Отбасы - рухани тәрбиесі



Кіріспе
Негізгі бөлімі.
1 Қазіргі кезендегі отбасының
1.1 Отбасы .рухани адамгершілік тәрбиесінің негізі ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.2 Бүгінгі қоғамдағы отбасының психалогиялық мәселелері ... ... ... .14
1.3 Мектеп пен отбасының әрекеттестігі.
2 Қазіргі кезендегі балаларды тәрбиелеудегі
2.1 Балаларды тәрбиелеудегі ата. аналардың рөлін арттыру
2.2 Баланың бос уақытын бақылау және ересек
2.3 Қазақ отбасы тәрбиесіндегі мәдени құндылықтар.
2.4 Тәжірибе жұмысының нәтижелері..
3 Тәжірибелік бөлім
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ..
Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа-адамгершілік-рухани тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды қалыптастыру оның туған кезінен басталуы керек.
Халықта «Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оны түзете алмайсың» деп бекер айтылмаған. Сондықтан баланың бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, қайырымдылық, яғни адамгершілік құнды қасиеттерді сіңіріп, өз-өзіне сенімділікті тәрбиелеуде отбасы мен педагогтар шешуші роль атқарады. Рухани -адамгершілік тәрбие- екі жақты процесс.
Бір жағынан ол үлкендердің, ата-аналардың, педагогтардың балаларға белсенді ықпалын, екінші жағынан- тәрбиеленушілердің белсенділігін қамтитын қылықтарынан, сезімдері мен қарым- қатынастарынан көрінеді. Сондықтан белгілі бір мазмұнды іске асыра, адамгершілік ықпалдың әр түрлі әдістерін пайдалана отырып, педагог істелген жұмыстардың нәтижелерін, тәрбиелеушілерінің жетіктістерін зер салып талдау керек.
Адамгершіліктің негізі мінез-құлық нормалары мен ережелерінен тұрады. Олар адамдардың іс-қылықтарынан, мінез-құлықтарынан көрінеді, моральдық өзара қарым-қатынастарды басқарады. Отанға деген сүйіспеншілік, қоғам игілігі үшін адам еңбек ету, өзара көмек, сондай-ақ қоғамға тән адамгершіліктің өзге де формалары, бұл-сананың, сезімдердің, мінез-құлық пен өзара қарым-қатынастың бөлінбес элементтері, олардың негізінде қоғамымыздың қоғамдық-экономикалық құндылықтары жатады.
Баланың өмірге белсенді көзқарасының бағыты үлкендер арқылы тәрбиеленеді. Тәрбиелеу, білім беру жұмысының мазмұны мен формалары балалардың мүмкіндігін ескеру арқылы нақтыланады. Адамгершілікке, еңбекке тәрбиелеу күнделікті өмірде, үлкендердің қолдан келетін жұмысты ұйымдастыру процесінде, ойын және оқу ісінде жоспарлы түрде іске асады.
Тәрбиешінің ең бастапқы формалары педагогтың балалармен мазмұнды қатынасында, жан-жақты іс әрекетінде, қоғамдық өмірдің құбылыстарымен танысу кезінде, балаларға арналған шығармаларымен, суретшілер туындыларымен танысу негізінде іске асады.
Мұндай мақсатқа бағытталған педагогтық жұмыс еңбек сүйгіштікке, ізгілікке, ұжымдық пен патриотизм бастамасына тәрбиелеуге, көп дүнеині өз қолымен жасай алуды және жасалған дүниеге қуана білуді дамытуға, үлкендер еңбегінің нәтижесін бағалауға тәрбиелеуге мүмкіндік жасайды.
Балаларда ортақ пайдалы жұмысты істеуге тырысу, бірге ойнау, бір нәрсемен шұғылдану, ортақ мақсат қою және оны жүзеге асыру ісіне өздері қатысуға талпыныс пайда болады. Мұның бәрі де баланың жеке басының қоғамдық бағытын анықтайды, оның өмірге белсенді ұстанымын бірте-бірте қалыптастырады.
Әр баланың жеке басы- оның моральдық дамуы үшін қамқорлық жасау- бүгінгі күннің және алдағы күндердің талабы, оған педагогтың күнделікті көңіл бөлуі талап етіледі.
«Балалар бақшасындағы тәрбие бағдарламасы» мектепке дейінгі балалардың жан-жақты дамуын, олардың мектепке дайындығын қарастырады. Бұл бағдарланы жүзеге асыруда басты ролді атқарады.
Оның тәртібі, іс-қимылы, балалар және үлкендермен қарым-қатынасы балалар үшін үлгі бола отыра , педагогтың ықпалы әсерлі енеді, баланың жеке басы қалыптасады. Оның ықпалы неғұрлым белсендірек болса, баланың сезімдерін жан-жақты қамтыған сайын, олардың ерік күшін жұмылдырып, санасына ықпал етеді.
Мектепке дейінгі жастағы баланың рухани-адамгершлік дамуы балабақшасы мен отбасы арасындағы қарым-қатынастың тығыздығы артқан сайын ойдағыдай жүзеге асады. Әрбір бала қандай да болмасын бір міндетті орындау үшін, өзіндік ерекше жағдайлар жасалады.
1. Бала тәрбиесі № 2 2006 ж , № 4 2008 ж
2. «Өзіндік таным» № 2 2007 № 5-6 2006 ж
3. Бастауыш мектепте оқыту № 4 2007 ж
4. Аймауытов Ж. Тәрбиеге жетекші Орынбор, 1924.
5. Сатыбаев С Халық әдебиетінің тарихы негіздері — Алматы: 1992
6. Баймұратова. Б. Отбасындағы баланы мектепке дайындау , — Алматы: Шартарап, — 2000 ж

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:   
Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа-адамгершілік-
рухани тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды
қалыптастыру оның туған кезінен басталуы керек.
Халықта Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен
ағаш болғанда оны түзете алмайсың деп бекер айтылмаған. Сондықтан баланың
бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, қайырымдылық, яғни адамгершілік
құнды қасиеттерді сіңіріп, өз-өзіне сенімділікті тәрбиелеуде отбасы мен
педагогтар шешуші роль атқарады. Рухани -адамгершілік тәрбие- екі
жақты процесс.
Бір жағынан ол үлкендердің, ата-аналардың, педагогтардың балаларға белсенді
ықпалын, екінші жағынан- тәрбиеленушілердің белсенділігін қамтитын
қылықтарынан, сезімдері мен қарым- қатынастарынан көрінеді. Сондықтан
белгілі бір мазмұнды іске асыра, адамгершілік ықпалдың әр түрлі әдістерін
пайдалана отырып, педагог істелген жұмыстардың нәтижелерін,
тәрбиелеушілерінің жетіктістерін зер салып талдау керек.
Адамгершіліктің негізі мінез-құлық нормалары мен ережелерінен тұрады. Олар
адамдардың іс-қылықтарынан, мінез-құлықтарынан көрінеді, моральдық өзара
қарым-қатынастарды басқарады. Отанға деген сүйіспеншілік, қоғам игілігі
үшін адам еңбек ету, өзара көмек, сондай-ақ қоғамға тән адамгершіліктің
өзге де формалары, бұл-сананың, сезімдердің, мінез-құлық пен өзара қарым-
қатынастың бөлінбес элементтері, олардың негізінде қоғамымыздың қоғамдық-
экономикалық құндылықтары жатады.
Баланың өмірге белсенді көзқарасының бағыты үлкендер арқылы тәрбиеленеді.
Тәрбиелеу, білім беру жұмысының мазмұны мен формалары балалардың
мүмкіндігін ескеру арқылы нақтыланады. Адамгершілікке, еңбекке тәрбиелеу
күнделікті өмірде, үлкендердің қолдан келетін жұмысты ұйымдастыру
процесінде, ойын және оқу ісінде жоспарлы түрде іске асады.
Тәрбиешінің ең бастапқы формалары педагогтың балалармен мазмұнды
қатынасында, жан-жақты іс әрекетінде, қоғамдық өмірдің құбылыстарымен
танысу кезінде, балаларға арналған шығармаларымен, суретшілер туындыларымен
танысу негізінде іске асады.
Мұндай мақсатқа бағытталған педагогтық жұмыс еңбек сүйгіштікке, ізгілікке,
ұжымдық пен патриотизм бастамасына тәрбиелеуге, көп дүнеині өз қолымен
жасай алуды және жасалған дүниеге қуана білуді дамытуға, үлкендер еңбегінің
нәтижесін бағалауға тәрбиелеуге мүмкіндік жасайды.
Балаларда ортақ пайдалы жұмысты істеуге тырысу, бірге ойнау, бір нәрсемен
шұғылдану, ортақ мақсат қою және оны жүзеге асыру ісіне өздері
қатысуға талпыныс пайда болады. Мұның бәрі де баланың жеке басының қоғамдық
бағытын анықтайды, оның өмірге белсенді ұстанымын бірте-бірте
қалыптастырады.
Әр баланың жеке басы- оның моральдық дамуы үшін қамқорлық жасау- бүгінгі
күннің және алдағы күндердің талабы, оған педагогтың күнделікті көңіл бөлуі
талап етіледі.
Балалар бақшасындағы тәрбие бағдарламасы мектепке дейінгі балалардың жан-
жақты дамуын, олардың мектепке дайындығын қарастырады. Бұл бағдарланы
жүзеге асыруда басты ролді атқарады.
Оның тәртібі, іс-қимылы, балалар және үлкендермен қарым-қатынасы балалар
үшін үлгі бола отыра , педагогтың ықпалы әсерлі енеді, баланың жеке басы
қалыптасады. Оның ықпалы неғұрлым белсендірек болса, баланың сезімдерін жан-
жақты қамтыған сайын, олардың ерік күшін жұмылдырып, санасына ықпал етеді.
