Зілзала. Төтенше жағдай

1.Зілзала зардаптары.
2.Жер сілкінісі .
3.Сел.
4.Қар көшкіні.
5.Опырмалар

Төтенше жағдай дегеніміз - табиғат немесе өндіріс апаттарының зардаптарын күнделікті қызметпен, қаражатпен жоюға мүмкіндік бермейтін, ол үшін әдейі материалдық, техникалық, ақша қаражатын және адам күшін талап ететін жағдай.
Қазақстан мемлектінің орналасқан жері - орасан зор, кең байтақ. Ол жерлерде табиғат апатының неше түрі: жер сілкіну, қар тасқыны, қатты жел, су тасқыны сияқты құбылыстар жиі болып жатады.
Зілзала - бұл кенеттен пайда болатын, халықтың қалыпты тірлігін күрт бұзатын, материалдық құндылықтарды үлкен шығынға ұшырататын, сондай-ақ адамдар мен хайуанаттардың өлімжітімі болатын табиғат құбылысы.
Әрбір зілзаланың өзіне тән физикалық қасиеті, пайда болу себебі, қозғаушы күші, сипаты мен даму сатысы, қоршаған ортаға өзіндік ықпал ету ерекшелігі бар.
Зілзала кез келген мемлекет үшін үлкен ауырхпашылық, келтірер залалы мол төтенше оқиға.
Қазақстан Республикасы аумағында мынадай зілзалалар болуы мүмкін: жер сілкінісі, сел, қар көшкіні, сырғыма, дауыл, су тасқыны, буырқасын, өрт.
Дүние жүзінде су тасқынына бүкіл зілзаланың 40 пайызы келеді екен, 20% - тропикалық циклондары, 15% -жер сілкінісіні, ал қалған 25% - зілзаланың басқа түрлері.
Каспий теңізі деңгейінің өзгеруіне, Арал теңізінің құруына, Балқаш көлінің таяздануына байланысты құбылыстар табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар арасында ерекше орын алады.

1) 1.Маханов Б.Б. Сатаев М.И. «Тіршілік қауіпсіздігі» «Электрондық кітап» Шымкент 2004.
2) 2. Маханов Б.Б.Сатаев М.И. Өсербаев М.Т. «Тіршілік әрекеттерінің қауіпсіздігі», «Азаматтық қорғаныс жекеленген мәселелер» Шымкент 2004.
3) 3. Сулейменов А.Т. «Безапазность жизинедеятельности»
4) 4.Шертаев Е.Т. «Тіршілік қауіпсіздігі» Шымкент 2003