Кәсіпкерлік және оның Қазақстанда даму ерекшеліктері

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I . Кәсіпкерліктің теориясының негізгі концепциялары
1.1. Кәсіпкерліктің тарихи даму ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2. Кәсіпкерліктің мәні және мазмұндық қасиеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8 1.3. Кәсіпкерліктің формалары және олардың қызметі ... ... ... ... ... ... ... .10
II. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің даму жағдайы
2.1. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің қалыптасу жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.2. Қазақстандағы кәсіпкерліктің проблемалары мен оның шешу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2.3. Кәсіпкерліктің реттеу әдістері және оны қолайлы арттыру ... ... ... ...22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

Бүгінгі күндегі Қазақстандағы кәсіпкерлік едәуір қиындықты басынан өткізсе де – ол болып тұрған ақиқат. Ол заңмен қорғалады және одан әрі дамиды. Таңдалған тақырыптың өзекті мәселесі анықталған, өйткені рыногтық экономика кәсіпкерліксіз болмайды.
Бизнестік мүдде шынайы және анықталған. Біздің көз алдымызда жаңа экономикалық қоғамдар құрылуда, осыған байланысты адамдар өз ісін ашуға талпынады. Бұл жағдайда демократиялық қоғам әсер етеді.
Рыногтың экономикаға өту, радикалды қайта құру,өндірісті қажет етеді. Бұл монополизмді қолдауға және бәсекелестіктің дамуына бағытталған. Бұл мәселенің шешілуі мүмкін емес, егер кәсіпкерлік жете дамымаған жағдайда болса. Өйткені бұл жеке формаларға негізделген. Қазіргі түсінік бойынша, кәсіпкерлік өндірісті, рыногты және қоғамды дамытады.
Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің дамуы интенсивті түрде жүріп жатыр. Мемлекетте кең масштабты шаралар жүргізілуде, шағын және орта бизнес мемлекет тұрғысынан қолдау тапты.
Мен өз жұмысымда көптеген деректерді қолдандым, көптеген экономистер кәсіпкерліктің дамуымен айналысады. Бұл жұмыспен айналыса отырып, мен Ричард Кантильонның 1775 жылы шығарылған «Жалпы табиғи сауда эссесі» атты жұмысымен таныстым. Зерттеушілер бұл жұмысты «систематикалы, нақты экономикалық заңдар» мазмұндалған, «Халық байлығына» дейін. Кантильонның айтуынша, кәсіпкер бір нәрсені өндіру немесе өз ақшасына бір жұмыспен айналысуы қажет емес.
Осы мәселемен айналысқан тағы бір француз экономисі Жан Батист Сэй. «Политэкономия трактаты» (1802) және «Практикалық политэкономияның толық курсы» (1828) атты өз еңбектерінде Сэй өндірістің даму теориясын мазмұндаған, басты мәселесі кәсіпкерде болды. Сэй кәсіпкердің негізгі координациялық функциясын мынадан көрген: жер, капитал және адам факторы, онда тек еңбекті ғана емес, сонымен қатар ғылыми білімді, өнімді өндіру үшін және өндіріс процесінің ұйымдастырылуына негізделген. Бұл мәселемен Қазақстан экономистері де айналысады: профессор Кенжегузин М.Б. , академик Сатыбалдин С.С. мен Кантарбаев А.К. жұмыстарымен таныстым; - «Кәсіпкерклік: институционалды-эволюцияға жақындау», мұнда кәсіпкерлік секторы, экономиканың интенсивті полюсінің өсуін қарастырады.
Мен бұл жұмыста кәсіпкерліктің мәнін, оның кемшіліктерін, қазіргі жағдайы мен даму мәселесін көрсеткім келеді.

1. Блауг М. Экономическая мысль в ретроперспективе. М.:Дело,
1994, стр.18
2. Крылова В. Экономическая теория. Алматы:Аркаим, 2002.
3. Шумпетер Й.А. Теория экономического развития.
4. Найт Ф. Понятие риска и неопределенности.

Пән: Бизнесті бағалау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БИЗНЕС ФАКУЛЬТЕТІ
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ КАФЕДРАСЫ

К У Р С Т Ы Қ Ж Ұ М Ы С

Тақырыбы: Кәсіпкерлік және оның Қазақстанда даму ерекшеліктері

Орындаушы: Абдувалиев М.
Ғылыми жетекшісі: Кулиев І.О.

“Экономикалық теория” кафедрасының меңгерушісі
э.ғ.к., доцент Төлегенова М.С.
Қорғауға жіберілді ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2005ж.

Алматы-2005
МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I . Кәсіпкерліктің теориясының негізгі концепциялары
1.1. Кәсіпкерліктің тарихи даму ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Кәсіпкерліктің мәні және мазмұндық
қасиеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8 1.3.
Кәсіпкерліктің формалары және олардың
қызметі ... ... ... ... ... ... ... .10

II. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің даму жағдайы
2.1. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің қалыптасу

жағдайы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.2. Қазақстандағы кәсіпкерліктің проблемалары мен оның шешу

жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..1 8
2.3. Кәсіпкерліктің реттеу әдістері және оны қолайлы
арттыру ... ... ... ...22

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
Кіріспе

Бүгінгі күндегі Қазақстандағы кәсіпкерлік едәуір қиындықты басынан
өткізсе де – ол болып тұрған ақиқат. Ол заңмен қорғалады және одан әрі
дамиды. Таңдалған тақырыптың өзекті мәселесі анықталған, өйткені рыногтық
экономика кәсіпкерліксіз болмайды.
Бизнестік мүдде шынайы және анықталған. Біздің көз алдымызда жаңа
экономикалық қоғамдар құрылуда, осыған байланысты адамдар өз ісін ашуға
талпынады. Бұл жағдайда демократиялық қоғам әсер етеді.
Рыногтың экономикаға өту, радикалды қайта құру,өндірісті қажет етеді.
Бұл монополизмді қолдауға және бәсекелестіктің дамуына бағытталған. Бұл
мәселенің шешілуі мүмкін емес, егер кәсіпкерлік жете дамымаған жағдайда
болса. Өйткені бұл жеке формаларға негізделген. Қазіргі түсінік бойынша,
кәсіпкерлік өндірісті, рыногты және қоғамды дамытады.
Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің дамуы интенсивті түрде жүріп
жатыр. Мемлекетте кең масштабты шаралар жүргізілуде, шағын және орта
бизнес мемлекет тұрғысынан қолдау тапты.
Мен өз жұмысымда көптеген деректерді қолдандым, көптеген экономистер
кәсіпкерліктің дамуымен айналысады. Бұл жұмыспен айналыса отырып, мен
Ричард Кантильонның 1775 жылы шығарылған Жалпы табиғи сауда эссесі атты
жұмысымен таныстым. Зерттеушілер бұл жұмысты систематикалы, нақты
экономикалық заңдар мазмұндалған, Халық байлығына[1] дейін. Кантильонның
айтуынша, кәсіпкер бір нәрсені өндіру немесе өз ақшасына бір жұмыспен
айналысуы қажет емес.
Осы мәселемен айналысқан тағы бір француз экономисі Жан Батист Сэй.
Политэкономия трактаты (1802) және Практикалық политэкономияның толық
курсы (1828) атты өз еңбектерінде Сэй өндірістің даму теориясын
мазмұндаған, басты мәселесі кәсіпкерде болды. Сэй кәсіпкердің негізгі
координациялық функциясын мынадан көрген: жер, капитал және адам факторы,
онда тек еңбекті ғана емес, сонымен қатар ғылыми білімді, өнімді өндіру
үшін және өндіріс процесінің ұйымдастырылуына негізделген. Бұл мәселемен
Қазақстан экономистері де айналысады: профессор Кенжегузин М.Б. , академик
Сатыбалдин С.С. мен Кантарбаев А.К. жұмыстарымен таныстым; - Кәсіпкерклік:
институционалды-эволюцияға жақындау, мұнда кәсіпкерлік секторы,
экономиканың интенсивті полюсінің өсуін қарастырады.
Мен бұл жұмыста кәсіпкерліктің мәнін, оның кемшіліктерін, қазіргі
жағдайы мен даму мәселесін көрсеткім келеді.
Кәсіпкерлік ол – талапты, азаматтардың құқықтық білімі жоқ, пайда
немесе жеке кірістің алуына бағытталған. Кәсіпкер кез келген шаруашылық іс-
әрекетті іске асыра алады, егер ол заңмен тыйым салынбаған болса және
мемлекет тұрғысынан жеке кәсіпкер тіркелген болатын болса.[2]
Кәсіпкердің өзінің іс-әрекетінде ұтысқа деген құлшынысы, еңбекке
шығармашылық сипат пайда болады.
Кәсіпкер – ол тек өз байлығын ғана емес, сонымен қатар ұлттық байлықты
көбейтуші және шикізаттарды тиімді пайдаланудың жолын білетін, шығындарды
азайтатын және жаңа жұмыс орнын аша алатын тұлға.

I . Кәсіпкерліктің теориясының негізгі концепциялары

1.1. Кәсіпкерліктің тарихи даму ерекшеліктері

Кәсіпкерліктің анықтамасы. Табиғи кәсіпкерлік кірісі. Ғылыми айналымға
кәсіпкер термині 1975 жылы ең бірінші Ричард Кантильон экономисімен
енгізілген, сатып алушыны белгілі бағамен, ал алушыны белгісіз бағамен
көрсеткен және бұл тәуекелді өз басына алуда болады.
Кәсіпкерлікке нақты анықтама жоқ. Кәсіпкерлікке нақты анықтама бұл
Қазақстанның инновациялық жолмен даму стратегиясының парадигмалық формасына
байланыстағы шарт.
Қазіргі кәсіпкерліктің анықтамасына көптеген көзқарастар тіреледі.
Кәсіпкерлікке көп қолданбалы түсінік – ол қоғамның ұдайы өндіріс факторының
қажетті динамикалық процестің тиімді құрама өндірушінің жаңа факторлары.
Нақты формадағы кәсіпкерлік – ол шаруашылық жүйе, тәуекелге байланысты
инновациялық іс-әрекет, оның мақсаты кәсіпкерлік кірісті көбейту және оның
бөлек сатыдағы (өндіріс, бөлу, айырбас және тұтыну) болып табылады.
Экономикалық теорияда кәсіпкерлік кіріс түсінігі экономикалық
шығындарға негізделеді және ол қалыпты кіріс және экономикалық кіріс болып
бөлінеді.
Қалыпты шығын – ол минималды сыйақы, кәсіпкерліктің нақты тәсілі, бұл
кәсіпкерді нақты бір шаруашылықта ұстап қалуы. Тәуекелділік –
кәсіпкерліктің аспектісі. Ең бірінші зерттеушілері (Кантильон мен оның
ізбасары Иоган Генрих Тюнен) тәуекелділікті кәсіпкерлікпен сәйкестендіреді.
Кантильонның айтуынша, кәсіпкер – ол индивид, өзіне тәуекелділікті
қабылдаушы, болашаққа ұмтылушы, ол пайда табуды ойластырады, өзінің жеке
шығындарынан қорықпайды.
Кәсіпкердің пайдасы мен шығыны ол тәуекелділік және көместіктігі
қойылатын шешімдер.
Кантильонның ізбасарлары кәсіпкерліктік пайданы тәуекелділікке төлем
ретінде анықтады, ол пайда капиталынан ерекшелінеді және төлем ақы. Бұл
жағдайда кәсіпкер жеке капитал мен менеджерден айрықшаланады. Тағы бір
себебі, ол жеке капиталдың экономикалық дамуында кәсіпкердің ролін
көрсететін индустриалдық революция.
Капитал функциясы мен кәсіпкерлік функциясының айырмашылығы – ол
қазіргі венчурлік капиталдың дамуы. Венчурлік капиталист – бұл бөлу
капиталының саласындағы маман және ол жоғарғы пайда табуды көздейді.
Кәсіпкерлік тәуекелділік теориясының дамуына өз үлесін қосқан және оның
табиғи тұрғысынан түсінген американдық экономист Фрэнк Хайнеман Найт (1885-
1974жж.). Ол тәуекелділік пен белгісіздік деген түсініктреді бөліп тастады.
Кәсіпкерлік пайданың пайда болуын ол кез келген тәуекелділікпен
байланыстырған жоқ, оны тек нағыз белгісіздікпен байланыстырды.
Ол оны 2 категорияға бөлді:
1. Сақтандыру тәуекелділігі: бұл сақтандыру түріндегі элемент
шығындары.
2. Кәсіпкерлік функциясы. Бұл жағдайда кәсіпкердің қиындықтан шығып
кету икемділігі болу керек.
Кәсіпкерліктің өндірістік көзқарасы және белгілі бизнесте адамның
белгілі бір іс-әрекетке даярлығы, ол тапқан пайданың белгісіздігі болып
табылады. Бұл даярлық кәсіпкерліктің негізгі белгісі болып табылады. Соңғы
жетістікті кәсіпкерліктің анықтамасы адам жауапкершілігінің көзқарасын жете
түсінгенде ғана болады.
Тек осы пайда кәсіпкерлік пайдаға әкеледі. Бұл керемет белгісіздік
табиғи сақтандырылмайды не капиталсызданбайды және жалақы
теңдестірілмейді.[3]
Кәсіпкерліктегі инновация. Кәсіпкерлік теориясының инновациясы
түсінігін американдық экономист Йозеф Шумпетер (1883-1950жж.) қолданды. Ол
Қираушылыққа көзқарас концепциясын ұсынды. Бұл экономиканың динамикалық
дамуы. Қираушылыққа көзқарас жаңа өндіріс функциясының құрылуын
қамтамасыз етеді. Бұл жаңа әрекет факторымен түсіндіріледі және ең жоғарғы
экономикалық тиімділік болып табылады. Кез келген адам кәсіпкер бола алады,
кім жаңа әрекетті орындайды, егер оның жаңа ашу қабілеттілігі болса.
Шумпетер әрекеттің 5 жағдайын бөледі:
1. Тұтынушыға белгісіз өндіру, игілік немесе жаңа белгілі бір игілік
құру.
2. Жаңа ұдайы өндіріс тәсілін енгізу. Бұл инновациялық өндіріс процесінде
бола алады.
3. Жаңа рыногтың енгізілуі немесе жаңа рыногтық сегмент.
4. Жаңа шикізат түпнұсқасын алу, оның деректері болу-болмағанына
қарамастан.
5. Жаңа еңбек ұйымның тәсілдерінің енгізілуі.
Й.Шумпетер сауалнамаға байланысты ойы, кәсіпкерлікті шаруашылық субъект
деп атау керек, себебі бұл жаңа әрекеттің құрылуы, бұл оның активті
элементі ол жеке кәсіпкерлік құқығы немесе кез келген мүлік кәсіпкер
белгісі болып табылмайды.
Й.Шумпетердің теориялық ұсынысы - бұл Ф.Найттың ұсынысының дамуы. Жаңа
өндіріс функциясының құрылуымен байланысты. Ол бұрынғы тәжірибеге
байланысты емес, ол керемет белгісіздің пайда болуымен байланысты. [4]

1.2. Кәсіпкерліктің мәні және мазмұндық қасиеті

Кәсіпкерлік экономикалық құрылым сияқты - бизнес тұжырымы, бірақ
шаруашылық тәжірибеде оларды үнемі қалыптастырады. Бірақ бұл синоним мен
теңестіру емес, ол бір-біріне жақын түсініктер.
Бизнес кәсіпкерлікке қарағанда кең, ол рыноктық экономикада барлық
қатысушылардың арасындағы қатынастарды қамтиды, сонымен қатар
тұтынушыларды, жалдамалы жұмысшыларды және мемлекеттік құрылымды қамтиды.
Кәсіпкерлік – бизнестің динамикалық элементі, бұл бастаманың өзіндік іс-
әрекеті, өзінің тәуекелділігімен байланысты. Ол жұмыстың іске асырылуымен
және пайда табу мақсатында жүргізіледі. Кәсіпкерлік өз айналым субъектісіне
рыноктың қатысушыларын емес, кәсіпкерді қосады. Осыдан біз кәсіпкерлік
бизнесін сөз ете аламыз, тұтынуға байланысты еңбектік және мемлекеттік
болып келеді. Кәсіпкерлік бизнестің 3 формасы бар: жеке түріндегі тұлға
кәсіпкерлігі, шауашылық серіктестік және акционерлік қоғам.
Кәсіпкерліктің философиясы болып еркін индивидуализм, маңызды келбеті-
өзіндік қамтамасыз етілуі, тек өзінің күш-қуатында, бірақ бұл қоғам
көңіліне қарама-қайшылық көрсетпейді. Біреудің баю мүмкіншіліктері,
басқалардың әлсіздік шыдамдылықтарына байланысты болмайды. Тек бай адам
ғана меценат, спонсор, қамқоршы бола алады. Пайданы тек өзіне тарта отырып,
кәсіпкер қоғамның игілігіне жұмыс атқарады.
Кәсіпкерлік өзінің қоршаған ортасын тұжырымдайды, онда жеке тұлғаға
қызмет көрсетіледі, өзіндік баға беруге мүмкіншілік береді, адамдардың
шығармашылық потенциалын еркіндетеді, оларды іс-әрекет орталығымен
қамтамасыз етеді, шаруашылық түрімен баяндалады. Демократиялық қоғам
ретінде, кәсіпкерліктің өзі экономика құрылымына енгізілген шамасымен және
адам психологиясы қоғам босануының процесін ұстанады, ойлану түрін құрады,
өмірлік бейнені көрсетеді. Кәсіпкерліксіз бизнес болмайды, ол оның
системалық элементі ғана емес, сонымен қатар даму құбылысы.
Кәсіпкерліктің дамуы экономиканың рационализациясына әкеледі,
бәсекелестіктің жоғарлануына соғады, қолданылмайтын балластан құтылу немесе
нашар эксплуатациялық қор, толық маңызды қоғам потенциалының нақтылығы –
адамда. Осындай себептерден кәсіпкерлік социалистік немесе капиталистік
бола алмайды. Ол – бизнестің бөлінбес бөлігі, рыноктық экономика дамуы тек
еркін рыноктық орта және демократиялық қоғам болған жағдайда. Егер
кәсіпкерлікте қысым болса, онда ол адамның езушілігін көрсетеді.
Өзінің жеке пайдасы мен жұмысы болмайынша, еркін азамат болуға
болмайды. Адамдар мемлекетке жалдамалы жұмыскер болса, ол қоғам ізгі бола
алмайды. Экономикада барлығы бір шаруашылық жоспармен жұмыс атқарса, онда
ол өз мақсатында кәсіпкерліктен бас тарту болады. Социалистік мемлекеттің
аталмыш пайда болуы, халықтың гүлденуін де, күйреуін де өз басынан
кешірген, экономикалық тапшылыққа тап болды. Тәжірибе көрсеткендей, қазіргі
социалистік тенденция батыс мәдениетімен қарым қатынасын жойды, оны қазіргі
адам құрған, жаратылыстану дәуірінен басталған және ол сол кездегі
мәдениеттіліктің кәсіпкерлік қағидасында болған. Сондықтан қазіргі
кәсіпкерлікті қайтару – ол мәдениеттілікті қайтару, ол үңгірден шығу жолы,
оны бізге коммунизм құрушылардың жаршылары енгізген.
Кәсіпкерлік, бизнестің элементі ретінде, еңбектен бөлінуге болмайды,
шаруашылық жүргізуден бастап дәрежеге дейінгі. Еңбексіз бизнес болмайды.
Еңбек пен кәсіпкерлік – ол өндіріс іс-әрекет мақсатындағы процестің
материалдық және рухани игілігі, ал егер кәсіпкерлік үшін еңбек – оның
маңызды дамуының өмірлік игілік үшін қайнар көзі болса, онда кәсіпкерлік –
еңбектің шығармашылық жемісі, сапалы кәсіпкерліктің белгісі, өзіндік
субъектілердің енгізілуімен түсіндіріледі таңдалған іс-әрекеттің, бұл
еңбектің соңғы көрсеткіштері.
Кәсіпкерлік – ол сапалы жаңа шаруашылықты жүргізудің түрі, прогрессивті
тәсілді қажет етеді, ол жүргізу әдістері және нақты жеке тұлға, өндірістің
қожайыны. Осы тұрғыда кәсіпкерлік экономикалық категория ретінде
көрсетіледі, бизнес элементі, шаруашылықтың түрі және өмірлік бейне.

1.3. Кәсіпкерліктің формалары және олардың қызметі

Кәсіпкерлік экономикалық активтің ерекше үлгісі ретінде мемлекеттік
және экономиканың жеке секторы бола алады. Осыған байланысты төмендегідей
бөледі:
а) мемлекеттік кәсіпкерлік;
ә) жеке кәсіпкерлік.
Мемлекеттік кәсіпкерлік экономикалық активтің құрылуының формасы
кәсіпорын атынан құрылған: мемлекеттік басқару органдары, олар мемлекеттік
мүлікті басқару керек немесе жергілікті басқару органдары. Кәсіпкерліктің
мұндай формасы мемлекеттік немесе муниципалды мүліктің түрі, бюджеттік
құрал бөлігі және басқа да қайнар көздерден. Бұның маңызды түсінігі олардың
міндеті өздерінің қол астындағы мүлікке ғана жауап береді.
Жеке кәсіпкерлік – бұл кәсіпорын атынан экономикалық активтің формасы
немесе кәсіпкер.
Әрине, бұл түрдің әрқайсысы – мемлекеттік және жеке кәсіпкерліктердің
өздерінің айрықша белгілері бар, бірақ көптеген қағидалары сәйкес келеді.
Қандай жағдай болмасын және оларда жауапкершілік, инновациялық жақындау,
максималды пайда табу бәрінде бірдей. Бұл жағдайда типология да сәйкес
келеді.
Кәсіпкерлік инициативтік іс-әрекет формасы ретінде пайдадан бас тартып
алуға бағытталған мынаны болжайды:
1) Өндіріс функцияларының құрылуы не тауар өндірісі, немесе қызмет
көрсету.
2) Делдалдық функцияның құрылуы, бұл қызмет көрсету рыногындағы
тауардың сатылуына байланысты.
Қоғамдық түсінік проблемаға байланысты бір жағынан маңызды
артықшылығы бірінші кәсіпкерлік түрінің іс-әрекеті, солай болғандықтан
қоғамдық байлық өндіріс материалына байланысты және ғылыми – техникалық
қызметтерге, екінші жағынан қарасақ, тәжірибе көрсеткендей, қоғамның
дамуына кәсіпкерліктің екінші түрі де әсер етеді.
Бірақ мұндай қоғамдық іс-әрекетті қабылдау негізгі жалғыз себеп емес.
Маңыздылығы басқасында – делдалдық кәсіпкерліктің іс-әрекеті, оның бар
болуы және қиындық шекке жетуіне әкеледі:
1) еңбек өндірісінің ұлғаюы;
2) айналым капиталының қарқынын жеделдету.
Кәсіпкерлік іс-әрекеттің тәуелділік мазмұнына байланысты және оның
негізгі ұдайы өндіріс процесінің сатысына қарай кәсіпкерліктің 5 түрі бар:
қаржылық, коммерциялық, өндірістік, делдалдық және кеңес беру.
Кәсіпкерлік өндіріс деп кәсіпкер тура амалмен, фактор ретінде еңбек
құралы мен затын қолдана отырып өнім өндіру, сонымен қатар қызметтер,
жұмыстар және сауда ұйымын қолдануды айтамыз. Сондықтан өндіріс функциясы
кәсіпкерлік жағдайында негізгі және анықтауыш болып табылады.
Кәсіпкерліктік іс-әрекет тауар өндірумен байланысты келесідей бөлінеді:

1) дәстүрлі түсінік;
2) инновациялық түсінік.
Кәсіпкерлік тауар өндіру саласына байланысты дәстүрлі немесе
инновациялық тауарды рынокқа жеткізу мен өндіруге бейімделе алады.
Кәсіпкерлік іс-әрекеттің тәжірибеде өзіне инновациялық процесті әр түрлі
тәсілде қосады. Жоғарыда атап өткендей, кәсіпкерлікті әр түрге бөлу тауарды
өндіру мен рынокқа жеткізу әр түрлі тәсілдер мен мысалдар арқылы жүзеге
асады, өндірістік ұйымға байланысты.
Коммерциялық кәсіпкерліктің мазмұны тауар-ақша қатынастары мен сауда-
айырбас операцияларынан тұрады. Шын мәнінде, бұл тауар мен қызмет көрсетуді
қайта сататын орын. Оның өндірістік кәсіпкерлік қызметінен айырмашылығы –
мұнда өнім өндіруді өндірістік қорлармен қамтамасыз ету қажет болмайды.
Кәсіпкер тауар және қызмет көрсету қозғалысына болжам жасап, алдын-ала
бағалау үшін өзінің нақты іс-әрекет жоспарын жасайды.
Қаржылық кәсіпкерлікке коммерциялық кәсіпкерліктің ерекше үлгісі. Сату-
сатып алудың ерекше тауарлары: ақшаны, валютаны, құнды қағазды (акция,
вексель, ваучер т.б.), яғни ақшаны тікелей және қосымша нысанда сату
жатады. Нарықтық қатынастарға өтуге байланысты ақша нарығы, валюта және
құнды қағаз нарықтары бой көтерді. Қаржылық кәсіпкерлік жүйесі нақты
мәліметтермен толықтырылуды және жоғары дәрежеде ұйымдастыру ісі
техникаларымен қамтамассыз етуді қажет етеді. Сонымен қатар халыққа ақылы
немесе ақысыз түрде кеңестер беріліп, қызметтер көрсетіледі.
Кеңес беру қызметіне:
• жалпы басқару;
• әкімшілік басқару;
• қаржылық қолдау;
• маркетинг;
• ақпараттық технология;
• арнайы қызметтер жатады.
Қазақстанда кәсіпкерліктің негізгі 3 үлгісі бар. Олардың артықшылықтары
мен кемшіліктері төменгі кестеде көрсетілген.
Кәсіпкерліктің артықшылықтары мен кемшіліктері

Үлгі Артықшылықтары Кемшіліктері
Жеке кәсіпкерлік Жеңіл құрылады, еркіндікке Мүлікке толық жауапкершілік
мол қимыл, толық өз пайдасын, қаржылық шектеу, несие
басқарады. мүмкіндігіне шектеу,
мамандандыру әрекеттің
тарлығы.
Шаруашылық Ұйымдық іс-әрекетке Қатысушының көрсеткіштік
серіктестік жеңілдік, қаржылық жағдайы іс-әрекетіне мүліктік
кең, мамандандыру кадрының жауапкершілік, әріптеспен
жоғарлығы, өндіріс базасын келіспеушілік жағдайы,
кеңейтуге мүмкіншіліктің қожайынның жұмыстан шығуы
молдығы. фирманың құлдырауына
әкеледі.
Акционерлік қоғам Ұйымдық қызметтің қиындығы,
Капиталдың қолдануының мемлекеттік тіркеу мен
мүмкіншілігі, құрылымның өзгеруі, екі
жауапкершілікке шек қою, жақты салық салу, көптеген
капиталдың құрылуының уақытылы шығыстар және
артықшылығы. жиналыстарда басқарудың
шешілу жолдары.[5]

ІІ. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің даму
жағдайы

2.1. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің қалыптасу жағдайы

Қазақстандағы кәсіпкерліктің дамуы мен құрылуы өте қиын және қолайсыз
социалды – экономикалық транзиттік кезеңдерде болды. Бұл макроэкономикалық
дағдарыс пен халық жағдайының төмен болуымен қатарлас болды. Мемлекеттік
емес экономикалық секторлық процестің құрылуы, қазіргі кезде де
субъективтік және объективтік түсініктердегі қиындықтарды басынан өткізуде,
ол динамикалық дамуына кедергі болады.
Объективтік қиындықтар экономикалық дағдарыс пен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.