Visual basic ортасында деректер қоры
Кіріспе
Тарау І. Деректер қорын басқару жүйелері
1.1 Деректер қоры негізінде ақпараттық жүйені құрудың техникалық.ұйымдастыру проблемалары
1.2. Деректердің негізгі компоненттері.
1.3 Деректер қорының архитектурасының деңгейлері.
Тарау ІІ. Деректер қорын басқару әдістері
2.1 Visual Basic ортасында деректер қоры
2.2. Суретті базаға жүктеру программасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Тарау І. Деректер қорын басқару жүйелері
1.1 Деректер қоры негізінде ақпараттық жүйені құрудың техникалық.ұйымдастыру проблемалары
1.2. Деректердің негізгі компоненттері.
1.3 Деректер қорының архитектурасының деңгейлері.
Тарау ІІ. Деректер қорын басқару әдістері
2.1 Visual Basic ортасында деректер қоры
2.2. Суретті базаға жүктеру программасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Ақпараттық жүйелер бастапқы күйде тұрақты бар ақпаратты сақтауға, таңдауға және модификациялауға бағытталған. Ақпарат құрылымы өте күрделі, бірақ деректер құрылымы әртүрлі ақпараттық жүйелерде түрлі болып келеді, олардың арасында көп ұқсастық болады. Бастапқы кезеңде қолданылатын есептеу техникасының ақпаратты басқару үшін деректер құрылымының мәселелері әр ақпараттық жүйеде жеке шешілді. Файлдық жүйелерге (программа кітапханасы) қажетті қалпына келтірулер жүргізілді, осыған ұқсас компиляторда, редакторда жасалынатын және т.б. Бірақ ақпараттық жүйелер күрделі деректер құрылымын талап етеді, бұл деректерді басқарудың жеке қосымша құралдары ақпараттық жүйенің маңызды бір бөлігі болып табылады және практика жүзінде бір жүйеден екінші жүйеге қайталанады. Біздің көз қарасымызға қарай, күрделі құрылымды деректерді басқаруға жауапты ақпараттық жүйенің жалпы бөлігін ерекшелеп және жалпылай көрсетуге тырысқанымыз ДҚБЖ құруға себепкер болды. Жақын уақытта белгілі болды, базалық файлдық жүйе тарататын деректерді сақтаудың күрделі әдістеріне жалпы программалардың кітапханасыз болмауға мүмкін емес.
Visual Basic тілі өзіне орнатылған программалық құралдардың көмегімен осы жүйелердің және технологиялардың көпшілігін қолдануға мүмкіндік береді.
Қолданушының көзқарасы тұрғысынан қарағанда, мәліметтер қоры бұл информациямен жұмыс істеуді қамтамасыз ететін программа. Мұндай программаны іске қосқанда, экранда қарап шығу арқылы қажетті мәдіметтерді табуға болатын кесте пайда болады.
Мәліметтер қорында сақталатын ақпарат бірлігі ретінде кестелер қарастырылады. Кесте деп қатарлар мен бағандарға бөлінетін мәліметтер жиынын айтады. Мәліметтер қоры терминінде қатарларды жазу деп, ал бағандарды өріс деп атайды. Кез келген мәліметтер қорының мәліметтер жазылатын кемінде бір кестесі болуы тиіс. Кестелерді қатарлары белгілі бір жазу, ал бағандары жазу өрістері болып табылатын екі өлшемді массив ретінде де қарастыруға болады. Осындай кестелерден тұратын мәліметтер қоры моделін реляциялық деп атайды.
Visual Basic тілі өзіне орнатылған программалық құралдардың көмегімен осы жүйелердің және технологиялардың көпшілігін қолдануға мүмкіндік береді.
Қолданушының көзқарасы тұрғысынан қарағанда, мәліметтер қоры бұл информациямен жұмыс істеуді қамтамасыз ететін программа. Мұндай программаны іске қосқанда, экранда қарап шығу арқылы қажетті мәдіметтерді табуға болатын кесте пайда болады.
Мәліметтер қорында сақталатын ақпарат бірлігі ретінде кестелер қарастырылады. Кесте деп қатарлар мен бағандарға бөлінетін мәліметтер жиынын айтады. Мәліметтер қоры терминінде қатарларды жазу деп, ал бағандарды өріс деп атайды. Кез келген мәліметтер қорының мәліметтер жазылатын кемінде бір кестесі болуы тиіс. Кестелерді қатарлары белгілі бір жазу, ал бағандары жазу өрістері болып табылатын екі өлшемді массив ретінде де қарастыруға болады. Осындай кестелерден тұратын мәліметтер қоры моделін реляциялық деп атайды.
1. Алексеев П.А. Информатика 2001. –М.: Издательство СОЛОН-Р, 2001.
2. Ананьев А.И., Федоров А.Ф. Самоучитель Visual Basic 6.0. – СПб.: БХВ – Петербург, 2002.
3. Браун С. Visual Basic 6.0 учебный курс. – СПб.: Питер, 2001.
4. Гарнаев А.Ю. Visual Basic 6.0 разработка приложений. СПБ.: БХВ – Петербург, 2001.
5. Гладких И.Г., Харламов А.И. Изучаем компьютерные телекоммуникации без модема. Информатика и образование, 1999, №8.
6. Моисеева М.В. Программно-методический комплекс “Компьютер в системах передачи информации”. Информатика и образование, 1994, №1.
7. Ж. Динисламов Visual Basic ортасында программалау, Қызылорда – 2004ж.
8. Информатика негіздері №6, 2002 ж.
2. Ананьев А.И., Федоров А.Ф. Самоучитель Visual Basic 6.0. – СПб.: БХВ – Петербург, 2002.
3. Браун С. Visual Basic 6.0 учебный курс. – СПб.: Питер, 2001.
4. Гарнаев А.Ю. Visual Basic 6.0 разработка приложений. СПБ.: БХВ – Петербург, 2001.
5. Гладких И.Г., Харламов А.И. Изучаем компьютерные телекоммуникации без модема. Информатика и образование, 1999, №8.
6. Моисеева М.В. Программно-методический комплекс “Компьютер в системах передачи информации”. Информатика и образование, 1994, №1.
7. Ж. Динисламов Visual Basic ортасында программалау, Қызылорда – 2004ж.
8. Информатика негіздері №6, 2002 ж.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Ақпараттық жүйелер бастапқы күйде тұрақты бар ақпаратты сақтауға,
таңдауға және модификациялауға бағытталған. Ақпарат құрылымы өте күрделі,
бірақ деректер құрылымы әртүрлі ақпараттық жүйелерде түрлі болып келеді,
олардың арасында көп ұқсастық болады. Бастапқы кезеңде қолданылатын есептеу
техникасының ақпаратты басқару үшін деректер құрылымының мәселелері әр
ақпараттық жүйеде жеке шешілді. Файлдық жүйелерге (программа кітапханасы)
қажетті қалпына келтірулер жүргізілді, осыған ұқсас компиляторда,
редакторда жасалынатын және т.б. Бірақ ақпараттық жүйелер күрделі деректер
құрылымын талап етеді, бұл деректерді басқарудың жеке қосымша құралдары
ақпараттық жүйенің маңызды бір бөлігі болып табылады және практика жүзінде
бір жүйеден екінші жүйеге қайталанады. Біздің көз қарасымызға қарай,
күрделі құрылымды деректерді басқаруға жауапты ақпараттық жүйенің жалпы
бөлігін ерекшелеп және жалпылай көрсетуге тырысқанымыз ДҚБЖ құруға себепкер
болды. Жақын уақытта белгілі болды, базалық файлдық жүйе тарататын
деректерді сақтаудың күрделі әдістеріне жалпы программалардың кітапханасыз
болмауға мүмкін емес.
