендіріледі.
Тұрмысқа қажет заттар киізден, ағаштан, теріден, металдан жасалады.
Киім. Ерлер киімі: мақпал шапан, кестелі белбеу, тақия, киіз қалпақтар.
Әйел киімі: кең етек көйлек, мақта-матадан, жібектен және масатыдан
тігілген қамзол.
Зергерлік іс.
Шеберлер (зергерлер) алтыннан, ерте заманғы ақ күмістен зергерлік
бұйымдар жасағанда құю, нақыштама, бедерлеу, зерлеу, қарайту, қиыршықтау,
жылтыр бояумен сырлау әдістерін қолданған. Бұйымдарға қайталанбас
шеберлікпен кеңінен қолданылатын ұлттық өрнек – қазақ халқының ішкі
мағынасы бай, жан дүниесінің тілі.
Музыкалық өнері
Аспаптары. Музыка халықтың жан дүниесін әуенмен жеткізеді. Ежелгі
қазақ аспаптары – домбыра мен қобыз (шертпелі), саз-сырнай, қамыс сырнай
– сыбызғы. Қобызды жасаушы және аспаптық жанр –күйді шығарушы – аты аңызға
айналған түрік философы және музыканты Қорқыт.
Музыканттар. Қазақтың ұлы домбырашы-күйшілері – Асан қайғы (XV ғ.),
Тәттімбет, Дәулеткерей, Құрманғазы, қобызшы Ықылас (ХІХ ғ.), Нұрғиса
Тілендиев (ХХ ғ.).
Халық әншілері.
Ұлы жыршы-жыраулары – Жаяу Мұса, Ақан Сері, Әміре, Мәди, Кенен (ХІХ-ХХ
ғ.ғ.), Шәмші Қалдаяқов (ХХ ғ.).
Жаңа жанрлар.
Кәсіби сазгерлер мектебі әлемге әйгілі болды: Е. Брусиловский (тұңғыш
ұлттық “Қыз Жібек” операсының авторы), Е. Рахмадиев (“симфониялық күй”
жанрын жасаушы); балбармақ – пианино тартушы Ж. Әубәкірова, скрипкашылар
А. Мұсаходжаева, М. Бисенғалиев; опера әншілері Е. Серкебаев, Б.
Төлегенова, Ә. Дінішев, Е. Құрманғалиев; эстрада жұлдызы Р. Рымбаева.
Қазақстанда үш опера және балет театры, бірнеше симфониялық және көптеген
фольклорлық оркестрлер мен ансамблдер бар.
Архитектурасы
Ұлы Дала ғасырлар бойы жатжерлік басқыншылардың шайқас алаңы болып,
ортағасырлық қалалар мен архитектуралық кешендердің қирауына ұласты.
Солардың ішіндегі сақталғандары –Х. А. Яссауи кесенесі (XІV-ХV ғ.ғ.)
(Түркістан қ.) ЮНЕСКО Бүкіл әлемдік тізіміне қосылды. ЮНЕСКО Бүкіл әлемдік
ескерткіштер тізіміне Алматыдағы Свято-Вознесенский кафедральды шіркеуі де
(1907) кірді. Әлемге әйгілі Республика Сарайы (Алматы, 1970, арх. Н.
Рипинский және т.б.), Медеу кешені (1972, арх. В. Кацев, А. Қайнарбаев).
Тәуелсіздік жылдары Қазақстанда “архитектуралық ренессанс” басталды.
(Астанада арх. К. Курокаваның бас жоспары бойынша 1934-2007, Жапония) ел
Президентінің резиденциясы Ақ Орда (арх. К. Монтахаев 1950-2009, ҚР);
Жасыл-сулы бақжолы (К. Курокава), (Бейбітшілік пен келісім Сарайы
(Пирамида, 2006) және Хан Шатыр орталығы (2010, арх. Н. Фостер,
Англия); Қазақстан Орталық концерт залы (2009, арх. М. Николетти,
Италия); Нұр-Астана мешіті (2005, арх. Ч. Хафиз, Ливан); Азиада -2011
бірнеше спорт ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.