Мағжан Жұмабаев (1893-1938 жж)

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Мағжан Жұмабаевтың шығармашылық жолы.
1. Ақынның тағдыры.
2. Мағжан дүниетанымы
ІІІ. Қорытынды

Мағжан Бекенұлы Жұмабаев 1893 жылы Ақмола губерниясының Ақмола уезіндегі Полуденовский болысында (қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы, Булаев ауданы, «Молодежный» совхозы) дүниеге келген. Төрт жасында ауыл мұғалімінен хат танып, сауат ашады, ал 1905 Қызылжардағы (қазіргі Петропавл) медіресеге оқуға түседі, бұл медіреседе араб, парсы, түрік тілдерін еркін меңгерген, Станбұлда оқып, дәріс алған, ауқатты әулеттен шыққан жергілікті интеллигент Мұқамеджан Бегішев ашқан. Ол өзі шығыс халықтарының тарихы жөнінде де сабақ берген. Мағжан Жұмабаев бұл медіресені 1910 жылы жақсы үлгеріммен бітіреді. Бірақ, бұл оқумен қанағаттанбаған, ол яғни болашақ ақын, 1910 жылы күзде өзінің ауылдасы талапкер жазушы Бекмұқамбет Серкебаевпен Медресе – Ғалияға түсу үшін Уфаға сапар шегеді. Мағжан сол медіреседе сабақ беретін ұстаз, белгілі татар жазушысы Ғалымжан Ибрагимовпен, медіресенің жетекшісі Сәлімгерей Жантуринмен, жерлесі болашақ көрнекті жазушы Бейімбет Майлинмен танысады осыдан соң Мағжан Жұмабаев Омбыдағы Мұғалімдер семинариясына түсіп сол қалада орын тепкен. 1912 жылы Қазан қаласындағы «Шолпан» атты тұңғыш жинағы басылып шығады, оған Ғалымжан Ибрагимов көп жәрдем еткен.
Өлеңдер жинағы өзінің соңғы сезімдегі лирикалармен, қазақ поэзиясындағы жаңа өрнегімен көзге түседі. 1909 жылы Петербургте жарық көрген «Абай» жинағы бұл кезде көпшілікке мәлім еді.
Бірінші дүниежүзілік соғыс қарсаңында Мағжан Жұмабаев көпшілік қауым мойындаған, қалыптасқан ақын болып танылады.
1919 жылы ақын екі бірдей қасіретке душар болады; тағдыр қосқан қосағы толғақ үстінен қайтыс болса, азамат соғысы уақытысына орай есімін Граждан қойған перзенті бір жылдан соң ол да үзіледі. Осының бәрі ақын жүрегіне зіл батпан ауыртпалық түсіріп, із қалдырады. «Мені де, өлім, әлдиле» өлеңі осы сәтте туған.
1916 жылы Мағжан Жұмабаев Омбының мұғалімдер дайындайтын семинариясын ойдағыдай бітіріп, туған өлкесіне оралады. Қазақ даласында «Алаш» партиясын құруға қатысып, чех көтерілісін бастан кешеді; кейін Ақмола губерниялық «Бостандық туы» газетінде істейді.
1923 – 1927 жылдары Мағжан Жұмабаев Мәскеуде Жоғары әдебиет-көркемөнер институтында оқыды.
1929 жылы Мағжан Жұмабаев «Алқа» атты жасырын ұйым құрды деген айыптаулармен 10 жылға сотталды.
Өкініші сол, 1929 жылдан 1938 жылға дейін созылған 10 жылдық ғұмыры бізге беймәлім. 1936 жылы М.Горький мен Е.Пешкованың араласуымен аз ғана уақыт бостандық алады, бірақ 1937 жылы Мағжан Жұмабаев қайта қамауға алынады. Ал, 1938 жылы ақын ғұмыры мәңгілікке үзіледі.