Visual Basic тілі өзіне орнатылған программалық құралдардың көмегімен
осы жүйелердің және технологиялардың көпшілігін қолдануға мүмкіндік береді.
Қолданушының көзқарасы тұрғысынан қарағанда, мәліметтер қоры бұл
информациямен жұмыс істеуді қамтамасыз ететін программа. Мұндай программаны
іске қосқанда, экранда қарап шығу арқылы қажетті мәдіметтерді табуға
болатын кесте пайда болады.
Мәліметтер қорында сақталатын ақпарат бірлігі ретінде кестелер
қарастырылады. Кесте деп қатарлар мен бағандарға бөлінетін мәліметтер
жиынын айтады. Мәліметтер қоры терминінде қатарларды жазу деп, ал
бағандарды өріс деп атайды. Кез келген мәліметтер қорының мәліметтер
жазылатын кемінде бір кестесі болуы тиіс. Кестелерді қатарлары белгілі бір
жазу, ал бағандары жазу өрістері болып табылатын екі өлшемді массив ретінде
де қарастыруға болады. Осындай кестелерден тұратын мәліметтер қоры моделін
реляциялық деп атайды.
Қазіргі кезеңдерде мәліметтер қорын жасайтын және олардың элементтерін
басқаратын көптеген жүйелер мен программалық орталар бар. Солардың ішінде
Paradox, Access және dBase жүйелері кеңінен қолданылады. Бұл құралда
VisData, Access жүйелері мен Visual Basic ортасында программалау барысында
мәліметтер қорын жасау жолдары мен олардың элементтерін басқару әдістері
қарастырылған.
Тарау І. Деректер қорын басқару жүйелері
1.1 Деректер қоры негізінде ақпараттық жүйені құрудың техникалық-
ұйымдастыру проблемалары
Әрі қарай біз қазіргі заман талабына қарай файлдық жүйені ұйымдастыру
жөнінде айтамыз. Біріншіден, практика жүзінде барлық қазіргі кездегі
компьютерлерде сыртқы жадының негізгі құрылғысына жылжымалы басы бар
магнитті дискілер жатады және олар файлды сақтау үшін қажет. Мұндай
магнитті дискілер магнитті пластина пакетінен тұрады, олардың арасында бір
рычагта магнитті бас пакеті жылжып жүреді. Бас пакетінің жылжу қадамы
дискретті, және бас пакетінің әрбір күйіне логикалық түрде магниттік
дискінің цилиндрі сәйкес келеді. Цилиндр әр жоғарғы қабатта жол "сызады",
әр жоғарғы қабат цилиндр санына сәйкес жол санына тұрады. Магниттік дискіні
белгілеу кезінде (дискіні қолданудағы арнайы әрекет) әр жол ұқсас блоктар
санына белгіленеді, әр блок максимум бойынша байттар санын жазады.
Сонымен, аппаратура деңгейінде магниттік дискімен алмасу үшін цилиндр
нөмірін, жоғарғы қабат нөмірін, тиісті жолдағы блок нөмірін және байт санын
көрсету керек. Бірақ бұл мүмкіндік магнитті дискімен порциямен алмасады,
қазіргі кезде блок көлеміне азы файлдық жүйеде қолданылмайды. Бұл екі
себеппен байланысты. Біріншіден, аппаратура дискімен алмасуды орындауда үш
негізгі әрекет жасайды: керекті цилиндрге басты орналастыру, керекті блокты
жолдан іздеу және осы блокпен алмасу. Осы әрекеттердің ішінде көп уақыт
алатыны біріншісі. Сондықтан алмасудың қорытынды уақытын санау немесе жазу
есебінен тек блок бөлігінен жеңіп алу мүмкін емес. Екіншіден, файлдық жүйе
блок бөліктерімен жұмыс істеу үшін оперативті жадыны үлестіруді
күрделірендіретін оперативті жады буферін тиісті өлшеммен қамтамасыз ету
керек. Сондықтан барлық файлдық жүйеде, файл блоктарының адрес кеңістігінде
тікелей адрестеу жиынтығын ұсынатын, файл жұмысын қамтамасыз ететін кейбір
файлдық деңгей бөлінеді. Файлдың бұл логикалық блоктарының өлшемі дискінің
физикалық блогының өлшеміне ұқсас болады және көбінесе операциялық жүйемен
бірге компьютер аппартурасымен ұсталынатын виртуальды жады бетінің өлшеміне
тең болып таңдалады. Кейбір файлдық жүйеде базалық деңгей пайдаланушының
қатынауына рұқсат етілген, бірақ пайдаланушыға стандартты жоғарғы
деңгеймен бүркемеленеді. Екі негізгі жақындау таратылған. Бірінші
жақындауда, қасиетті, мысалы, DEC RSX және VMS фирмаларының операциялық
жүйелерінің файлдық жүйесі, пайдаланушылар файлды жазба тізбегі ретінде
көреді. Әр жазба – бұл тұрақты немес айнымалы өлшемдегі байттар тізбегі.
Жазбаны тізбектей жазуға немесе оқуға, немесе көрсетілген нөмірмен жазбаға
файлды позиционирлеуге болады. Кейбір файлдық жүйелер өрісте жазбаны
құрылымдауға мүмкіндік береді және кейбір жолдарды өріс кілтті етіп
жариялайды. Мұндай файлдық жүйеде оның берілген кілтті бойынша файлдан
жазбаны таңдауды талап ету керек. Шындығында, бұл жағдайда файлдық жүйе сол
(немесе басқа) базалық файлда қосымша, пайдаланушыға көрінбейтін деректер
құрылымын ұстайды. Кілттік файлдарды ұйымдастырудың таратылған тәсілі
хэштеу техникасына және B-ағашына негізделеді (біз бұл жөнінде келесі
дәрісте айтамыз). Файлды ұйымдастырудың көпкілттік тәсілі бар. Екінші
жақындау, UNIX операциялық жүйесімен бірге белгілі болған, кез келген файл
байттар тізбегі сияқты көрсетіледі. Файлдан байттардың көрсетілген санның
бас жағынан оқуға болады, болмаса оны алдын-ала көрсетілген нөмірмен байтқа
позиционирлеу жүргізу. Ұқсастық, байттардың көрсетілген санның файлдың
соңына жазуға болады, болмаса файлды позиционирлеуді алдын-ала жүргізу.
Ескеріп кетеміз, пайдаланушыдан жасырын болатын, ОЖ UNIX файлдық жүйесінің
барлық әртүрлігінде болатын файлдың базалық блоктік көрсетуі. Сонымен, екі
жақындау үшін файлды көрсетуді басқа түрге келтіретін функцияны түрлендіру
жиынтығымен қамтамасыз ету. Осыған мысал болып DEC фирмасының
операциялық жүйеге орталығындағы Си тілінде программалау жүйесінің
стандартты файлдық ортаны ұстау болып табылады.
Файлдарға ат беру.
Қысқа түрде файлға ат беру тәсіліне тоқталамыз. Барлық қазіргі файлдық
жүйелер сыртқы жадының қосымша файлдардың арнайы құрылым каталогы есебінде
файлға көпдеңгейлі ат беруді ұстанады. Әр каталог берілген каталогта бар
каталогтар жәненемесе файлдар атынан тұрады. Сонымен, файлдың толық аты
тізімдегі каталогтар атынан тұрады және осыған қоса каталогтағы файл
атынан. Әртүрлі файлдық жүйелерде файлға ат беру тәсілдері арасындағы
айырмашылығы, ат тізбегі қайдан басталады содан тұрады. Бұл қатынаста екі
соңғы нұсқа бар. Көптеген файлды басқару жүйелерінде әрбір файл архиві
(анықтаманың толық ағашы) толығымен бір дискілік пакетте (немесе логикалық
дискіде, операциялық жүйе құралдарының көмегімен жеке дискі болып
көрсетілетін физикалық дискі пакетінің бөлімінде) орналасу керек. Бұл
жағдайда файлдың толық аты тиісті диск орналасқан диск құрылғысы атымен
басталады. Ат берудің мұндай тәсілі DEC фирмасының файлдық жүйесінде
қолданылады, бұған жақыны дербес компьютерлердің файлдық жүйесі. Мұндай
ұйымдастыруды изоляцияланған файлдық жүйені ұстану деп атауға болады. Басқа
соңғы вариант Multics операциялық жүйесінің файлдық жүйесінде құрылған.
Файл қорғанысы.
Соншалықты файлдық жүйелер басқа пайдаланушыларға жататын файлдардың
жалпы қоймасы болып табылады, файлды басқару жүйелері файлға қатынау
авторизациясын қамтамасыз етеді. Жалпы түрде жақындау мынадан тұрады, әрбір
тіркелген пайдаланушысына қатынасы бойынша берілген есептеу жүйесінің әрбір
файлына осы пайдаланушыға рұқсат немесе рұқсат етілмеген, әрекет
көрсетіледі. Осы жақындауды толық көрсетуге әрекет жасалынды. Бірақ бұл көп
артық ақпаратты сақтау, сонымен бірге осы ақпаратты қатынау мүмкіндігін
бақылау сияқты көп шығынға әкелді. Сондықтан қазіргі заман талабына сай
көптеген файлды басқару жүйелерінде файлды қорғауға UNIX ОЖ таралған
жақындау қолданылады. Бұл жүйеде әр тіркелген пайдаланушыға бүтін санды
идентификаторлар жұбы сәйкес келеді: осы пайдаланушыға қатысты топ
идентификаторы және топтағы оның жеке идентификаторы. Әр файлда осы файлды
құрған тиісті пайдалнушының толық идентификаторы сақталынады, және ол өзі
файлмен қандай әрекет жасай алады, сол топтағы басқа пайдаланушылар файлмен
қандай қатынау әрекеттерін жасай алады және басқа топ пайдаланушылары
файлмен не істей алады. Бұл ақпарат өте жинақы, тексеру кезінде аз ғана
әрекеттер қажет, және қатынауды бақылаудың бұл тәсілі көп жағдадйда
қанағаттанарлық.
Көп пайдаланушылардың қатынау режимі.
Файл байланысының ең соңында біз неге тоқталамыз – бұл көппайдаланушы
ортасында қолданылатын тәсілдер. Егер операциялық жүйе көп пайдаланушы
режимін ұстанса, онда екі немесе одан да көп пайдаланушылар бір уақытта бір
файлмен жұмыс істеуге тырысады. Егер осы пайдаланушылардың барлығы тек
файлды оқитын болса, онда ешқандай сұмдық бола қоймайды. Бірақ егер олардың
біреуі файлды өзгертетін болса, онда осы топтың нақты жұмыс істеуі үшін
түсінікті синхронизация қажет.
Бұрыннан файлдық жүйелерде келесі әдіс қолданылды. Файлды ашу
операциясында (файлмен жұмыс сеансы басталатын алғашқы және міндетті
операция) басқа параметрлерден өзге жұмыс режимі көрсетілген (оқу немесе
өзгерту). Егер осы операцияны орындалу кезіне кейбір программа атынан A
файлы кейбір басқа В программасының атынан ашық күйде болса (дұрысырақ
айтсақ "процесс", біз терминологиялық жұқалыққа жақындамаймыз), бірақ ашылу
режимі қажетті режиммен сыйыспайды (оқу режимі ғана сыйысымды), жүйе
ерекшелігіне қарай А программасына қажетті режимде файлдың ашылмайтын
мүмкіндігі хабарланды, болмаса ол В программасы файлды жабу операциясын
орындаған ға дейін блокталған. Ескеріп кетеміз, UNIX ОЖ файлдық жүйесінің
бұрынғы нұсқаларында файлға синхронды параллель қатынау құралдары
таратылмаған. Файлды ашу операциясы кез келген бар файл үшін орныдалған,
егер осы пайдаланушының тиісті қатынау құқықтары болғанда ғана.
Файлды қолдану аймақтары.
Файлдық жүйе тарихында осы қысқа экскурстан кейін оның қолдану
аймақтарын қарастырамыз. Ең басында файлдар мәтіндік деректерді сақтау үшін
қолданылады: құжаттар, программа мәтіні және т.б. Мұндай файлдар көбінесе
әртүрлі мәтіндік редактор көмегімен пайда болады және модификацияланады.
Мәтіндік файл құрылымы көбінесе өте қарапайым: бұл мәтін жолынана тұратын
жазба тізбегі, болмаса ортасында аранйы символ кездесетін байт тізбегі
(мысалы, жол соңының символы). Программа мәтінімен файлдар компилятордың
шығыс мәтіні болып қолданылады, олар өз кезегінде объектілі модульден
тұратын, файлды қалыптастырады. Файлдық жүйе көз қарасынан объектілі
файлдар құрылымы қарапайым – байт немесе жазба тізбегі. Программалау жүйесі
бұл құрылымға осы жүйе үшін күрделі және спецификалық объектілі модуль
құрылымын қояды. Объектілі модульдің логикалық құрылымы файлдық жүйеге
белгісіз, бұл құрылым программалау жүйесінің программаларымен ұсталынады.
Осыған ұқсас орындалатын программа кескіні бар және байланыс редакторымен
қалыптасатын файлмен жұмыс болады. Мұндай файлдардың логикалық құрылымы
байланыс редакторына және операциялық жүйе программасын жүктеушісіне
белгілі болады. Дәл осындай жағдай графикалық және дыбыстық ақпараты бар
файлдармен. Бір сөзбен айтқанда, файлдық жүйелер әлсіз құрылымды ақпаратты
сақтауды қамтамасыз етеді, кейінгі құрылымды қолданбалы программаға
қалдырып. Жоғарыда айтылған жағдайларда файлды қолдану өте жақсы, себебі
кез келген жаңа қолдаңбалы жүйе құруда стандартты, қарапайым және арзан
файлдық жүйеге сүйене отырып, осы қолдаңбалы аймақ спецификасына сәйкес
сақтау құрылымын үлестіруге болады.
