Мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлау (қарапайым математика материалдары негізінде)

МАЗМҰНЫ

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Бұл дипломдық жұмыста кeлeci нормативтік құжаттарға ciлтeмeлep көрсетілген:

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. - Астана: Елорда, 2008.
2. Қазақстан Республикасының «Бiлiм туралы» Заңы, 2007 - 27 шілде.
3. Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңы, 1997 ж. 11 шiлдедегі № 151-I,
4. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан
5. Халқына Жолдауы «Қазақстан-2050» стратегиясы - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. Астана, Ақорда, 2012.
6. Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың 2011-2020
7. жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы бұйрық №1118. Астана. 07. 12. 2010ж.
8. «Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы», Астана, 2004 - 27 қаңтар.
9. «Қазақ балабақшаларында тәрбиелеу, оқыту мазмұнын жаңарту тұжырымдамасы» Алматы, 1991ж.
10. «Қазақ балабақшаларындағы үзіліссіз тәрбие тұжырымдамасы». Алматы, 1993ж.
11. «Балаларды міндетті мектепалды даярлау мәселелері» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 22 қарашадағы №1762 қаулысы.
12. «Біз мектепке барамыз» сектепке дейінгі ересек жастағы балалрды оқыту мен тәрбиелеу бағдарламасы. Астана, 2009, 106 б

АНЫҚТАМАЛАР

Бұл дипломдық жұмыста келесі терминдерге сәйкес анықтамалар көрсетілген:

Педагогтың міндеті - балалар әрекетін ұйымдастыру, ақыл - ойының дамуына жағдай жасау.

Мектепке бару -бала өміріндегі үлкен жаңалық, шешуші кезең, өмір мен іс-әрекеттің жаңа күйіне, қоғамдағы жаңа орынға көшу және өсіп жетілуінің бір сатысы.

Кең мағынадағы дайындық (жалпы) - балаға мектепте оқуда, жаңа жағдайларға, міндеттерге бейімделуде жетістіктерге жетуді қамтамасыз ететін, дене тәрбиесінің, интеллектуалдық, мотивациялық, эмоционалды-еріктік, тұлғалық даму деңгейіне баланың жетіліп, жетуін айтамыз.

Тар мағынадағы дайындық (арнайы) - баланы мектеп пәндерін : оқу, ана тілі, жазу, математика - оқып үйренуге даярлау.

Жалпы дайындық - ол псхологиялық, адамгершілік және дене дайындығы.

Адамгершілік дайындық және ерік дайындығы бір - бірімен тығыз байланысты. Әр баланың басқа баладан ерекшеленетін өз мінезі бар, соған байланысты істеген ісін, қылығын басқарып үйренуге тиісті.

Психологиялық дайындық - ол таным процестерінің дамуымен байланысты. Балалар өз еркімен жұмыс істеуге әлі толық дайын емес, зейіні тұрақсыз, тез шаршайды.

Дене дайындығы - мықты денсаулық, шыдамдылық қасиеттер балаларда болу үшін дербестік, еңбексүйгіштік, жинақтылық сияқты қасиеттері де даму үшін ата - аналардың көмегімен жұмысты бекіту керек.

Әлеуметтік дайындық - оқуға, (дербес тапсырманы орындау) бастаған жұмысты аяқтауға қиыншылықтардан өтуге, ұстамдылыққа үйрету.

Ақыл-ойының даярлығы - б ұл мектепке дейінгі баланың білімі және біліктілігі. Кез-келген бала жазып және санаумен ғана шектеліп қана қоймай, ең маңыздысы салыстыра білуді, талдауды, ойлай білуді, өздігінен қорытынды жасай білуі тиіс.

Биологиялық кемелденуі - баланың денсаулық жағдайы (дене салмағы, бойының ұзындығы т. б. ) нормадағы 6-7 жасар баланың дене көрсеткіштеріне сәйкес болуы тиіс.

Жеке басының қалыптасуы мен әлеуметтік даярлығы - оқу әрекеті ұжымдық сипат болғандықтан, әрбір бала құрдастарымен қарым-қатынас жасай алуға, бірге жұмыс істеуге дағдылануы, баланың ұжымда өзіне тиісті орын алуы.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

ҚР МЖМБС - Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты

МЖДБҚМТҚ - мектеп жасына дейінгі балаларда қарапайым математикалық түүсініктерді қалыптастыру.

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі . Қазіргі заман талабына сай, жан-жақты жетілген бойында ұлттық сана мен ұлттық психология қалыптасқан, имандылық әдебі парасаты бар ұрпақ тәрбиелеу, өсіру, білім беру бүгінгі таңда отбасының, балабақшаның барша елдің халықтың міндеті [1] .

Тәуелсіз Қазақстанның Білім туралы заңына орай жаңа ұлттық білім үлгісі бойынша мектепке дейінгі баланың жеке басын тәрбиелеуде педагогикалық дамудың бұрыннан қалыптасқан әлеуметтік бағыттарын түбегейлі өзгеруге тура келеді. Бұл жастағы балалардың бойында адамға тән қасиеттердің жақсы, өнегелі үлгілерін ойдағыдай қалыптастыру арқылы мектепке дайындау мектепке дейінгі мекемелердің негізгі міндеті. Баланың тұңғыш рет мектеп табалдырығын аттап, білім алуға ден қоюы - оның өміріндегі дамуының негізгі кезеңі. Осы кезеңнен бастап баланың мінезі және жеке ерекшеліктері қалыптаса бастайды [2] .

Қазіргі қоғамда болып жатқан кең шеңбердегі өзгерістер үшінші мыңжылдықтың білімді, саналы жастарын тәрбиелеушілерге үлкен міндет жүктері сөзсіз. Жас ұрпақтың жаңаша ойлауына, олардың біртұтас дүниетанымының қалыптасуына, әлемдік сапа деңгейдегі білім, білік негіздерін меңгеруіне ықпал ететін жаңаша білім мазмұнын құру - жалпы білім беру жүйесіндегі өзекті мәселенің бірі.

Еліміздің Конституциясы [1], Тіл туралы Заңы [3], Қазақстан Республикасының Білім туралы заңы [2] бүкіл қоғамның, жеке тұлғаның мәдени және рухани дамуының басты құралы жас ұрпаққа білім беру мен ғылымды, мәдениетті заман талабына сәйкес өркендете отырып, жас ұрпаққа жаңа оқу бағдарламалары мен оқулықтары, оқу-әдістемелік құралдары жасалып, мектеп пен балабақшаға ендіру мәселелеріне ерекше көңіл аударған. Бұл құжаттардың қабылдануы өз кезегінде ұрпақ тәрбиесі жөнінде жаңаша ойлауды, оны жақсарту жолдарын айқындай түсуді талап ететіні сөзсіз. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының алдында тұрған жауапты міндеттерінің бірі ел экономикасын жаңа бағытта жеделдетіп дамыту, бәсекеге қабілетті 30 ел қатарына қосылу. Бұл жөнінде Елбасы Н. Ә. Назарбаев 2012 ж. 14 желтоқсанында жасаған «Қазақстан-2050» - стратегиясы»: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына дәстүрлі Жолдауында баланы тәрбиелеу болашаққа инвестиция екенін, сол себепті бұл мәселеге терең қарап, балаларға жақсы білім беру керектігін айтып өтті. Өскелең ұрпақтың озық білім алуы үшін мүмкіндік туғызуға көп күш жұмсады. “Балапан” бағдарламасы жүзеге асып, Зияткерлік мектептер, Назарбаев Университеті, “Болашақ” бағдарламасы жұмыс жасап жатыр.

2020 жылға қарай балаларды мектепке дейінгі ұйымдармен 100% қамтуды қамтамасыз ету міндетін алға қойды. [4]

Осыған орай Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 - 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының басты мақсаты мен міндеттері айқындалған:

Балаларды мектепке дейінгі сапалы тәрбиемен және оқытумен толық қамтуды, оларды мектепке даярлау үшін мектепке дейінгі тәрбиелеудің және оқытудың әртүрлі бағдарламаларына тең қол жеткізуді қамтамасыз ету.

1. Мектепке дейінгі ұйымдардың желісін ұлғайту.
2. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнын жаңарту.
3. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарын кадрлармен қамтамасыз ету.

Қазақстан Республикасының орта білім беру жүйесін дамытуда мемлекеттік тұжырымдамасында жеке адамның жалпы мәдениетінің қалыптасуы, жан-жақты дамуы үшін жағдай жасалуы мен оның әлеуметтік өз орнын анықтауы жайында сөз етіледі. Білім берудің алдына қойған мақсаты мен міндетіне жету үшін оқушылардың өздерінің қызығушылығы мен қабілеттерін ескере отырып, оларға бастапқы арнайы білімді қамтамасыз ету ұсынылған [5] .

Міне осындай мектепке дейінгі мекеменің алдына қойылатын маңызды міндеттердің бірі баланың кейін мектептегі оқу үдерісіндегі нәтижелілігіне кепілдік ететін, мектепке дайындығының оптималдық деңгейін қамтамасыз ету. Қазіргі мектеп алдыңғы кезеңге оқушыларды пән бойынша білім, білікпен қаруландырып қоюды емес, олардың тұлғасын оқу әрекеті негізінде тәрбиелеуді ұсынып отыр. Баланың оқу әрекетін игеру жетістіктері мен оқу жағдайына үйлесімділігі олардың мектепке жалпы дайындығымен айқындалады. Балаларды мектепке даярлау негізінен балабақшада жүзеге асырылып келеді. Осы бағытта көптеген педагог-ғалымдардың Б. Г. Ананьев [9], Л. И. Божович [6] , Р. С. Буре [7] , Л. А. Венгер [8] , А. Л. Венгер [9] , Е. Е. Кравцова [10] , С. А. Назарбаева [11] , В. Я. Никитин [12] , Г. К. Нургалиева [13] , Ж. К. Рысбекова [14] , Т. С. Сабиров [15] , Д. Б. Эльконин [16] еңбектері жарық көрді. Олардың негізгі мазмұны балаларды мектепке даярлаудың мазмұнын анықтау, мектепке дейінгі тәрбиенің әдістемесін нақтылау, оқыту мен тәрбиелеуді жетілдіру, т. б. бағыттарды жүзеге асырды.

Уакыт талабынан туындап, білім беру жүйесінде болып жатқан осындай өзгерістер үзіліссіз тәрбие негізі болып саналатын мектепке дейінгі мекемелерге баланы тәрбиелеу, қарапайым білім негіздерін меңгерудің мазмұнын жаңартуды, осы заман талабына сай үйлесімді деңгейде қайта құруды міндеттейді. Өйткені, болашақ қоғам қажетін өтерлік, ел иелігіне берік, іс тетігін шеше алатын, ұлттық сана-сезімі мол, ұлттық психологиясы қалыптасқан, ғылым мен техника жетістіктерін меңгерген, білікті және білімді жастарды қалыптастыру - балабақшадан басталатын үзіліссіз тәрбиелеумен, оқытумен жүзеге асырылатын ұзақ үрдіс.

Осыған орай, «Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында» [17] бес жасар балаларды мектепалды даярлығымен толық қамтамасыз ету жайлы, оларда оқу қызметін меңгеруге қажетті жеке қасиеттерді тәрбиелеуге баса көңіл аудару туралы айтылған.

Қазіргі таңда мемлекетіміз балаларды мектепалды даярлау мәселелерімен толық қамтамасыз ету, қазақ балабақшаларында тәрбиелеу, оқыту мазмұнын жаңарту, жаңа педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие үдерісінде пайдалану мәселелері өте жоғарғы тұрғыдан шешілу керектігін маңызды көкейкесті мәселе ретінде қойып отыр. Оның айғағы, Республикамызда «Қазақ балабақшаларында тәрбиелеу, оқыту мазмұнын жаңарту тұжырымдамасы» (1991ж. ) [18] және «Қазақ балабақшаларындағы үзіліссіз тәрбие тұжырымдамасының» (1993ж. ) [19] қабылдануы. Аталған құжаттарды жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 22 қарашадағы №1762 «Балаларды міндетті мектепалды даярлау мәселелері» [20] туралы қаулысына сәйкес тәуелсіз қоғам азаматын тәрбиелеп өсіру міндеттері, білім беру саласындағы мемлекеттік саясат принциптері, білім беру жүйелерінің құрылымы нақты айқындалып, көрсетілген.

