1917 жылы өмірге келген ұлттың саяси құрылымдар



1 Алаш партиясы
2 Алты алаштың ардағы.
Қазақ жұртына қолдауына сүйенген бұл қозғалыстың ұйытқысы 1917 жылдың күзіне қарай ұйымдық тұрғыдан құрылан «Алаш» партиясы болды. Қозғалысты бастаушы және оған дем беруші топ Алаш зиялылылары атанды.
Алаш қозғалысының басты мақсаты – қазақ еліне өзін-өзі басқару мүмкіндігін беретін мемлекеттік жүйе құру, яғни оның ұлттық мемлекетік құқық бар екендігін метрополияға мойындату, ал түбінде дербес мемлекеттікке қол жеткізу, қазақ жеріне ішкі Ресейден қоныс аударушылар толқынын тоқтату, әлемдік озық тәжірибеге сүйене отырып қазақ қоғамы жаңа өмір сұранысына сай өзгерту, демократиялық принциптерді қадір тұтуымен бір мезгілде, әсіресе, білім мен ұлттық мәдениеттің өркен жоюына жол ашу болды. «Алаш» партиясы әділдікке жақ, нашарларға жолдас, жәбірлерге жау болды, күш-қуатын игілік жолына жұмсап, жұртты тарқы ету жағына бастайды.
Бірінші орыс революциясы жылдарынан бастау алатын Алаш ұлт – азаттық қозғалысы 1917 жылдың ақпан және желтоқсан айлары аралығында өзінің даму шегіне жетті. Осы жылдың көктемі мен жазында қазақ комитеттерінің өмірге келуі, күзінде «Алаш» партиясының, ал осы жылдың соңына қарай Түркістан автономиясы және Алашорда үкіметтерінің құрылуы бұл қозғалыстың нақты нәтижелері болатын.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Қазақ жұртына қолдауына сүйенген бұл қозғалыстың ұйытқысы 1917 жылдың
күзіне қарай ұйымдық тұрғыдан құрылан Алаш партиясы болды. Қозғалысты
бастаушы және оған дем беруші топ Алаш зиялылылары атанды.
Алаш қозғалысының басты мақсаты – қазақ еліне өзін-өзі басқару
мүмкіндігін беретін мемлекеттік жүйе құру, яғни оның ұлттық мемлекетік
құқық бар екендігін метрополияға мойындату, ал түбінде дербес мемлекеттікке
қол жеткізу, қазақ жеріне ішкі Ресейден қоныс аударушылар толқынын
тоқтату, әлемдік озық тәжірибеге сүйене отырып қазақ қоғамы жаңа өмір
сұранысына сай өзгерту, демократиялық принциптерді қадір тұтуымен бір
мезгілде, әсіресе, білім мен ұлттық мәдениеттің өркен жоюына жол ашу болды.
Алаш партиясы әділдікке жақ, нашарларға жолдас, жәбірлерге жау болды,
күш-қуатын игілік жолына жұмсап, жұртты тарқы ету жағына бастайды.
Бірінші орыс революциясы жылдарынан бастау алатын Алаш ұлт – азаттық
қозғалысы 1917 жылдың ақпан және желтоқсан айлары аралығында өзінің даму
шегіне жетті. Осы жылдың көктемі мен жазында қазақ комитеттерінің өмірге
келуі, күзінде Алаш партиясының, ал осы жылдың соңына қарай Түркістан
автономиясы және Алашорда үкіметтерінің құрылуы бұл қозғалыстың нақты
нәтижелері болатын.
Патшалық тәртіпте жою және елдегі қоғамдық-саяси өмірді
демократияландыру Алаш қозғалысын ұйымдық жағынан жасақтауға жағдай
туғызды. 1917 жылғы шілдеде Орынбордағы бүкіл Қазақстандық съезде Алаш
партиясы құрылды. Ұзамай 10 тараушыдан тұратын партия бағдарламасының
жобасы жасалды.
Алаш партиясының бағдарламасын жүзеге асыру барысында дәстүр мен
жаңашылдықты үштастыру арқылы бұрынғы қазақ қозғалысы қоғамындағы белгілі
қайшылықтардан арылуға мүмкіндік туды.
1917 жылы өмірге келген бұл ұлттың саяси құрылымдар большевиктер
тарапынан күшпен таратылғаны мен саяси күрес сақынасынан бірден кете қойған
жоқ. 1930 жылғы 4 сәуірдегі ОГПУ алқасының үкімімен А. Байтұрсынов, М.
Дулатов бастаған 40 жуық Алаш зиялылары түрлі мерзімге абақтыға және
концлагерлерге қамалды, жер аударылды және басқа жазаға кесілді.

Алты алаштың ардағы.

Сұлтанбек Қожанов — өткен ғасырдың 20-30-жылдары Орта Азия мен
Қазақстан аумағында бой түзеген кеңес ұлттық-мемлекеттік құрылымдарының аса
көрнекті мемлекет кайраткері. Бұдан жетпіс жыл ілгерідегі саяси қуғын-
сүргін науқанының кұрбаны. 43 жасында Мәскеуде атылған. Осынау абзал
азаматты Алаш қозғалысының 90 жылдығын мемлекеттік деңгейде атап өту
көзделіп отырған қазіргі танда арнайы еске алу өте орынды, тарихи әділдікке
сай келетін иманды шара болар еді. Өйткені, Сұлтанбек Қожанұлы
біріншіден, ұлттық теңдік жолдарын самодержавие тұсында іздестіре
бастаған аға ұрпақ катарынан. Ол ақпан революциясы өмірге әкелген саяси
мүмкіндіктерді отар халықтың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мұстафа Шоқай жайлы жалпы мағұлмат
Ақпан төңкерісі
Қазақстандығы жаппай репрессиялау шаралары және оның салдары
Алаш орданың саяси-құқықтық нормалары
Алаш қозғалысы және оның Қазақ халқының ұлт-азаттық күресіндегі рөлі жайлы
Мұстафа Шоқайдың өмір жолы
СҰЛТАНБЕК ҚОЖАНОВ КЕҢЕСТІК БИЛІК ЖАҒДАЙЫНДА АЛАШТЫҚ ИДЕЯНЫ ЖАЛҒАСТЫРУШЫ
Алаш қозғалысы және оның қазақ халқының ұлт-азаттық күресіндегі рөлі
Шоқай және Түркістан легионы туралы шындық
Қазақстанда Кеңес үкіметінің орнатылуы
Пәндер