Қырғызстандағы туризм
Кіріспе
I. Қырғызстан Республикасындағы туризмнің даму тарихы.
1.1. Қырғызстан Республикасының табиғаты мен климаты.
1.2. Қырғызстанның тарихы және мәдениеті
1.3.Қырғызстан Республикасының экономикасы
I. Қырғызстан Республикасындағы туризмнің даму тарихы.
1.1. Қырғызстан Республикасының табиғаты мен климаты.
1.2. Қырғызстанның тарихы және мәдениеті
1.3.Қырғызстан Республикасының экономикасы
Туризм тарихы ертеден басталады. Ол XIX ғасырдың аяғында пайда болып, осы қалпында қалыптасты. Қоғамдық қарым-қатынас пен техника және технологияның қарқынды даму кезеңінде — XX ғасырдың екінші жартысында туризм гүлдене дами түсті.
Туризм – демалыспен , бос уақытпен, спортпен , сондай-ақ мәдениетпен және табиғатпен тілдесудің тікелей жлы, жеке және ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және тәжірбиеге енгізілуі тиісті қызымет түрі.
Қырғызстанның табиғаты , Жібек жолының орталығында орналасуы , бірқатар тарихи қала және мәдени ескерткіштерімен маңызды бір туризм мүмкіншілігіне ие. Әсіресе , табиғат туризімі жағынан өте үлкен потенциалы бар. Қайықта жүзу, тау және су спортын дамыту шарттарыда баршылық . Дүние жүзінде шаңғы , альпенизм, қайықта жүзу, ат серуені , планер, велосипет сиақты бір қатар туристік іс- шаралар жүргізіліп жатқан таңда Қырғызстан сиақты мүмкіншілігі бар шағын елдер өте аз. Осы аталған барлық туризм түрлерінің Қырғызстанның теңдессіз табиғаты , тарихы және мәдени құндылықтарының арасында жүзеге асырылуы республикуаның туризм саласын тартымды сипатқа айналдырары анық. Сонымен қатар , қалаларды қоршап қоршап тұрған таулардың таза ауысуы мен тарихи өрнегі елге келген адамдарды ғажайып сезіьге бөлейді.
Қырғызстанның туризм потенциалын білетін Қырғызстан үкіметі де елде туризмді дамытуға мән беруде. Қырғызстан призиденті болып саиланған Құрмангелді Бердімұхамбетов өз баяандамасында туризм елдің экономикасына маңызды үлес қосатын секторлардың бірі екендігін айта келіп, туризм секторына қатысты саяси еріктілікті меңзеді. Шынында да , елдің салыстырмалы артықшылықтары арасында орын алатын туризм секторында тау ісі, демалыс, мәдениет және денсаулық туризмі басты орын алады. Қазірге дейін бар мүмкіншіліктің бір бөлшегі ғана қолданылып келген Қырғызстанның табиғатының тазалығы , өзіне тән мәдени ерекшеліктерін әлі күнге дейі сақтап келу және халқының қонақжайлылығы елді халықаралық деңгейде үлкен маңызға ие етуде.
Туризм – демалыспен , бос уақытпен, спортпен , сондай-ақ мәдениетпен және табиғатпен тілдесудің тікелей жлы, жеке және ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және тәжірбиеге енгізілуі тиісті қызымет түрі.
Қырғызстанның табиғаты , Жібек жолының орталығында орналасуы , бірқатар тарихи қала және мәдени ескерткіштерімен маңызды бір туризм мүмкіншілігіне ие. Әсіресе , табиғат туризімі жағынан өте үлкен потенциалы бар. Қайықта жүзу, тау және су спортын дамыту шарттарыда баршылық . Дүние жүзінде шаңғы , альпенизм, қайықта жүзу, ат серуені , планер, велосипет сиақты бір қатар туристік іс- шаралар жүргізіліп жатқан таңда Қырғызстан сиақты мүмкіншілігі бар шағын елдер өте аз. Осы аталған барлық туризм түрлерінің Қырғызстанның теңдессіз табиғаты , тарихы және мәдени құндылықтарының арасында жүзеге асырылуы республикуаның туризм саласын тартымды сипатқа айналдырары анық. Сонымен қатар , қалаларды қоршап қоршап тұрған таулардың таза ауысуы мен тарихи өрнегі елге келген адамдарды ғажайып сезіьге бөлейді.
Қырғызстанның туризм потенциалын білетін Қырғызстан үкіметі де елде туризмді дамытуға мән беруде. Қырғызстан призиденті болып саиланған Құрмангелді Бердімұхамбетов өз баяандамасында туризм елдің экономикасына маңызды үлес қосатын секторлардың бірі екендігін айта келіп, туризм секторына қатысты саяси еріктілікті меңзеді. Шынында да , елдің салыстырмалы артықшылықтары арасында орын алатын туризм секторында тау ісі, демалыс, мәдениет және денсаулық туризмі басты орын алады. Қазірге дейін бар мүмкіншіліктің бір бөлшегі ғана қолданылып келген Қырғызстанның табиғатының тазалығы , өзіне тән мәдени ерекшеліктерін әлі күнге дейі сақтап келу және халқының қонақжайлылығы елді халықаралық деңгейде үлкен маңызға ие етуде.
Кіріспе
Туризм тарихы ертеден басталады. Ол XIX ғасырдың аяғында пайда болып, осы
қалпында қалыптасты. Қоғамдық қарым-қатынас пен техника және
технологияның қарқынды даму кезеңінде — XX ғасырдың екінші жартысында
туризм гүлдене дами түсті.
Туризм – демалыспен , бос уақытпен, спортпен , сондай-ақ
мәдениетпен және табиғатпен тілдесудің тікелей жлы, жеке және
ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және тәжірбиеге
енгізілуі тиісті қызымет түрі.
Қырғызстанның табиғаты , Жібек жолының орталығында орналасуы , бірқатар
тарихи қала және мәдени ескерткіштерімен маңызды бір туризм
мүмкіншілігіне ие. Әсіресе , табиғат туризімі жағынан өте үлкен
потенциалы бар. Қайықта жүзу, тау және су спортын дамыту шарттарыда
баршылық . Дүние жүзінде шаңғы , альпенизм, қайықта жүзу, ат серуені
, планер, велосипет сиақты бір қатар туристік іс- шаралар
жүргізіліп жатқан таңда Қырғызстан сиақты мүмкіншілігі бар шағын
елдер өте аз. Осы аталған барлық туризм түрлерінің Қырғызстанның
теңдессіз табиғаты , тарихы және мәдени құндылықтарының арасында
жүзеге асырылуы республикуаның туризм саласын тартымды сипатқа
айналдырары анық. Сонымен қатар , қалаларды қоршап қоршап тұрған
таулардың таза ауысуы мен тарихи өрнегі елге келген адамдарды
ғажайып сезіьге бөлейді.
Қырғызстанның туризм потенциалын білетін Қырғызстан үкіметі
де елде туризмді дамытуға мән беруде. Қырғызстан призиденті болып
саиланған Құрмангелді Бердімұхамбетов өз баяандамасында туризм елдің
экономикасына маңызды үлес қосатын секторлардың бірі екендігін айта
келіп, туризм секторына қатысты саяси еріктілікті меңзеді. Шынында да ,
елдің салыстырмалы артықшылықтары арасында орын алатын туризм секторында
тау ісі, демалыс, мәдениет және денсаулық туризмі басты орын алады.
Қазірге дейін бар мүмкіншіліктің бір бөлшегі ғана қолданылып келген
Қырғызстанның табиғатының тазалығы , өзіне тән мәдени ерекшеліктерін әлі
күнге дейі сақтап келу және халқының қонақжайлылығы елді халықаралық
деңгейде үлкен маңызға ие етуде.
Қырғызстанның туризм мүмкіншілігін бағаландыратын болса ,
клешекте елде туризмнің дамитындығы және республика экономикасында
маңызды орынды иеоленетіндігі туралы пікірлер қоғамдық басқарушылар
тарапынан да, туризм индустриасын басқару тарапынан да аитылып жұрген
мәселе. Болашақта Қырғызстан туризм орталығына айналуына үлкен мүмкіншілігі
бар.
I. Қырғызстан Республикасындағы туризмнің даму тарихы.
1.1. Қырғызстан Республикасының табиғаты мен климаты.
Қырғызстан Республикасы - Орталық Азианың сотүстік
шығыс бөлігінде орналасқан мемлекет. Онда туризімді дамытуға үлкен
мүмкіншіліктері бар. Мәселен онда таушаңғы туризімін , қаиықпен жүзу
туризімін, тау туризімін , спорттық сауықтыру туризімін, жағажай
туризімін , мәдени танымдық туризімін дамытуға болады. Қырғызстан
Республикасының негізгі заңы – 1993 жылы 5 мамырда қабылданған
конституциасына 1994 жылы 22 қазанда өткен бұкілхалықтық референдумен
өған өзгертулер мен толықтырулар енгізілді. Мемлекет басшысы- призидент.
Жоғарғы заң шығарушы органы – Жоғарғы кеңес, ол екі палатадан – Заң
шығырушы жиналыстан және Халық өкілдері жиналысынан тұрады.
Жоғарғы атқарушы орган – Министерлер кабинеті, оны пример- министір
басқарады. Астанасы –Бішкек қаласы(624 мың адам). Жер аумағы -199 900
км2, халқы -4500 мың адам (1996 жылғы қаңтар бойынша). Оның 2.655 мыңы –
қырғыздар, 765 мыңы –орыстар , 620- мыңы - өзбектер, 80 мыңы- украиндер,
58 мыңы- татарлар,40 мыңы – қазақтар, қалған бөлігі шамамен 75 этностық
топ құрайды. Ресми тілі - қырғыз және орыс тілдері. Әкімшілік
территориялық бөлінісі . 6 обылыс, 21 қала, 42 аудан, 29 қала типтес
кент бар. Валютасы - қырғыз сомы.
Табиғи құрлымы. Қырғызстан Республикасы Тянь- Шань мен Памир-
Алтай тау жүйелеріне орналасқан ел. Жер аумағының 3\4-ін биік тау
жоталары ; сотүстік жағында - Күнгей алатауы мен Қырғыз жотасы ,
батысында - Талас Алатауы , Шатқал жотасы, Шығысында - Теріскей
Алатауы мен Көкщалтау жотасы, оңтүстік блігінде – Түркістан және Алай
сырты жоталарының беткейлері алып жатыр. Ең биік жері - Жеңіс шыңы (7439
м .). Талас , Алай аңғарлары және ферғана аңғарының
солтүстік , оңтүстік , шығыс шеттері Қырғызстан территориасына кіреді.
Геологиалық құрлымы. Геологиалық құрлымы жағынан Қырғызстан
территориасынадағы жерлер Тянь- Шань қатпарлы аймағына жатады . Палеоген
– неогенен кейін интенсивті тектоникалық қозғалыстардың нәтежесінде
өлкенің қазіргі биік таулы жер бедері қалыптаса бастаған .
Қырғызстан Республикасы экономикалық картасы.
Климаттық құрлымы. Климаты - континенттік , қаңтар айының
орташа темперетурасы аңғарлар мен тау бөліктерінде – 1,5-8 градус,
биіктігі орташа тау бөлігінде - 8-20 градус, биік тау белднуінде – 27,7
градус. Ауаның суықтығы кейде (Ақсай аңғарында) -53,6 градус. Жазы
аңзық , аптап ; Шілденнің орта темперетурасы : аңғарларда 20-27 градус ,
биіктігі орташа тау бөлігінде 15-17 градус, биік тауда 5 градус,
ауаның ыстығы кейде (Шу аңғарында ) 43 градусқа жетті. Жылдық жауын шашын
ең аз мөлшері (100 мил метр ) . Ыстықкөл қазан шұңқырының батыс жағына
, ең көбі (900-1000 мили метр) , Ферғана жотасының оңтүстік батыс
беткейіне түседі.
Өзендері.Ең ірі өзен – Нарын , ол Қарадариа өзенімен қосылып ,
Сырдарианы құрайды. Нарынның басты салалары - Атбашы, Алабұқа ,
Кекетерен. Қырғызстанның сотүстігінде – Шу, сотүстік батысында – Талас ,
қиыр оңтүстігінде Қызылсу өзендері ағады.
Қазба байлықтары. Қырғызстан Республикасының жер қойнауында
паидалы қазбалар мол. Солтүстік Тянь- Шаньда – полеметал, , өнеркәсіптік
маңызы бар сирек кздесетін метал түрлері, сирек кздесетін шашыранды
алтын , күкірт колчеданы , ал Орта Тянь- Шаньда – темір рудасы, Оңтүстік
Тянь- Шаньда – сынап , сурьма қалайы, Ферғана аңғарында мұнай мен газ
өндіріледі. Сондай-ақ Қырғызстан Республикасында қоңыр және тас көмір
қорлары , термалдық , миниралдық су көздері бар.
1.2. Қырғызстанның тарихы және мәдениеті.
Қырғызстанның тарихы өте бай және мәдениеті де өте ерекше болып
табылады. Бұл шетелден келетін туристердің қызығушылығын туғызады. Енді
Қырғызстанның тарихына келіп тоқталсақ.
Тарихы. Қырғыз жерін адам баласы бұдан 300 мың жыл бұрын ,
ертедегі тас дәуірі ( палеолит ) кезіне мекендеген. Неолит дәуірінде (
б.з.б. 5-3 мыңжылдық) көне тайпалар тас өңдеу тәсілдерін
( тегістеу , қашау) меңгеріп, садақ пен жебені қолданған, балшықтан
ыдыстар жасаған. Мал шаруашылығы мен егіншілік пайда болған . Б.з.б. 3-
мыңжылдықтың соңында мыстан , қоладан жасалған құрал -жабдықтар кең
тараған. Б.з.б. 7-6 ғасырларда темірден соғылған құралдар мен қарулар
пайда болып, мал шаруашылығы негізгі күнкөріс көзі болды. Әлемде жіктелу
күшейіп , көшпелі тайпалық одақтарға біріге бастады, ал егіншілікпен
айналысатын ұлыстарда құл иеленушілік мемлекеттік құрлымдар ( феодалдық)
қалыптасты. Солтүстік Қырғызстанда Сақтар ( б.з.б. 7-3 ғасырлар ) ,
кейін Үйсіндер ( б.з.б. 2 ғасыр мен б.з. 5 ғасыры.) өмір сүрді.
Оңтүстік аудандар ( б.з.б. 2-1 ғасырлар) Паркан мемлекетіне , кейін ( 1-
4 ғасырларда) Паркан патшалығына қарады.
6-7 ғасырларда Қырғызстан жері Батыс Түрік қағандығына кірді. Астанасы
–Суяб. 6- 8 ғасырларда Батыс Түрік қағандығына қараған көшпелі тайпалар –
орхон, отырықшылар соғды жазуын қолданды. 10- ғасырдан бастап қырғыздың
Тянь- Шаньды мекендегені туралы деректер мен жазбалар сақталған. Осы
кезде Шу, және Талас далаларында , Ыстықкөл жағалауында қалалар мен
отырықщылардың қоныстары көбейді. 10-12 ғасырлар кезінде қазіргі
Қырғызстан жеріне Қарахан мемлекетінің негізгі бөлігі орын тепті.
Астанасы - Шу жағалауындағы баласағұн қаласы болды. Күміс және басқа
метал өңдеу кәсібі дамып , қалалық жерлерде қолөнер, сауда және
мәдениеті дамыды. 13- ғасырдың бірінші ширегінде Шыңғыс хан
шапқыншылығынан кейін Тянь- Шаньның бір бөлігі және Шығыс Түркістан
Шағатай ұлысының құрамына кірді. Оның тұрғындары- Жетісу, Қашқар
көшпелілері өздерін моғолдармыз деп атады. 15- ғасырдың 2 жартысында
солтүстік Қырғызстан аумағындағы қырғыз тайпалары бірігіп жеке хандық
құрды. 16-ғасырдың 1 жартысында қырғыздар ойрат тайпаларымен үнемі
қақтығыста өмір сүрді. 18-ғасырдың соңы мен 19- ғасырдың бас кезінде
сыртқы жағдайдың ... жалғасы
Туризм тарихы ертеден басталады. Ол XIX ғасырдың аяғында пайда болып, осы
қалпында қалыптасты. Қоғамдық қарым-қатынас пен техника және
технологияның қарқынды даму кезеңінде — XX ғасырдың екінші жартысында
туризм гүлдене дами түсті.
Туризм – демалыспен , бос уақытпен, спортпен , сондай-ақ
мәдениетпен және табиғатпен тілдесудің тікелей жлы, жеке және
ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және тәжірбиеге
енгізілуі тиісті қызымет түрі.
Қырғызстанның табиғаты , Жібек жолының орталығында орналасуы , бірқатар
тарихи қала және мәдени ескерткіштерімен маңызды бір туризм
мүмкіншілігіне ие. Әсіресе , табиғат туризімі жағынан өте үлкен
потенциалы бар. Қайықта жүзу, тау және су спортын дамыту шарттарыда
баршылық . Дүние жүзінде шаңғы , альпенизм, қайықта жүзу, ат серуені
, планер, велосипет сиақты бір қатар туристік іс- шаралар
жүргізіліп жатқан таңда Қырғызстан сиақты мүмкіншілігі бар шағын
елдер өте аз. Осы аталған барлық туризм түрлерінің Қырғызстанның
теңдессіз табиғаты , тарихы және мәдени құндылықтарының арасында
жүзеге асырылуы республикуаның туризм саласын тартымды сипатқа
айналдырары анық. Сонымен қатар , қалаларды қоршап қоршап тұрған
таулардың таза ауысуы мен тарихи өрнегі елге келген адамдарды
ғажайып сезіьге бөлейді.
Қырғызстанның туризм потенциалын білетін Қырғызстан үкіметі
де елде туризмді дамытуға мән беруде. Қырғызстан призиденті болып
саиланған Құрмангелді Бердімұхамбетов өз баяандамасында туризм елдің
экономикасына маңызды үлес қосатын секторлардың бірі екендігін айта
келіп, туризм секторына қатысты саяси еріктілікті меңзеді. Шынында да ,
елдің салыстырмалы артықшылықтары арасында орын алатын туризм секторында
тау ісі, демалыс, мәдениет және денсаулық туризмі басты орын алады.
Қазірге дейін бар мүмкіншіліктің бір бөлшегі ғана қолданылып келген
Қырғызстанның табиғатының тазалығы , өзіне тән мәдени ерекшеліктерін әлі
күнге дейі сақтап келу және халқының қонақжайлылығы елді халықаралық
деңгейде үлкен маңызға ие етуде.
Қырғызстанның туризм мүмкіншілігін бағаландыратын болса ,
клешекте елде туризмнің дамитындығы және республика экономикасында
маңызды орынды иеоленетіндігі туралы пікірлер қоғамдық басқарушылар
тарапынан да, туризм индустриасын басқару тарапынан да аитылып жұрген
мәселе. Болашақта Қырғызстан туризм орталығына айналуына үлкен мүмкіншілігі
бар.
I. Қырғызстан Республикасындағы туризмнің даму тарихы.
1.1. Қырғызстан Республикасының табиғаты мен климаты.
Қырғызстан Республикасы - Орталық Азианың сотүстік
шығыс бөлігінде орналасқан мемлекет. Онда туризімді дамытуға үлкен
мүмкіншіліктері бар. Мәселен онда таушаңғы туризімін , қаиықпен жүзу
туризімін, тау туризімін , спорттық сауықтыру туризімін, жағажай
туризімін , мәдени танымдық туризімін дамытуға болады. Қырғызстан
Республикасының негізгі заңы – 1993 жылы 5 мамырда қабылданған
конституциасына 1994 жылы 22 қазанда өткен бұкілхалықтық референдумен
өған өзгертулер мен толықтырулар енгізілді. Мемлекет басшысы- призидент.
Жоғарғы заң шығарушы органы – Жоғарғы кеңес, ол екі палатадан – Заң
шығырушы жиналыстан және Халық өкілдері жиналысынан тұрады.
Жоғарғы атқарушы орган – Министерлер кабинеті, оны пример- министір
басқарады. Астанасы –Бішкек қаласы(624 мың адам). Жер аумағы -199 900
км2, халқы -4500 мың адам (1996 жылғы қаңтар бойынша). Оның 2.655 мыңы –
қырғыздар, 765 мыңы –орыстар , 620- мыңы - өзбектер, 80 мыңы- украиндер,
58 мыңы- татарлар,40 мыңы – қазақтар, қалған бөлігі шамамен 75 этностық
топ құрайды. Ресми тілі - қырғыз және орыс тілдері. Әкімшілік
территориялық бөлінісі . 6 обылыс, 21 қала, 42 аудан, 29 қала типтес
кент бар. Валютасы - қырғыз сомы.
Табиғи құрлымы. Қырғызстан Республикасы Тянь- Шань мен Памир-
Алтай тау жүйелеріне орналасқан ел. Жер аумағының 3\4-ін биік тау
жоталары ; сотүстік жағында - Күнгей алатауы мен Қырғыз жотасы ,
батысында - Талас Алатауы , Шатқал жотасы, Шығысында - Теріскей
Алатауы мен Көкщалтау жотасы, оңтүстік блігінде – Түркістан және Алай
сырты жоталарының беткейлері алып жатыр. Ең биік жері - Жеңіс шыңы (7439
м .). Талас , Алай аңғарлары және ферғана аңғарының
солтүстік , оңтүстік , шығыс шеттері Қырғызстан территориасына кіреді.
Геологиалық құрлымы. Геологиалық құрлымы жағынан Қырғызстан
территориасынадағы жерлер Тянь- Шань қатпарлы аймағына жатады . Палеоген
– неогенен кейін интенсивті тектоникалық қозғалыстардың нәтежесінде
өлкенің қазіргі биік таулы жер бедері қалыптаса бастаған .
Қырғызстан Республикасы экономикалық картасы.
Климаттық құрлымы. Климаты - континенттік , қаңтар айының
орташа темперетурасы аңғарлар мен тау бөліктерінде – 1,5-8 градус,
биіктігі орташа тау бөлігінде - 8-20 градус, биік тау белднуінде – 27,7
градус. Ауаның суықтығы кейде (Ақсай аңғарында) -53,6 градус. Жазы
аңзық , аптап ; Шілденнің орта темперетурасы : аңғарларда 20-27 градус ,
биіктігі орташа тау бөлігінде 15-17 градус, биік тауда 5 градус,
ауаның ыстығы кейде (Шу аңғарында ) 43 градусқа жетті. Жылдық жауын шашын
ең аз мөлшері (100 мил метр ) . Ыстықкөл қазан шұңқырының батыс жағына
, ең көбі (900-1000 мили метр) , Ферғана жотасының оңтүстік батыс
беткейіне түседі.
Өзендері.Ең ірі өзен – Нарын , ол Қарадариа өзенімен қосылып ,
Сырдарианы құрайды. Нарынның басты салалары - Атбашы, Алабұқа ,
Кекетерен. Қырғызстанның сотүстігінде – Шу, сотүстік батысында – Талас ,
қиыр оңтүстігінде Қызылсу өзендері ағады.
Қазба байлықтары. Қырғызстан Республикасының жер қойнауында
паидалы қазбалар мол. Солтүстік Тянь- Шаньда – полеметал, , өнеркәсіптік
маңызы бар сирек кздесетін метал түрлері, сирек кздесетін шашыранды
алтын , күкірт колчеданы , ал Орта Тянь- Шаньда – темір рудасы, Оңтүстік
Тянь- Шаньда – сынап , сурьма қалайы, Ферғана аңғарында мұнай мен газ
өндіріледі. Сондай-ақ Қырғызстан Республикасында қоңыр және тас көмір
қорлары , термалдық , миниралдық су көздері бар.
1.2. Қырғызстанның тарихы және мәдениеті.
Қырғызстанның тарихы өте бай және мәдениеті де өте ерекше болып
табылады. Бұл шетелден келетін туристердің қызығушылығын туғызады. Енді
Қырғызстанның тарихына келіп тоқталсақ.
Тарихы. Қырғыз жерін адам баласы бұдан 300 мың жыл бұрын ,
ертедегі тас дәуірі ( палеолит ) кезіне мекендеген. Неолит дәуірінде (
б.з.б. 5-3 мыңжылдық) көне тайпалар тас өңдеу тәсілдерін
( тегістеу , қашау) меңгеріп, садақ пен жебені қолданған, балшықтан
ыдыстар жасаған. Мал шаруашылығы мен егіншілік пайда болған . Б.з.б. 3-
мыңжылдықтың соңында мыстан , қоладан жасалған құрал -жабдықтар кең
тараған. Б.з.б. 7-6 ғасырларда темірден соғылған құралдар мен қарулар
пайда болып, мал шаруашылығы негізгі күнкөріс көзі болды. Әлемде жіктелу
күшейіп , көшпелі тайпалық одақтарға біріге бастады, ал егіншілікпен
айналысатын ұлыстарда құл иеленушілік мемлекеттік құрлымдар ( феодалдық)
қалыптасты. Солтүстік Қырғызстанда Сақтар ( б.з.б. 7-3 ғасырлар ) ,
кейін Үйсіндер ( б.з.б. 2 ғасыр мен б.з. 5 ғасыры.) өмір сүрді.
Оңтүстік аудандар ( б.з.б. 2-1 ғасырлар) Паркан мемлекетіне , кейін ( 1-
4 ғасырларда) Паркан патшалығына қарады.
6-7 ғасырларда Қырғызстан жері Батыс Түрік қағандығына кірді. Астанасы
–Суяб. 6- 8 ғасырларда Батыс Түрік қағандығына қараған көшпелі тайпалар –
орхон, отырықшылар соғды жазуын қолданды. 10- ғасырдан бастап қырғыздың
Тянь- Шаньды мекендегені туралы деректер мен жазбалар сақталған. Осы
кезде Шу, және Талас далаларында , Ыстықкөл жағалауында қалалар мен
отырықщылардың қоныстары көбейді. 10-12 ғасырлар кезінде қазіргі
Қырғызстан жеріне Қарахан мемлекетінің негізгі бөлігі орын тепті.
Астанасы - Шу жағалауындағы баласағұн қаласы болды. Күміс және басқа
метал өңдеу кәсібі дамып , қалалық жерлерде қолөнер, сауда және
мәдениеті дамыды. 13- ғасырдың бірінші ширегінде Шыңғыс хан
шапқыншылығынан кейін Тянь- Шаньның бір бөлігі және Шығыс Түркістан
Шағатай ұлысының құрамына кірді. Оның тұрғындары- Жетісу, Қашқар
көшпелілері өздерін моғолдармыз деп атады. 15- ғасырдың 2 жартысында
солтүстік Қырғызстан аумағындағы қырғыз тайпалары бірігіп жеке хандық
құрды. 16-ғасырдың 1 жартысында қырғыздар ойрат тайпаларымен үнемі
қақтығыста өмір сүрді. 18-ғасырдың соңы мен 19- ғасырдың бас кезінде
сыртқы жағдайдың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz