Әкімшілік құқықтың сала және ғылым ретінде даму тарихы
1. Әкімшілік құқықтың ғылым және құқық саласы ретіндегі түсінігі және
пәні.
2. Әкімшілік құқық ғылымының мақсаттары.
3. Әкімшілік құқық және полициялық құқық, ара қатынасы және даму
этаптары.
4. Әкімшілік құқық саласы мен ғылымының дамуының қазіргі
жағдайлары.
5. Глоссарий
6. Пайдаланылған әдебиет
пәні.
2. Әкімшілік құқық ғылымының мақсаттары.
3. Әкімшілік құқық және полициялық құқық, ара қатынасы және даму
этаптары.
4. Әкімшілік құқық саласы мен ғылымының дамуының қазіргі
жағдайлары.
5. Глоссарий
6. Пайдаланылған әдебиет
Әкімшілік деген сөз латын сөзінен аударғанда, “басқару” деген мағынаны білдіреді. Яғни, әкімшілік құқық басқару саласындағы биліктік қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық-конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар Қазақстан құқық жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады. Оның мұндай орын алатын себебі - “әкімшіліктің” әрқашанда және қазір де сөзсіз үлкен қоғамдық, тіпті өмірлік зор маңызы бар деп айтуға болады.
Әкімшілік құқық-құқықтық нормалардың жиынтығы,солардың көмегімен мемлекет атқарушы билікті нақты жүзеге асыруға байланысты және сол туралы пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық – мемлекеттік басқару саласындағы қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жиынтығы.
Заң энциклопедиясы әкімшілік құқықтың түсінігін мемлекеттік басқару органдарының атқарушылық қызметі процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастармен байланыстырады.
Әкімшілік құқықтық актілердің көпшілігіне жүйе құратындай белгілер бар: біріншіден, мұндай актілер қатынастардың белгілі бір жиынтығын реттейтін болғандықтан (органның, лауазымды адамның мәртебесін немесе өкілеттігін), оларда өзіндік маңыз болады; екіншіден, нақты мәселелерді шешудегі оның қызметінің шеңберін анықтау қажеттілігі; үшіншіден, мемлекеттік басқару органдарының заңдардың орындалуын қамтамасыз етуге бағытталған ниеттері жан-жақты шаралардың қабылдануын талап етеді.Мұндай мән-жайлар әкімшілік заңнаманың бірқалыпты талассыз дамуын қамтамасыз етеді.
Әдебиетте әкімшілік құқықтың мәнін қалыптастыратын қатынастарды топтастырудың негіздемелерін анықтауда алшақтық бар. Мысалы, Д.Н.Бахрах: 1) аппарат ішіндегі қатынастарды; 2) әкімшілік биліктің азаматтармен, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдармен өзара қатынастарын бөліп қарастырады.
Әкімшілік құқық өзінің мәні бойынша төмендегідей санаттардың қосындысы:
• әкімшілік құқық Қазақстан заңнамаларының саласы ретінде;
• әкімшілік құқық заң ғылымының бөлігі ретінде;
• әкімшілік құқық пән ретінде болып табылады.
Әкімшілік құқықтың пәні. ҚР-ның құқық жүйесінің ерекше саласы бар. Оның негізгі мақсат-міндеті - айрықша сипаты бар қоғамдық қатынастарды реттеу болып табылады. Бұл қатынастардың ерекшелігі: олар атқарушы билікті нақты жүзеге асыру аясында пайда болады (тиісінше өзгертіледі және тоқтатылады). Ал оларға реттеушілік ықпал жасау өзінің жиынтығы бойынша әкімшілік құқықты құрайтын құқықтық нормаларға жүктелген. Солай болғандықтан, аталған аядағы әр түрлі қоғамдық қатынастар жалпы түрде Қазақстан құқығының осы саласының пәнін құрайды деп айтуға болады. Әкімшілік құқықтың пәні туралы сұраққа неғұрлым нақты түрдегі жауапты оның жинақталған анықтамасынан табуға болады.
Әкімшілік құқық-конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар Қазақстан құқық жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады. Оның мұндай орын алатын себебі - “әкімшіліктің” әрқашанда және қазір де сөзсіз үлкен қоғамдық, тіпті өмірлік зор маңызы бар деп айтуға болады.
Әкімшілік құқық-құқықтық нормалардың жиынтығы,солардың көмегімен мемлекет атқарушы билікті нақты жүзеге асыруға байланысты және сол туралы пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық – мемлекеттік басқару саласындағы қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жиынтығы.
Заң энциклопедиясы әкімшілік құқықтың түсінігін мемлекеттік басқару органдарының атқарушылық қызметі процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастармен байланыстырады.
Әкімшілік құқықтық актілердің көпшілігіне жүйе құратындай белгілер бар: біріншіден, мұндай актілер қатынастардың белгілі бір жиынтығын реттейтін болғандықтан (органның, лауазымды адамның мәртебесін немесе өкілеттігін), оларда өзіндік маңыз болады; екіншіден, нақты мәселелерді шешудегі оның қызметінің шеңберін анықтау қажеттілігі; үшіншіден, мемлекеттік басқару органдарының заңдардың орындалуын қамтамасыз етуге бағытталған ниеттері жан-жақты шаралардың қабылдануын талап етеді.Мұндай мән-жайлар әкімшілік заңнаманың бірқалыпты талассыз дамуын қамтамасыз етеді.
Әдебиетте әкімшілік құқықтың мәнін қалыптастыратын қатынастарды топтастырудың негіздемелерін анықтауда алшақтық бар. Мысалы, Д.Н.Бахрах: 1) аппарат ішіндегі қатынастарды; 2) әкімшілік биліктің азаматтармен, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдармен өзара қатынастарын бөліп қарастырады.
Әкімшілік құқық өзінің мәні бойынша төмендегідей санаттардың қосындысы:
• әкімшілік құқық Қазақстан заңнамаларының саласы ретінде;
• әкімшілік құқық заң ғылымының бөлігі ретінде;
• әкімшілік құқық пән ретінде болып табылады.
Әкімшілік құқықтың пәні. ҚР-ның құқық жүйесінің ерекше саласы бар. Оның негізгі мақсат-міндеті - айрықша сипаты бар қоғамдық қатынастарды реттеу болып табылады. Бұл қатынастардың ерекшелігі: олар атқарушы билікті нақты жүзеге асыру аясында пайда болады (тиісінше өзгертіледі және тоқтатылады). Ал оларға реттеушілік ықпал жасау өзінің жиынтығы бойынша әкімшілік құқықты құрайтын құқықтық нормаларға жүктелген. Солай болғандықтан, аталған аядағы әр түрлі қоғамдық қатынастар жалпы түрде Қазақстан құқығының осы саласының пәнін құрайды деп айтуға болады. Әкімшілік құқықтың пәні туралы сұраққа неғұрлым нақты түрдегі жауапты оның жинақталған анықтамасынан табуға болады.
1. Е.Баянов «Әкімшілік құқық. Оқулық». Алматы, 2007 ж.
2. ҚР Конституциясы. Алматы, 2015 ж.
3. Н.С.Газизова «ҚР әкімшілік құқығы. Оқу-әдістемелік кешен». Семей, 2013 ж.
4. Ғ.С.Сапарғалиев, А.С.Ибраева «Мемлекет және құқық теориясы». А., 2007 ж.
2. ҚР Конституциясы. Алматы, 2015 ж.
3. Н.С.Газизова «ҚР әкімшілік құқығы. Оқу-әдістемелік кешен». Семей, 2013 ж.
4. Ғ.С.Сапарғалиев, А.С.Ибраева «Мемлекет және құқық теориясы». А., 2007 ж.
Әкімшілік құқықтың сала және ғылым ретінде даму тарихы
Жоспар:
1. Әкімшілік құқықтың ғылым және құқық саласы ретіндегі түсінігі және
пәні.
2. Әкімшілік құқық ғылымының мақсаттары.
3. Әкімшілік құқық және полициялық құқық, ара қатынасы және даму
этаптары.
4. Әкімшілік құқық саласы мен ғылымының дамуының қазіргі
жағдайлары.
5. Глоссарий
6. Пайдаланылған әдебиет
1) Әкімшілік құқығының түсінігі және пәні.
Әкімшілік деген сөз латын сөзінен аударғанда, "басқару" деген мағынаны білдіреді. Яғни, әкімшілік құқық басқару саласындағы биліктік қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық-конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар Қазақстан құқық жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады. Оның мұндай орын алатын себебі - "әкімшіліктің" әрқашанда және қазір де сөзсіз үлкен қоғамдық, тіпті өмірлік зор маңызы бар деп айтуға болады.
Әкімшілік құқық-құқықтық нормалардың жиынтығы,солардың көмегімен мемлекет атқарушы билікті нақты жүзеге асыруға байланысты және сол туралы пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық - мемлекеттік басқару саласындағы қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жиынтығы.
Заң энциклопедиясы әкімшілік құқықтың түсінігін мемлекеттік басқару органдарының атқарушылық қызметі процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастармен байланыстырады.
Әкімшілік құқықтық актілердің көпшілігіне жүйе құратындай белгілер бар: біріншіден, мұндай актілер қатынастардың белгілі бір жиынтығын реттейтін болғандықтан (органның, лауазымды адамның мәртебесін немесе өкілеттігін), оларда өзіндік маңыз болады; екіншіден, нақты мәселелерді шешудегі оның қызметінің шеңберін анықтау қажеттілігі; үшіншіден, мемлекеттік басқару органдарының заңдардың орындалуын қамтамасыз етуге бағытталған ниеттері жан-жақты шаралардың қабылдануын талап етеді.Мұндай мән-жайлар әкімшілік заңнаманың бірқалыпты талассыз дамуын қамтамасыз етеді.
Әдебиетте әкімшілік құқықтың мәнін қалыптастыратын қатынастарды топтастырудың негіздемелерін анықтауда алшақтық бар. Мысалы, Д.Н.Бахрах: 1) аппарат ішіндегі қатынастарды; 2) әкімшілік биліктің азаматтармен, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдармен өзара қатынастарын бөліп қарастырады.
Әкімшілік құқық өзінің мәні бойынша төмендегідей санаттардың қосындысы:
:: әкімшілік құқық Қазақстан заңнамаларының саласы ретінде;
:: әкімшілік құқық заң ғылымының бөлігі ретінде;
:: әкімшілік құқық пән ретінде болып табылады.
Әкімшілік құқықтың пәні. ҚР-ның құқық жүйесінің ерекше саласы бар. Оның негізгі мақсат-міндеті - айрықша сипаты бар қоғамдық қатынастарды реттеу болып табылады. Бұл қатынастардың ерекшелігі: олар атқарушы билікті нақты жүзеге асыру аясында пайда болады (тиісінше өзгертіледі және тоқтатылады). Ал оларға реттеушілік ықпал жасау өзінің жиынтығы бойынша әкімшілік құқықты құрайтын құқықтық нормаларға жүктелген. Солай болғандықтан, аталған аядағы әр түрлі қоғамдық қатынастар жалпы түрде Қазақстан құқығының осы саласының пәнін құрайды деп айтуға болады. Әкімшілік құқықтың пәні туралы сұраққа неғұрлым нақты түрдегі жауапты оның жинақталған анықтамасынан табуға болады.
Пән дегеніміз - ғылымның зерттейтін объектісі. Әкімшілік құқықтың пәні -- бұл мемлекеттік басқару сферасында туындайтын, дамитын және тоқтатылатын қоғамдық қатынастар. Яғни, әкімшілік құқықтың пәні болып ол реттейтін қоғамдық қатынастардың жиынтығы табылады. Олай болса, әкімшілік құқықпен реттелетін қоғамдық қатынастарға қандай қатынастар жатады?
Әкімшілік құқықтың мәніне мына қатынастарды жатқызуға болады:
-атқарушы билік органдарының ұйымдастыруымен байланысты;
-әкімшілік-билік өкілеттігін жүзеге асыру және әкімшілік-билік органдарының азаматтармен, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдармен өзара байланысы барысында туындайтын;
-әкімшілік-деликтік сипаттағы (әкімшілік құқық бұзушылықтарды істегені үшін туындайтын) қатынастарды жатқызуға болады.
Қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу әдісі деп әкімшілік құқық қатынасқа ықпал ететін тәсілдердің,құралдардың, амалдардың, жиынтығын түсінуіміз керек. Ол жиынтықты мыналар құрайды:
1. Рұқсат ету - адамдардың өздерінің белсенді әрекетін жасауға
құқық беру;
2. Тыйым салу - белгілі бірәрекеттерді жасаудан тартынуын талап
ету;
3. Позитивтік міндеттеу - адамдарға олардың тиісті мінез-құлық
көрсету міндетін жүктеу.
Жария мүдделерінің өрісінде өзіндік ерекшелік бар, ол қорыта келгенде, реттеудің тәсілдерін, құралдарын және амалдарын таңдауға ықпал етеді.Императивтік реттеудің әдістерін таңдау жекелеген азаматтардың өзара түсінік арқылы басқалардың мүдделеріне деген ойын еркін білдіруін, мемлекет әкімшілігінің әкімшілік құқықтың ұжымдық және жеке субьектілері мен ынтымақтастығын қамтамасыз етуді көздейді.
Әкімшілік құқық реттеушілік функциясын жүзеге асыра отырып, осы мақсат үшін басқарушылық қоғамдық қатынстарға, яғни солардың қатысушыларының мінез-құлқына реттеушілік ықпал жасаудың құқықтық құралдарының немесе тәсілдерінің белгілі бір жиынтығын пайдаланады. Бұл - қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеудің әдістері. Жалпы құқық теория сытұрғысынан Қазақстан құқығының кез-келген саласының құқықтық реттеу құралы ретінде төмендегі заңдық мүмкіндіктерді пайдаланатындығы жеткілікті түрде сенімді етіп дәлелденген: нұсқама(міндеттеу), тыйым, ерік беру. Олардың жиынтығы қоғамдық қатынастардың кез келген түріне құқықтық ықпал жасаудың мазмұнын құрайды.
Нұсқама (міндеттеу) - бұл тиісті құқық нормасымен осы нормада қаралған жағдайларда заңдық маңызы бар қандай да бір іс-әрекет жасауға тікелей заңдық міндет жүктеу. Мысалы: заңды түрде бекітілген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады (Конституция, 35-бап).
Тыйым - шындығында бұл да нұсқама,бірақ заңдық мазмұны басқа. Оның мағынасы мынада, құқық нормасы өзінің адресаттарын(жолданатындарына) осы нормамаен қаралған жағдайларда заңдық маңызы бар белгілі бір іс-әрекеттерді жасаудан бас тартуға тікелей заңдық міндет жүктейді. Мысалы: Жосықсыз бәсекеге тыйым салынады (Конституция, 26-б, 4-т).
Ерік беру - бұл осы нормамен қаралған жағдайларда заңдық маңызы бар қандай да бір іс-әрекеттерді өзінің қалауы бойынша жасауға немесе оларды жасаудан бас тартуға заңды түрде рұқсат беру. Мысалы: Әркім өзінің қай ұлтқа, қай партияға және қай дінге жататынын өзі аықтауға және оны көрсету-көрсетпеуге хақылы (Конституция, 19-б, 1-т)
2) Әкімшілік құқық ғылымының мақсаттары.
Ғылым саласы ретінде әкімшілік құқық - көптеген ғылыми теориялардың, тұжырымдамалардың, ой-пікірлердің және әртүрлі ғылыми көзқарастардың жиынтығы болып табылады. Әкімшіліқ құқығы ғылымына көп үлес қосқан ғалымдар: Е.Баянов, А.А.Таранов, Д.Н.Бахрах, А.М.Васильев, А.П.Алехин және т.б.
Әкімшілік құқық ғылымы - құқықтық нормалардың жиынтығын,солардың көмегімен мемлекет атқарушы билікті нақты жүзеге асыруға байланысты және сол туралы пайда болатын қоғамдық қатынастарды, сол қоғамдық қатынастарды реттеу әдіс-тәсілдерін зерттейтін ғылым.
Әкімшілік құқық ғылымы заң ғылымының негізгі бөлігі болып саналады. Ол әкімшілік құқықтың даму заңдылыктарын зерттейді. Әкімшілік кұкық ғылым ретінде әкімшілік-құқықтық құбылыстар туралы ұғымдар, категориялар және тұжырымдар жуйесі болып табылады.
Әкімшілік құқық ғылымы мемлекеттік басқару сферасындағы қатынастарды
реттейтін құқықтық нормаларды зерттеп, мемлекеттік басқару аппаратының кұкықтық реттелу зандылығын қарастырады. Ол басқару қатынастарын талдап, мәнін ашып және тәжірибеде әкімшілік-құқықтық нормалардың кең қолданылуын дәрістейді. Әкімшілік құқық ғылымы мемлекеттік басқару объектілері мен субъектілерінін мәртебесін, басқарудың кұқықтық формалары мен әдістерін, мемлекеттік басқарудағы заңдылыкты, тәртіпті қамтамасыз ету тәсілдерін, әкімшілік процесс мәнін қарастырып, осылардың ғылыми жақтары бойынша мәселелерді қозғайды.
Осы заңдылықтарды терең, әрі жан-жақты талдау нәтижесінде әкімшілік-құқықтық нормаларды өзгертуге, реттеуге, бастысы олардың тиімділігін көтеруге бағытталған ғылыми негізделген ұсыныстар, сілтемелер жатқызылады. Әкімшілік құқық ғылымының да құқық саласы сияқты өзіндік жүйесі бар және олар әкімшілік-құқықтық институттар арасындағы ішкі байланыстар негізінде қалыптаскан. Әкімшілік құқық ғылымы сондай-ак әкімшілік құқықтың даму заңдылықтарын және оның өзге де теориялық мәселелерін қарастырады. Әр
қоғарғы деңгейде дамыған әлеуметтік, демократиялык елдерде әкімшілік құқық қоғам дамуының ерекшелігін, деңгейін және басқару органдары қызметінің шынайылығын көрсетеді. Қорытындылай келе әкімшілік құқық дегеніміз Қазакстан Республикасының әкімшілік-құқықтық нормаларымен және нормативтік-құқықтық актілермен бекітілген, жалпыға міндетгі нормалар жүйесі.
3) Әкімшілік құқық және полициялық құқық. Ара қатынасы және даму этаптары.
Тарихи анализ жүргізу арқылы, көптеген заңгерлер, философтар әкімшілік қүқықтың арғы атасы - полицей құқығы деген ұғымға келген. Бұл теорияның негізін қалаушы француз административисті Людовик XIV кезіндегі Н. Деламора, оның еңбегі Мысли о полиции (1707 ж.). Полиция туралы ойлар халықты қорғау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар:
1. Әкімшілік құқықтың ғылым және құқық саласы ретіндегі түсінігі және
пәні.
2. Әкімшілік құқық ғылымының мақсаттары.
3. Әкімшілік құқық және полициялық құқық, ара қатынасы және даму
этаптары.
4. Әкімшілік құқық саласы мен ғылымының дамуының қазіргі
жағдайлары.
5. Глоссарий
6. Пайдаланылған әдебиет
1) Әкімшілік құқығының түсінігі және пәні.
Әкімшілік деген сөз латын сөзінен аударғанда, "басқару" деген мағынаны білдіреді. Яғни, әкімшілік құқық басқару саласындағы биліктік қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық-конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар Қазақстан құқық жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады. Оның мұндай орын алатын себебі - "әкімшіліктің" әрқашанда және қазір де сөзсіз үлкен қоғамдық, тіпті өмірлік зор маңызы бар деп айтуға болады.
Әкімшілік құқық-құқықтық нормалардың жиынтығы,солардың көмегімен мемлекет атқарушы билікті нақты жүзеге асыруға байланысты және сол туралы пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейді.
Әкімшілік құқық - мемлекеттік басқару саласындағы қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жиынтығы.
Заң энциклопедиясы әкімшілік құқықтың түсінігін мемлекеттік басқару органдарының атқарушылық қызметі процесінде пайда болатын қоғамдық қатынастармен байланыстырады.
Әкімшілік құқықтық актілердің көпшілігіне жүйе құратындай белгілер бар: біріншіден, мұндай актілер қатынастардың белгілі бір жиынтығын реттейтін болғандықтан (органның, лауазымды адамның мәртебесін немесе өкілеттігін), оларда өзіндік маңыз болады; екіншіден, нақты мәселелерді шешудегі оның қызметінің шеңберін анықтау қажеттілігі; үшіншіден, мемлекеттік басқару органдарының заңдардың орындалуын қамтамасыз етуге бағытталған ниеттері жан-жақты шаралардың қабылдануын талап етеді.Мұндай мән-жайлар әкімшілік заңнаманың бірқалыпты талассыз дамуын қамтамасыз етеді.
Әдебиетте әкімшілік құқықтың мәнін қалыптастыратын қатынастарды топтастырудың негіздемелерін анықтауда алшақтық бар. Мысалы, Д.Н.Бахрах: 1) аппарат ішіндегі қатынастарды; 2) әкімшілік биліктің азаматтармен, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдармен өзара қатынастарын бөліп қарастырады.
Әкімшілік құқық өзінің мәні бойынша төмендегідей санаттардың қосындысы:
:: әкімшілік құқық Қазақстан заңнамаларының саласы ретінде;
:: әкімшілік құқық заң ғылымының бөлігі ретінде;
:: әкімшілік құқық пән ретінде болып табылады.
Әкімшілік құқықтың пәні. ҚР-ның құқық жүйесінің ерекше саласы бар. Оның негізгі мақсат-міндеті - айрықша сипаты бар қоғамдық қатынастарды реттеу болып табылады. Бұл қатынастардың ерекшелігі: олар атқарушы билікті нақты жүзеге асыру аясында пайда болады (тиісінше өзгертіледі және тоқтатылады). Ал оларға реттеушілік ықпал жасау өзінің жиынтығы бойынша әкімшілік құқықты құрайтын құқықтық нормаларға жүктелген. Солай болғандықтан, аталған аядағы әр түрлі қоғамдық қатынастар жалпы түрде Қазақстан құқығының осы саласының пәнін құрайды деп айтуға болады. Әкімшілік құқықтың пәні туралы сұраққа неғұрлым нақты түрдегі жауапты оның жинақталған анықтамасынан табуға болады.
Пән дегеніміз - ғылымның зерттейтін объектісі. Әкімшілік құқықтың пәні -- бұл мемлекеттік басқару сферасында туындайтын, дамитын және тоқтатылатын қоғамдық қатынастар. Яғни, әкімшілік құқықтың пәні болып ол реттейтін қоғамдық қатынастардың жиынтығы табылады. Олай болса, әкімшілік құқықпен реттелетін қоғамдық қатынастарға қандай қатынастар жатады?
Әкімшілік құқықтың мәніне мына қатынастарды жатқызуға болады:
-атқарушы билік органдарының ұйымдастыруымен байланысты;
-әкімшілік-билік өкілеттігін жүзеге асыру және әкімшілік-билік органдарының азаматтармен, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдармен өзара байланысы барысында туындайтын;
-әкімшілік-деликтік сипаттағы (әкімшілік құқық бұзушылықтарды істегені үшін туындайтын) қатынастарды жатқызуға болады.
Қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу әдісі деп әкімшілік құқық қатынасқа ықпал ететін тәсілдердің,құралдардың, амалдардың, жиынтығын түсінуіміз керек. Ол жиынтықты мыналар құрайды:
1. Рұқсат ету - адамдардың өздерінің белсенді әрекетін жасауға
құқық беру;
2. Тыйым салу - белгілі бірәрекеттерді жасаудан тартынуын талап
ету;
3. Позитивтік міндеттеу - адамдарға олардың тиісті мінез-құлық
көрсету міндетін жүктеу.
Жария мүдделерінің өрісінде өзіндік ерекшелік бар, ол қорыта келгенде, реттеудің тәсілдерін, құралдарын және амалдарын таңдауға ықпал етеді.Императивтік реттеудің әдістерін таңдау жекелеген азаматтардың өзара түсінік арқылы басқалардың мүдделеріне деген ойын еркін білдіруін, мемлекет әкімшілігінің әкімшілік құқықтың ұжымдық және жеке субьектілері мен ынтымақтастығын қамтамасыз етуді көздейді.
Әкімшілік құқық реттеушілік функциясын жүзеге асыра отырып, осы мақсат үшін басқарушылық қоғамдық қатынстарға, яғни солардың қатысушыларының мінез-құлқына реттеушілік ықпал жасаудың құқықтық құралдарының немесе тәсілдерінің белгілі бір жиынтығын пайдаланады. Бұл - қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеудің әдістері. Жалпы құқық теория сытұрғысынан Қазақстан құқығының кез-келген саласының құқықтық реттеу құралы ретінде төмендегі заңдық мүмкіндіктерді пайдаланатындығы жеткілікті түрде сенімді етіп дәлелденген: нұсқама(міндеттеу), тыйым, ерік беру. Олардың жиынтығы қоғамдық қатынастардың кез келген түріне құқықтық ықпал жасаудың мазмұнын құрайды.
Нұсқама (міндеттеу) - бұл тиісті құқық нормасымен осы нормада қаралған жағдайларда заңдық маңызы бар қандай да бір іс-әрекет жасауға тікелей заңдық міндет жүктеу. Мысалы: заңды түрде бекітілген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады (Конституция, 35-бап).
Тыйым - шындығында бұл да нұсқама,бірақ заңдық мазмұны басқа. Оның мағынасы мынада, құқық нормасы өзінің адресаттарын(жолданатындарына) осы нормамаен қаралған жағдайларда заңдық маңызы бар белгілі бір іс-әрекеттерді жасаудан бас тартуға тікелей заңдық міндет жүктейді. Мысалы: Жосықсыз бәсекеге тыйым салынады (Конституция, 26-б, 4-т).
Ерік беру - бұл осы нормамен қаралған жағдайларда заңдық маңызы бар қандай да бір іс-әрекеттерді өзінің қалауы бойынша жасауға немесе оларды жасаудан бас тартуға заңды түрде рұқсат беру. Мысалы: Әркім өзінің қай ұлтқа, қай партияға және қай дінге жататынын өзі аықтауға және оны көрсету-көрсетпеуге хақылы (Конституция, 19-б, 1-т)
2) Әкімшілік құқық ғылымының мақсаттары.
Ғылым саласы ретінде әкімшілік құқық - көптеген ғылыми теориялардың, тұжырымдамалардың, ой-пікірлердің және әртүрлі ғылыми көзқарастардың жиынтығы болып табылады. Әкімшіліқ құқығы ғылымына көп үлес қосқан ғалымдар: Е.Баянов, А.А.Таранов, Д.Н.Бахрах, А.М.Васильев, А.П.Алехин және т.б.
Әкімшілік құқық ғылымы - құқықтық нормалардың жиынтығын,солардың көмегімен мемлекет атқарушы билікті нақты жүзеге асыруға байланысты және сол туралы пайда болатын қоғамдық қатынастарды, сол қоғамдық қатынастарды реттеу әдіс-тәсілдерін зерттейтін ғылым.
Әкімшілік құқық ғылымы заң ғылымының негізгі бөлігі болып саналады. Ол әкімшілік құқықтың даму заңдылыктарын зерттейді. Әкімшілік кұкық ғылым ретінде әкімшілік-құқықтық құбылыстар туралы ұғымдар, категориялар және тұжырымдар жуйесі болып табылады.
Әкімшілік құқық ғылымы мемлекеттік басқару сферасындағы қатынастарды
реттейтін құқықтық нормаларды зерттеп, мемлекеттік басқару аппаратының кұкықтық реттелу зандылығын қарастырады. Ол басқару қатынастарын талдап, мәнін ашып және тәжірибеде әкімшілік-құқықтық нормалардың кең қолданылуын дәрістейді. Әкімшілік құқық ғылымы мемлекеттік басқару объектілері мен субъектілерінін мәртебесін, басқарудың кұқықтық формалары мен әдістерін, мемлекеттік басқарудағы заңдылыкты, тәртіпті қамтамасыз ету тәсілдерін, әкімшілік процесс мәнін қарастырып, осылардың ғылыми жақтары бойынша мәселелерді қозғайды.
Осы заңдылықтарды терең, әрі жан-жақты талдау нәтижесінде әкімшілік-құқықтық нормаларды өзгертуге, реттеуге, бастысы олардың тиімділігін көтеруге бағытталған ғылыми негізделген ұсыныстар, сілтемелер жатқызылады. Әкімшілік құқық ғылымының да құқық саласы сияқты өзіндік жүйесі бар және олар әкімшілік-құқықтық институттар арасындағы ішкі байланыстар негізінде қалыптаскан. Әкімшілік құқық ғылымы сондай-ак әкімшілік құқықтың даму заңдылықтарын және оның өзге де теориялық мәселелерін қарастырады. Әр
қоғарғы деңгейде дамыған әлеуметтік, демократиялык елдерде әкімшілік құқық қоғам дамуының ерекшелігін, деңгейін және басқару органдары қызметінің шынайылығын көрсетеді. Қорытындылай келе әкімшілік құқық дегеніміз Қазакстан Республикасының әкімшілік-құқықтық нормаларымен және нормативтік-құқықтық актілермен бекітілген, жалпыға міндетгі нормалар жүйесі.
3) Әкімшілік құқық және полициялық құқық. Ара қатынасы және даму этаптары.
Тарихи анализ жүргізу арқылы, көптеген заңгерлер, философтар әкімшілік қүқықтың арғы атасы - полицей құқығы деген ұғымға келген. Бұл теорияның негізін қалаушы француз административисті Людовик XIV кезіндегі Н. Деламора, оның еңбегі Мысли о полиции (1707 ж.). Полиция туралы ойлар халықты қорғау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz