Грек классикалық мәдениеті

Жоспар
Кіріспе

1 Грек классикалық мәдениеті
2 Архаикалық дәуір
3 Классикалық грек трагедиясы
4 Ежелгі Грекиядағы комедия жанрының тамаша өкілі

Біздің заманымызға дейінгі грек-парсы соғыстары (500—449 жылдар) ежелгі Грекияның тарихындағы бетбұрыс кезең болды, өйткені дәл осы уақыттан бастап грек мәдениетінің классикалық кезеңі басталды. Азаттық жолындағы күресте парсылардың талқандалуы ежелгі Грекия мемлекет-қалаларының қоғамдық құрылысының артықшылығын көрсетіп қана қоймай, азаматтық сананың артуына, ең бастысы — классикалық құлдық қоғамның толық қалыптасуына, ал өз кезеңінде полистік демократияның дамуының нәтижесінде экономикалық және саяси өмірдің жанданып, мәдениеттің гүлденуіне әкеліп соқты. Біздің заманымызға дейінгі V ғасыр Афины, әсіресе Периклдің (біздің заманымызға дейінгі 444—429 жылдар) басшылығы кезінде аса ірі мәдени орталыққа айналды. Афинының рухани өмірінде демократиялық құрылыстың орнығуы — грек театрының гүлденуімен, трагедиялық және комедиялық шығармалары дүниежүзілік әдебиеттің асыл қазынасына енген Эсхилдің, Софоклдың, Еврипидпен Аристофанның шығармашылықтарымен тұспа-тұс келді.

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Грек классикалық мәдениеті
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Грек классикасы мәдениеті (біздің заманымызға дейінгі V — IV ғасырлар)

Біздің заманымызға дейінгі грек-парсы соғыстары (500—449 жылдар) ежелгі
Грекияның тарихындағы бетбұрыс кезең болды, өйткені дәл осы уақыттан бастап
грек мәдениетінің классикалық кезеңі басталды. Азаттық жолындағы күресте
парсылардың талқандалуы ежелгі Грекия мемлекет-қалаларының қоғамдық
құрылысының артықшылығын көрсетіп қана қоймай, азаматтық сананың артуына,
ең бастысы — классикалық құлдық қоғамның толық қалыптасуына, ал өз
кезеңінде полистік демократияның дамуының нәтижесінде экономикалық және
саяси өмірдің жанданып, мәдениеттің гүлденуіне әкеліп соқты. Біздің
заманымызға дейінгі V ғасыр Афины, әсіресе Периклдің (біздің заманымызға
дейінгі 444—429 жылдар) басшылығы кезінде аса ірі мәдени орталыққа айналды.
Афинының рухани өмірінде демократиялық құрылыстың орнығуы — грек театрының
гүлденуімен, трагедиялық және комедиялық шығармалары дүниежүзілік
әдебиеттің асыл қазынасына енген Эсхилдің,
Софоклдың, Еврипидпен Аристофанның шығармашылықтарымен тұспа-тұс келді.

Аполло Олимп
Архаикалық дәуірде әдебиет саласында лирикалық жанр үстемдік етсе, ендігі
жерде трагедия мен комедия жанрлары басты орынға шықты. Дәл мағынасында
трагедия деген сөз — ешкілер әні деген мағына береді. Ол — ешкі терісін
жамылып, әзіл-оспақтық сарында хормен өлең айтудан шыққан.
Афиныда Дионис құдайдың құрметіне байланысты жалпы мемлекеттік мейрамның
бекітілуі — трагедияның мерейін жоғарылата түсті. Мифологиялық
кейіпкерлерге толы грек трагедияларының басты мазмұны — халықтың өз теңдігі
мен әлеуметтік әділет жолындағы қаһармандық күресінің сан саласына
арналған. Грек трагедиясының Гомер дастандары сияқты үлкен тәрбиелік мәні
болды. Сонымен бірге трагедиялық кейіпкерлер іректердің бойында
адамгершілік, парасат сезімдері, азаматтық биік этикалық асыл қасиеттерді
ныгайтты. Трагедияда грек мәдениетінің катарсис (тазару) деп аталатын ұғымы
кеңінен көрініс тапты. Трагедияжанрының гүлденуі Эсхил, Софокл, Еврипид
сияқты үш драматургтердің есімімен тығыз байланысты болды. Адамзат
мәселесі, адамның тағдыры, әділеттілік пен игілік және тағы да басқа
мәселелер осы бір даналар назарында болды, бірақ олардың әрқайсысының
өзіндік ой-толғамдарының, өзіндік көзқарастарының бар екендігі аңғарылып
тұрды.

Бұл трагедиялар грек театрларының басты қойылымдарына айналды. Жалпы грек
театрыойын-сауық отауы ғана емес, нағыз халықтың тәрбиешісіне айналды, грек
жұртының сана-сезімі мен өмірге деген көзқарастарын қалыптастырды.
Археологиялық қазба жұмысстарының нәтижесінде аршылып алынған грек және рим
театрлары бүгінгі заманға дейін сақталынған. Біздің заманымызға дейінгі IV
ғасырдың аяғынан бастап ағаштан жасалынған театрлардың орнын тастан
салынған театр басты. Мысалы, құрылысы бір ғасырға созылған, 17 мың адам
сиятындай етіп салынған атақты Дионис театры Афины тұрғындарының үлкен өнер
ордасына айналды. Театр қойылымдары — діни мейрамдардың бір саласы
болғандықтан, оған жүздеген-мыңдаған адамдар қатысатын. Көне заманда
драмалық шығармаларда ойнаған актерлерді өте жоғары бағалаған. Олардың
атақтыларының аты-жөндері мөрмәр тақтаға ойылып жазылып, Дионис театрына
қойылған, ал кейіннен мемлекеттік архивке тапсырылатын болған. Осының
нәтижесінде бізге 62 трагедия және 82комедия жанрларында өнер көрсетке н
актерлердің аттары белгілі болып отыр.

Посейдон
Классикалық грек трагедиясының негізін қалаушы — ұлы Эсхил (біздің
заманымызға дейінгі 525—456 жылдар) болды. Эсхилге дейін бүкіл
кейіпкерлерді бір-ақ актер ойнайтын болса, енді сахнаға екінші актер
шығарылды, соның арқасында драмалық сахна көріністері жандана түсті. Осы
орайда, драмалық қойылымдарда маскалардың, декорациялардың қолданылуы да
Эсхилдің есімімен тығыз байланысты екендігін айта кеткен жөн. Эсхил
трагедияларында шындық, өділеттілік, діни-этикалық мұра ұғымдары одан әрі
айқындалып, азаматтардың рақымшылдығы мен адамгершілігі, өз еліне деген
сүйіспеншілігі басты орынға шықты. Мысалы, Құрсаулы Прометей
трагедиясының басты тақырыбы патриотизм мен рақымшылдық болса, ал
Орестей трилогиясында адам тағдыры кеңінен көрініс тапқан. Адам тагдыры
мөселесі грек трагедиясының дарынды өкілдерінің бірі Софоклдың (біздің
заманымызға дейінгі 497—406 жылдар) шығармашылығында өзінің занды жалғасын
тапты. Ол өз шығармаларында еркіндікке толы азамат еркінің әділетсіз қатал
тағдырға қарсылығын тамаша суреттей білді.Софоклдың Эдип патша деп
аталатын ұлы трагедиясының күні бүгінге дейін элем ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.