Мектепке дейінгі педагогикасын ғылыми негіздеген, алғаш жүйесін жасаған ұлы чех педагогы Ян Амос Коменский бала дамуын жас шамасына қарай бөліп, әр кезеңдерге тәрбие міндеттері мен мазмұнын белгілеуге әрекет жасаған, баланың табиғи дамуына ерекше орын берген, ( Жан-Жак Руссо, Иоган Генрих Пестолоцци, М. Монтессори), мектепке дейінгі мекеме құрған, мектепке дейінгі педагогиканы жеке ғылым саласы ретінде қарастырған (Роберт Оуен, Фридрих Фребель) [21] .

Қазақ әйелдерінің арасынан Н. Құлжанова [22], М. Бегалиева [23], М. Ниязова [24], Ш. Иманбаева [25] т. б. өз зерттеулерінде мектеп жасына дейінгі балалар тәрбиесінің өзекті мәселелерін қөтерген.

Т. Тәжібаев [26], С. Балаубаев [27], М. Мұқанов [28], Ә. Алдамұратов [29], Х. Шериазданова [30], Ғ. Рақымбеков [31], А. Нұрахұнова [32] т. б. сияқты психолог-ғалымдар мектепке дейінгі балалардың психологиялық мәселелерін зерделеген.

Біздің зерттеуіміз үшін балаларды мектепте оқуға даярлауға арналған отандық ғалым-педагогтардың еңбектері қызығушылық танытады. Қазақстанның мектепке дейінгі мекемелеріндегі мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту мен тәрбиелеудің теориялық мәселелері отандық ғалымдардың (В. Н. Андросова, Б. Б. Баймұратова, Л. А. Давиденко, А. К. Меңжанова, Г. И. Исмагулова, Е. Б. Дайрабаев, А. Қаржаубаев, Т. Ж. Қалдыбаева, О. А. Михалькова, В. Я. Никитин, М. Т. Турскельдина, М. С. Сәтімбекова, Қ. М. Меңдаяқова, Р. К. Аралбаева, Р. М. Жұмағожина, А. К. Меңжанова, Ж. А. Исмайлова, Т. А. Левченко, А. С. Әмірова, Т. Иманбеков, Ф. М. Жұмабекова, Д. Р. Муталиева, Г. Ж. Меңлібекова, Б. О. Арзанбаева, Н. Храпченкова, А. Е. Манкеш, С. Н. Жиенбаева) [33] және т. б еңбектерінде айқындалып, көрсетілген. Сонымен қатар, мектепке даярлау және жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану мәселелеріне бірқатар зерттеу жұмыстар жүргізіліп, қазіргі таңда балабақша тәжірибесінде тиімділігі анықталып отыр. Соңғы онжылда жүргізіліп жатқан мектепке дейінгі білім беру жүйесін реформалау үдерісі әрбір мектепке дейінгі мекеменің өз бетінше дамуына әртүрлі инновациялық педагогикалық технологияларды және бағдарламаларды қолдануға мүмкіндік туғызып отыр. Өз кезегінде бұл құнды еңбектер республикадағы мектепке дейінгі мекемелердің тәрбиелеу мен білім беру жолдарын жаңартуда басшылыққа алынып, біздің зерттеу жұмысымыздың бағыт-бағдарын нақтылап, анықтауға мүмкіндік берді.

Соңғы уақыттарда жүргізілген зерттеу жұмыстарының ішінен А. К. Менжанова [34], М. С. Сәтімбекова [35], Қ. М. Меңдаяқова [36], Ә. С. Әмірова [37], Т. А. Левченко [38], Ф. Н. Жұмабекова [39], А. Е. Манкеш [40], Т. Иманбеков [41], Ж. Рысбекова[42], Б. О. Арзанбаева [43], Р. Қ. Керимбекова [44], Н. Сайлауова [45], С. Н. Жиенбаева [46], А. Т. Искаковалардың [47] тақырыптары мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытудың нақты әдістемелік мәселелерін қарастырады.

Осы және басқа да пайымдауларымыз баланы мектепте оқуға дайындаудың күрделі екендігін, әсіресе мектепте математиканы оқып үйренуге дайындау мәселесінің терең зерттелуі қажеттігін ескере отырып, берілген мәселені шешудің практикалық маңыздылығы мен осы мәселенің терең зерттелмеуі арасындағы қайшылық дипломдық жұмыстың мынандай тақырыбын анықтады: «Мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлау (қарапайым математика материалдары негізінде) » .

Зерттеу мақсаты - мектеп жасына дейінгі балаларды қарапайым математика материалдары негізінде мектепке даярлауды теориялық тұрғыдан талдау және оның тиімді әдіс-тәсілдерін анықтау.

Зерттеу нысаны - мектепке дейінгі мекемедегі оқу-тәрбие үдерісі.

Зерттеу пәні - мектеп жасына дейінгі балаларды балабақша жағдайында қарапайым математика материалдары негізінде мектепке даярлау.

Зерттеу міндеттері:

- мектеп жасына дейінгі балаларды мектепке даярлау мәселесі бойынша педагогикалық-психологиялық әдістемелік әдебиеттерге талдау және оның қазіргі таңдағы жағдайын айқындау;

- «мектепке даярлау», «қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлау» түсініктеріне айқындау;

- қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлаудың мүмкіндіктерін анықтау;

- мектепке дейінгі мекеме жағдайында қарапайым математика материалдары негізінде балаларды мектепке даярлаудың әдіс-тәсілдерін анықтап, педагогикалық үдерісте тиімділігін тексеру.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәні

- мектеп жасына дейінгі балаларды мектепке даярлау мәселесі бойынша педагогикалық-психологиялық әдістемелік әдебиеттер талданып және оның қазіргі таңдағы жағдайы айқындалды;

- «мектепке даярлау», «қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлау» түсініктері айқындалды;

- қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлаудың мүмкіндіктері анықталды;

- мектепке дейінгі мекеме жағдайында қарапайым математика материалдары негізінде балаларды мектепке даярлаудың әдіс-тәсілдері анықталып, педагогикалық үдерісте тиімділігі тексерілді.

Зерттеудің практикалық мәні: Зерттеу мазмұны, қорытындылары және әдістемелік ұсыныстар жоғары мектепте, колледждерде мектепке дейінгі тәрбие мамандары, яғни педагогикалық кадрлар даярлау жүйесінде және білім беру жүйесінде кадрларды қайта даярлау, мұғалімдердің біліктілігін арттыру институттарында, мектепке дейінгі мекемелердің оқу-тәрбие үдерісінде қолдануға болады.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері: қоғамның материалдық және рухани мәдениетті жасау барысында бала тәрбиесіне аударған назары, олардың дүниетанымын кеңейтудегі еңбектерінің рөлі, бірыңғай көзқарасты білдіретін психологиялық, педагогикалық тұжырымдамалар; баланы мектепке дайындау мәселесіндегі ілім жинақтары, тәрбие тұжырымдамаларын анықтайтын құжаттар болып табылады.

Зерттеу әдістері: философиялық, психологиялық, педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерге, зерттеулерге және мектепке дейінгі тәрбие бағдарламаларын талдау, бақылау, әңгімелесу, тәрбиешілер мен ата-аналар арасында сауалнамалар жүргізу, алдыңғы қатарлы іс-тәжірибелерді жинақтап, қорыту.

Зерттеу базасы: Түркістан қаласы, «Әлия» балабақшасы;

Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан тұрады.

1 МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕ ЖАҒДАЙЫНДА БАЛАЛАРДЫ МЕКТЕПКЕ ДАЯРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Балаларды мектепке даярлаудың мәні мен құрылымы

Елімізде білім беру жүйесіндегі жалпы және орта 12- жылдық білім беру жүйесінің енгізіліуі ХХІ ғасырдағы Қазақстанның алдына қойылған уақыт талабы. Біздің республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алған. Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үдерісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр: білім беру парадигмасы өзгерді, білім берудің мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас, басқаша қарым-қатынас пайда болды.

Мектептің табалдырығын аттап, оқуға бару - әрбір баланың өміріндегі заңды кезең: кез-келген 6-7 жасқа жеткен бала мектепке барады.

