Қазақ мемлекетінің хандары.’’Жеті жарғы’’

Жоспар:

І.Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім:
1.Қазақ мемлекетінің хандары.
2.Мемлекетіміздің негізін қалаушылар.
3.Тәуке қазақ елін билеуші хан.
ІІІ. Қорытынды.
IV.Пайдаланылған әдебиеттер.

Бірінші қазақ мемлекетінің тарихшысы Мирза Хайдар Дулати Қазақ хандығы хиджраның 870 (1465-1466жж.)деп өзінің мұсылмандық тарихи әдебиетінде-‘’Тарих и Рашиди’’де жазады.
Қазақ хандығының құрылуы Шыңғысханның ұрпақтарының Дешті-Қыпшақ және Орта Азсиядағы ұлыстарының ыдырауымен сипатталады.
Бұл мемлекеттердің қалыптасуы оның алдындағы Ақ-Орда,Моғолстан және т.б.саяси бірлестіктермен сабақтас,байланысты және олардың тәжірибелерін ары қарай дамытты.
Алғашқы ұлттық мемлекетіміздің негізін қалаушылар-Керей және Жәнібек.Олар көшпелі өзбектердің мемлекетінен бөлініп,Жетісудың оңтүстік батысына қоныстанды.Бұл жер онда Моғолстан құрамына кіретін және Есенбұға хан(1433/34-1462жж.)осы мемлекетінің ханы болып отырып сұлтандарды қабылдады.
Қазақ хандығының бірінші жылдары(1465-1466жж.)қазақ хандары Сырдария қалалары және бүкіл Түркістан үшін күресті.Парсы деректері бойынша бүкіл Түркістан дегеніміз,ол-Шығыс Дешті-Қыпшақ,Жетісу бүкіл Түркістан дегеніміз,ол-Шығыс Дешті-Қыпшақ,Жетісу,Оңтүстік Қазақстан болатын.Осы жерлерге сұлтандар бірінші кезекте құқықтарын орнатуға тырысты,өйткені бұл орындарды мұралық жерлеріміз деп есептеді және Сырдария бойындағы қалалардың экономикалық,әскери стратегиялық рөлі өте биік болды.
Мемлекетіміздің қалыптасу және орнығу уақытында елді Бұрындық(1480-1511жж.)басқарды.
Қазақ тарихында із қалдырған келесі билеуші-Қасым хан(1512-1521)(Жәнібектің баласы).Сыродароия бойындағы қлалалар үшін ол сұлтан кезінде күрескен.Мысалы,1510 ж.Мұхламед Шайбани Сығанақты Жаңадан жаулап алғысы келгенде,Қасым оған тойтарыс берді,өзбектер Самарқандқа қашып кетті.ХVI ғ-ң бірінші ширегінде Қазақ хандығы нағыз құдіреттілікке жетті.