Жалпы экономикалық тепе-теңдік

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Жалпы экономикалық тепе.теңдік
2. Классикалық модельдегі жалпы экономикалық тепе.теңдік шарттары
3. Сыртқы тепе.теңдік экспорттық және импорттық операциялар

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Ұлы экономикалық депрессия кезінен бері экономикалық теорияның басты мәселесі болып келеді. Экономикадағы тұрақтылық жағдайы оның жалпы экономикалық тепе-теңдік жағдайында жұмыс істеуіне байланысты болады. Тепе-теңдік жағдайындағы айырбас пропорциясы сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігіне қол жеткізу арқылы жасалынады, және де рынок қатысушыларының бірде-біреуі өзінің жоспарланған сатып алу және сату көлемін өзгертуге мүдделі емес. Л. Вальрас моделі тұңғыш макроэкономикалық тепе-теңдік моделі болып табылады. Оның моделі барлық рыноктарда толықтай тепе-теңдікті қамтамасыз етіп тұратын тепе-тең баға негізінде құрылған. Вальрас моделінен келіп шығатын аса маңызды қорытынды – егер экономикада өзара байланысты рыноктардан тұратын, тепе-теңдік (n – 1) рыноктары арқылы қол жеткізілсе, бұл тепе-теңдік басқа n-ші рыногында да автоматты түрде орнайтын болады.
Экономикалық әдебиеттерде макроэкономикалық тепе-теңдікке қол жеткізу жағдайлары бір мағынада айтылуы жоқ екендігі, оның әртүрлі түсіндірілуі. Бұл мәселені классикалық, неоклассикалық және кейнсиандық концепциялар түрліше түсіндіреді.
Жалпы экономикалық тепе-теңдіктің классикалық моделі классикалық концепцияның басты постулаттарына негізделеді. Классикалық мектеп принциптеріне сәйкес экономика бір-бірінен тәуелсіз екі секторға бөлінеді: ақша және шынайы экономика секторлары. Шынайы экономикада тауарлар мен қызметтердің шынайы ағынының қозғалысы жүріп жатады. Ақша экономикасында осы ақша ағындарға тікелей зиянын тигізбей, тек қана осы ақша айналымына қызмет көрсететіп жатады.
Бұл моделде үш рынок қарастыралады: еңбек, капитал (құнды қағаздар) және игіліктер. Бұл рыноктарда екі макроэкономикалық субъектілер өзара ынтымақтастықпен әрекет жасайды: үй шаруашылығы және кәсіпкерлер.
Классикалық коцепцияда жинақ қоры пайыздық ставканың функциясы болып табылады. Кірісті тұтыну мен жинақтауға бөлген кезде үй іші шаруашылықтары жинақ деңгейін негізге алады.
Пайыз ставкасының жоғарылауы жоспарланған жинақ көлемін қайта қарауға алып келеді, яғни тепе-теңдікті қамтамасыз ететін пайыздық ставка орнағанша жоғарылау жағына және инвестицияларды төмендеу жағына қарай қайта қарауы. Капитал рыногында жинақ қоры көлемінің инвестиция көлемінен асып кеткен жағдайда бос кредиттік ресурстар пайда болады, бұл пайыз ставкасының тепе-теңдік күй жағдайына дейін төмендеуіне алып келеді.
Игіліктер рыногында бейбаланстың пайда болуының әсері капитал рыногында да көрінісін береді, сол капитал рыногында тепе-теңдікті қалпына келтіруге мүмкіндік беретін орнатылған тұрақтандырғыш бар болғандықтан, капитал рыногының тепе-теңдігін қалпына келтіру игіліктер рыногындағы тепе-теңдіктің қалпына келуіне алып келеді.

1. Несиелендірудің қазіргі заманғы формаларын пайдалану: әлемдік тәжірибе және Қазақстандағы қолданыс // Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы. – Астана. - 2006.
2. Қазақстанның экономикасын дамыту және республиканың дүниежүзілік сауда ұйымына кірудегі проблемасы // Т.Рысқұлов атын. Қазақ экономикалық университетінің хабаршысы. - Алматы. - 2006.
3. Эффективность использования кластерной системы в нефтегазовой отрасли // Т.Рысқұлов атын. Қазақ экономикалық университетінің хабаршысы. - Алматы. 2006.
4. Халықаралық сауда мен пайданың экономикалық негізі // М.Тынышпаев атын. Қазақ көлік және коммуникациялар академиясының хабаршысы. - Алматы. - 2006.