Қоғамның жаңа талаптары оқыту мен тәрбиені ұйымдастырудың жаңа, тиімді психологиялық-педагогикалық жолдарын іздеу қажет етеді. Бұл тұрғыдан балаларды мектепке оқуға даярлау мәселесі ерекше маңызды. Бұл мәселелерді шешу мектепке дейінгі мекемелерде оқыту және тәрбиелеуді ұйымдастырудың мақсаты мен принциптерінің анықталуымен, балалардың мектепте оқуының нәтижелілігімен байланысты.

Балаларды мектепке даярлау - баланың өмірін жан-жақты қамтитын күрделі міндет.

Қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлаудың мәнін ашу үшін ең алдымен «мектепке даярлау», «Қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлау» түсініктерінің мәнін мектепке дейінгі мекеме мамандарының бұл үдерісті толық зерделеп, түсінуі қажет. Қарапайым математика материалдары негізінде мектепке дейінгі мекеме жағдайында балаларды мектепке даярлау өз кезегінде мектепке дейінгі эмпирикалық тәжірибені терең түсінуге және оны толықтыруға мүмкіндік беретін философиялық, психологиялық және педагогикалық ғылымдардың мәліметтерін ашуды және кешенді зерттеу жүргізуді талап етеді.

Біздің зерттеуіміздің негізгі ұғымдары: «мектепке даярлау», «мектеп жасына дейінгі балаларды қарапайым математика материалдары негізінде мектепке даярлау». Жоғарыда аталған ұғымдардың мәнін аша отырып, көптеген анықтамалар берілгендігіне көзіміз жетіп отыр.

Мектепте оқуға даярлық - көп компонентті құрылым және де кешенді психологиялық зерттеуді талап етеді. Бұл туралы көптеген зерттеушілер өз зерттеулерін төмендегідей дәлелдейді.

А. Анастази: «Мектептік кемелділік бұл мектептік бағдарламаны табысты меңгеру үшін қажетті ептіліктерді, білімдерді, қабілеттіліктерді, мотивацияны және т. б игеру» [48] .

И. Шванцара: «Мектептік кемелділік - бұл даму дәрежесіне жету, яғни баланың мектептегі оқытуға қатысуға қабілетті болуы» [49] .

Л. И. Божович: Мектепте оқуға дайындақ, ойла іс-әрекетінің дамуының, өзінің танымдақ іс-әрекетін ырықты зерттеуге және оқушының әлеуметтік позициясына дайындықтың белгілі бір деңгейінен тұрады [6, 207б. ] .

Мектепке дейінгі балалардың оқуға дайындығы мәселесі кеңінен өткен ғасырдың 70-ші жылдарында әртүрлі тұрғыдан зерттелді: мектепке интеллектуалдық даярлау Д. Б. Эльконин [50], ересек топ балаларын оқу мен жазуға үйрету Ш. А. Амонашвили [51] және т. б. ), оқушының жаңа позициясына әлеуметтік-психологиялық дайындық М. И. Лисина [52] .

Бұл бағытта жасалған ғылыми еңбектердің нәтижесінде келесі ұғымдар пайда болды «жалпы» және «мектепке арнайы дайындық». Олар балалардың мектепке дайындығын екі тұрғыдан қамтиды:

• кең мағынадағы дайындық (жалпы) - балаға мектепте оқуда, жаңа жағдайларға, міндеттерге бейімделуде жетістіктерге жетуді қамтамасыз ететін, дене тәрбиесінің, интеллектуалдық, мотивациялық, эмоционалды-еріктік, тұлғалық даму деңгейіне баланың жетіліп, жетуін айтамыз.
• тар мағынадағы дайындық (арнайы) - баланы мектеп пәндерін : оқу, ана тілі, жазу, математика - оқып үйренуге даярлау.

Психологтар мен педагогтар осы кезеңдегі дайындықты жалпы және арнаулы деп екіге бөледі, соған байланысты балабақшада жалпы және арнаулы дайындықтар жүргізіледі (1 суретке сәйкес) .

Сурет 1. Баланың мектептегі оқуға дайындығының бағыттары.

Жалпы дайындық - ол психологиялық, адамгершілік және дене дайындығы. Адамгершілік дайындық және ерік дайындығы бір - бірімен тығыз байланысты. Әр баланың басқа баладан ерекшеленетін өз мінезі бар, соған байланысты істеген ісін, қылығын басқарып үйренуге тиісті. Сонда ғана мектепке барғанда тез тіл табысып кетеді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс