Жүректің өткізгіш жүйесі

I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім:
а) Өткізгіш жүйенің түйініндегі ( синустық) жасушалары.
б) Жүректің өткізгіш жүйесінің маңызы және оның ерекшеліктері.
в) Өткізгіш жүйесінде серпіндердің өткізілуі өзгерістерінен дамитын жүрек аритмиялары.
г) Жүрек.тамыр қызметінің функциялық көрсеткіштері
III. Қорытынды.
IY. Пайдаланылған әдебиеттер.

Жүрек - қалың жолақты еттен тұратын төрт қуысты, үлкендігі адамның жұдырығындай жұмыр ағза.
Қанды қозғалысқа келтіріп, қан тамырына айдайтын негізгі мүше.
Жүректің өткізгіштік жүйесіне жиырылғыш кардиомиоциттерге нерв импульсін қалыптастырып, өткізетін ет жасушалары тобы жатады. Бұл жүйенің құрамына жүрекше түйіні, жүрекше мен қарыншадағы түйін немесе Гис шоғыры және оның тармақтары немесе Пуркенье талшықтары жатады. Бұлар жиырылғыш кардиомиоциттерге нерв импульсін өткізіп, жүректің ритмін реттейді. Осы жүйенің әр бөліктерінде ет жасушаларының әр түрлі қатынастағы үш түрін ажыратады:үшінші түрі секреторлы жасушалары гормон бөліп жиырылғыш ет жасушаларының қызметіне, артериялық қан қысымына, су мен тұздың алмасуына,несептің бөлінуіне әсер етеді.

1) “Гистология” Под редакцией Ю.И. Афанасьева, Н.А.Юриной Москва Медицина 2002
2) “Балалар ауруларының пропедевтикасы” Балаш Түсіпқалиев Ақтөбе, 2002
3) “Гистология, цитология және эмбриология” Атлас. Р.Б.Абилдинова, Ж.О.Аяпова, Р.И. Юй Алматы 2006
4) “Гистология, цитология и эмбриология” Атлас. О.В.Волкова 1996
5) “Адам физиологиясы” Х.Қ. Сәтбаева, А.А.Өтепбергенова. Ж.Б. Нілдібаева Алматы, 2005
6) “Цитология, эмбриология және гистология” Ж.О.Аяпова. Алматы,2007

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:
I.
Кіріспе.
II.
Негізгі бөлім:
а) Өткізгіш жүйенің түйініндегі ( синустық) жасушалары.
б) Жүректің өткізгіш жүйесінің маңызы және оның ерекшеліктері.
в) Өткізгіш жүйесінде серпіндердің өткізілуі өзгерістерінен дамитын жүрек
аритмиялары.
г)
Жүрек-тамыр қызметінің функциялық көрсеткіштері
III.
Қорытынды.
IY.

Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе.

Жүрек - қалың жолақты еттен тұратын төрт қуысты, үлкендігі адамның
жұдырығындай жұмыр ағза.
Қанды қозғалысқа келтіріп, қан тамырына айдайтын негізгі мүше.
Жүректің өткізгіштік жүйесіне жиырылғыш кардиомиоциттерге нерв импульсін
қалыптастырып, өткізетін ет жасушалары тобы жатады. Бұл жүйені ң құрамына
жүрекше түйіні, жүрекше мен қарыншадағы түйін немесе Гис шо ғыры ж әне
оның тармақтары немесе Пуркенье талшықтары жатады. Б ұлар жиырыл ғыш
кардиомиоциттерге нерв импульсін өткізіп, жүректің ритмін реттейді. Осы
жүйенің әр бөліктерінде ет жасушаларының әр түрлі қатынастағы үш т үрін
ажыратады:үшінші түрі секреторлы жасушалары гормон б өліп жиырыл ғыш ет
жасушаларының қызметіне, артериялық қан қысымына, су мен тұздың
алмасуына,несептің бөлінуіне әсер етеді.

Өткізгіш жүйенің түйініндегі ( синустық) жасушалары.

Синустік түйінде импульстің қалыптасуы жүзеге асады.Түйінні ң ортасында өз
бетінше жиырыла алатын бірінші типті жасушалар- өткізгіш немесе Пейсмекер
жасушалары болады (Р-жасушалары). Бұл жасушалар к өпб ұрышты, диаметрі 8-10
мкм, аздаған миофибриллалары бар. Миофибриллалары сирек орналас қан,онда А
және І дискілері анық көрінбейді де, Т- жүйесі болмайды, біра қ кавеолалары
мен көпіршіктері бар. Пейсмекер жасушаларының цитоплазмасындағы бос Са
ионы синустық түйіндегі жасушалардың импульсті туғызып өздігінен
жиырылуына мүмкіндік туғызады. Бұған қажетті энергия гликолиз процесіне
алынады. Жасушалардың екінші типіне- аралық жасушалар тобы жатады, б ұлар
ұзынша
келген, жіпше
тәрізді
жасушалар. Параллель
орналас қан
миофибриллалары жақсы дамыған. Т-жүйесі бар, олар бір-бірімен қыстырма
дисклермен
байланысады. Бұлардың
ең
негізгі
қызметі- қоздуды
Ржасушаларынан
Гисс
шоғырының
жасушаларына, одан
жұмысшы
кардиомиоциттерге береді.Жасушалар үшінші түріне Пуркенье талшы қтарыны ң
жасушалары жатады. Бұл жасушалардың құрамында спираль тәрізді болып
келген ұзын миофибриллалары болады.Қызметі қозуды аралық жасушалардан
жүрек қарыншасының жұмысшы кардиомиоциттеріне береді. Бұл жасушаларды ң
диаметрі ірі (15 мкм), Т- жүйесі болмайды, ядросы эксцентрлі орналас қан. Ал
миофибриллалары өте жіңішке, көбінесе жасушалардың шетінде ретсіз орын
алған. Пуркенье жасушалары- ең ірі, гликогенге бай, Т- ж үйесі болмайтын
жасушалар. Бұлар
бір-бірімен
нексустар
мен
десмосомалар
ар қылы
байланысады.
Жүрек миокардында афферентті және эфферентті нерв талшы қтары өте
көп. Мұнда нерв пен кардиомиоциттер арсында синапс болмайды. Өткізгіш
жүйенің нерв талшықтары, жүрекке келетін нервтердің тітіркенуі ж үректі ң
(жиырылу) ритмінің өзгеруін туғызады.Бұл болса нерв жүйесіні ң ж үрек
қызметінде (ритмінде)шешуші рөлін көрсетеді де, өткізгіш ж үйесі ар қылы нерв
импульстері беріліп отырады.
Жүректің өткізгіш жүйесінің маңызы.

Жүрек түйңінің қабырғасы (1), (2), 3 – жүрек миокард,.
Миокардта ет талшықтарының екі түрі болады: жүрек етіні ң негізін құрайтын
миоциттер-арнайы емес белсенді тін. Алғашқы аталған миоциттер жиырылу ға
бейімделген, ал екінші аталған миоциттер ешқандай әсер етпесе де өздігінен
қозуға және қозу үрдісін өздері арқылы өткізуге бейімделген. Бейарналмалы

миоциттер саркоплазмаға бай, олардың миофибрилдері аз, бірақ өте қозғыш, ет
тінінің эмбриондық жасушаларына ұқсас. Жүректің өткізгіш жүйесі тап осы
миоциттерден құралады. Олар топталып әртүрлі түйіндер құрайды, оларды ң
шоғырлары
тарамдалып
жеке
жіпшелерге
айналады.

Жүректің өткізгіш
жүйесі екі түйіннен тұрады. Солардың бірі оң жүрекшенің қабырғасында,
жоғарғы қуыс венасы мен оң құлақша аралығында орналасқан синоатриалды қ
Кис-Флек түйіні, екіншісі- оң жүрекше мен оң қарынша аралығында,
жүрекшеаралық пердеге жақын орналасқан атривентрикулярлық Ашофф-Тавар
түйіні. Осы екі түйінді бір-бірімен және синоатриалдық түйінді сол
жүрекшемен жалғастыратын жіпшелер- Бахман талшықтары.Атриовенкулярлы қ
түйіннің төменгі жағында орналасқан, қарыншааралық пердеге қарай
жақындаған жерде Гис шоғыры басталады.Гис шоғыры қарыншааралы қ
перденің жоғарғы жағында
орналасады.Одан екі- оң және сол аяқшалар
шығады. Бұл аяқшалар қарыншааралық перденің ішкі бетін к өмкерген
эндокардтың астымен төмен қарай көтеріледі, жолшыбай осы арадағы еттерге,
оның ішінде емізікше еттерге бұтақ тәрізденіп жайылады да,жеке Пуркенье
талшықтарына айналады.
1)Жүрек
түйінінің
қақпашасы 2)Пуркенье
жасушалары 3)каллоген және эластин таошықтары
Пуркенье
талшықтары
жүректің
негізгі
миоциттеріне
жақындап
онымен
өзара
түйіседі.Сонымен
жүректің
өткізгіш
жүйесі
синоатриалдық түйіннен басталып жеке Пуркенье
талшықтарымен бітеді.
Жүректің өткізгіш жүйесі құрамындағы
бөліктердің қайсысына болмасын өздігінен қозатын
автоматиялық қасиеті тән болады.Бірақ олар бірдей емес, жүрек автоматиясында
айырмашылық- градиент болады.
1883 жылы а ғылшын ғалымы
В.Гаскелл жүректің өткізгіш жүйісіндегі бөлімдер синоатриалды қ т үйіннен
алыстаған сайын олардың автоматиялық дәрежесі төмендейді деген тұжырымға
келді.Бұл заң бойынша атривентрикулярлық түйін автоматиясы синоатриалды қ
түйін автоматиясынан төмен,Гис шоғырының автоматиясы бұдан да төмен,ал

Пуркенье талшықтарының автоматиясы бұдан да төмен.Бұлардың автоматиялық
дәрежесі
өздігінен
туатын
қозу
санына
байланысты

.
Жүрек түйінінің қабырғасымен Пуркень жасушалары(1).

Демек,с
иноатриалдық түйінде өздігінен туатын қозу саны өте көп.Бұл сан ж үрек
соғуының жиіігіне сәйкес келеді.Демек,жүрек соғуы осы түйінде туатын қозу

түйін олардың автоматиялық қасиетін басып, өздігінен қозуына жол
бермейді.Сондықтан бұлар тек синоатрилдық түйіннен шыққан қозуды өткізеді.
Синоатриалдық түйіннің атривентрикулярлық түйінге тигізетін әсерін
тоқтатып тастаса, соңғы аталған түйін өздігінен қозып, жүрек еті жиырыла
бастайды. Бірақ жүректің соғу жиілігі көп төмен болады.Сонымен ж үректі ң
автоматиялық қасиеті әсіресе синоатриалдық түйінде өте жоғары, жүрек етіні ң
жиырылуы осы түйіннің әсеріне байланысиы.Осыған орай бұл түйін жүректі ң
пейсмекері деп аталады.Сонда пейсмекер – жүрек соғуыны ң жетекшісі дегенге
келеді.
Синоатриалдық
түйіннің
автоматиялық
қасиеті
әр
түлікке
әртүрлі,мысалы,пілдің жүрегі минутына 25 рет,адам жүрегі-70-72,қоян жүрегі150,торғай жүрегі 600 рет соғады. Жүрек соғуы зат алмасу қарқынына қарай
өзгеріп отырады.Мәселен,торғайда зат алмасу деңгейі өте жоғары,сондықтан да
оның жүрегі өте жиі соғады.Демек,синоатриалдық түйінде туатын қозудың
саны-зат алмасу деңгейін сипаттайтын көрсеткіштердің бірі.
Өткізгіш жүйесінде серпіндердің өткізілуі өзгерістерінен дамитын жүрек
аритмиялары.Синустық-жүрекшелік торапта пайда болған электр серпіндері
жүректің төменгі бөліктеріне өткізгіш жүйесі арқылы өткізіледі де, оларда
қозу үрдісін туындатады.Бұл серпіндер жасуша мембраналарына әсер етіп, олар
арқылы иондардың алмасуын өзгертеді. Осының нәтижесінде әсер ету
потенциалы бір жасушадан екіншісіне, ары қарай к өрші жасушалар ға өткізіліп,
олардың деполяризациясы пайда болады. Осылай электр серпіндері ж үректі ң
өткізгіш жүйесінің жасушалары арқылы өткізіледі.
Жүректің өткізгіш жүйесінде электр серпіндері
өткізілуінің
бұзылыстары:
- кардиомиоциттерде әрекет ету потенциалының
өзгерістерімен;
- жүрек ет жасушаларының қозымдылығы мен
серпіндерді
өткізу
уақытының
өзгерістерімен,бөгеттер дамуымен;
өткізгіштіктің бір бағытта бұзылыстарымен және
қозу толқынының қайта оралуымен көрінеді.

Электр серпінінің синустық –жүрекшелік
тораптан
жүрекшелерге
өткізілуінің
бұзылыстарынан
жүрек
соғуының
сиреуі
байқалады,кейбір
жүрек
жиырылулары
болмайды.
Жүрекшелердің
қабырғалары
арқылы
өткізгіштің бөгеттері нәтижесінде оң және сол
жүрекшелердің
жиырылуы
бір
мезгілде
болмайды. ЭКГ-да Р-өркеші екі айырылып
көрінеді.
Атриовентрикулярлық бөгет кезінде
синустық –жүрекшелік торапта пайда болған
серпіндердің
жүрекшелерден
қарыншаларға
өтуі бұзылады. Бұл кезде серпіндердің өтуі
бұзылуы жартылай немесе толық болуы
мүмкін.Жартылай атривентрикулалық бөгеттің
үш
дәрежесін
ажыратады;
- I-дәрежесінде жүрекшелерден серпіндердің
жүрекше-қарынша
аралық торап
арқылы
қарыншаларға
өтуі
баяулайды.Сондықтан
қарыншалардың жиырылу жүрекшелер жиырылғаннан кейін біршама кешеуілдеп
болады.ЭКГ-да
жүрекшелердің
жиырылуына
Рөркеші,қарыншалардың
жиырылуына QRST кешені сәйкес келетіндіктен,Р-Q өркештеріні ң аралы ғы
ұзарады.Қалыпты
жағдайда
бұл
аралық
0,12-0,25 сек
болса,ол
атривентрикулалық бөгеттің I-дәрежесінде 0,20 сек астам біркелкі ұзарады
- II-дәрежесінде синустық-жүрекшелік торапта пайда болған серпіндерді ң
жүрекше-қарынша аралық торап арқылы қарыншаларға өтуі біртіндеп нашарлай
береді де, жүректің бірнеше жиырылуларынан кейін мүлде өтпей қалу ға
ұшырайды.Сол себептен ЭКГ-да Р-Q өркештерінің аралығы біртіндеп
ұзарып,жүректің бірнеше жиырылуларынан кейін
Р өркешінің артынан
қарыншалардың жиырылуы болмайды.Содан кейін жүрекшелердің серпінні ң
қарыншаларға
өткізілуі
қалпына
келеді де,біртіндеп
қайта
нашарлай
береді.Бірнеше жиырылулардан соң қарыншалар жүрекшелердің жиырылуына
тағы
жауап
қайтармайды.Осылай
жүрекше-қарынша
аралық
торапта
өткізгіштіктің өзгеруі белгілі заңдылықпен қайталана береді.Бұл оралымды
Венкебах-Самойлов оралымы немесе кезеңі деп атайды.
–IIIдәрежелі серпіндердің жүрекшелерден атривентрикулалық торап арқылы
қарыншаларға әрбір
екіншісі,үшіншісі
немесе
төртіншісі
ғана
өткізіледі.Сондықтан жүрекшенің 2,3,4 жиырылуларына қарыншалар бір
жиырылумен ғана ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.