1.2. Деректердің негізгі компоненттері.
Жақсы тәсіл іздеудің белсенді әрекеті және ақпарат көлемінің күрт
өсуі, 60 жылдардың басында Деректер қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ) деп
аталатын арнайы программа комплексін құруға әкеліп соқты. ДҚБЖ жалпы
ерекшелігі – оның деректердің өзін енгізу және сақтау ғана емес, сонымен
бірге оның құрлымын сипаттайтын процедурасы бар. ДҚБЖ басқаруында болатын
және онда сақталынатын деректер жазбасымен қамсыздандырылған файлдарды,
деректер банккі деп атады, содан соң "Деректер қоры" (ДҚ). Мысалы,
тікұшақтың қозғалу кестесін (сурет 1) және аэропорт жұмысына байланысты
басқа да деректерді сақтау керек (ДҚ "Аэропорт"). Ол үшін
"русифицирленген" бір ДҚБЖ қолданып келесі кесте жазбасын дайындаймыз:
КЕСТЕ ҚҰРУ Қозғалыс кестесі
(Рейс нөмірі Бүтін
Апта_күндері Мәтін (8)
Шығу_пункті Мәтін(24)
Ұшу_уақыты Уақыт
Бару_пункті Мәтін (24)
Келу_уақыты Уақыт
Тікұшақ_типі Мәтін (8)
Билет_құны Валюта);
Және осыны ДҚ "Аэропорт" деректерімен бірген енгіземіз.
ДҚБЖ сұраныс тілі деректермен программадағы және терминалдағы сияқты
қатысуға мүмкіндік береді (сурет 1). Сұранысты қалыптастырып
ТАҢДАУ Рейс_нөмірі, Апта_күндері, Ұшу_уақыты
Қозғалыс кестесі КЕСТЕСІНЕН
ҚАЙДА Шығу_пункті = 'Москва'
ЖӘНЕ Бару_пункті = 'Киев'
ЖӘНЕ Ұшу_уақыты 17;
Кешкі уақытқа "Москва-Киев" кестесін аламыз, сұраныс бойынша
САНЫН ТАҢДАУ (Рейс_нөмірі)
Қозғалыс кестесі КЕСТЕСІНЕН
ҚАЙДА Шығу_пункті = 'Москва'
ЖӘНЕ Бару_пункті = 'Минск'
"Москва-Минск" рейстер санын аламыз.
Сурет 1 - ДҚБЖ қолдану кезіндегі программа мен деректер байланысы.
Бұл сұраныстар кестені кеңейткен кезде актуальдығын жоғалтпайды:
КЕСТЕГЕ ҚОСУ Қозғалыс кестесі
Ұшу_ұзақтығы Бүтін;
Бұл пошталық адрестерді өңдеу программасында пошталық индексті өңдеу
кезінде болған.
Бірақ, бәріне де төлеу керек: ДҚБЖ арқылы қосымшалар үшін арнайы құрылған
файлдағы тікелей деректермен алмасуға қарағанда деректермен алмасуға көп
уақыт керек.
1.3 Деректер қорының архитектурасының деңгейлері.
ДҚБЖ кез келген пайдаланушымен деректерге қатынау мүмкіндігін беру
қажет, олардың білгісі келмейді:
• деректер жадысында орналасуы және оның сипаттамасы жөнінде;
• сұраныс деректерін іздеу механизмі жөнінде;
• көп пайдаланушылармен (қолдаңбалы программа) бір деректі бір уақытта
сұраныс жасау кезінде пайда болған мәселелер жөнінде;
• рұқсат етілмеген қатынау және (немесе) нақты емес жаңартудан
деректерді қорғауды қамтамасыз ету тәсілдері жөнінде;
• деректер қорын актуальды күйде ұстау және ДҚБЖ басқа функциялары
жөнінде.
ДҚБЖ осы функциялардың негізгісін орындау кезінде деректердің әртүрлі
сипаттамасын қолдану қажет. Мұндай жазбаларды қалай құру керек? Расында,
деректер қорының жобасын пәндік саланы талдаудан бастау керек және оған
жеке пайдаланушылар талабын қою (деректер қоры құрылатын ұйым қызметкерлері
үшін). Бұл процесс төменде қарастырылады, ескертіп кетеміз, жобалау адамға
тапсырылады (топ тұлғасына) – деректер қорының әкімшілігіне (ДҚӘ). Ұйымның
арнайы белгіленген қызметкері, сол сияқты деректер қорын пайдаланушысы және
деректерді өңдеуші машинамен таныс болуы керек. Пайдаланушы сұранысы
нәтижесінде алынған деректер қоры құрамын біріктіре отырып, ДҚӘ алғашқыда
құрылатын деректер қорын формальды емес сипаттамасын құрады. Бұл сипаттама
деректер қоры жобасымен айналысатын адамдарға түсінікті нақты тілдерді,
математикалық формулаларды, кестелерді, графика және басқа құрылғыларды
қолданып орындалғандықтан деректердің инфологиялық моделі деп атайды.
(сур. 2).
Сурет 2 - Деректер моделінің деңгейі.
Мұндай адамға-бағытталған модель толығымен деректерді сақтау ортасының
физикалық параметрлеріне тәуелді. Сонда мұндай орта ЭЕМ емес, адам жадысы
болып келеді. Сондықтан инфологиялық модель өзгерісті талап етпегенге
дейін өзгермеу керек, бұл модель пәндік сала көрінісін береді. 2 - суретте
көрсетілген қалған модельдер компьютерлі-бағдарланған болып келеді. ДҚБЖ
көмегімен, олардың физикалық орналасуына қарамай, программа мен
пайдаланушыға аты бойынша сақталынған деректерге қатынауға мүмкіндік
береді. Керекті деректер ДҚБЖ сыртқы еске сақтау құрылғыларымен деректердің
физикалық моделі бойынша ізделінеді. Көрсетілген қатынау нақты ДҚБЖ
көмегімен іске асырылады, онда модельдер осы ДҚБЖ деректерді сипаттау
тілінде сипатталу керек. Деректердің инфологиялық моделі бойынша ДҚӘ
құрылатын мұндай сипаттамасын деректердің даталогиялық моделі деп атайды.
Үшдеңгейлі архитектура (инфологиялық, даталогиялық және физикалық деңгейлі)
қолданатын програмалардан тәуелсіз сақталу деректерін қамтамасыз етуге
мүмкіндік береді. ДҚӘ қажет болған кезде сақталынған деректерді басқа
ақпаратты жеткізгіштерге жазады және (немесе) деректердің физикалық моделін
өзгертіп, оның физикалық құрылымын қайта ұйымдастырады. ДҚӘ жүйеге жаңа
пайдаланушылардың кез келген санның толтырады, егер керек болса
датологиялық модельді. Физикалық және даталогиялық модельдің көрсетілген
өзгертулері жүйенің пайдаланушыларымен белгіленбейді (олар үшін "мөлдір"
болуы мүмкін), сол сияқты жаңа пайдаланушыларда белгіленбейді. Сонымен
қатар, деректер тәуелділігі бар қосымшаларды бұзбай деректер қорының
жүйесін өркендеу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
Тарау ІІ. Деректер қорын басқару әдістері
2.1 Visual Basic ортасында деректер қоры
Visual Basic ортасында деректер қоры файлын жасау үшін CreateDatabase,
CreateTableDef және CreateField әдістері қолданылады. Деректер қоры файлын
жасау үшін алдымен формаға Data компонентін орналастыру қажет. Сонан соң
CreateDatabase, әдісін қолданып, дискіде жаңа деректер қоры файлы жасалады,
жазылу форматы:
SetX=O. CreateDatabase(S, B, A) S файлын жасау
Мұндағы: Х – файлдық айнымалы.
О – объектілі айнымалы, егер бұл параметр көрсетілмесе, онда
стандартты Workspace объектісі қолданылады.
S – файлдың орналасатын жолы, мысалы c:\base\keste.mdb, егер файлдың
типі көрсетілмесе, онда автоматты түрде mdb типке тіркеледі.
B – жолдық қатарларды салыстыруларда және сұрыпталуларда қолданылатын
символдық реттік тәртібін анықтайтын міндетті түрде көрсетілуі тиіс шама.
Ол келесі мәндерді қабылдай алады: dbLangGeneral – ағылшын, неміс, француз,
португал, итальян, және испан тілдері. dbLangArabic – араб тілі.
dbLangChineseSimplified – жеңілдетілген қытай тілі.
dbLangChineseTraditoinal – қытай тілі. dbLangCyrillic – орыс тілі.
dbLangCzech – чех тілі. dbLangDutch – голланд тілі. dbLangGreek – грек
тілі. dbLangHebrew – иврит тілі. dbLangHungarian – венгр тілі.
dbLangIcelandic – исланд тілі. dbLangJapanese – жапон тілі. dbLangKorean –
корей тілі. dbLangNordic – Скандинавия тілдері. dbLangNorwDan – норвег
тілі. dbLangPolish – поляк тілі. dbLangSlovenian – словен тілі.
dbLangSpanish – испан тілі.
А – мәліметтердің жазылу форматтары мен шифрлау режимдерін анықтайтын
қосымша параметрлер, бұл параметрлердің жазылуы міндетті емес.
Деректер қоры файлын жасап болғаннан кейін CreateTableDef әдісін
қолдану арқылы кестелер жасалады, жазылу форматы:
SetY=X. CreateTableDef (A, B, C, D) жаңа А кестесін жасау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
X.TableDefsAppend Y кестені файлға кірістіру
Мұндағы: Y – кестелік айнымалы. Х – файлдық айнымалы.
А – жаңа жасалатын кестенің атауы.
В – жазылуы міндетті емес өрістің қосымша атрибурттары, келесі
мәндерде қабылдай алады: dbAutolncrField – жаңа жазудың мәні автоматты
түрде Long-типті шамаға өсе алады, dbDescending - өрістің мәндері Я-дан А-
ға немесе 100-ден 0-ге дейін сұрыптала алады, dbFixelField - өрістің өлшемі
тұрақты болады, dbHyperlinkField – Memo-типті өрістерде гиперсілтеме
жасалынады, dbSystemField – системалық репликациялар туралы мәліметтер, бұл
өрістерді өшіруге рұхсат етілмейді, dbUpdatableField - өрістің мәндерін
өзгертуге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ақпараттық жүйелер бастапқы күйде тұрақты бар ақпаратты сақтауға,
таңдауға және модификациялауға бағытталған. Ақпарат құрылымы өте күрделі,
бірақ деректер құрылымы әртүрлі ақпараттық жүйелерде түрлі болып келеді,
олардың арасында көп ұқсастық болады. Бастапқы кезеңде қолданылатын есептеу
техникасының ақпаратты басқару үшін деректер құрылымының мәселелері әр
ақпараттық жүйеде жеке шешілді. Файлдық жүйелерге (программа кітапханасы)
қажетті қалпына келтірулер жүргізілді, осыған ұқсас компиляторда,
редакторда жасалынатын және т.б. Бірақ ақпараттық жүйелер күрделі деректер
құрылымын талап етеді, бұл деректерді басқарудың жеке қосымша құралдары
ақпараттық жүйенің маңызды бір бөлігі болып табылады және практика жүзінде
бір жүйеден екінші жүйеге қайталанады. Біздің көз қарасымызға қарай,
күрделі құрылымды деректерді басқаруға жауапты ақпараттық жүйенің жалпы
бөлігін ерекшелеп және жалпылай көрсетуге тырысқанымыз ДҚБЖ құруға себепкер
болды. Жақын уақытта белгілі болды, базалық файлдық жүйе тарататын
деректерді сақтаудың күрделі әдістеріне жалпы программалардың кітапханасыз
болмауға мүмкін емес.
Visual Basic тілі өзіне орнатылған программалық құралдардың көмегімен
осы жүйелердің және технологиялардың көпшілігін қолдануға мүмкіндік береді.
Қолданушының көзқарасы тұрғысынан қарағанда, мәліметтер қоры бұл
информациямен жұмыс істеуді қамтамасыз ететін программа. Мұндай программаны
іске қосқанда, экранда қарап шығу арқылы қажетті мәдіметтерді табуға
болатын кесте пайда болады.
Мәліметтер қорында сақталатын ақпарат бірлігі ретінде кестелер
қарастырылады. Кесте деп қатарлар мен бағандарға бөлінетін мәліметтер
жиынын айтады. Мәліметтер қоры терминінде қатарларды жазу деп, ал
бағандарды өріс деп атайды. Кез келген мәліметтер қорының мәліметтер
жазылатын кемінде бір кестесі болуы тиіс. Кестелерді қатарлары белгілі бір
жазу, ал бағандары жазу өрістері болып табылатын екі өлшемді массив ретінде
де қарастыруға болады. Осындай кестелерден тұратын мәліметтер қоры моделін
реляциялық деп атайды.
Қазіргі кезеңдерде мәліметтер қорын жасайтын және олардың элементтерін
басқаратын көптеген жүйелер мен программалық орталар бар. Солардың ішінде
Paradox, Access және dBase жүйелері кеңінен қолданылады. Бұл құралда
VisData, Access жүйелері мен Visual Basic ортасында программалау барысында
мәліметтер қорын жасау жолдары мен олардың элементтерін басқару әдістері
қарастырылған.
Тарау І. Деректер қорын басқару жүйелері
1.1 Деректер қоры негізінде ақпараттық жүйені құрудың техникалық-
ұйымдастыру проблемалары
Әрі қарай біз қазіргі заман талабына қарай файлдық жүйені ұйымдастыру
жөнінде айтамыз. Біріншіден, практика жүзінде барлық қазіргі кездегі
компьютерлерде сыртқы жадының негізгі құрылғысына жылжымалы басы бар
магнитті дискілер жатады және олар файлды сақтау үшін қажет. Мұндай
магнитті дискілер магнитті пластина пакетінен тұрады, олардың арасында бір
рычагта магнитті бас пакеті жылжып жүреді. Бас пакетінің жылжу қадамы
дискретті, және бас пакетінің әрбір күйіне логикалық түрде магниттік
дискінің цилиндрі сәйкес келеді. Цилиндр әр жоғарғы қабатта жол "сызады",
әр жоғарғы қабат цилиндр санына сәйкес жол санына тұрады. Магниттік дискіні
белгілеу кезінде (дискіні қолданудағы арнайы әрекет) әр жол ұқсас блоктар
санына белгіленеді, әр блок максимум бойынша байттар санын жазады.
Сонымен, аппаратура деңгейінде магниттік дискімен алмасу үшін цилиндр
нөмірін, жоғарғы қабат нөмірін, тиісті жолдағы блок нөмірін және байт санын
көрсету керек. Бірақ бұл мүмкіндік магнитті дискімен порциямен алмасады,
қазіргі кезде блок көлеміне азы файлдық жүйеде қолданылмайды. Бұл екі
себеппен байланысты. Біріншіден, аппаратура дискімен алмасуды орындауда үш
негізгі әрекет жасайды: керекті цилиндрге басты орналастыру, керекті блокты
жолдан іздеу және осы блокпен алмасу. Осы әрекеттердің ішінде көп уақыт
алатыны біріншісі. Сондықтан алмасудың қорытынды уақытын санау немесе жазу
есебінен тек блок бөлігінен жеңіп алу мүмкін емес. Екіншіден, файлдық жүйе
блок бөліктерімен жұмыс істеу үшін оперативті жадыны үлестіруді
күрделірендіретін оперативті жады буферін тиісті өлшеммен қамтамасыз ету
керек. Сондықтан барлық файлдық жүйеде, файл блоктарының адрес кеңістігінде
тікелей адрестеу жиынтығын ұсынатын, файл жұмысын қамтамасыз ететін кейбір
файлдық деңгей бөлінеді. Файлдың бұл логикалық блоктарының өлшемі дискінің
физикалық блогының өлшеміне ұқсас болады және көбінесе операциялық жүйемен
бірге компьютер аппартурасымен ұсталынатын виртуальды жады бетінің өлшеміне
тең болып таңдалады. Кейбір файлдық жүйеде базалық деңгей пайдаланушының
қатынауына рұқсат етілген, бірақ пайдаланушыға стандартты жоғарғы
деңгеймен бүркемеленеді. Екі негізгі жақындау таратылған. Бірінші
жақындауда, қасиетті, мысалы, DEC RSX және VMS фирмаларының операциялық
жүйелерінің файлдық жүйесі, пайдаланушылар файлды жазба тізбегі ретінде
көреді. Әр жазба – бұл тұрақты немес айнымалы өлшемдегі байттар тізбегі.
Жазбаны тізбектей жазуға немесе оқуға, немесе көрсетілген нөмірмен жазбаға
файлды позиционирлеуге болады. Кейбір файлдық жүйелер өрісте жазбаны
құрылымдауға мүмкіндік береді және кейбір жолдарды өріс кілтті етіп
жариялайды. Мұндай файлдық жүйеде оның берілген кілтті бойынша файлдан
жазбаны таңдауды талап ету керек. Шындығында, бұл жағдайда файлдық жүйе сол
(немесе басқа) базалық файлда қосымша, пайдаланушыға көрінбейтін деректер
құрылымын ұстайды. Кілттік файлдарды ұйымдастырудың таратылған тәсілі
хэштеу техникасына және B-ағашына негізделеді (біз бұл жөнінде келесі
дәрісте айтамыз). Файлды ұйымдастырудың көпкілттік тәсілі бар. Екінші
жақындау, UNIX операциялық жүйесімен бірге белгілі болған, кез келген файл
байттар тізбегі сияқты көрсетіледі. Файлдан байттардың көрсетілген санның
бас жағынан оқуға болады, болмаса оны алдын-ала көрсетілген нөмірмен байтқа
позиционирлеу жүргізу. Ұқсастық, байттардың көрсетілген санның файлдың
соңына жазуға болады, болмаса файлды позиционирлеуді алдын-ала жүргізу.
Ескеріп кетеміз, пайдаланушыдан жасырын болатын, ОЖ UNIX файлдық жүйесінің
барлық әртүрлігінде болатын файлдың базалық блоктік көрсетуі. Сонымен, екі
жақындау үшін файлды көрсетуді басқа түрге келтіретін функцияны түрлендіру
жиынтығымен қамтамасыз ету. Осыған мысал болып DEC фирмасының
операциялық жүйеге орталығындағы Си тілінде программалау жүйесінің
стандартты файлдық ортаны ұстау болып табылады.
Файлдарға ат беру.
Қысқа түрде файлға ат беру тәсіліне тоқталамыз. Барлық қазіргі файлдық
жүйелер сыртқы жадының қосымша файлдардың арнайы құрылым каталогы есебінде
файлға көпдеңгейлі ат беруді ұстанады. Әр каталог берілген каталогта бар
каталогтар жәненемесе файлдар атынан тұрады. Сонымен, файлдың толық аты
тізімдегі каталогтар атынан тұрады және осыған қоса каталогтағы файл
атынан. Әртүрлі файлдық жүйелерде файлға ат беру тәсілдері арасындағы
айырмашылығы, ат тізбегі қайдан басталады содан тұрады. Бұл қатынаста екі
соңғы нұсқа бар. Көптеген файлды басқару жүйелерінде әрбір файл архиві
(анықтаманың толық ағашы) толығымен бір дискілік пакетте (немесе логикалық
дискіде, операциялық жүйе құралдарының көмегімен жеке дискі болып
көрсетілетін физикалық дискі пакетінің бөлімінде) орналасу керек. Бұл
жағдайда файлдың толық аты тиісті диск орналасқан диск құрылғысы атымен
басталады. Ат берудің мұндай тәсілі DEC фирмасының файлдық жүйесінде
қолданылады, бұған жақыны дербес компьютерлердің файлдық жүйесі. Мұндай
ұйымдастыруды изоляцияланған файлдық жүйені ұстану деп атауға болады. Басқа
соңғы вариант Multics операциялық жүйесінің файлдық жүйесінде құрылған.
Файл қорғанысы.
Соншалықты файлдық жүйелер басқа пайдаланушыларға жататын файлдардың
жалпы қоймасы болып табылады, файлды басқару жүйелері файлға қатынау
авторизациясын қамтамасыз етеді. Жалпы түрде жақындау мынадан тұрады, әрбір
тіркелген пайдаланушысына қатынасы бойынша берілген есептеу жүйесінің әрбір
файлына осы пайдаланушыға рұқсат немесе рұқсат етілмеген, әрекет
көрсетіледі. Осы жақындауды толық көрсетуге әрекет жасалынды. Бірақ бұл көп
артық ақпаратты сақтау, сонымен бірге осы ақпаратты қатынау мүмкіндігін
бақылау сияқты көп шығынға әкелді. Сондықтан қазіргі заман талабына сай
көптеген файлды басқару жүйелерінде файлды қорғауға UNIX ОЖ таралған
жақындау қолданылады. Бұл жүйеде әр тіркелген пайдаланушыға бүтін санды
идентификаторлар жұбы сәйкес келеді: осы пайдаланушыға қатысты топ
идентификаторы және топтағы оның жеке идентификаторы. Әр файлда осы файлды
құрған тиісті пайдалнушының толық идентификаторы сақталынады, және ол өзі
файлмен қандай әрекет жасай алады, сол топтағы басқа пайдаланушылар файлмен
қандай қатынау әрекеттерін жасай алады және басқа топ пайдаланушылары
файлмен не істей алады. Бұл ақпарат өте жинақы, тексеру кезінде аз ғана
әрекеттер қажет, және қатынауды бақылаудың бұл тәсілі көп жағдадйда
қанағаттанарлық.
Көп пайдаланушылардың қатынау режимі.
Файл байланысының ең соңында біз неге тоқталамыз – бұл көппайдаланушы
ортасында қолданылатын тәсілдер. Егер операциялық жүйе көп пайдаланушы
режимін ұстанса, онда екі немесе одан да көп пайдаланушылар бір уақытта бір
файлмен жұмыс істеуге тырысады. Егер осы пайдаланушылардың барлығы тек
файлды оқитын болса, онда ешқандай сұмдық бола қоймайды. Бірақ егер олардың
біреуі файлды өзгертетін болса, онда осы топтың нақты жұмыс істеуі үшін
түсінікті синхронизация қажет.
Бұрыннан файлдық жүйелерде келесі әдіс қолданылды. Файлды ашу
операциясында (файлмен жұмыс сеансы басталатын алғашқы және міндетті
операция) басқа параметрлерден өзге жұмыс режимі көрсетілген (оқу немесе
өзгерту). Егер осы операцияны орындалу кезіне кейбір программа атынан A
файлы кейбір басқа В программасының атынан ашық күйде болса (дұрысырақ
айтсақ "процесс", біз терминологиялық жұқалыққа жақындамаймыз), бірақ ашылу
режимі қажетті режиммен сыйыспайды (оқу режимі ғана сыйысымды), жүйе
ерекшелігіне қарай А программасына қажетті режимде файлдың ашылмайтын
мүмкіндігі хабарланды, болмаса ол В программасы файлды жабу операциясын
орындаған ға дейін блокталған. Ескеріп кетеміз, UNIX ОЖ файлдық жүйесінің
бұрынғы нұсқаларында файлға синхронды параллель қатынау құралдары
таратылмаған. Файлды ашу операциясы кез келген бар файл үшін орныдалған,
егер осы пайдаланушының тиісті қатынау құқықтары болғанда ғана.
Файлды қолдану аймақтары.
Файлдық жүйе тарихында осы қысқа экскурстан кейін оның қолдану
аймақтарын қарастырамыз. Ең басында файлдар мәтіндік деректерді сақтау үшін
қолданылады: құжаттар, программа мәтіні және т.б. Мұндай файлдар көбінесе
әртүрлі мәтіндік редактор көмегімен пайда болады және модификацияланады.
Мәтіндік файл құрылымы көбінесе өте қарапайым: бұл мәтін жолынана тұратын
жазба тізбегі, болмаса ортасында аранйы символ кездесетін байт тізбегі
(мысалы, жол соңының символы). Программа мәтінімен файлдар компилятордың
шығыс мәтіні болып қолданылады, олар өз кезегінде объектілі модульден
тұратын, файлды қалыптастырады. Файлдық жүйе көз қарасынан объектілі
файлдар құрылымы қарапайым – байт немесе жазба тізбегі. Программалау жүйесі
бұл құрылымға осы жүйе үшін күрделі және спецификалық объектілі модуль
құрылымын қояды. Объектілі модульдің логикалық құрылымы файлдық жүйеге
белгісіз, бұл құрылым программалау жүйесінің программаларымен ұсталынады.
Осыған ұқсас орындалатын программа кескіні бар және байланыс редакторымен
қалыптасатын файлмен жұмыс болады. Мұндай файлдардың логикалық құрылымы
байланыс редакторына және операциялық жүйе программасын жүктеушісіне
белгілі болады. Дәл осындай жағдай графикалық және дыбыстық ақпараты бар
файлдармен. Бір сөзбен айтқанда, файлдық жүйелер әлсіз құрылымды ақпаратты
сақтауды қамтамасыз етеді, кейінгі құрылымды қолданбалы программаға
қалдырып. Жоғарыда айтылған жағдайларда файлды қолдану өте жақсы, себебі
кез келген жаңа қолдаңбалы жүйе құруда стандартты, қарапайым және арзан
файлдық жүйеге сүйене отырып, осы қолдаңбалы аймақ спецификасына сәйкес
сақтау құрылымын үлестіруге болады.
1.2. Деректердің негізгі компоненттері.
Жақсы тәсіл іздеудің белсенді әрекеті және ақпарат көлемінің күрт
өсуі, 60 жылдардың басында Деректер қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ) деп
аталатын арнайы программа комплексін құруға әкеліп соқты. ДҚБЖ жалпы
ерекшелігі – оның деректердің өзін енгізу және сақтау ғана емес, сонымен
бірге оның құрлымын сипаттайтын процедурасы бар. ДҚБЖ басқаруында болатын
және онда сақталынатын деректер жазбасымен қамсыздандырылған файлдарды,
деректер банккі деп атады, содан соң "Деректер қоры" (ДҚ). Мысалы,
тікұшақтың қозғалу кестесін (сурет 1) және аэропорт жұмысына байланысты
басқа да деректерді сақтау керек (ДҚ "Аэропорт"). Ол үшін
"русифицирленген" бір ДҚБЖ қолданып келесі кесте жазбасын дайындаймыз:
КЕСТЕ ҚҰРУ Қозғалыс кестесі
(Рейс нөмірі Бүтін
Апта_күндері Мәтін (8)
Шығу_пункті Мәтін(24)
Ұшу_уақыты Уақыт
Бару_пункті Мәтін (24)
Келу_уақыты Уақыт
Тікұшақ_типі Мәтін (8)
Билет_құны Валюта);
Және осыны ДҚ "Аэропорт" деректерімен бірген енгіземіз.
ДҚБЖ сұраныс тілі деректермен программадағы және терминалдағы сияқты
қатысуға мүмкіндік береді (сурет 1). Сұранысты қалыптастырып
ТАҢДАУ Рейс_нөмірі, Апта_күндері, Ұшу_уақыты
Қозғалыс кестесі КЕСТЕСІНЕН
ҚАЙДА Шығу_пункті = 'Москва'
ЖӘНЕ Бару_пункті = 'Киев'
ЖӘНЕ Ұшу_уақыты 17;
Кешкі уақытқа "Москва-Киев" кестесін аламыз, сұраныс бойынша
САНЫН ТАҢДАУ (Рейс_нөмірі)
Қозғалыс кестесі КЕСТЕСІНЕН
ҚАЙДА Шығу_пункті = 'Москва'
ЖӘНЕ Бару_пункті = 'Минск'
"Москва-Минск" рейстер санын аламыз.
Сурет 1 - ДҚБЖ қолдану кезіндегі программа мен деректер байланысы.
Бұл сұраныстар кестені кеңейткен кезде актуальдығын жоғалтпайды:
КЕСТЕГЕ ҚОСУ Қозғалыс кестесі
Ұшу_ұзақтығы Бүтін;
Бұл пошталық адрестерді өңдеу программасында пошталық индексті өңдеу
кезінде болған.
Бірақ, бәріне де төлеу керек: ДҚБЖ арқылы қосымшалар үшін арнайы құрылған
файлдағы тікелей деректермен алмасуға қарағанда деректермен алмасуға көп
уақыт керек.
1.3 Деректер қорының архитектурасының деңгейлері.
