Жартылай өткізгіштік құралдардың өрістегі өткізгіштері

1 Еркін зарядтар
2 Өткізгіштердің электр заряды

Егер денелерді зарядтасақ немесе электр өрісінде орналастырсақ немесе болар еді ?
Бұл сұраққа жауап беру үшін ең дұрысы-өткізгішті қарастыру. өйткені өткізгіштерде үлкен зарядтар бар.
Еркін зарядтар. Өткізгіштерге ең алдымен жанатын металдарда электр өрісінің әсерінен еркін қозғала алатын зарядталған бөлшектер болады. Осыған байланысты мұндай бөлшектердің зарядтары еркін зарядтар деп аталады.
Металдарда еркін заряды тасымалдаушылар электрондар болып табылады. Бейтарап атомдардан металл түзілгенде атомдар бір-бірімен өзара әсерлоесе бастайды. Осы өзара әсірлеудің нәтижесінде атомдарымен байланысты толық үзеді де, ол жалпы алғанда бүкіл өткізгіштің «меншігіне» айналады.
Соның нәтижесінде оң зарядталған иондар ортақтастырылған электрондардан түзілген теріс зарядталған «газбен» қоршаған болвп шығады. (76-сурет)
Еркін электрондар, сонымен қатар, газ молекулалары сияқты жылулық қозғалысқа қатысады және металл кесегінің бойымен қалаған бағытта орын ауыстыра алады.
Өткізгіш ішіндегі электростаттикалық өріс, өткізгіште еркін зарядтардың болуы, өткізгіш ішіндегі электростатикалық өрістің 0-ге тең болуына әкеп, соғады. Егер электр өрісінің кернеулігі нөлден өзгеше болса, онда өріс еркін зарядтарды реттелген қозғалысқа келтірер еді, яғни өткізгіште электр тоғы пайда болар еді. Өткізгіш ішінде электр өрісі жоқ деп пайымдау зарядталған өткізгіш үшін де және сыртқы электростатикалық өріске орналастырылған зарядталмаған өткізгіш үшін де бірдей дәрежеде дұрыс.