Мектепке дейінгі жастағы баланың рухани-адамгершлік дамуы балабақшасы мен
отбасы арасындағы қарым-қатынастың тығыздығы артқан сайын ойдағыдай жүзеге
асады. Әрбір бала қандай да болмасын бір міндетті орындау үшін, өзіндік
ерекше жағдайлар жасалады.
Мәселен, ойында ұнамды әдеттер, өзара қарым-қатынастар, адамгершілік
сезімдер қалыптасады, еңбекте-еңбек сүйгіштік, үлкендер еңбегін құрметтеу,
сондай-ақ ұйымшылдық, жауапкершілік, парыздың сезімі сияқты қасиеттер,
патриоттық сезімдер жайлы мағлұматтар. т. б. қалыптасады.
Мектепке дейінгі жаста балаларды адамгершілікке тәрбиелеудің негізгі
міндеттері мына жайлармен түйінделеді: ізгілік бастамасымен тәрбиелеу,
балалар мен үлкендер арасындағы саналы қарым-қатынас тұрмыстың қарапайым
ережелерін орындау кеңпейілдік, қайырымдылық, жақын адамдарға қамқорлықпен
қарау және т. б. Ұжымға тәрбиелеу, балалардың өзара ұжымда қарым-қатынасын
қалыптастыру, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу, әр түрлі
ұлт өкілдеріне қадір тұту және сыйлау. Осылайша мейірімділіктің негізі
қаланады, немқұрайдылықтың пайда болуына, құрбыларына, төңіректегі
үлкендерге қалай болса солай қарауға мүмкіндігі жасалмайды.
Қарапайым әдеттерді тәрбиелей отырып педагог балдырғаннның бар істі шын
пейілмен әрі саналы атқаруына қол жеткізеді, яғни сыртқы ұнамды мінездері
оның ішкі жан дүниесін, оның ережеге деген көзқарасын айқындайды.
Атақты педагог Сухомлинский; Бала кезде үш жастан он екі жасқа дейінгі
аралықта әр адам өзінің рухани дамуына қажетті нәрсенің бәрін де ертегіден
алады.
Тәрбиенің негізгі мақсаты- дені сау, ұлттық сана сезімі оянған, рухани
ойлау дәрежесі биік, мәдениетті, парасатты, ар-ожданы мол, еңбекқор, іскер,
бойында басқа да игі қасиеттер қалыптасқан ұрпақ тәрбиелеу. Ертегінің
рухани тәрбиелік мәні зор. Ол балаға рухани ляззат беріп,
қиялға қанат бітіретін, жасбаланың рухының өсіп жетілуіне қажетті нәрсенің
мол қоры бар рухани азық, деп атап көрсеткен.
Руханилық жеке тұлғаның негізгі сапалық көрсеткші. Руханилықтың негізінде
адамның мінез-құлқы қалыптасады, ар-ұят, өзін-зі бағалау және адамгершілік
сапалары дамиды. Мұның өзі мейірімділікке, ізгілікке шақырады.
Рухани-адамгершілік тәрбие — бұл дұрыс дағдылар мен өзін-өзі ұстау
дағдыларының нормалары, ұйымдағы қарым-қатынас мәдениетінің
тұрақтылығын қалыптастырады. Жеке адамның адамгершілік санасының дәрежесі
оның мінез-құлқы мен іс әрекетін анықтайды.
Сананың қалыптасуы-ол баланың мектепке бармастан бұрын, қоғам туралы
алғашқы ұғымдарының қалыптасыуна, жақын адамдардың өзара қатынасынан
басталады. Баланы жақсы адамгершілік қасиеттерге, мәдениетке тәрбиелеуде
тәрбиелі адаммен жолдас болудың әсері күшті екенін халқымыз ежелден
бағалай білген.
Жақсымен жолдас болсаң- жетерсің мұратқа, жаманмен жолдас болсаң- қаларсың
ұятқа... Жаман дос, жолдасын қалдырар жауға — деген мақалдардан көруге
болады. Мақал-мәтелдер, жұмбақ, айтыс, өлеңдер адамгершілік тәрбиенің
арқауы. Үлкенді сыйлау адамгершіліктің бір негізі. Адамзаттық құндылықтар
бала бойына іс-әрекет барысында, әр түрлі ойындар, хикаялар, ертегілер,
қойылымдар арқылы беріледі.
Адамгершілік-адамның рухани байлығы, болашақ ұрпақты ізгілік
бесігіне бөлейтін руханиет дәуіріне жаңа қадам болып табылады. Адамгершілік
тәрбиенің нәтижесі адамдық тәрбие болып табылады.
Ол тұлғаның қоғамдық бағалы қасиеттерімен сапалары, қарым-қатынастарында
қалыптасады. Адамгершілік қоғамдық сананың ең басты белгілерінің бірі
болғандықтан, адамдардың мінез-құлқы, іс-әрекеті, қарым-қатынасы,
көзқарасымен сипатталады.
Олар адамды құрметтеу, оған сену, әдептілік, кішіпейілдік, қайырымдылық,
жанашарлық, ізеттілік, инабаттылық, қарапайымдылық т. б. Адамгершілік-ең
жоғары құндылық деп қарайтын жеке адамның қасиеті, адамгершілік
және психологиялық қасиеттерінің жиынтығы.
Адамгершілік тақырыбы- мәңгілік. Ол ешқашан ескірмек емес. Жас ұрпақтың
бойына адамгершілік қасиеттерді сіңіру- ата-ана мен ұстаздардың басты
міндеті. Адамгершілік әр адамға тән асыл қасиеттер. Адамгершіліктің
қайнар бұлағы- халқында, отбасында, олардың өнерлерінде, әдет-ғұрпында.
Әр адам адамгершілікті күнделікті тұрмыс — тіршілігінен, өзін
қоршаған табиғаттан бойына сіңіреді.
Көрнекті педагог В. Сухомлинский Егер балаға қуаныш пен бақыт бере білсек,
ол бала солай бола алады, — дейді. Демек, шәкіртке жан-жақты терең білім
беріп, оның жүрегіне адамгершіліктің асыл қасиеттерін үздіксіз
ұялата білсек, ертеңгі азамат жеке тұлғаның өзіндік көзқарасының
қалыптасуына, айналасымен санасуына ықпал етері сөзсіз.
Қай заманда болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мұрат-міндеттерінің ең
бастысы — өзінің ісін, өмірін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ
тәрбиелеу.
Ұрпақ тәрбиесі — келешек қоғам тәрбиесі. Сол келешек қоғам иелерін жан-
жақты жетілген, ақыл-парасаты мол, мәдени — ғылыми өрісі озық етіп
тәрбиелеу — біздің де қоғам алдындағы борышымыз.
Мектепке дейінгі адамгершілік тәрбие — балалардың адамгершілік сана-
сезімін, мінез- құлқын қалыптастыруды қамтиды. Дәлірек айтқанда, адалдық
пен шыншылдық, адамгершілік, кішіпейілдік, қоғамдағы және өмірдегі
қарапайымдылық пен сыпайылық, үлкенді сыйлау мен ибалық адамгершілік
тәрбиесінің жүйелі сатылап қамтитын мәселелері.
Адамгершілік тәрбиесінің әрқайсысының ерекшеліктерін жетік білетін ұстаз
халық педагогикасын ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрлерді, әдет-
ғұрыпты жан-жақты терең білумен қатар, өркениетті өмірмен байланыстыра
отырып, білім берудің барлық кезеңдерінде пайдаланғаны дұрыс. Ата-ананың
болашақ тәрбиесі үшін жауапкершілігі ұрпақтан ұрпаққа жалғасуда.
Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледідегендей, ата-ананың күн сайын
атқарып жүрген жұмысы- балаға үлкен сабақ. Жас балалардың үлкендер айтса,
соны айтатынын, не істесе соны істегісі келетінін бәріміз де білеміз.
Баланың үйден көргені, етене жақындарынан естігені-ол үшін адамгершілік
тәрбиесінің ең үлкені, демек жақсылыққа ұмтылып, жағымды істермен
айналысатын адамның айналасындағыларға көрсетер мен берер тәлімі мол
болмақ..
Жас өспірім тәлім-тәрбиені, адамгершілік қасиеттерді үлкендерден,
тәрбиешілерден насихат жолымен емес, тек шынайы көру, сезім қатынасында
ғана алады.
Жеке тұлғаның бойындағы жалпы адамзаттық құндылықтардың қалыптасуы осы
бағытта жүзеге асады, сөйтіп оның өзі-өзі тануына, өзіндік бағдарын
анықтауына мүмкіндік туғызатындай тәлім-тәрбие берілуі керек.
Жақсы адамгершілік қасиеттердің түп негізі отбасында қалыптасатыны белгілі.
Адамгершілік қасиеттер ізгілікпен ұштастырады. Әсіресе еңбекке деген
тұрақты ықыласы бар және еңбектене білуде өзін көрсететін балаларды еңбек
сүйгіштікке тәрбиелеу басты міндет болып табылады.
Өз халқының мәдениетін, тарихын, өнерін сүю арқылы басқа халықтардың
да тілі мен мәдениетіне, салт-дәстүріне құрметпен қарайтын нағыз мәдениетті
азамат қалыптасады.
Қазақ халқының әлеуметтік өмірінде үлкенді сыйлау ұлттық дәстүрге
айналған. Отбасында, балабақшада , қоғамдық орындарда үлкенді сыйлау
дәстүрін бұзбау және оны қастерлеу әрбір адамнан талап етіледі. Халқымыздың
тәлім- тәрбиелік мұрасына үңілсек, ол адамгершілікті,
қайрымдылықты, мейірбандықты дәріпт ейді.
Ата-бабаларымыздың баланы бесігінен жақсы әдеттерге баулыған. Үлкенді
сыйла, Сәлем бер, жолын кесіп өтпе деген секілді ұлағатты сөздердің мәні
өте зор. Адамгершілікті, ар-ұяты бар адамның бет-бейнесі иманжүзді,
жарқын, биязы, өзі парасатты болады. Ондай адамды халық Иман жүзді кісі
деп құрметтеп сыйлаған.
Балаларымызды имандылыққа тәрбиелеу үшін олардың ар-ұятын, намысын оятып,
мейірімділік, қайырымдылық, кішіпейілдік, қамқорлық көрсету, адалдық,
ізеттілік сияқты қасиеттерді бойына сіңіру қажет. Баланы үлкенді
сыйлауға, кішіге ізет көрсетуге, иманды болуға, адамгершілікке баулу
адамгершілік тәрбиесінің жемісі.
Балаларды адамгершіліке тәрбиелеуде ұлттық педагогика қашанда халық
тәрбиесін үлгі ұстайды. Ал, адамгершілік тәрбиелеудің бірден-бір жолы осы
іске көзін жеткізу, сенімін арттыру. Осы қасиеттерді балаға жасынан бойына
сіңіре білсек, адамгершілік қасиеттердің берік ірге тасын қалағанымыз.
Адамгершілік- адамның рухани арқауы.
Өйткені адам баласы қоғамда өзінің жақсы адамгершілік қасиетімен,
адамдығымен, қайырымдылығымен ардақталады. Адам баласының мінез құлқына
тәрбие мен тәлім арқылы тек біліммен ақылды ұштастыра білгенде ғана
сіңетін, құдіретті, қасиеті мол адамшылық атаулының көрініс болып табылады.
Қазіргі кезде өсіп келе жатқан ұрпақты тәрбиелеуде
қойылған мақсаттардың бірі қоғамға пайдалы, үлкенге құрмет көрсетіп, кішіге
қамқор бола білетін, жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру. Осы
мақсатты жүзеге асыруда Бөбек қорының президенті Сара Алпысқызының Өзін-
өзі тану рухани-адамгершілік білім жобасы біздің балабақшада
эқсперименттік пән ретінде жүргізіліп келеді.
Өзін-өзі тану пәні — баланы жастайынан отаншылдыққа, әдептілікке,
достыққа, тазалыққа, ұқыптылыққа, м ейірімділікке, табиғатты сүюге, отбасын
сыйлауға, ұйымшылдыққа үйретеді.
Адам бойына кішіпейілдік, сыпайлық, рақымшылық, жанашарлық, сыйластық,
тілектестік сияқты қасиеттерді дарыту және өзгелерді қадірлей, сыйлай,
құрметтей білу, тыңдай білу, қолынан келгенше адамдарға көмектесу,
кешірімді болуды үйрету де Өзін-өзі тану пәнінің үйлесіне тимек.
Халық педагогикасы-нәрестенің сезімін ананың әуенімен оятатын бесік
жырлары, даналыққа толы мақал-мәтелдер, жұмбақ-жаңылтпаштар, қиял- ғажайып
ертегілері, ойындары, тәрбиелеп өсіру негіздері адамгершілік ниеттерге
баулиды. Олай болса, адамгершілік тәрбие беру кілті — халық педагогикасында
деуге болады. Ұлттық асыл қасиеттерді жас ұрпақтың ақыл парасатта азық
ете білуде Өзін-өзі тану курсының ерекше.
Балабақша тәрбиешісіне арналған әдістемелік құрал, көркем шығармалар
хрестоматиясы және балалардың дәптерінен тұратын бұл оқу — әдістемелік
кешен Өзін-өзі тану курсының негізгі мақсатына қол жеткізуге
бағытталған. Сабақтардың негізгі құрылымдары Амандасу рәсімі, Шаттық
шеңбері, Көңіл күйді көтеру сабақтың негізгі мазмұны Сергіту сәті,
Тыныштық сәті,Ойын, Дәйексөз, Шығармашылық тапсырма ұжымдық жұмыс,
дәптермен жұмыс, жүректен-жүрекке шеңберінен тұрады.
Сабақтың негізі мазмұнында балалардың танымдық қызығушылықтарын
қалыптастыру мен қанағаттандыруға, әлеуметтік дағдыларын
қалыптастыруға арналған алуан түрлі ойындар мен жаттығулар қолданылды.
Мұның маңызы баланың мораль ұғымын, оны бағалауын, жалпы адамгершілік
қасиеттерге қатынасын дамытудан тұрады.
Жұмыс дәптерінде берілген шығармашылық тапсырмалар педагог пен ата-
аналардың арасындағы өзіндік бір тығыз қарым-қатынас
орнатуға бағытталған жұмыстың бір қыры болып табылады.
Мысалы: Отбасы аялдамасында тақырыбында ата-аналармен бірлесіп
ұйымдастырылған Менің отбасымгазетінде баланың сәбилік шағынан, ересек
жасына дейінгі және ата-анасы, туысқандарының фото суреттері
жапсырылған. Бұл газеттер арқылы балабақша мен отбасы арасындағы байланыс,
ынтымақтастық нығая түседі, балаға деген ата-ана жауапкершілігі артады, ата-
аналар бала тәрбиесіне педагогпен тығыз қарым-қатынаста болады. Бір сөзбен
айтқанда отбасы мен балабақша бірінің бастаған игілікті ісін екіншісі
жалғастырады, толықтырады.
8-наурыз аналар мерекесіне арналған Қыз сыны сайысына ата-аналар үлкен
жауапкершілікпен қатысты. Олар анаға байланысты мақал-мәтелдер жаттады.
Шеше көрген тон пішер, әке көрген оқ жонар — демекші қыздарымыз түйме
тігіп, өз шеберліктерін көрсетті.
Жас ұрпақты саналы, сергек етіп тәрбиелеу отбасы мен
балабақша қызметкерлерінің бірден б ір парызы. Оқу тәрбие жұмысын дұрыс
жолға қоюда ата-аналармен жұмыстың орны орасан. Сондықтан біздің
балабақшада ата-аналармен жұмыстардың алуан түрлері іске асырылуда.
Топтағы қабылдау бөлмесінде ата-аналар бұрышы жасалған. Онда Білгенге
маржан, Қауіпсіздік ережесі, Ата-аналарға кеңес, Кел
жаттайық бәріміз деген бұрыштар бар.
Атап айтар болсақ, дәстүрлі ата-аналар жиналыстарымен бірге тақырыптары:
Балаға көркемдік тәрбие беру, Психологические особенности возрастных
особенностей родителей ашық сабақтарға, ойын-сауық кештері, ата-
аналарға арналған сауалнамалар, басқа шаралар ұйымдастырылып отырады.
Әр ата-ананың бала бақшадағы болып жатқан іс-шараларға деген
қызығушылық білдіруі де әр қалай.
Ата-аналарға ойын жаттығулардың және әр түрлі байланыстырып сөйлеуге,
сөздік қорын дамытуға арналған тапсырмалардың жазбаларын үйде баласымен
сауат ашу, математика, тіл дамыту сабақтарын қайталау үшін ұсынамыз. Сөзді
кішірейтіп айт, Кәне сөз іздейік, моншақтан жасалған әріптерден сөздер
құрастыру.
Осы ойындарды ойната отырып, ата-ана өзін балаша сезінгенін айтады. Ата-
аналарға арналған мерекелік шаралар өтті. Менің Қазақстаным, Жаңа жыл
мерекесі, Бәйшешек бүр жарғанда атты аналарға, әжелерге
арналған мерекеміз және Қош бол балабақшам атты үлкен кештер өткіземіз.
Ата-аналармен жүргізілген әңгіме-кеңесте бала тәрбиесі мәселесінде ата-
ананың жауапкершілігі зор екендігі, баланың отбасында адам баласына
тән қасиеттерге дағдыланып ұяда көргенінен өнеге алатындығы сөз болды.
Азамат боп мен ертең, Отанға қызмет етем- атты ашық сабақ өтті.
Бұл сабақта балалар патриоттық сезімдерін тәрбиелеу туған еліне, жеріне
деген сүйіспеншілігін арттыру, әскердегі борышын өтеуге дағдыландыру
мақсаты болды.
Балабақшада ата-аналар басқа да мамандармен кездесіп, пікірлесіп отырады.
Ата-аналар тәрбиешінің басты көмекшісі деуге болады. Балалардың
жасалған жұмыстарынан көрмелер ұйымдастырылып тұрады. Отбасы тақырыбына
байланысты Отбасы-алтын ұям атты ашық сабақ, ата-аналар қатысуымен
өткізіліп, үлкен жұмыс жүргізілді.
Балалар туған ұялары жайында, анасымен диалог түрінді сөйлесіп,
өз пікірлері мен ойларын еркін білдіре алды. Балалар сабақтармен ғана
шектелмей, сабақтан тыс уақытта алуан түрлі шаралар өткізіледі. Мысалы,
С. А. Назарбаеваның туған күніне байланысты Сара апамыз-анамыз, өз анамыз
атты тәрбие кешін ұйымдыстырылды.
Бұл кеште Сара апайға арнап өлең, тақпақтар айтылып, ойындар ойналды,
құттықтау сөздерімен жалғасты. Балалар кештің соңында өздерінің
шығармашылық жұмыстарымен толықтырды. Құмыраға гүл салу жұмысында балалар
өз қолдарымен әр түрлі гүлдерді жасап, Сара апайға ой түпкірлерінен
шыққан шынайы, жылы-жылы лебіздерін білдірді.
Сонымен қатар Жирен жаман әдеттен, үйрен жақсы әдеппен — дегендей
халқымыз балалармен Әдептілік-әдемілік атты тәрбие сағаты да өткізілді.
Осы кеште балалар әдептілік туралы мақал-мәтелдер айтылып, қойылымдар
көрсетілді.
Тәрбиешінің алға қойған мақсаты, баланың бойына ұлттық саналық
қалыптасқан, халқының әдет-ғұрпын салт-дәстүрлерін көңіліне тоқыған дені
сау, шымыр да шыныққан, сымбатты, халықтың тілін білетін, рухани
байлығы мол, жан-жақты азамат тәрбиелеп өсіру.
Ересектер тобында Мен елімнің азаматымын тақырыбына қосымша 7 мамыр —
батырлыр күні мерекесіне арналған Ел қорғауға әзірміз атты көңілді жарыс
өткізілді. Осындай сайыстар арқылы өсіп келе жатқан жас ұрпақ ұландарымызды
Отанды қадірлеп қорғай білуге баулытамыз. Балалар осы жарыста өздерінің
шапшаңдылығымен, батылдығымен өз Отанының жас ұландары екенін көрсетіп,
дәлелдеді. Жарыстар жас жеткіншіктердің бойында адамгершілік қасиетін
оятып, патриот болуға тәрбиелейді.
Рухани-адамгершілік тәрбиесінде алдымен баланы тек жақсылыққа-қайырымдылық,
мейірімділік, ізгілікке тәрбиелеп, соны мақсат тұтса, ұстаздың, ата-ананың
да болашағы зор болмақ. Мен үш қасиеттімді мақтан тұтам, — депті
Ақан сері. Олар: жалған айтпадым, жақсылықты сатпадым һәм ешкімнен ештеңені
қызғанбадым.
Бұл үш қасиет әркімнің өз құдайы. Өз құдайынан айырылған адам бос кеуде,
өлгенмен тең деген екен. Шындығында бұл ақиқат. Олай болса, жеке тұлғаны
қалыптастыруда, олардың жан дүниесіне сезіммен қарап, әрбір іс-әрекетіне
мақсат қоюға, жоспарлауға, оны орындауға, өзіне-өзі талап қоя білуге
тәрбиелеу — адамгершілік тәрбиенің басты мақсаты. Мақсатқа жету үшін сан
алуан кедергілер болуы мүмкін. Ондай қасиеттерді бала бойына жас кезінен
бастап қалыптастыру жеке тұлғаны қалыптастырудың негізін қалайды.
Еліміздің күші- патшада, сәбидің күші- жылауында демекші, біздің күшіміз,
қорғанышымыз, сеніміміз- адамгершілігімізде болуы керек. Ол үшін Ақанның
осы үш қасиетін бала бойына дарыта білсек-ұлы жеңіс болары анық.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Бала тәрбиесі № 2 2006 ж , № 4 2008 ж
2. Өзіндік таным № 2 2007 № 5-6 2006 ж
3. Бастауыш мектепте оқыту № 4 2007 ж
4. Аймауытов Ж. Тәрбиеге жетекші Орынбор, 1924.
5. Сатыбаев С Халық әдебиетінің тарихы негіздері — Алматы: 1992
6. Баймұратова. Б. Отбасындағы баланы мектепке дайындау , — Алматы:
Шартарап, — 2000 ж

МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
Негізгі
бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .6
1 Қазіргі кезендегі отбасының
1.1 Отбасы –рухани адамгершілік тәрбиесінің
негізі ... ... ... ... ... ... ... . ..10
1.2 Бүгінгі қоғамдағы отбасының психалогиялық мәселелері ... ... ... .14
1.3 Мектеп пен отбасының
әрекеттестігі ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2 Қазіргі кезендегі балаларды тәрбиелеудегі
2.1 Балаларды тәрбиелеудегі ата- аналардың рөлін арттыру
2.2 Баланың бос уақытын бақылау және ересек
2.3 Қазақ отбасы тәрбиесіндегі мәдени
құндылықтар ... ... ... ... ... ... ... ... .33
2.4 Тәжірибе жұмысының
нәтижелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...36
3 Тәжірибелік
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .39
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .52
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

КІРІСПЕ
Тақырыптың мәні: Отбасы белгілі дәстүрлердің, жағымды өнегелердің мұралар
Қазір қоғам да, қоғамдық көзқарастар да күннен
Өзектілігі: XIX ғасырдың екіншісі жартысында өмір сүрген қазақ
Дегенмен, отбасы тәрбиесінің бірқалыпты жағдайға іске асырылмайтындығы және
Отбасының этикалық құрамы және құрылымы. Толық емес отбасы:
Тіршілік әрекетінің және ортаның жағдайлары.Отбасы мүшелерінің білім
дәрежесі,
Отбасының мәдени әлеуеті. Күнделікті тұрмыстық жалпы мәдениеті, күн
Ішкі отбасылық қатынастар. Отбасы микроклиматының сипаттамасы, отбасында
көзқарастың
Қоғамға көзқарасы. Еңбек және қоғамдық міндеттерге, қоғамдық тәрбие
Отбасының тәрбиелік әлеуеті. Отбасылық тәрбие,қолданылатын әдістер, ата-
аналарының және
Бұл белгілерді отбасы тәрбиесінде есепке алудың маңызы зор.
Мақсаты:Оқушы тұлғасын қалыптастырудағы ата ана ролін анықтау.ата ананың,
Міндеттері:
а)Қазіргі қоғамдық даму кезеніндегі жанұя тәрбиесің ерекшеліктерін ашу.
ә)Жанұя тәрбиесінің тұтас педагогикалық процесс ретінде қарастыру.
б)Баланың занды құқықтарымен танысу.
в) Баланы тәрбиелеудегі ата ананың негізгі қызметі.
Болжамы: Отбасының тәрбиелік әлеуетінің деңгейін анықтаған соң, мектептің
Отбасының тәрбиелік әлеуетінің деңгейін диагностикалау, кемшіліктерін жою
жолдарын
Пәні: Оқушы тұлғасын қалыптастырудағы ата ана
Объектісі: Отбасының тәрбиелік әлеуеті
Құрылымы:
а) Жанұя терминінің мағынасын толық қарастыру.
ә) Әр жанұяның өзін ата ана ретіндегі жауапкершілігі.
б) Қазіргі тандағы ата аналардын өз ұрпақтарына көрсетер
в) Оқушы тұлғасын қалыптастырудағы мектеп пен жанұяның тигізер
Әдістер: Салыстыру, диагностикалау, әдебиеттерді зерттеу
Негізгі бөлім
1.Қазіргі кезендегі отбасының мәселелері, басты қызметтері мен
Қазіргі таңда Қазақстанның болашағы, оның әлемдегі деңгейі мен
Соңғы жылдары ғалымдардың назарында мектеп, отбасы және тұлғаның
Дәстүр бойынша отбасы-тәрбиенің ең басты институты. Баланың өмірінің
Баланы тұлға ретінде қалыптастыру ата-аналардың басты да
Қазақстанда бес миллионнан астам бала бар, ол мемлекеттің
Бұл жағдай жастар арасында балалық құқықбұзұшылыққа, нашақорлық,
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: Қазақстанның барлық
балалардың
Отбасылық тәрбиенің ұйымдастырушылық мәселелерді ұлттық педагогика
негізінде қарастыруды
Ал Г.Байделдинова , Н, Тригунова, Б. Мұқанова, А.
Отбасының оқушы тұлғасын қалыптастырудағы рөлін сын тұрғысынан қарастыру
пайдасы зор. Отбасылық тәрбие сырын ашуда ұстаз өзінің
Отбасы -адам үшін ен жақын әлеуметтік орта.Отбасы белгілі
Отбасының басты қызметі - бала тәрбиелеу. Отбасы тәрбиесі
Қазіргі отбасының басты қызметтері мен міндеттеріне тоқталайық.
Басты қызметтері:
- тәрбиелік;
- сауықтыру;
- руғани – адамгершілік;
- танымдық – білімділік;
- тұрмыстық;
- еңбек;
- мәдени- ағартушылық;
- демалыс – шығармашылық;
- тұлғаның өзәндік тәжәрибесін ынталандырушы;
- қорғау;
Басты міндеттері:
- баланы үйлесімді дамыту;
- бала денсаулығына қамқорлық жасау;
- оқуына көмек көрсету;
- еңбек тәрбиесін жүзеге асыру және мамандық тандауға
- тұлғаның әлеуметтенуіне көмектесу;
- ізгі, эмоциональды – адамгершіліктік қатынас тәжірибесін қалыптастыру;
- жалпы мәдени және интелектуальдық дамуына қамқорлық
- қызығушылығы, өабілеті, бейімділігі мен шығармашылығын дамыту;
- өзін - өзі тәрбиелеумен өзін - өзі
-жыныстық тәрбие, болашақ отбасылық өмірге даярлау;
Сонымен қатар отбасы тәрбиесінің мәңгілік басты құрауыштары бар.
- отбасы тәрбиесінің ахуалы( дәстүрі, қатынасы, жайлылығы);
- отбасы өмірінің күн тәртібі;
- әрекеттер мазмұны ( әкенің, шешенің, әженің, атаның
Баланың отбасындағы өмірін және іс әрекетін ұйымдастыруда күн
1.1 Отбасы -рухани адамгершілік тәрбиесінің негізі
Еліміздің президенті Н.Ә.Назарбаев “Егер біз адамгершілігі жоғары
Отбасы ғасырлар бойы өмір сүріп келе жатқан адам
Балалардың бойындағы қабілеттің, қайсы нәрсеге бейімділігін, ол қабілеттер
Адамның ең асыл қасиеттерінің бірі-оның жұртқа ұнамды мінез-құлқы.
Баланы тәрбиелеуге ата-ана жеткілікті мән бермесе, бұл істің
Ата-аналар балаларын мәдениетті, кішіпейіл адал азамат етіп өсіргілері
А.С. Макаренко ата-аналарға арнаған еңбегінде "Сіздің мінез-құлқыңыз
-жеткіншек
Ата-аналар шын беделге ие болған отбасыларда олардың жай
Алдында ешқандай қуанышы болмаса, адам жарық дүниеде
В.А. Сухомлинский оқушылардың ата-аналарымен жұмыс істеудің маңызына
Қазақ отбасы тәрбиесінің өзекті мәселелері педагок-ғалымдар С.Қалиев,
М.Смайылова,
Ж.Б.Қоянбаев Отбасы және балалар мен жеткіншектер тәрбиесі атты
Аталған еңбекте отбасы тәрбиесінің бірқалыпты жағдайда іске
асырылмайтындығы
1.Отбасының этикалық құрамы және құрылымы толық емес отбасы:бір
2. Тіршілік әрекетінің және ортаның жағдайлары: отбасы мүшелерінің
3. Отбасының мәдени потенциялы: күнделікті тұрмыстың жалпы мәдениеті,
4.Ішкі отбасылық қатынастар, отбасы микроклиматының сипаттамасы, отбасынды
кқз
5. Қоғамға көзқарасы:еңбек және қоғамдық міндеттерге, қоғамдық тәрбие
6. Отбасының тәрбиелік потенциялы: отбасылық тәрбие, қолданылатын әдістер,
Бұл белгілерді отбасы тәрбиесінде есепке алудың маңызы зор.
1.2 Бүгінгі қоғамдағы отбасының психологиялық мәселелері
Соңғы жылдары қоғамда болып жатқан өзгерістер ғылыми білімнің
Дегенмен де адамға мәнді құндылықтардың бірі -
Осыған байланысты сұрақ туындайды: бүгінгі біздің қоғамымыздағы отбасы
Бұл бір жағынан орынды да, себебі отбасылық бақыттың
Отбасылық сәтсіздік, ырыссыздық жайлы айту әрі оңай әрі
Ғылыми әдебиеттерде отбасылық сәтсіздік түсінігінің нақты анықтамасы
Мысалы, ата-ананың әлеуметік ұйымсыздығы психологиялық қысымдылыққа
әкеледі, ал
Мұндай мәселелердің тізімі шексіз, өйткені әр отбасыда олар
Баланың жан-дүниесінің күйі мен мінез-құлқы отбасылық сәттілігі немесе
Отбасылық сәтсіздік сипатына тоқталсақ В.М.Целуйко доминантты факторларды
Бірінші топты сәтсіздік формасы айқын отбасылар құрайды: жанжалды,
Екінші топты сырт көзге респектабелді, өмір сүру қалыбы
Отбасылық сәтсіздік себебі өте күрделі мәселе. Еліміздің
Осының салдарынан ата-аналардың балалармен қарым-қатынасындағы қысымдылық
өсуде, бастауыш
Кәзіргі күнгі отбасыға деген қысым күнннен күнге ұлғайған
Сан алуан әлеуметік институттардың ішінде тұлғаға да, қоғамдық
Отбасыны қолдау және де оның тәрбиелеу потенциалын күшейту
Оөушы отбасын зерртеу педагогқа отбасының тәрбиелік мүмкіндігі мен
Сынып жетекшісі отбасын зерттеуде төмендегідей ережелерді сақтағаны дұрыс:
- Ата – аналар мен балалар өздерін зерттеу
- Зерттеу мақсатты бағытталған, жоспарлы және жүйелі
- Зерртеу әдістері тәрбие әдістерімен өзара байланысты болуы
- Психалогиялық – педагогикалық әдістер түрленген және кешенді
керек.
- Отбасын зерттеуде педагок төмендегі мәліметтерге басты көңіл
1.Отбасы мүшелері және отбасының әлеуметтік – материялдық, тұрмыстық
2.Отбасындағы балалардың тәрбиелік деңгейі.
3.Отбасының тәрбиелік мүмкіндіктері.
1.3 Мектеп пен отбасының әрекеттестігі
Танымдық іс-әрекет тәсілдерін қалыптастыру үшін мұғалім жүргізетін жұмысты
Тәрбие жұмысында әр баланың жене даму ерекшелігін еске
Оқуға енжар, тәртібі нашар, отбасы тәрбиесіне көнбейтін, жағымсыз
Осындай дәрежеге жету себептерінің өзі отбасыда сол бала
Баланың әрбір ісіне мән беру керек. Бала ісі
Отбасыда баланың әрбір ісіне мән бергенде, жақсы ісін
Отбасыда баланың өз ісін өзіне бағалатуға дағдыландыру керек.
Отбасыда балаға орынсыз ұзақ, шұбалаңқы ақыл айта беру
Бала ісіндегі кездейсоқ болған бір сәтсіздікті қазбалай бермей,
Бала уақытының көбін далада өткізсе, ондай балаға ерекше
Сонымен қиын балаға айналдыратын негізгі себептер не?
Ата – ана тарапынан бақылаудың болмауы, Отбасыда біріңғай
Кейде бала мен ата – ана арасында қайшылық
Қорыта айтқанда, А. С. Макаренко айтқандай, дұрыс
Отбасы мен мектептің өзара әрекетінің басты қызметтері:
- ақпараттық;
- тәрбиелік – дамытушылық;
- қалыптастырушылық;
- қорғау – сауықтырушылық;
- бақылаушылық;
- тұрмыстық.
Аталған өзара әрекеттің міңдеттері:
- ата – аналардың белсенді педагогикалық ұстанымын қалыптастыру;
- ата – аналарды педагогикалық–психалогиялық білім, біліктермен
қаруландыру;
- бала тәрбиесіне ата-аналарды белсенді қатыстыру.
Отбасы мен мектептің өзара әрекетін ұйымдастыру жолдары:
- Отбасының тәрбиелік мүмкіндігі мен күш қуатын айқындау
- Отбасының адамгершілік бағыттылығына қарай оларды топтастыру;
- Олардың бірлескен әрекеттерінің ағымдық және соңғы нәтижелерін
2 Қазіргі кезендегі балаларды тәрбиелеудегі ата-аналардың ролі
2.1 Балаларды тәрбиелеудегі ата-аналардың ролін арттыру жөніндегі
Қазақстанның отбасы институтын нығайту, балаларды тәрбиелеудегі ата-
аналардың рөлін
Отбасы институтын нығайтуда Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы
әйелдер
Республикада 2006 жылдан бастап балалардың құқықтарын қорғау комитеті
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен Қазақстан Республикасында
гендерлік теңдік
Қазақстан Республикасының Конституциясына (27-бап) сәйкес Неке және
Осы мемлекет тарапынан көрсетіліп отырған шаралардың барлығы отбасы
Халық санағы бойынша 2009 жылдың басына сәйкес Қазақстан
Қазіргі уақытта Қазақстанда 5 миллионнан астам бала тұрады,
мүмкіндігі шектеулі балалардың 149 мыңнан астамы анықталған, ішкі
Отбасы саясатын қалыптастырудың негізгі қағидалары отбасы берекесіне,
отбасылық
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі тапсырысымен 2007
Отбасы бала тәрбиесіндегі негізгі әлеуметтік институттардың бірі болып
Ата-ана өз балаларының тәрбиесіне және дамуына жауапты. Оларға
Бала тәрбиесі процесінде ата-аналардың пікірі бірінші кезекте тұрады.
Ата-аналармен жұмыс, оларды балалармен бірге жалпы мектеп іс-шараларына
Ата-аналардың психологиялық-педагогикалық ағартуға назар аудару керек
(консультациялар, лекциялар,
Отбасы әрқашанда өзара түсінісушіліктен құралады. Отбасылық қарым-
қатынастың негізгі
Қазіргі қоғамның жаҺандануы және енуі неке, балалы отбасы
Бүгінгі күні отбасыға жоғары талаптар және үміттер жүктеледі,
Қазақстандық отбасыға жоғарғы беделін қайтару үшін ата-аналарды ерікті
Осы жағдайда балаларды тәрбиелеу мен оқыту барысына
Сонымен қатар, толық ашық ақпараттық саясатты ұстану қажет:
Сөзсіз, қазіргі уақытта барлық педагогикалық ұжым толық шамада
Сондықтан педагогикалық ұжымды оқытудан бастау, соның ішінде осы
Оқыту семинарларының барысында педагогтар толықтай және соның ішінде
Ата-аналар жиналысы – бұл ата-аналармен бірлесіп жұмыс істеудің
- Ата-аналар және балалар: сенім мен махаббат (жақсы
- Ата-аналар және балалар: отбасыда жауапкершілік (бала және
- Ата-аналар және балалар: бала тәрбиелеуде қиындықтар (оны
- Ата-аналар және балалар: баламен жанжалдар (жанжалдардың пайда
- Ата-аналар және балалар: бірге тұрамыз: (Барлықтарға пайда
Баламен қалай дұрыс сөйлесіп және отбасындағы келеңсіздіктерді қалыпқа
Бұдан бұлай білім органдары мен ұйымдарының қызметі қазіргі
Үздік отбасылардың оң мысалдарына сүйеніп, міндетті түрде халықты
Үздік ата-аналар мен сәтті отбасылардың оң бейнесін кең
Отбасы өте көп жақты. Бүгінгі күні отбасы құрушы
Бұл отбасы өмірінің этикасы және психологиясы атты мектеп
Тәуелсіздік алғаннан кейін қазақстандық қоғамның алдында жаңа ұрпақтың
Бүгінгі балалардың бойында руханилылықтың жоқтығына байланысты ерекше
алаңдаушылық
Рухани-адамгершілік жөніндегі жаңа тәртіп балаларда (мектепке дейінгі
кезеңнен
адамзаттық құндылықтарын есепке ала отырып адамгершілік және руханилық
Осы пәнді енгізу мектептік оқытудың нақты мақсаты
Өзін-өзі тану педагогтар мен ата-аналардың қызметін жастарды
әлеуметтендіруге,
Балаға ата-аналардың беделі, білімге және рухани құндылықтарға негізделген
Сондықтан да өзін-өзі тану мұғалімдері ата-аналармен жұмыс жоспарлағанда
Бала тәрбиесінде ата-аналардың жүріс-тұрысы шешуші рөль атқарады. Ата-
аналардың
Күн сайын балалар сынып жетекшілерінің қарауында ғана емес,
Халықаралық және республикалық жобалардың (Балаға тілектестік қарым-
қатынас мектебі,
2.2 Баланың бос уақытын бақылау және ересек адамдардың
Отбасыда балалардың бос уақыттарын дұрыс демала білуге ұйымдастырудың
Баланың бос уақытында таза ауада серуендеп, дем алуына
Оқушылардың жазғы демалыстағы күнделікті режімінің мектепте оқып жүрген
пайдалана білуіне қамқорлық жасап, қадағалап отыруы тиіс. Мұның
Баланың жазғы демалыста уақытының біразын көркем әдеиетті оқуға
а) үй тапсырмаларын уақытында орындауына;
б) үй жұмыстарына көмектесуіне;
в) дұрыс демалуына;
г) көркем шығармаларына, уақытын босқа өткізбеуіне мән беріледі.
Баланың алдында ағасының, не апасының беделін әрдайым сақтап
Кейде ағасы не апасын ата-анасына жамандаса, балаға ондай
Отбасыда ата-ана ересек адамның өзінен кіші туысқанына қамқорлық
Баланы бақылау тек қана ата-ана тарапынан емес, Отбасы
Отбасыда жалғыз бала дараланып, жеке өспес үшін ата-анасы
Бір айта кететін жай, бала өз бетімен жұмыс
ана-ана тарапынан сенімділікке ауысады. Осындай тәрбие арқылы бала
2.3 Қазақ отбасы тәрбиесіндегі мәдени құндылықтар.
Әр халықтың өзіндік ерекшелігіне қарай отьасы тәрбиесінде де
Белгілі ғалым Я.И. Ханбиков: халықтың империкалық білімдер
Ал, Г.Н.Филоновтың : белгілі бір халық белгілі
Әр халықтың бала тәрбиесіндегі өзіндік ерекшеліктері рқылы
Қазақ отбасы тәрбиесінің өзіне тән ерекшеліктері оның
Қазақ отбасында дене ,еңбек, ақыл ой, адамгершілік, экалогиялық,
Қазақ халқы еңбекті бүкіл тәрбие жүйесінің күре тамыры
Қазақ отбасы баланы қоғамның моральдық нормасын орындауға
Сондай ақ, қазақ отбасында адам зиялылығының негізі ақыл
Тәрбиенің басқа салаларымен тығыз байланысты тәрбиенің түрі экономикалық
Қазақ халқы ежелден ұл бала мен қыз
Қазақ отбасында балаға тіл шығып, анық сойлей бастаған
Сонымен қорыта елгенде, қазақ отбасы тәрбиесіндегі мәдени құндылықтары
1.Жетілген адам, яғни Сегіз қырлы, бір сырлы
2 Отанды, халқын, жерін, елін сүю. Атаңның ұлы
3 Адал, арлы азаматтар тәрбиелеу, яғни Малым жанымның
4 Отбасы шежіресі Туыстық қарым қатынас, үш жұрт,
Тәрбие жұмысының нәтижелері .Сонымен, оқушылардың адамгершілігі - тәрбиенің
Зерттеушілер қатынастар жүйесіне әртүрлі компоненттерді кіргізеді. Әрбір
қатынас
Н.Е. Щуркова, А.П. Сейтешев жеке тұлғаның қасиеттерін құндылық
Тұлғалық қасиетін дамыту үшін – ол түрлі сала
Тәрбие әдістері бұл тәрбие көздеген мақсатқа жетудің жолдары,
Этикалық тақырыптағы әңгіме инабаттық мазмұнға негізделген деректер мен
- Білім көзі
-Тұлғаның адамгершілік сапаларын басқалардың имандылық қасиеттеріен
толықтырады
-Тәрбиелік ұнамды үлгі өнегені өрнек ретінде ұсынады.
Әдептілік әңгіме тиімділігі келесі шарттарға байланысты:
Әңгіме оқушылардың әлеуметтік тәжірибесіне сәйкес болу керек. Ол
Әңгіме көрнекілік әдісін бірге қолдану арқылы жүргізіледі яғни
Әдептілік әңгіме өткізу шін қолайлы үй жай және
Қоршаған жай жағдайлардың әсемдігі мен ондағы дүние заттары,
Әңгіменің әсері кәсіптік дайындыққа байланысты. Ебедейсіз дөрекі тілді
Әңгіме мазмұны тындаушыларды еліктіруі шарт. Одан алған әсер
Ұғындыру тәрбиеленушілерге эмоционал сөздік ықпал жасау әдісі. Бұл
Әдептілік сұхбаты екі тарап өкілдері тәрбиші мен тәрбиеленуші
Үлгі өнеге өте әсерлі тәрбие әдісі. Бұл әдіс
Сонымен сана қалыптастыру әдістері тұлғаның ізгілену тәрбисінде маңызды
Ғылыми дүниетаным тәрбиесі
Дүниетаным негізі әлемді түсіну, яғни қоршаған болмыс жөніндегі
Азаматтық тәрбие
Азаматтық тәрбие мәні кемелденудегі ұрпақты отаншылдық, құқытық,
адамгершілік
Азаматтық тәрбие мақсаты әр адамда қоғамның адамгершілік мұраттарын,
Азаматтықтың негізгі элементтері мемлекет және басқа азаматтарды
3 Тәжірибелік бөлім
Оқушы тұлғасын қалыптастырудағы ата ананың рөлі атты курстық
Тәжірибелік жұмыста тек қана теорияға жүгіну емес, сонымен
Осы құрылымдарды анықтап алғаннан кейін, практикалық жұмысқа көшеміз.
Практикалық жұмыстың нәтижесі, теорияға сәйкес зерттеу болжамымен тура,
Менің зерттеуге алған объекті дәлірек айтқанда, Павлодар қаласының
Зерттеуге алынған сынып оқушылары практикалық жұмыстың нәтижесін дұрыс
1. Анықтаушы:
Берілген сыныпта 3 деңгейлі оқушылар оқиды:
1 деңгей: тәртіпті, парасатты, оқуда үздік, байсалды кіші
2 деңгей:оқу үлгерімі жақсы, тәртіптері орташа, яғни жақсы
3 деңгей: оқуда үлгерімі төмен, тәртіптері нашар балалар.
Бұл алынған сынып оқушыларының тиімділігі осы аралас деңгейлі
Зерттеуге алынған сыныпта 15 оқушы бар. Олардың жартысынан
1 кесте Тұлғалық қасиеттің даму көрсетікіші
Аты жөні Зерттеуге дейінгі оқушының қабылдау ерекшеліктері Арнайы
1. Алдабергенов А. Жоғары Жоғары
2. Алпыспаев Р. Орташа Орташа
3. Аршоков В. Төмен Жоғары
4. Алдабергенов Р. Төмен Орташа
5. Алпысбаев Н. Жоғары Орташа
6. Ахмадиева Р. Жоғары Орташа
7. Ақсақбаева Г. Жоғары Жоғары
8. Аубакирова С. Жоғары Орташа
9. Байимбетова С. Жоғары Орташа
10. Баймагамбетова Р. Орташа Жоғары
11. Байтанова Т. Орташа Жоғары
12. Ергазина О. Орташа Орташа
13. Дүйсенбек К. Орташа Жоғары
14. Жаксалыкова Р. Орташа Орташа
2. Бақылау
Оқуға енжар, тәртібі нашар, отбасы тәрбиесіне көнбейтін, жағымсыз
Осындай дәрежеге жету себептерінің өзі отбасыда сол бала
Баланың әрбір ісіне мән беру керек. Бала ісі
Отбасыда баланың әрбір ісіне мән бергенде, жақсы ісін
Отбасыда баланың өз ісін өзіне бағалатуға дағдыландыру керек.
Отбасыда балаға орынсыз ұзақ, шұбалаңқы ақыл айта беру
Бала ісіндегі кездейсоқ болған бір сәтсіздікті қазбалай бермей,
Бала уақытының көбін далада өткізсе, ондай балаға ерекше
Сонымен қиын балаға айналдыратын негізгі себептер не?
Ата – ана тарапынан бақылаудың болмауы, отбасыда біріңғай
Сонда отбасы тәрбиесіндегі қателіктерден сақтау – бала тәрбиесін
Отбасы педагогикалық білімдерін бала тәрбиесіне дұрыс қолдана білу
Кейбір ата- аналар өздерінің бала тәрбиесіндегі енжарлығын ақтайды.
миының морфофизиологиялық қасиеттерді қалыптастырып үлгермеген балаларға
Менделеев кестесін
Кейде бала мен ата – ана арасында қайшылық
Отбасыда балалардың бос уақыттарын дұрыс демала білуге ұйымдастырудың
Баланың бос уақытында таза ауада серуендеп, дем алуына
Оқушылардың жазғы демалыстағы күнделікті режімінің мектепте оқып жүрген
Баланың жазғы демалыста уақытының біразын көркем әдеиетті оқуға
а) үй тапсырмаларын уақытында орындауына;
б) үй жұмыстарына көмектесуіне;
в) дұрыс демалуына;
г) көркем шығармаларына, уақытын босқа өткізбеуіне мән беріледі.
Баланың алдында ағасының, не апасының беделін әрдайым сақтап
Кейде ағасы не апасын ата-анасына жамандаса, балаға ондай
Отбасыда ата-ана ересек адамның өзінен кіші туысқанына қамқорлық
Баланы бақылау тек қана ата-ана тарапынан емес, Отбасы
Отбасыда жалғыз бала дараланып, жеке өспес үшін ата-анасы
2- кесте Отбасының тәрбиелік мүмкіндігінің диагностикалық картасы
О.т мүмкін –ң
құрауыштары Тәрбиелік мүмкіндіктің даму денгейінің сипаттамасы.
Төмен(Т) Орташа (О) Жоғары(Ж)
1 2 3
Тәрбиенің мақсаты мен міндеттерін түсінуі
О.т. мақсат, міндеттері жоқ болуы Тәрбиенің мақсат міндеттері
Психалогиялық мәдениет деңгейі
Психалогиялық педагогикалық білім деігейі төмен.Педагогикалық оқуларға
бірнеше мәрте
Пед-псих. Даярлығы жаксы.Тәрбиеге қатысты өз білімін көтерумен айналысады.
Тәрбие әдісі мен құралдарын өмірде қолдана білу мүмкіндігі.
Тәрбие әдістері мен құралдарын мақсатты түрде қолдана алмайды.
Бала тәрбиесі үшін ата ананың жауапкершілік деңгейі
Бала тәрбиесіне жауапкершілігі жеткіліксіз, кейде мүлдемжоқ.Үйде талптар
қоймайды,
Отбасындағы қарым –қатынас сипаты немесе стилі
Отбасындағы қарым –қатынас жағымсыз,кейде адамгершілікке жат сипатты(
ішетін,төбелесетін)
Ата –ана беделі мен өнегесінің боуы
Ата –ананың бір немесе екеуі де бала тұлғасына
Отбасы мен мектептің бала тәрбиесіндегі бірлігі
Бірлік мүлдем жоқ. Мектеппен бірлік жекелеген жағдайларда бар.Көбіне
3 кесте
Ата- ананың аты-жөні. Құрауыштар денгейі.
1 2 3 4 5 6 7
1.Алдабергенов А ж ж о ж ж ж
2. Алпыспаев Р. о о ж ж о
3. Аршоков В т т о т т
4.Алдабергенов Р. ж ж ж о о ж
5.Алпыспаев Н. т т о т т о
6.Ахмадиев Р. о о ж ж о ж
7Ақсақбаев Г. ж
8.Байимбетова С. т т о о т ж
9.Баймағамбетов Р. О
10.Ерғазина О. т о о ж т о
11.Дүйсеенбек К. О ж о о ж ж
12.Жаксылыкова Р. о о о ж ж ж
13.Маманбаева С. Т о т т о о
14.Тулегенов Д. ж ж ж о о ж
15.Талдыбергенов М. о ж ж о ж о
Сонымен қорытындылай келе жоғарыда ерекше мән берген отбасының
Отбасы- сапасы жоғарыдағыдай бірқатар өлшемдерді анықталатын, бала өмірі
Сонымен қорыта келгенде, мұндай күрделі міндетті жүзеге асыру
Зерттеу қорытындысы бойынша екі баланың отбасылық жағдайы төмен
Қорытынды
Менің Оқушы тұлғасын қалыптастырудағы ата ананың рөлі
Ұлы орыс педагогы Константин Дмитриевич Ушинский (1824-1870):
Рим ойшылы, Анэций Боэций (б.з.д. 524-480) : “Шәкірт
Отбасының адмгершілік бағыттылығында оның беделді мүшелерінің, әсіресе, ата
Демек, отбасылық тәрбиелік күш қуаты үш түрлі құрауыштардан:
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Атмамбетова Б. Балаларды семьяда адамгершілікке тәрбиелеудің кейбір
мәселелері
2. Ұзақбаева С. Тамыры терең тәрбие, 1995 жыл
3. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М., Педагогика, 2000 жыл.
4. Табылдиев А. , Қазақ этнопедагогикасы, Санатбаспасөзі, Алматы
5. Қалиұлы Арғазы, Қазақ энциклопедиясының теориялық негіздері, 1989
6. В.П.Груздев, Педагогика, 1997,.Москва
7. Журавлев В.М., Педагогика в системе наук о
8. Коджаспирова Г.М., Педагогика: Студенттерге арналған оқулық, М.,
9. Савин Н.В., Педагогика, окулык, 2001-Просвещение, 2001
10. Лында А.С., Педагогика, Высшая школа, 1973
11. А.Е.Дмитриева Педагогика, М., Просвещение, 1985
12. Лихачев Б.Т., Педагогика, 2003
13. Әбдіразақов Е. Адамгершілік, имандылық тәрбиесі. – Шымкент
14. Бержанов Қ., С.Мусин Педагогика тарихы, Мектеп,1984
15. Сейтқалиев К. Тәрбие теориясы, Алматы – 1989
16. Фролова Г. – Организация и методика клубной
17. Сабыров Т. Оқыту теориясының негіздері – Алматы,
18. Радченко И. НОТ учителя – М.,1992
19. Сабыров Т.С. Ақыл ой тәрбиесі 1992 жыл
20. Планирование вспитательной работы Методические рекомендации классным
руководителям
21. Сапаргалиев Г. Оқушыларға праволық тәрбие беру туралы.
22. Толеубеков А.Р. Адамгершілік тәрбиесінің негіздері. Алматы. 1991
23. Ұзақбаева С. Балаларға эстетикалық және экономикалық тәрбие
24. Сабақ беру тиімділігін арттыру Б.Сманов 1989 жыл
25. Поташкин М. Об анализе воспитательной работы. Народное
26. Әбиев Ж. С.Бабаев Педагогика, Алматы 2004 жыл
27. Н.В.Савин Педагогика Алматы 1983 жыл
28. Ильясова А. Класс жетекшісінің жүргізетін тәрбие жұмысының
29. Шешенханова М. Мектеп басқарудың демократиялық алғышарттары
30. Ушинский К. Адам – тәрбие нысанасы Таңдамалы
31. Сухомлинский В. Балаларға жүрек жылуы. Алматы
6

I-тарау. Отбасының қоғамда алатын орны мен рөлі ... ... ... ... ... 3
1.1 Отбасы – маңызды әлеуметтік институт
ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...3
1.2 Әлеуметтанушы ғалымдардың отбасы
институтын
қарастыруы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 6
II- тарау. Отбасыны зерттеуде теориялық
методикалық
әдіс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.8
2.1 Отбасы социологиясының пәні мен
2.2 Отбасы социологиясының зерттелу
әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
III – тарау Нарықтық қатынастар
жағдайындағы
отбасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
2
3.1.Отбасының әлеуметтік мәні және
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
3.2 Отбасылық қатынастарға нарық институтының әсер
3.3 Нарықтық қатынастар жағдайындағы әйел
3.4 Қазіргі жағдайдағы неке
қарым-қатынасының даму
3.5Қазіргі кезеңдегі нарық қатынасы
некелесу мен ажырасудың
IV-тарау. Отбасылық дағдарыстардың
табиғаты және
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... 38
4.1. Отбасылық дағдарыстар
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...38

4.2. Отбасылық дағдарыстардың жанұяда орын алуы мен
оның алдын алу
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..42
4.3. Отбасындағы некелік
қатынастар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..43
4.4. Ажырасу факторы және
себептері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..4 7
4.5. Ата-аналары ажырасқан балалардың
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...50
V-тарау. Мемлекеттік отбасы саясатының
мәні мен мазмұны.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
56
5.1. Отбасы саясатының принциптері мен
стратегиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ..56
5.2 Отбасы саясаты мен отбасы
тәрбиесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...58
5.3. Мемлекеттік отбасы саясатының
жүргізілуі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .62
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .66
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .74
I-тарау. Отбасының қоғамда алатын орны мен рөлі.
1.1.Отбасы – маңызды әлеуметтік институт ретінде.
Отбасы – адамдардың әлеуметтік қауымдастығының ең ежелгі формасы. Ол
Отбасы бұл туысқандыққа, неке және бала асырап алуға негізделіп,
Отбасы қоғам ұйымы болып табылады. Сондықтан оның қызмет етуіне
Отбасы жэүйесінің ең маңызды ерекшеліктерінің бірі ол бір мезгілде
Шағын әлеуметтік топ ретінде отбасы некеге, туысқандық немесе асырап
Социологияның негізін салушы О.Конт қоғамды зерттеу үшін, алдымен, отбасына
Отбасы социологиясы — отбасын әлеуметтік институт ретінде зерттейтін
социологиядағы
Отбасы сияқты әлеуметгік институттардың табысты қызмет етуін тарихтың
қозғаушы
Отбасының объекгивтік өзгеру процесі оның топ ретіңдегі сипаттамасымен
байланысты
болып келеді, соған сәйкес отбасының бір мүшесінің мінез-
қүлқы өзгерсе, ол басқалардың да мінездерінің өзгеруіне
әкеледі.Қандай да бір отбасы болмасын, ол біртұтас жөне жеке
болады, оның басқалармен байланысы белгілі бір дәрежеде
шектеулі болады;Отбасы - бейімделуші ұйым, ол өзін қоршаған әлеуметтік
масыз етеді. Отбасы жеке-дара институт ретінде — оның тұрмыстық
Неке — әйел мен еркек арасындағы табиғи қажеттілік, олардың,
болып келеді, соған сәйкес отбасының бір мүшесінің мінез-
қүлқы өзгерсе, ол басқалардың да мінездерінің өзгеруіне
әкеледі.Қандай да бір отбасы болмасын, ол біртұтас жөне жеке
болады, оның басқалармен байланысы белгілі бір дәрежеде
шектеулі болады;Отбасы - бейімделуші ұйым, ол өзін қоршаған әлеуметтік
масыз етеді. Отбасы жеке-дара институт ретінде — оның тұрмыстық
Неке — әйел мен еркек арасындағы табиғи қажеттілік, олардың,
1.2 Әлеуметтанушы ғалымдардың отбасы институтын қарастыруы.
Социологтардың отбасын бірнеше ондаған жылдар бойы зерттегеніне қарамастан,
Жалпы әлеуметтануда отбасы және отбасы қатынастары терең зерттелген
тақырып.Адамдар
II- тарау. Отбасыны зерттеуде теориялық методикалық әдіс.
2.1Отбасы социологиясының пәні мен объектісі
Зерттеуші отбасын әлеуметтік тұрғыдан зерттеу кезінде, ең алдымен,
отбасындағы
2.2. Отбасы социологиясының зерттелу әдістері
Отбасының жеке мүшелеріне байланысты мақсаты, міндеті, атқаратын қызметі,
отбасындағы
Отбасы мүшелерінің атқаратын рөлі тек қана өзара эмоциялық сезімдерімен
Отбасының функциясы, яғни атқаратын қызметі әруақытта оның тіршілік ету
Отбасының атқаратын қызметі қоғамның әлеуметгік-экономикалық іс-қызметімен
тығыз байланысты. Соңдықтан
III – тарау Нарықтық қатынастар жағдайындағы отбасы
3.1 Отбасының әлеуметтік мәні және
Отбасы мүшелерінің арасындағы барлық қатынастардың, атап айтқанда, рухани,
адамгершілік,
Отбасы құрылымы және оның іштей ұйымдастырылуы көптеген факторларға
Ерлі-зайыптыларды сұрыптау тұрғысынан қарағанда некелік эндогендік (яғни,
белгілі
Отбасының құрылымы деп олардың мүшелерінің өзара жиынтығын айтамыз.,
Отбасының туысқандық құрылымы, біріншіден жұбайлар мен балалар, екіншіден
балалары
Жұбайлардың өзара билік бөлісіне сәйкес отбасының 2 түрі бар:
Демократиялық
Дәстүрлі немесе авторитарлық
Бала санына байланысты 4 түрлі отбасы болады.
Көп балалы (3 бала одан көп);
Орташа (2 балалы);
Бір баласы бар;
Баласыз отбасылар
Отбасы әртүрлі басқа жағдайларға байланысты да топқа, түрге бөлінеді.
Отбасының өмір сүру сипатына қарай үш түрі болады:
1. Дәстүрлі отбасы. Бұл ерлі-зайптылардың, жалпы отбасының құндылығына
байланысты.
2. Ер мен әйел қатынасы кәсіби жетістікке, жеке
3. Жас отбасы, мұнда бос уақытты біргілікте, бөлек те
Отбасының түрлерiн некелiк, туысқандық, ата-аналық және т.б. сипаттары
бойынша
Отбасының қазiргi кезде негiзгi екi түрiн көрсетуге болады:
1. Нукелеарлы отбасы-әке шешесi және балалары, кейбiреулерi ержеткен және
2. Кеңейтiлген отбасы-бұл өзiне нукелеарлы отбасыны және көптеген
туысқандарын
Неке формасына байланысты отбасы келесiдей түрлерге бөлiнедi:
1. Моногамия - бiр неке дегендi бiлдiредi, бiр еркектiң
2. Полигамия-бұл көп неке дегендi бiлдiредi. Бұл неке формасында
- Полигиния - бiр еркектiң көп әйелмен некелесуi.
- Полиандрия- бiр әйелдiң көп еркекпен некелесуi.
3. Эндогамия - тек өз тобының адамымен некелесу.
4. Экзогамия-өз тобынан емес басқа топтың адамымен некелесу.
5. Топтық неке-бiрнеше еркекпен бiрнеше әйелдiң некелесуi.
Сонымен отбасының келесiдей түрлерiн көрсетуге болады:
Отбасы формалары:
Нукелеарлы
Кеңейтiлген
Неке түрлерiне байланысты
Моногамия
Полигиния
Полиандрия
Таңдалған партнерға байланысты
Экзогамия
Эндогамия
Тұратын жер таңдауларына байланысты
Патрилокальды-жаңадан үйленгендер күйеуiнiң әке-шешеСiнiң үйiнде тұрады.
Матрилокальды-жаңадан үйленгендер әйлiнiң әке-шешесiнiң үйiнде тұрады.
Неолокальды-әке-шешесiнен бөлек тұратын отбасылар.
Қазiргi кезде жастар қайсысының әке-шешесi үй-жаймен қамтамасыз ете алса
Билiк ету белгiсi бойынша
Патриархалды-отбасының басшысы еркек болып табылады.
Матриархальды-отбасыда әйел билiк етедi.
Эгалитарлық-екеуi тең билiкке ие болды, мәселе ситуациялық жағдайға
байланысты
Партнерлiк отбасы-екеуi бiрiгiп отбасы мәселесiн талқылап бiрге шешедi.
Егер
Жұбайлардың (немесе ата-аналарының) әлеуметтiк жағдайларына байланысты
Галиогендi-жұбайлар бiр қабаттан, бiр стратадан болады
Гетерогендi-жұбайлар әртүрлi қабаттарға страталарға, әлеуметтiк топтарға
кiредi
Отбасы мүшелерінің арасындағы барлық қатынастардың, атап айтқанда, рухани,
адамгершілік,
Отбасы құрылымы жөне оның іштей ұйымдастырылуы көптеген факторларға
байланысты.
Ерлі-зайыптыларды сұрыптау тұрғысынан қарағанда некелік эндогендік (яғни,
белгілі бір
Отбасындагы билік құрылымы демократиялық немесе авторитарлық деп екіге
бөлінеді.
Отбасының рөлдік (атқаратын қызметі) құрылымы деп, ондағы жеке мүшелердің
Отбасы идеологиясы деп, әрбір отбасыңда қалыптасқан белгілі бір қарым-
қатынастар
Отбасын құруда табысқа жету, отбасының ыдырауына жол бермеу —
Сырткы куштер: қоғамдық пікірдің қысымы, экономикалық жағдайлардың қысымы,
қоғамдық
Жеке бақытқа жетуде некедегі адамдардың бір-біріне толық
1.Некелік міндеттерді орындау, яғни балалардың болуы,
оларды өз елін сүйетін азаматы етіп тәрбиелеу, экономи-
калық табысқа жету, мүлік жинау. Неке өлшемі (критериі): беріктік,
3.2 Отбасылық қатынастарға нарық институтының әсер
Қазіргі кезде отбасы институты
Некеге тұру ер мен әйелдің жауапкершілігін арттыратыныи жоғарыда айттық.
Ал өндіріс құрал жабдықтарына жеке меншіктің пайда болуына байланысты
Мемлекет ана мен бала деңсаулығына, олардың әлеуметтік тұрмыстық жағдайына
Негізінде әйелдердің бала туу жасы 15-49 жастың аралығы деп
Жалпы халық санын табиғи өсім, яғни бала туу есебінен
Ұлан байтақ жерімізді өзіміз толық игеру үшін халқымыздың саны
Ол тапсырманы орындауға Үкімет құлық танытып, арнайы бағдарлама түзген
Халықтың санын арттырудағы ең ықпалды, ең тиімді әдіс халықтың
Бала тууына байланысты берілетін жәрдем ақы.
Бір жасқа дейінгі бала тәрбиелеуіне байланысты берілетін жәрдем ақы.
18 – ге дейінгі берілетін жәрдем ақылар.
Әрине ана мен балаға көрсетіліп отырған қолдау бірдей жемісін
Биылғы жылдың өзінде ана мен балаға жасала бастаған қамқорлық
Нарықтық қатынастар жағдайындағы әйел мен еркектің рөлі
Отбасының қарым-қатынасына, ерлер мен әйелдер арасындағы қарым-қатынастарға
нарық
Біз қазіргі отбасы өзімен өзі қайнап жатқан әлем екендігіне
Демек, бізге белгілі
Бүгінгі таңда қазіргі қоғамда отбасындағы маңызды өзгерістердің бірі жұмыс
Екіншіден, қазіргі шағын отбасы өмірге жеңіл бейімделіп, отбасылық және
Бірақ қоғамның ауқымды
Үлкен, әулетті отбасында, оның үстіне басқа туыстарымен байланыста болуы
Осының салдарынан белгілі бір моральдық реттеулер, нормалар болғанымен
біздің
Билікті социологтар үшін отбасы
Басқаша айтқанда түбегейлі экономикалық алға жылжудың әсеріне қарамастан,
отбасы
3.4. Қазіргі жағдайдағы неке және
Бұл тенденция ХХ ғасырда
Отбасы — адамның өте маңызды, өте жауапты жанұясы, себебі
адамға бақыт, толық мәнді тыныс-тіршілік әкелсді. Отбасы қоғамдық құрылым
Отбасылары қоғамдық басқа да институттар іспетті белгілі бір функциялар
халықтың ұдайы өсіп-өнуі, яғни дүниеге нәресте әкелу;
балаларды асырап, сақтау (экзистенциалды);
балаларды тәрбиелеу (әлеуметтендіру) жатады.
Бұл қызметтер қоғамның әр дәуірде өзгерістерге түсуіне қарамастан отбасының
Елдің әр аймақтары мен халықтың әрқилы топтары арасында дүниеге
Отбасының шаруашылық-экономикалық функциясы отбасылық қарым-қатынастардың
әр түрлі мәселелерін, нақты
Қорғау функциясына келетін болсақ, онда отбасы институты өз мүшелерін
Отбасылық өмір ережелері, олардың алғышарттары мен бастаулары, салт-
дәстүрлері әр
3.5. Қазіргі кезеңдегі нарық қатынасы
Қазақстан жастары үшін
Қазіргі қазақ жастарының
Саналы демографиялық көзқарас қалыптастыру
Қазірде отбасы салтын өзгертетін, оған мүмкіңдік туғызып, қайшылықтарын
шешетін
Социологтардың алдында тұрган қазіргі аса күрделі мәселелер — отбасының
V-тарау. Отбасылық дағдарыстардың табиғаты және мәні.
Отбасылық дағдарыстар түсінігі.
Қазіргі кезеңде көптеген отбасылар дағдарысқа ұшырап жатқаны жасырын емес.
Отбасы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
МӘДЕНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖӘНЕ ОТБАСЫ ТӘРБИЕСІ
Отбасы тәрбиесінің құралдары
Отбасы тәрбиесінің негізі
Отбасындағы адамгершілік тәрбиенің мазмұны
Бала тәрбиесінің негізі көзі отбасы
Бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеуде отбасының рөлі
Мәдени құндылықтар
Оқушылардың дене тәрбиесі жүйесі
Отбасы тәрбиесінің мазмұны
Ұрпақ тәрбиесі - қоғамның болашақ мұрагерлерін тәрбиелеу ісі
Пәндер