ДҚБЖ кез келген пайдаланушымен деректерге қатынау мүмкіндігін беру
қажет, олардың білгісі келмейді:
• деректер жадысында орналасуы және оның сипаттамасы жөнінде;
• сұраныс деректерін іздеу механизмі жөнінде;
• көп пайдаланушылармен (қолдаңбалы программа) бір деректі бір уақытта
сұраныс жасау кезінде пайда болған мәселелер жөнінде;
• рұқсат етілмеген қатынау және (немесе) нақты емес жаңартудан
деректерді қорғауды қамтамасыз ету тәсілдері жөнінде;
• деректер қорын актуальды күйде ұстау және ДҚБЖ басқа функциялары
жөнінде.
ДҚБЖ осы функциялардың негізгісін орындау кезінде деректердің әртүрлі
сипаттамасын қолдану қажет. Мұндай жазбаларды қалай құру керек? Расында,
деректер қорының жобасын пәндік саланы талдаудан бастау керек және оған
жеке пайдаланушылар талабын қою (деректер қоры құрылатын ұйым қызметкерлері
үшін). Бұл процесс төменде қарастырылады, ескертіп кетеміз, жобалау адамға
тапсырылады (топ тұлғасына) – деректер қорының әкімшілігіне (ДҚӘ). Ұйымның
арнайы белгіленген қызметкері, сол сияқты деректер қорын пайдаланушысы және
деректерді өңдеуші машинамен таныс болуы керек. Пайдаланушы сұранысы
нәтижесінде алынған деректер қоры құрамын біріктіре отырып, ДҚӘ алғашқыда
құрылатын деректер қорын формальды емес сипаттамасын құрады. Бұл сипаттама
деректер қоры жобасымен айналысатын адамдарға түсінікті нақты тілдерді,
математикалық формулаларды, кестелерді, графика және басқа құрылғыларды
қолданып орындалғандықтан деректердің инфологиялық моделі деп атайды.
(сур. 2).
Сурет 2 - Деректер моделінің деңгейі.
Мұндай адамға-бағытталған модель толығымен деректерді сақтау ортасының
физикалық параметрлеріне тәуелді. Сонда мұндай орта ЭЕМ емес, адам жадысы
болып келеді. Сондықтан инфологиялық модель өзгерісті талап етпегенге
дейін өзгермеу керек, бұл модель пәндік сала көрінісін береді. 2 - суретте
көрсетілген қалған модельдер компьютерлі-бағдарланған болып келеді. ДҚБЖ
көмегімен, олардың физикалық орналасуына қарамай, программа мен
пайдаланушыға аты бойынша сақталынған деректерге қатынауға мүмкіндік
береді. Керекті деректер ДҚБЖ сыртқы еске сақтау құрылғыларымен деректердің
физикалық моделі бойынша ізделінеді. Көрсетілген қатынау нақты ДҚБЖ
көмегімен іске асырылады, онда модельдер осы ДҚБЖ деректерді сипаттау
тілінде сипатталу керек. Деректердің инфологиялық моделі бойынша ДҚӘ
құрылатын мұндай сипаттамасын деректердің даталогиялық моделі деп атайды.
Үшдеңгейлі архитектура (инфологиялық, даталогиялық және физикалық деңгейлі)
қолданатын програмалардан тәуелсіз сақталу деректерін қамтамасыз етуге
мүмкіндік береді. ДҚӘ қажет болған кезде сақталынған деректерді басқа
ақпаратты жеткізгіштерге жазады және (немесе) деректердің физикалық моделін
өзгертіп, оның физикалық құрылымын қайта ұйымдастырады. ДҚӘ жүйеге жаңа
пайдаланушылардың кез келген санның толтырады, егер керек болса
датологиялық модельді. Физикалық және даталогиялық модельдің көрсетілген
өзгертулері жүйенің пайдаланушыларымен белгіленбейді (олар үшін "мөлдір"
болуы мүмкін), сол сияқты жаңа пайдаланушыларда белгіленбейді. Сонымен
қатар, деректер тәуелділігі бар қосымшаларды бұзбай деректер қорының
жүйесін өркендеу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
Тарау ІІ. Деректер қорын басқару әдістері
2.1 Visual Basic ортасында деректер қоры
Visual Basic ортасында деректер қоры файлын жасау үшін CreateDatabase,
CreateTableDef және CreateField әдістері қолданылады. Деректер қоры файлын
жасау үшін алдымен формаға Data компонентін орналастыру қажет. Сонан соң
CreateDatabase, әдісін қолданып, дискіде жаңа деректер қоры файлы жасалады,
жазылу форматы:
SetX=O. CreateDatabase(S, B, A) S файлын жасау
Мұндағы: Х – файлдық айнымалы.
О – объектілі айнымалы, егер бұл параметр көрсетілмесе, онда
стандартты Workspace объектісі қолданылады.
S – файлдың орналасатын жолы, мысалы c:\base\keste.mdb, егер файлдың
типі көрсетілмесе, онда автоматты түрде mdb типке тіркеледі.
B – жолдық қатарларды салыстыруларда және сұрыпталуларда қолданылатын
символдық реттік тәртібін анықтайтын міндетті түрде көрсетілуі тиіс шама.
Ол келесі мәндерді қабылдай алады: dbLangGeneral – ағылшын, неміс, француз,
португал, итальян, және испан тілдері. dbLangArabic – араб тілі.
dbLangChineseSimplified – жеңілдетілген қытай тілі.
dbLangChineseTraditoinal – қытай тілі. dbLangCyrillic – орыс тілі.
dbLangCzech – чех тілі. dbLangDutch – голланд тілі. dbLangGreek – грек
тілі. dbLangHebrew – иврит тілі. dbLangHungarian – венгр тілі.
dbLangIcelandic – исланд тілі. dbLangJapanese – жапон тілі. dbLangKorean –
корей тілі. dbLangNordic – Скандинавия тілдері. dbLangNorwDan – норвег
тілі. dbLangPolish – поляк тілі. dbLangSlovenian – словен тілі.
dbLangSpanish – испан тілі.
А – мәліметтердің жазылу форматтары мен шифрлау режимдерін анықтайтын
қосымша параметрлер, бұл параметрлердің жазылуы міндетті емес.
Деректер қоры файлын жасап болғаннан кейін CreateTableDef әдісін
қолдану арқылы кестелер жасалады, жазылу форматы:
SetY=X. CreateTableDef (A, B, C, D) жаңа А кестесін жасау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
X.TableDefsAppend Y кестені файлға кірістіру
Мұндағы: Y – кестелік айнымалы. Х – файлдық айнымалы.
А – жаңа жасалатын кестенің атауы.
В – жазылуы міндетті емес өрістің қосымша атрибурттары, келесі
мәндерде қабылдай алады: dbAutolncrField – жаңа жазудың мәні автоматты
түрде Long-типті шамаға өсе алады, dbDescending - өрістің мәндері Я-дан А-
ға немесе 100-ден 0-ге дейін сұрыптала алады, dbFixelField - өрістің өлшемі
тұрақты болады, dbHyperlinkField – Memo-типті өрістерде гиперсілтеме
жасалынады, dbSystemField – системалық репликациялар туралы мәліметтер, бұл
өрістерді өшіруге рұхсат етілмейді, dbUpdatableField - өрістің мәндерін
өзгертуге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz