«Шымкент май» ақ-дағы басқа да дебиторлық қарыздарды аудиторлық тексерудің қажеттілігі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 73 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

І-БӨЛІМ. «ШЫМКЕНТ МАЙ» АҚ-НЫҢ СИПАТТАМАСЫ МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1. 1. «Шымкент май» ААҚ-ның даму тарихы мен басқару құрылымы

1. 2. Дебиторлық қарыз: мәні, маңызы, қалыптасу ерекшеліктері

2. 2. «Шымкент май» ААҚ-ның басқа да дебиторлық қарыздарының айналымдылығын талдау

ІІІ-БӨЛІМ . «ШЫМКЕНТ МАЙ» АҚ-ДАҒЫ БАСҚА ДА ДЕБИТОРЛЫҚ ҚАРЫЗДАРДЫ АУДИТОРЛЫҚ ТЕКСЕРУДІҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ

3. 1. Басқа да дебиторлармен есеп айырысу инвентаризациясы

3. 2. Басқа да дебиторлық қарыздар аудиті

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

ҚОСЫМШАЛАР

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасы Президентінің өз халқына «Қазақстан -2030» атты жолдауында, біздің елдің даму мақсаты экономикалық өсімінің беделі бүгін және ертең, келесі 30жыл мерзім ішінде маңыздылардың бірі болады.

Нарықтық қатынастардың жұмыс істеу шарттарында, бухгалтерлік есеп жүйесімен қаржы шаруашылық іскерлігін талдауды нақты реттеу, негізгі бөлімі болатын, өз кезеңіндегі экономикалық ақпаратсыз шаруашылық субъектілердің, қиын экономикалық механизмін басқару мүмкін емес. Берілген бухгалтерлік есеп пен қаржы-шаруашылық іскерлікті талдау, шаруашылық субъектілердің жұмысы олардың құрылымдық бөлімін оперативті басқару үшін, экономикалық жобалау мен ағымдағы жоспарды құру үшін және соңында, ел экономикасын заңды түрде дамытуды зерттеу үшін қолданады.

Өндірістің апатты құлауы, Қазақстандық халықтың шаруашылық жеке салаларын орау инфляция, жұмыссыздық өсімін жоғарылата отырып, ең маңыздысы шаруашылық субъектілері арасында тұрақсыз нарықтық қатынастарды тудырады.

Қазіргі кезде барлық шаруашылықпен айналысатындардың алдында тұрған өткір, актуалды мәселелердің бірі есеп айырысушылық-төлем операцияларымен тікелей байланысты сұрақ болып табылады, ал бұның нәтижесі ретінде -жалпы шаруашылық субъектінің жұмысын бақылау -бұл дебиторлық борыш.

Дебиторлық борыш шаруашылық субъектілер активтерінің маңызды бөлігі болып табылады. Сонымен бірге әрбір кәсіпорынның Қазақстандық баланстың құрылымында, оның орны бар.

Дебиторлық борыш-бұл дамушы шаруашылық субъектілердің актуалды тақырыптардың бірі болып табылады.

Кәсіпкерлік іскелікті жүзеге асыра отырып, мүліктік айналымның мүшелері -шаруашылық операцияларды жүргізу өлшемі бойынша тек салынған құралдарды ғана қайтармай, табыстарды да алады.

Бірақта нақты жағдайда, әсіресе нарықтық экономикаға өтумен және өндірістің құлауымен, көптеген жағдай туындайды. Дебиторлық борыш көптеген айларға, кейде жылдарға «тоқтап»қалады. Дебиторлық борыш өсімі кәсіпорынның қаржылық жағдайын нашарлатады, ал кейде банкротқа да

әкеледі.

Көптеген жағдайларда бұл дебиторлық және кредиторлық борышты басқару жүйесінің жоқтығымен байланысты.

Айналым құралдарының мүшесі бола отырып, дебиторлық борыш, айналым құралдарының айналысын қысқартып, кәсіпорынның табысын төмендетеді.

Сондықтан да бүгін шешімі шаруашылық субъектілердің қаржы жағдайын жақсартуға көмек бере отырып, маңызды проблемалар келесілер болып табылады:

1. Бухгалтелік есептің халықаралық стандартына өтумен байланысты, дебиторлық борыштың есебін ұйымдастыру.

2. Дебиторлық борыштың өсіміне ықпал ететін факторларды анықтауға бағытталған, дебиторлық борышты талдау және «тоқтап қалған»борышты, анықталмаған ликвидацияға бағытталған резервтерді анықтау.

І-БӨЛІМ. «ШЫМКЕНТМАЙ» АҚ-НЫҢ СИПАТТАМАСЫ МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1. 1. «Шымкент май» ААҚ-ның даму тарихы мен басқару құрылымы

«Шымкент май» ААҚ-ы тарихының негізгі кезеңдері 1942 жылы май экстракты зауыттың алғашқы өнімі рафинатталған мақта майы алынды. 1943 жылы өтпелі қызыл белгімен марапатталуы, 278 жұмысшының «Ұлы Отан соғысында енген еңбектері үшін» медальмен марапатталуы. 1948 жылы Форпрессті цехтың іске қосылуы. 1949 жылы Май экстракты зауытын Шымкент май зауыты атағына айналды. КСРО тамақ өнеркәсіптері министрлігі «Бас өсімдік май» бас басқармасы. 1950 жылы ыдыстарға құю, бөлу цехтарын, сабын қайнату цехтарын, штамп прессторын, дайындау цехтарын, форпресстеу цехындағы жаңаша жабдықтардың, дайындау экстракциялы бөлімдердің ашылуы. 1953 жылы еркін май қышқылдарын алуға қажетті цех іске қосылды. 1959 жылы елдегі ең ірі үздіксіз май экстракциясы цехының іске қосылуы. 1975 жылы экстракциялы цехтың қайтадан рекенструкциялануының аяқталуы. 1992 жылы зауыттың 50 жылдыығ атап өтілді. 1993 жылы жекешелендіру «Шымкент май» ААҚ-ның қайталануы. 2000 жылы «Доня» сауда маркасының нарыққа енуі. 2002 жылы зауыттың 60 жылдығы атап өтілді.

Халықаралық стандартқа сәйкес ИСО 9000 сапа менеджментінің жүйесіне аттестациялану үшін жабдықтарды қайта жаңарту. «Шымкент май» ААҚ-ның 60 жыл тәжірибелік мерзімінде май өнімдері нарығында май ішкі заттарының өңдеу, өндірістік циклдар, ұрықты дәнді сатып алу, оны май өнімдеріне қорыту, дайын өнімдерге қораптау, сауда нүктелеріне тасымалдап жеткізіп беру жұмыстарымен айналысады.

Сапа және экологиялық таза өнім - өсімдік майы және шрот. Деректі шикізаттың өңдеу тереңдіктеріне байланысты - тазартылмаған (рафинатталмаған), тазартылған (рафинатталған) және күнбағыс, мақта, сафлор, сая өнімдерінен алынған майларды өңдейді. Май тұқымдарын өңдеу түрлеріне байланысты жобалық қуаттылығы тәулігіне 100 тонна тұқымдастық, 1. 08. 2003 жылы деректер бойынша өндірістік қуаттылықты қолдана алу мүмкіншілігі - 96%-ды құраған болатын.

Өсімдік майлары бүгінгі күні өте қолайлы, таза, сапалы өнім. өсімдік майларын тұтынушылардың үлестері - 62, 2%-ды құрайды. Сонымен қатар, 2002 жылы өсуіне талдау жасай отырып, мынадай көрсеткіштерді анаықтауға болады: өсімдік майлары нарығында отандық өндірушілердің үлесі - 75%. «Шымкент май» ААҚ-ның үлесі - 34, 4%. Тұтынушылардың мазмұндауынша өнімнің сапасы мен өнімдерін сатып алуда шешуші фактор болып табылады. Тазаланған мақта «Доня» майының теңдесі жоқ. өсімдік майының негізгі биологиялық құндылығы май қышқылдарының, фосфоридтерімен, токоферелдармен сипатталады. Күнбағыс майы аса белсенді витаминдерге иеленеді. «Шымкент май» ААҚ-ы тазаланған май өнімдері тұтынушылардың талаптарына жауап бере алады. Мақта, күнбағыс, сафлор және қыша (горчица) майлары табиғи түске ие, иісі жоқ, табиғи витаминдер мен амин қышқылдарына өте бай.

ААҚ «Шымкент май» Шымкент қаласының Оңтүстікбөлігіндегі теміржол бекетінің 1, 5 км қашық бөлігінде орналасқан. Солтүстік-батыстан кәсіпорныға мақта май зауыты, ал батыстан «Оңтүстік полиметаллы» ЖАҚ-ның аймағы бағытталған. Кәсіпорынның магистралды теміржолымен байланысы солтүстік шығыстан өндірістік алаңға бағытталған өтпелі теміржолмен орындалады. Кәсіпорынның автокөліктермен байланысы «Промышленная» көшесі арқылы орындалады. Кәсіпорынның қарапайым рельефті. Жер асты сулары 10 метр тереңдікте байқалмаған. Аймақтың сейсмикалдылығы - 8 балл. Кәсіпорынның шикізаты май тұқымдастықтарының түрлері, олардың ішіндегі негізгісі мақта және пісте май тұқымдастықтары. Мақта тұқымдастықтары қала және аудан аралық зауыттардан тасымалданады. Ауданаралық мақта тазалау зауыттарының кәсіпорыннан алшақтығы - 40-100км. Күнбағыс тұқымдастықтары негізінен Шығыс Қазақстан облысы және Ресей Федерацияларынан тасымалданады.

ААҚ «Шымкент май» тамақ және техникалық тағайындаудағы түрлі өсімдік майларын өндіріп шығарумен сипатталады. Мақта тұқымдастықтарын өңдеу бойынша кәсіпорынның жоғарғы өндірістік қуаттылығы тәулігіне 100 тонна. Мақта тұқымдастығын өңдеумен қатар, күнбағыс, мақсары, қыша, соя тұқымдастықтарын өңдеп, дайын өнім ала алады. ААҚ «Шымкент май» құрамында мына төмендегідей цехтық бөлімдер жұмыс атқарады:

шикізат цехы
дайындау цехы
экстракциялы цехы
рафинаттау цехы
иіссіздендіру цехы
дайын өнімдер цехы
өсімдік майларын қораптау цехы
өндірісті бақылау лабораториясы
көмекші цехы.

Көмекші цехтарға мыналар жатады:

энергетикалық цехы
пеш цехы
механикалық цехы
жөндеу-құрылысы цехы
лаборатория
Кип и А.

Май тұқымдастықтарны өңдеу процесі мынадай кезеңдерден тұрады:

сақтау
тазалау
майды сығу
экстракция
майды рафинациялау.

Әрбір процесс өзара механикаландырылған транспорт элементтермен және құбыр өткізгіштермен байланысқан цехтарда іске асырылады. Шикізат цехы қоймасынан тұқымдар қалдықтардан тазалау үшін дайындау цехына бағытталады. Тазаланған тұқымдастықтар қабыршақтан тазалау - сеператорлы бөлімшесіне тазалау үшін келіп түседі. Дәндердің қабығы малдар үшін жем ретінде тарату мақсатында дайын өнімдер қоймасына келіп түседі. Тұқымдастықтарды қабықшаландыру - «ядро» майдаланып процестеледі. Осы аталған операциялар дайындау цехында орындалады. Қалдық майларды алу үшін күнжара (процестеу материалы) экстракциялы цехқа келіп түседі. Экстракциядан соңғы майсыз материал - шрот дайын бұйымдар цехына үй жануарлары үшін жоғарғы белокты жем ретінде таратылады. Форпрессті және экстракциялы майлар тазалау цехына бағытталады, онда май өңделеді.

1. 2. Дебиторлық қарыз: мәні, маңызы, қалыптасу ерекшеліктері

Борышкер, дебитор (латын «debitum» сөзінен -борыш, міндеттеме дегенді білдіреді) екі немесе одан да көп тұлғалардың арасындағы мүліктік байланыстың азаматты -құқықтық міндетемесінің бір жағы.

Дебиторлық борыш-басқа заңды тұлғалар мен азаматтардың кәсіпорынға арналған, қарыз сомасы. Нақты есеп беру жүйесінде дебиторлық борыштың пайда болуы кәсіпорынның шаруашылық іскерлігінің объективті процесін көрсетеді.

Дебиторлық борыштың құрылу сипаты бойынша жақсы және анықталмаған болып бөлінеді. Кәсіпорынның жақсы борышы не кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын орындау жолымен, сонымен қатар, есеп берудің әрекет етуші формаларымен негізделгендер жатады. анықталмаған дебиторлық борышқа есеп беруді жүргізу кезінде жетіспеушіліктері бар болуы, есеп беруші қаржы тәртібін бұзылуы, материалдық құқықтарды шығаруда бақылаудың әлсіреуі, жетіспеушіліктер мен тонаушылықтардың пайда болуы нәтижесінде пайда болғандар жатады.

Дебиторлық орыш халықаралық және Қазақстандық бухгалтелік есеп стандартына сәйкес сатып алушылардың компанияға арналған сомма ретінде анықталады.

Дебиторлық борыш-айналым капиталының маңызды компаненті. Егер де бір кәсіпорын келесі кәсіпорынға товар сатса, онда сатылған това+рдың құны бірден төмендейді. Дебиторлық борыш иемденуге құқы бар, заңды құқықтармен байланысты, кәсіпорын активтері болып табылады.

Жалпы активті мүлік, құндық бағасы бар, мүліктілікшілік және субъект құқығы деп түсінеміз. Активке айналған, болашақ экономикалық пайдалылық -субъектінің ақшалай қорлар ағымына потенциалды, тікелей және жанама салымдар болып табылады. Сонымен бірге, дебиторлық борыш-бұл активке айналған әне иемденуге құқы бар, заңды құқтармен байланыст, болашақ экономикалық пайда.

Дебиторлық борыш активінің негізгі 3 сипаттамасы бар:

-ақшалай құралдардың өсімін тікелей және жанама құруға қабілеттілікті қамтамассыз ететін, болашақ пайданы туындатады.

-активтер шаруашылық субъект басқаратын ресурстар болып табылады. Сонымен бірге пайда немесе потенциалды қызмет көрсетулер заңды немесе оны алу мүмкіндіктеріне заңды дәлел қажет. Мысалы, активті сату фактісінің көрінісінде сатушыда дебиторлық борыш құрылады. Сату-сатып алу келісімі болашақ мүмкін пайданы анықтауға мүмкіндік береді. Бірақта, егер сатып алушы дебиторлық борышта жабуға белгілі бір сомма салса, онда сатушы ресурстарға, яғни потенциялды түсімдерге бақылауын жоғалтады, осының нәтижесінде актив-актив болудан қалады.

-Активтерге болашақта алынатын, бірақ қазір кәсіпорынның бақылауында болмайтын пайда жатпайды. Сонымен бірге сол немесе басқа шаруашылық операция болатын жөнінде бухгалтердің шешімі кілтті кезең болып табылады.

Фирмамен келісімге қол қою жағдайымен бухгалтер бақылауында болатын, болашақ мүмкін пайда бекітіледі. Тек бухгалтер ғана жағдайдың, фирма актив ретінде көрінісінде, толық немесе толық емес маңызы барын анықтайды. Көп жағдайда маңыздылық операцияның біткенін білдіреді. Егер бір жыл ішінде сомма алынбаса, ағымдағы активтерге дебиторлық борыш толық қосылуы мүмкін. Сонымен қатар ұзақ мерзімді активтар құрамында, 1 жылдан аса саналатын, дебиторлық борыш»дебторлық борыш»мақаласына қосылуы мүмкін.

Шарушылықтың жоспарлы -әкімшілік жүйесінде, сонымен қатар 1997жылға дейін Қазақстан Республикасында әрекет еткен, бухгалтерлік есеп жүйесінде, активі кәсіпорынға ие, барлық шаруашылық құралдар деп қарастырады. Қазақстанның қазіргі есебіне сәйкес өзінділігі -активтер болашақта табысқа айналатын, шығындардыңбелгілі мөлшері болып табылады. Бұдан активке салынған шығындар қалай анықталатыны, сонымен қатар дебиторлық борышты қарстыру қажеттігі туындалады. Осымен байланысты бухгалтерлік есепте ақша төлемеу, керісінше осы төлемдерге құқықтық пайда болуы, табыс болып саналады. Сонымен бірге берілген есеп беру кезхеңіндегі табыстар шығындармен сәйкес болу керек.

Қазіргі кезде, дебиторлық борыштың халықаралық есеп жүйесіне өтумен байланысьы, келесі түрлерін бөледі:сатып алушы және тапсырыс беруші дебиторлық борыш, тәуелді бірлестік, бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалар, басқа да дебиторлық борыш, болашақ кезеңдердің шығындары, берілген авнс бойынша дебиторлық борыш.

ІІ-БӨЛІМ. «ШЫМКЕНТ МАЙ» АҚ-ДАҒЫ БАСҚА ДА ДЕБИТОРЛЫҚ ҚАРЫЗДЫҢ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

2. 1. Басқа да дебиторлық қарыздың бухгалтерлік есебін ұйымдастыру

Сатып алушылар және тапсырыс берушілермен есеп айырысудағы есебі.

«Шымкент май» ААҚ дебитор борышының есеп беру і бухгалтелік есеп шотының бас жоспарымен ұйымдастырылады. Дебиторлық борыштың соммасын көрсету үшін бухгалтелік есеп шоттың бас жоспарында «Дебиторлық борыш және басқа да активтер «3 бөлімі арналған, ол өзіне келесі бөлімшелерді қосады:

«сатып алушылар және тапсырыс берушілер борышы»30

«Күндік туғызушы қарыз бойынша резрвтер «31

«Дочерлік дебиторлық борыш»32

«Басқа да дебиторлық борыш»33

«Болашақ кехеңдердің шығындары «34

бе, рілген аванстар»35

Шымкент май» ААҚалушылар мен тапсырыс берушілермен есеп айырысудың есебі «дебитор және кредиторлар менесеп айырысу есебінің Ведомостындағы», »Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер «30шоттың бас жоспарының активті шотының бөлімшелерінде немесе есепті компьютеризациялау машинаграммасында жүргізіледі. Берілген бөлімшенің счеты әртүлі субъектілерге сатып алушы және тапсырыс берушінің борышнда ақпарат алу үшін арналған. 30 бөлімшенің құрамына келесі счеттар кіреді:

-«алуға счеттар»301

-«алынған вексельдер»302

-«басқа сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің борыштары»

301 счет сатып алушылар және тапсырыс берушілерге берілгендер бойынша есеп беру жөнінде ақпарат беру үшін арналған.

Жалпы алғанда, »Алуға счеттарды» сипаттай отырып, өткізу нәтижесінде, қысқа мерзімді активтерінде пайда болатынын және сондықтанда оларды сауда міндеттемесі деп аталатынын атап өту керек. Жеке жағдайларда олар товарды кредитке сатқан жағдайда да туындалуы мүмкін . міндеттемені алу кездерінде, басқа нұсқаулар жоқта, оларды өткізу кезінде алынған деп есептейді.

Шетелдерде әрбір адамға товарды несиеге сату кең тараған, онда сатып алушыларға 1 айдан соң немесе оны сатып алған соң төлеуге құқық береді. Мұндай несиені коммерциялық несие деп атайды. Фирмалар төлеу мерзімі клгенде счеттарды төлеуге қабілетті клиенттерге товарды сату мақсатымен бақылаушы өлшемдерді құру қажет. Сондықтанда АҚШ-та клиенттердің төлеу қабілеттілігін зерттеу бойынша желі таралған. Әрбір фирмада несие алу үшін хабарласатын, компания немесе жеке тұлғалар зерттеу қызметін атқаратын, несиелік бөлім құрылады. Сонымен бірге арнайы несиелік ақпараттың бюролар арқылы жеке мінездемелер және клиент жөнінде басқа да берілгендерді тексеруге болады. Осы ақпарат негізінде несиелік бөлім -берілген сатып алушыға несиеге товарды сату немесе сатпау жөніндегі шешім қабылдайды. Ол төлем соммасын ұсынуға, несие өлшемін шектеуге немесе клиентке несиені қамтамассыз ету үшін белгілі құралдарды беруді сұрайды.

Халықаралық тәжірибе негізінде қазақстандық кәсіпорындар мен кәсіпкерлерге, әсіресе, »Шымкент май» ААҚ-на, біздің республикада осы бөлімдермен бюроларды енгізу керек. егер әрбір кәсіпорында осындай бөлім құрылса немесе кем дегенде бір маман осы сұрақтарменайналысса, онда кәсіпорын дебиторлық борышпен байланысты, шығындар қорғалар еді. Клиенттердің төлеу қабілеттілігін зерттеу көптеген проблемалардан құтылуға мүмкіндік береді.

«Алуға векселдердің «302 счетында, сатып алушылар мен тапсырыс берушілерден алынған вексельмен қамтамассыз етілген, борышы ескеріледі.

«Шымкент май»ААҚ 302 счетты қолданбайды, өйткені берілген есеп айырысу счеты сатып алушылар арасында есеп айырысуда счеты сатып алушылар арасында есеп айыысуда анда-санда қолданылады.

«Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің басқа борышы»303 счетта, шаруашылық субъектілер шаруашылық байланыстың ұзақтығына байланысты, жоспарлы төлем ретінде жүргізілеті, сатып алушыар мен тапсырыс берушілердің есеп айырысуын ескереді.

301 счет бойынша аналитикалық есеп әрбір сатып алушымен берілген счет фактурада жүргізіледі. Аналитикалық есепте төлеу мерзімі келмеген және уақытысында төленбеген қарызы бар, сатып алушының борышы бойынша берілгендерді алуды қамтамасыз ету керек. »Алынған вексельдер «302счет бойынша, Төлеу мерзімі келмеген, вексельдрмен қамтамассыз етілген, борыш бойынша, банкте дисконтталған вексельдермен, мерзімінде ақшалай құралдың келіп түспегені бойынша вексельдермен, сатып алушы мен тапсырыс берушінің басқа борышы» 303 счет бойынша.

Аналитикалық есеп үшін «әртүрлі дебиторлар мен және кредиторламен есеп есебінің ведомоті» және әртүрлі дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысудың аналитикалық есебінің ведомостінің типі бойынша құрылған, машинаграммалар қолданылады.

Күдік туғызатын талаптар бойынша резервтер есебі.

Күдік туғызатын талаптар бойынша резервтер «Күндік туғызушы қарыздар бойынша резервтердің 311 пассивті счетының 31 бөлімшесінде ескеріледі». Күдік туғызатын талаптар бойынша резервтер дебиторлық борышты өтеуге тұрақсыздықты жоюмен байланысты, мүмкін жоғалтуларды жабу үшін қолданылады.

Күдік туғызатын талаптар ретінде бекітілген мерзімде, ал егер ол бекітілмесе, онда осы уақытта қажет мерзім ішінде, сонымен қатар сәйкес кепілдемемен қамтамассыз етілген борыш, төленген дебиторлық борыш деп танылады. Күдік туғызатын талаптар бойынша резервтер дебиторлық борышты инвентаризациялаудың берілгендер:негізінде, жыл соңында құрылады.

Кәсіпорындар күдік туғызатын талаптар бойынша, басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен есеп айырысу бойынша, басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен, сонымен қатар жеке физикалық тұлғалармен резервтер құрады. Резерв өлшемі борышкердің қаржы жағдайының есебімен күдік туғызатын талаптардың әрбір сомасы бойынша анықталады.

Күдік туғызатын талаптар бойынша, резервке бағыталған соммаларға күдік туғызатын талаптар бойынша резервті құруда «Жалпы және әкімшілік шығындардың» 821 счеты дебеттеледі және күдік туғызатын борыш бойынша резервтердің»311 счеты кредиттеледі.

Күдік туғызатын талаптар бойынша резервтерді құруға кәсіпорын есеп саясатындағы келесі әдістердің бірін таңдауға құқылы:

-өткізу, орындалған жұмыс көлемінен процент әдісі,

-төлеу мерзімі бойынша счеттар есебінің әдісі,

Өткізу, орындалған жұмыс көлемінен процент.

Берілген әдістің мәні жалпы өткізу көлемінд, сенімсіз қарыз соммасының проценттік анықтауда қорытындыланады. Күдік туғызатын талаптар бойынша резервтердің құру процентін анықтау үшін, товардың, орындаған жұмыстың және төленбеген счетар соммасының көлемін жобалау қажет .

Төлеу мерзімі бойынша есеп әдісі борышты төлеу мерзімі бойынша күдік туғызатын талаптар соммасын анықтауда қорытындыланады.

Бұл проценттік анықтау үшін, келесі котегориялар бойынша алуға барлық

счетты класификациялау қажет:

-төлеу мерзімі әлі келмеген, счеттар,

-1-ден-30 күнге дейінгі төлеу мерзімі мен счеттар,

-1-ден-60 күнге дейінгі төлеу мерзімі мен счеттар,

-1-ден-90 күнге дейінгі төлеу мерзімі мен счеттар,

-90 күннен астам төлеу мерзімі мен счеттар,

«Шымкент май» ААҚ екінші әдісі -төлеу мерзімі бойынша есеп әдісі қолданылады.

Әрбір категорияға күдік туғызатын жобаланған процент анықталады.

«Шымкент май» ААҚ балансымен бұрын күдік туғызатын қажетсіз тадаптарды шығаруда, 31 счет дебеттеледі және «Алуға счеттардың»301 есеп айырысудың есебі бойынша счеты кредиттеледі.

Күдік туғызатын талаптар соммасын шығару дебиторлық борыштың өсіміне әсер етпейді, өйткені дебиторлық борыш күдік туғызатын тлптар бойынша резервті шегерудегі бухгалтерлік баланста көрсетіледі.

Егер күдік туғызатын талаптар бойынша резерві құру жылында, жыл соңына дейін, құрылған резерв толық немесе кейде қолданылмаса, онда шығындалмаған сомма жақталады. Егер «Шымкент май» ААҚ сатып алушысының, борыш соммасын төлеу уақытының өтуіне байланысты, сенімсіз қарыз ретінде көрсетілген, дебиторлық борыш болса, онда «Алуға счеттардың»301 есеп айырысу есеп счетының кредиті бойынша дебиторлық борыштың бұрын шығарылған күдік туғызатын талаптарын жақтау қажет.

Бұрын шығарылған дебитолық борыш келесі есеп кезеңдерінде төмендеген болса, онда бұл негізгі емес іскерліктен, есеп беру кезеңіндегі табыс деп саналады.

311 счет бойынша аналитикалық есеп ведомості немесе машинаграммада, резерв құрылған, әрбір күдік туғызатын талаптар бойынша жүргізіледі.

«Шымкент май»ААҚ күдік туғызатын талаптардың инвентаризациясы, осы счетта жіберілген сомманың негізделінген тексерумен қорытындыланады . Инвентаризациялық комиссия борышының нақтылығын бекіту үшін олардағы борыштың саналатынын негіздейтін, кәсіпорындық тұлғалық счеттарынан көшірмесі беріледі.

Осы резерв бойынша жыл соңындағы қалдық, ағымдағы жылдағы күдік туғызатын талаптар ретінде танылған, дебиторлық борыш соммасын ғана қсу керек. Өзара байланысты жақтардың есеп айырысу бойынша дебиторлық борыштың есебі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.