Дербес компьютер компьютердің құрылысы



1 ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕР КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
2 ЖҮЙЕЛІК БЛОК
3 ЖЕДЕЛ ЖАД
Алдыңғы тақырыпта біз ЭЕМ-нің даму тарихын қысқаша қарастырып шықтық. Бүгінгі күні дербес компьютерлер (ДК) копшілік арасында кең тарады. Дербес компьютерлердің осылай аталу себебі — ол бір-ақ адам жұмыс істеуге арналған. Дербес компьютерлердің түрлері өте көп, бірақ олардың құрылысында үқсастық та бар. Бұл тарауда біз дербес компьютер қандай құрылғылардан тұратынын, яғни дербес ЭЕМ-ның архитектурасын және олардың жұмыс істеу принциптерін қарастырамыз.
Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан (блоктардан) тұрады. Бұл құрылғылардың кейбірі өте маңызды — бұлар монитор, жүйелік блок пен пернетақта, өйткені компьютер оларсыз жұмыс істемейді. Басқа құрылғылар да пайдалы міндеттер атқарады, бірақ компьютер оларсыз да жұмыс істей алады.
Компьютердің барлық құрылғылары оның артқы тақтасындағы арнайы ажыратып-қосқыштар арқылы байланыстырғыш баулармен (шнур) өзара жалғастырылады
Жүйелік блокқа дербес компьютердің негізгі құрылғылары жинақталған, олар деректерді өңдеуді, электр тогының қосылуын, қосымша құрылғыларды қосуды қамтамасыз етеді. Жүйелік блоктың ішін көру үшін, оның артқы қақпағын ашу керек, оның конструкциясында жүйелік блоктың әр түрлі типтері үшін айырмашылықтар бар. Жүйелік блоктың аддыңғы тақтасында: компьютерді қосу өшіру батырмасы, дискжетек, компактдискіден оқитын СБ-К.ОМ орналастырылған. Кейбір жүйелік блоктың конструкцияларында компьютерді қайта жүктеу батырмасы болады.
Жүйелік блоктар келесі түрлерде: үстелге қоятын (көлденең орналасқан), "еденде" немесе "мұнара" түрінде (тік орналасқан) шығарылады.
Мұнараға ұқсас жүйелік блок өз кезегінде бірнеше түрде болады, олар: мини — оны үстелдің шетіне, миди — оны жеке үстел үстіне орналастырады, мұнара — оны еденге қояды.
Жүйелік блоктың ішінде аналық (жүйелік) плата (тақша), процессор, қоректендіру блогы, жедел жад, қатқыл диск, диск-жетек, СБ-КОМ, бейнетақша, дыбыс тақшасы мен көптеген басқа құрылғылар бар.

ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕР КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ

Алдыңғы тақырыпта біз ЭЕМ-нің даму тарихын қысқаша қарастырып шықтық.
Бүгінгі күні дербес компьютерлер (ДК) копшілік арасында кең тарады. Дербес
компьютерлердің осылай аталу себебі — ол бір-ақ адам жұмыс істеуге
арналған. Дербес компьютерлердің түрлері өте көп, бірақ олардың құрылысында
үқсастық та бар. Бұл тарауда біз дербес компьютер қандай құрылғылардан
тұратынын, яғни дербес ЭЕМ-ның архитектурасын және олардың жұмыс істеу
принциптерін қарастырамыз.
Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан (блоктардан) тұрады.
Бұл құрылғылардың кейбірі өте маңызды — бұлар монитор, жүйелік блок пен
пернетақта, өйткені компьютер оларсыз жұмыс істемейді. Басқа құрылғылар да
пайдалы міндеттер атқарады, бірақ компьютер оларсыз да жұмыс істей алады.
Компьютердің барлық құрылғылары оның артқы тақтасындағы арнайы ажыратып-
қосқыштар арқылы байланыстырғыш баулармен (шнур) өзара жалғастырылады.

Қазіргі дербес компъютердің негізгі құрылғылары

Компьютердің аппараттық құралдары.
Компьютердің жүйелік блогы компьютердің процессоры мен жедел жадынан
басқалары оның сыртқы құрылғылары болып табылады. Олар: монитор,
пернетақта, принтер, маус, модем т.б. Әрбір сыртқы құрылғы компьютердің
процессорымен арнайы блоктар — адаптер немесе контроллер арқылы жалғасады.
Мысалы, монитор процессор мен дисплей контроллері, ал принтер порттар
контроллері арқылы т.с.с. жалғасады.
Контроллер немесе адаптердің міңдеті — процессордан келіп түскен
ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.
Процессор басқа құрылғылармен көптеген сымдардан тұратын кабель арқылы
жалғастырылады, оны кеңарна (магистраль) немесе шина деп атайды (шина атауы
көп пайдаланылады).
Ал енді компьютерлердің негізгі құрылғыларының міндеттеріне толығырақ
тоқталайық.

ЖҮЙЕЛІК БЛОК

Жүйелік блокқа дербес компьютердің негізгі құрылғылары жинақталған, олар
деректерді өңдеуді, электр тогының қосылуын, қосымша құрылғыларды қосуды
қамтамасыз етеді. Жүйелік блоктың ішін көру үшін, оның артқы қақпағын ашу
керек, оның конструкциясында жүйелік блоктың әр түрлі типтері үшін
айырмашылықтар бар. Жүйелік блоктың аддыңғы тақтасында: компьютерді қосу
өшіру батырмасы, дискжетек, компактдискіден оқитын СБ-К.ОМ орналастырылған.
Кейбір жүйелік блоктың конструкцияларында компьютерді қайта жүктеу
батырмасы болады.
Жүйелік блоктар келесі түрлерде: үстелге қоятын (көлденең орналасқан),
"еденде" немесе "мұнара" түрінде (тік орналасқан) шығарылады.
Мұнараға ұқсас жүйелік блок өз кезегінде бірнеше түрде болады, олар: мини
— оны үстелдің шетіне, миди — оны жеке үстел үстіне орналастырады, мұнара —
оны еденге қояды.
Жүйелік блоктың ішінде аналық (жүйелік) плата (тақша), процессор,
қоректендіру блогы, жедел жад, қатқыл диск, диск-жетек, СБ-КОМ, бейнетақша,
дыбыс тақшасы мен көптеген басқа құрылғылар бар.

Процессор — компьютердің ең басты бөлігі. Ол - компьютердің "миы". Ол
бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламалардағы барлық
командаларды (операцияларды) орындайды.
Бұл құрылғы командаларды таниды, оларды орындайды және өз
жұмысының нөтижелерін шығарып береді немесе оны машинаның жадына жазады,
тіпті екеуін де қатар орындай алады. Компьютердің кез келген жұмысы болса
да, процессордың қатысуымен орындалады.
Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының берін оның бас микросхемасы
— микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған процессор (Репіішп)
"пентиум" деп аталады, сондықтан мүндай процессор орнатылған компьютерді де
"Пентиум" деп атайды. Компьютерлердің негізгі сипатта-масьгйың бірі — оның
жылдам әрекеттілігі, ол мегагерцпен өлшеңетін жиілікке байланысты. Жиілік
жоғарылаған сайын, компьютер де жақсырақ болады. Процессор жадпен бірге
жұмыс істейді. Жад микросхемасынан процессор өзіне қажетті ақпаратты алады
жөне өз жұмысының нөтижесін қайтадан жадқа жібереді.

ЖЕДЕЛ ЖАД

Жедел жад — бұл компьютердің ішкі жады. Жедел жад не-месе оперативті
жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) — ол қажет ақпа-раттарды өзіне жылдам жазуға жөне
одан оқуға мүмкіндік береді. Бірақ онда ақпараттар уақытша сақталады, яғни
компьютерді өшіргенше. Егер компьютерді өшірсе, онда же-дел жадтағы барлық
ақпарат жойылады (өшеді). Жедел жадта қазіргі кезде орындалып жатқан барлық
бағдарламалар болады.
Компьютердің ішкі жадының екі түрі бар: тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ —
бұл компьютердің ішкі жады, ол компьютердің ішіне, құрастырушы фирмада
орнатылады. Компьютерді іске қосқанда, алдымен ақпарат ТЖҚ-дан алынады, ал
содан соң компьютерге орнатылған операциялық жүйе іске қосылады.
Жедел (оператшті) жадтайтын щрылгы ЖЖҚ — ақпараттарды уақытша сақтауға
арналған жад. Компьютердің жедел жадының көлемі шекті, сондықтан ЖЖҚ-дан
ақпараттарды сыртқы жадқа (дискіге) көшіріп алу керек.
ТЖҚ (ПЗУ): түрақты ЖЖҚ (ОЗУ): жедел жадтайтын құрылғы.
жадтайтын құрылғы.
Ақпаратты түрақты сақтауға Ақпаратты уақытша сақтауға арналған жад.
арналған жад.
Компьютерді өшіргенде, Компьютерді өшіргенде, ЖЖҚ-дағы ақпарат
ТЖҚ-дағы ақпарат бұзылады.
бүзылмайды.
Мүнда сақталған Мұнда жазылған коман-даларды оқуға да өрі
командаларды тек оқиды, жаңа командалар, ақпарат жазуға болады.
бірақ жаңа ақпарат жазуға
болмайды.

Жедел жадтың негізгі сипаттамасы — оның сыйымдылыгы мен жылдам
өрекеттілігі. Процессор мен ЖЖҚ — ЭЕМ-ның негізгі құрылғылары. Компьютер
жұмыс істеу үшін, бұлардың өзі-ақ жеткілікті.
Бірақ компьютер сыртқы ортамен қатысуы үшін, басқа қосымша құрылғылар
керек, бұлар — мәліметтерді енгізу мен ижелер шығару құрылғылары.
Енгізу-шыгару құрылгылары — бұл құрылғылардың көмегімен компьютерге
өнделетін ақпарат енгізіледі, сондай-ақ цашинадан оның жұмысының аралық
жөне ақырғы нәтижелері адам түсінетін түрде шығарылады.
Енгізу құрылғыларына: пернетақта, маус, джойстик, өлшеу аспаптары, жарық
түсіретін қалам, сканер (басылған немесе қолмен жазылған мәтінді беттен
қабылдайтын құрылғы) жатады.
Шығару қурылгысына: принтер (баспа құрылғысы), дисплей (экран) мен
график салғыш (графопостроитель) жатады.

Санау жүйесі
 Ақпаратты кодтау барысында санау жџйесі түсінігімен кездескенбіз. Бұл
бөлімде біз, сан ұғымының, компьютердегі атқаратын кызметі маңызды
болғандықтан санау жџйесін жан-жақты карастырамыз.
    Сан түсінігі - математикадағы сияқты информатикада да негізгі ұғым.
Бірақ, егер математикада сандарды љңдеу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Есептеу жүйесі
Компьютердің құрылымы және жұмыс істеу принципі
Дербес компьютердің құрылысы, бағдарламалық жасақтамалар
Компьютердің құрылысы туралы
Компьютердің құрылымын және оның даму тарихын, принциптерін зерттеу
Дербес компьютерді модернизациялау
Процессордың негізгі сипаттамалары
Дербес компьютерлердің архитектурасымен танысу
Дербес компьютердің сыртқы құрылғылары
Компьютердің процессорі және жадысы
Пәндер