Моллюскалар типi

1 Моллюскалар типi
2 МОЛЛЮСКАЛАР НЕМЕСЕ
3 БЫЛҚЫЛДАҚДЕНЕЛIЛЕР ТИПI
4 МОЛЛЮСКАЛАРДЫҢ ШЫҒУ ТЕГI
5 МОЛЛЮСКАЛАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ
6 ТIРШIЛIК ПРОЦЕСТЕРI
7 МОЛЛЮСКАЛАРДЫҢ МАҢЫЗЫ

Негiзгi белгiлерi:
§ Сегменттелмеген целомды үшқабатты жануарлар.
§ Екiжақты симметриялы.
§ Денесi бас, тұлға және аяқ бөлiмдерiнен тұрады.
§ Сыртқы жамылғысы жұмсақ, iзбестi бақалшағын түзейтiн дененiң жан-жағында мантия қатпары орналасады.
§ Жүрегi бар, қан айналым жүйесi ашық.
§ Тыныс алу пигментi – гемоцианин.
§ Нерв жүйесi жұтқыншақ маңындағы сақинадан, бас және плевзольдi, педальдi ганглийлерден тұрады.
§ Жұмыртқадан трохофора личинкасы дамиды.
МОЛЛЮСКАЛАР НЕМЕСЕ БЫЛҚЫЛДАҚДЕНЕЛIЛЕР ТИПI
Моллюскалар типi жануарлардың әртүрлi топтарын бiрiктiредi. Бұл баяу жорғалайтын ұлулар мен шырыштар және шамалы отырықшы қоссауыттылар (соның iшiнде жеуге жарайтын теңiз түрлерi) және өте елгезек басаяқтылар. Қазiр 80000 астам тiршiлiк ететiн және 35000 жуық қазба түрлерден тұратын бұл жануарлар типi көлемi жағынан буынаяқтылардан кейiн ғана екiншi орында тұр. Басаяқты моллюскаларға ең iрi омыртқасыз жануар, салмағы бiрнеше тонна, ал ұзындығы 16 м-ге жететiн алып кальмар жатады.
Типтiң түрлi өкiлдерiнде қорғаныс суыттың, iштей және сырттай ұрықтануды және газ алмасуда өкпе мен желбезектi пайдалануды қамтамасыз ететiн механизмдердiң пайда болуы, молюскаларға су мен құрлықты басып алып түрлi экологиялық орталарды мекендеуге мүмкiндiк бердi. Аса елгезек моллюскалардың қимылдауына бөгет болатын сауыт өзгередi немесе жойылады.
Моллюскалардың аннелидтәрiздi ата-тектерден шыққандығы туралы сенерлiк мәлiметтер бар. Мысалы, молюскаларда да, полихеттерде де жұмыртқаның спиральдi бөлшектенуiнiң нәтижесiнде бiрдей трохофора личинкасының түзiлуi тән. Жақында табылған «тiрi қазба» Neopilina моллюскасының желбезек, гонадалар, зәр шығару мүшелерi мен аяқ бұлшықеттерiнiң метамериясы көне моллюскалар аннелидтер сияқты сегменттелген денеге ие болғанын тұжырымдауға мүмкiндiк бередi.
Бiрақ моллюскалардың шығу тегi туралы мәселе шешiмi әлi жоқ.
МОЛЛЮСКАЛАРДЫҢ ШЫҒУ ТЕГI Моллюскалар типiнiң өкiлдерi, жойылып кеткен организмдер қалдықтарынан тұратын жердiң көне қабаттарынан белгiлi, ал нақтырақ айтсақ, кембрий мен силур кезеңдерiнiң қалдықтарынан белгiлi және бұл кезде моллюскалардың әртүрлi класс өкiлдерi тiршiлiк еткен.
Бұл факт, моллюскалар типiнiң эволюция процессiнде айрықшалануы, жердiң, ешқандай өлi организмдер қалдықтары сақталмайтын,көне кезеңiнде пайда болу керектiгiн көрсетедi. Бұл жағдай себебiнен, моллюскалардың шығу тегiн, палеонтологиялық мәлiметтер негiзiнде анықтау мүмкiн емес, сол себептен бiз салыстырмалы анатомия және эмбриология материалдарына сүйенемiз.