Қалаубек Тұрсынқұлов

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 82 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

І тарау

ҚАЛАУБЕК ТҰРСЫНҚҰЛОВТЫҢ ӨМІРІ МЕН ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ

ІІ тарау

ҚАЛАУБЕК ТҰРСЫНҚҰЛОВ-ДЕРКТІ ПРОЗА ШЕБЕРІ

ІІІ тарау

ҚАЛАУБЕК ТҰРСЫНҚҰЛОВ ЕҢБЕКТЕРІНДЕГІ ДОСТЫҚ ТАҚЫРЫБЫ

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Біз тәуелсіздіктің он төртінші жылында өмір кешіп отырмыз. Қалай десек те Қазақстанның бүгінгі тәуелсіздігі бізге өзінен-өзі көктен түсе қалған жоқ. Небір иір-қиыр тарих көштерінің, талай-талай ұрпақтар күрестерінің, армандарының өткен ХХ ғасырдың соңғы онжылдығында заңды жеміс беруінде тарихи әділеттіліктің көп мәні жатыр. Өмір мен қоғам, заман мен адам, тарих пен уақыт диалектикасының түптің түбінде сыйға тартар құдіреті мен қолға ұстатар сыйы осы болса керек!

Ешбір халық өз тарихынан ешқашан бас тарта алмайды. Өйткені күні кешегі социалистік дәуірдің де жалпыадамзаттық құнарлар мен қайнарлардан нәр алған, соны жүзеге асырған, талай ұрпақтар көкірегінде арман болып қалатын тарихи шындықтары мен тарихи жеңістерін, әрине, ешкім ешуақытта жоққа шығара алмайды.

Заман мен қоғамның терең тамырластығы оның әлеуметтік құрылысынан, идеологиялық мұраттары мен мақсаттарынан ұдайы нақты көрініс тауып жатады. Көркем әдебиет пен өнер соның негізгі бір тұрлаулы айнасы, рухани-әлеуметтік айнасы.

Жаңа заман мен жаңа қоғам да өз әдебиетін тудырмай тұра алмайды. Тәуелсіз Қазақстан да қазіргі өзінің жаңа әдебиеті мен жаңа өнерін дүниеге әкелу үстінде. Ал әдебиет, әрине, жаңа қоғам мен жаңа заманның, тәуелсіз мемлекеттің сөзін сөйлейтіні, соның сан алуан тынысын көркем түрде бедерлеп кейінгі ұрпаққа қалдыратыны мәлім. Заманалардың көш керуенінде небір қыруар көркемдік құндылықтарымыз да қоғам мен уақыттың сұранысына, талай-тілегіне сай сұрыпталудан, екшелуден өтеді. Өмір заңы да, өнер заңы да мұны жоққа шығармайды. Мәселен, күні кешегі кеңес заманындағы өскелең, әдебиетіміздің өзі де міне, бүгін тарих фактісіне, тарих шындығына, тарих ақиқатына айналып отыр.

Шынайы қаламнан туған шығармалар өзінің көркем шындығымен қоғам мен уақыт, заман мен адам талаптарына кезінде қандай зор қызмет етсе, кейінгі дәуірлерде де сол өткен күндердің әлеуметтік-рухани шежіресі ретінде сонау алыс жылдарды жақындату үшін жемісті түрде қызмет ете берді. Сондықтан шынайы да шыншыл, дәйекті суреттеген туындылардың барлығы біз үшін қымбат.

Кешегі кемелденген социолизмнің кемелденген әдебиетін тарих та, уақыт та, жаңа қоғам, сол көркем дүниелерді тарих тағылымы ретінде құрметтей де, бағалай да түседі. Сол шынайы әдебиеттің де гуманисттік қуаттарынан, көркемдік құдыретінен үлгі-өнеге алып, жаңа үрдіс, жаңа мазмұнмен байыта отырып, жаңа буынның әрі жаңа қоғамның рухани кәдесіне жарата береді.

Демек, қайсы бір дәуір болса да бұрынғы өткен кезеңдерде сол өз тұсының әбден ашым-айырық танылған биігінен зер салады. Бұл бүгінгінің сырын тереңірек танып-білу үшін қажет. Яғни, адамзат жасаған жақсылықтың бәрін игеру үшін де өткенді білу қажет. Бұдан туатын маңызды талап-тарихи деректі осы заман игілігі үшін, болашақ сәулеті үшін зерттеу керек десек, онда күні кеше ғана осындай туындылар берген қаламгерлеріміздің бірі-Қалаубек Тұрсынқұлов екендігі дау тудырмайды. Өйткені бұған белгілі жазушы әрі қоғам қайраткері Қалаубек Тұрсынқұловтың қырық жылға жуық шығармашылық жолы мен еңбектері нақты дәлел. Жазушының қазақ, өзбек, орыс, якут, татар, башқұрт, тәжік, украин және т. б. тілдерде шыққан кітаптары осы автордың өзіне ғана тән көркемдік әлемін құрайтыны, түзетіні анық. Сондықтан белгілі жазушы Қалаубек Тұрсынқұловтың шығармашылық тұлғасын нақты әрі толық көрсету барысында, оның еңбектерін деректі проза тұрғысынан қарастыруды осы дипломдық жұмысымның мақсаты еттім. Қаламгердің өзіне тән көркемдік әлемі байыпты қарастыру мен талдаудың объектісі бола алады деген пікірдеміз.

Диплом жұмысының өзектілігі. Деректі проза жанры өз дәуірінің қоғамдық, рухани қырларын суреттеумен қатар, іргелі тарихи тақырыптарды да игере отырып, ұлт өмірінің шежірелі болмысын танытып келеді. Деректі шығармалар халқымыздың өткен шежірелі күндерін тарихи тұрғыда зерделеп, бүгінгі уақыт ағысына, әсіресе, өткенді тану, ұлтымыздың өткен жолын бүгінгі ұрпаққа жеткізіп келеді. Осы тұста Қалаубек Тұрсынқұлов қаламына тән еңбектер деректілігімен, келешек күндерге қасиеттілігімен құнды болмақ. Жазушының деректі дүниелерін бүгінгімен сабақтастыра, тірілте зерттеу, деректілігіне көз жеткізу дипломдық жұмыстың өзектілігі болып табылмақ.

Елбасының осы жылдың 1-наурыз күні “Қазақстан әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы” атты халыққа арнаған кезекті Жолдауында негізгі басымдық ретінде білім саласына тоқтала отырып: “Бізге еліміздің экономикалық және қоғамның жаңару талаптарына жауап бере алатын қазіргі заманғы білім жүйесі қажет”-дейді. Яғни тәуелсіз елімізді әлемдегі дамыған елу елдің қатарына қосу үшін қарқынды еңбек етіп қана қоймай, оның сапасын арттыруға да үлес қосуымыздың қажеттігін ескертті.

Міне, осы талаптарды дипломдық жұмысымда басшылыққа алдым. Осы міндеттердің үдесінен шығу біздің ең басты парызымыз деп білемін.

Диплом жұмысының мақсаты мен міндеті. Қазақ деректі прозасының дамуы барысында Қалаубек Тұрсынқұлов шығармаларының әдеби құндылығын табу дипломдық жұмыстың басты мақсаты болып табылмақ. Жазушы еңбектерінің деректі прозаның жанрлық талаптарына сай екенін анықтау, тарихи шыншылдығына көз жеткізу, эстетикалық мәнін айқындау жұмыстың міндеті болмақ.

Диплом жұмысының нысаны. Қалаубек Тұрсынқұловтың әр жылдары жарық көрген еңбектерімен қоса, ол жөнінде жазылған О. Бөкеев, Қ. Ергөбек,

Қ. Найманбаев, Т. Рамбердиев, К. Сыздықов, Д. Исабеков, З. Серікқалиев, С. Жұмабектің мақалалары зерттеудің нысаны етіп алынды.

Зерттеу әдістері. Диплом жұмысын жазу барысында негізінен тарихи салыстырмалы талдау, жүйелілік, жинақтау, тұжырым жасау, хронотоп әдістері тиісінше пайдаланылды.

Теориялық және әдіснамалық негіздері. Диплом жұмысының теориялық және әдіснамалық негіздеріне ғалым, жазушылардың ғылыми және сыни ой-тұжырымдары, қағидалары мен көзқарастары алынды. Атап айтқанда, З. Қабдоловтың, Қ. Жұмалиевтің, Т. Жұртбайдың т. б. қазақ әдебиеттанушы ғалымдарының, сол сияқты Қ. Ергөбектің, З. Серікқалиевтің, С. Жұмабектің еңбектері.

Диплом жұмысының құрылысы. Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі үш тараудан және қорытындыдан тұрады. Соңында пайдаланылған әдебиеттер тізімі берілген.

І тарау

ҚАЛАУБЕК ТҰРСЫНҚҰЛОВТЫҢ ӨМІРІ МЕН

ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ.

Қалаубек Құдайбергенұлы Тұрсынқұл (Қалкен Шарболатұлы) 1935 жылдың 25 наурыз күні қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысының қазіргі Қазығұрт ауданындағы Шарболат ауылында колхозшының отбасында туған. Қаратас ауданындағы Ленин атындағы орта мектепте оқи жүріп, аудандық оқу бөлімінде статист, мектепте аға пионервожатый қызметтерін қоса атқарған. 1953-1957 жылдары Қызылорданың Н. В. Гоголь атындағы мемлекеттік педогогикалық институтында оқып, орыс тілі мен әдебиеті мұғалімі мамандығын алды. 1957-1959 жылдары өзі оқыған Ленин атындағы орта мектепке қайта оралып, мұғалім, оқу ісінің меңгерушісі қызметтерін атқарды.

1959-1961 жылдары Қазақстан ЛКСМ Қаратас аудандық комитетінің бірінші секретары, 1961-1962 жылдары Оңтүстік Қазақстан облыстық, 1962-1963 жылдары Оңтүстік Қазақстан өлкелік комсомол комитетінің секретары, 1963-1966 жылдары Шымкент облыстық комсомол комитетінің бірінші секретары, 1966-1969 жылдары Қазақстан ЛКСМ Орталық Комитетінің секретары қызметтерін атқарады. 1969-1972 жылдары Қазақ ССР Баспа, полиграфия және кітап саудасы істері жөніндегі Мемлекеттік комитеті председателінің орынбасары, 1972 жылдан Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының ұйымдастыру жұмыстары жөніндегі секретары.

Қалаубек Тұрсынқұл алғашқы шығармаларын елуінші жылдардың екінші жартысында жазды. Қалкен Шарболатұлы деген атпен “Кәпірзада” драмалық туындысы мен әңгіме, повестері мерзімді баспасөзде жарық көрді.

Қ. Тұрсынқұл аударма саласында да еңбек етіп келеді. Ол К. Яшен пъесаларымен қатар Рахмат Файзидің “Айналайын атыңнан” романын, Хамит Гулямның “Ташкенттіктер” романын, И. С. Тургенивтің “Бейбақ”, С. Даниловтың “Мангары” повестерін, Л. Н. Толстойдың әңгімелерін және басқа да туысқан республика жазушыларының шығармаларын қазақ тіліне аударды.

Жазушының жекелеген өз повестері орыс, украин, белорус, чех, өзбек, тәжік, якут, татар, башқұрт, армян және тағы басқа тілдерге аударылған.

Қ. Тұрсынқұл 1959 жылдан КПСС мүшесі. Шымкент облыстық, Алматы қалалық Советтерінің депутаты болып сайланды, Қазақстан Компартиясы ХІ съезінің делегаты болды. Жас жазушылардың Бүкілодақтық V кеңесіне делегат болып сайланды.

Екі “Құрмет белгісі” орденімен, “Еңбектегі ерлігі үшін” медалімен, Қазақ ССР Жоғары Советінің Құрмет Грамотасымен екі рет награтталған. Якут АССР-нің мәдениетіне еңбек сіңірген қайраткер.

Жазушы Қалаубек Құдайбергенұлы Тұрсынқұл әдеби қиял-армандарын, тырнақалды талпыныстарын 1950 жылдардың екінші жартысында жаза бастаған. Ол бұл кезде әлі студент, әлі жас маман. (1957-1959 жж) Жазушының ол тек мерзімдік басылымдарда жарық көрген туындыларының датасын ғана мегзеп отырған сияқты.

Ал арманшыл жүректің, бозбала жігіт шақтың алғашқы әректтері, әрине, ертерек болуы керек. Өйткені мерзімдік басылымдарда Қалкен Шарболатұлы деген әдеби псевдониммен, лақап атпен шыға білу едәуір біліктілік пен сенімділікті көрсеткен болар. Мұның өзі болашақ жазушыға бір жағынан қанат бітірсе, екінші жағынан әдеби сауаттылықты танытып, қажыр қосып, мүмкіндік те тудырады.

1950 жылдардың екінші жартысында болашақ қаламгер Қалаубек Тұрсынқұл-Қызылорда педогогикалық институтының филология факультетін орыс тілі мен әдебиеті бойынша бітіріп, өзінің туған мектебінде мұғалімдік етіп жүреді. Мектепте екі жыл мұғалім, оқу ісінің меңгерушісі болып жүрген жас маман 1959 жылы Қаратас аудандық комсомол комитетінің бірінші секретары болып сайланады.

Асылы, ұстаздық пен жастар ұйымының жетекшісі болу түптің түбінде тамырлас болғанмен, ішінара өзіндік ерекшеліктері, өзгешеліктері, қиындықтары мол болатын жауапты жұмыстар. Енді Қалаубек Тұрсынқұл жас коммунист әрі жастар жетекшісі ретінде аудан өмірімен, аудан комсомолдарының тіршілік-тынысымен, көкейкесті проблемаларымен тікелей қоян-қолтық араласуына тура келді. Жастар жетекшісінің қайраткерлік жолда өсуі енді осылайша жалғаса берді. Мұның бәрі қазіргі қоғам қайраткерінің алғашқы өсу баспалдақтары болса, кейіннен оқырмандарына ұсынатын болашақ көркем туындыларының өмірлік мазмұны да еді.

1962 жылы Оңтүстік Қазақстан облыстық қазақ драма театрында премъера болды. Сахнада Қалкен Шарболатұлының “Кәпірзада оқиғасы” атты екі бөлімді трагедияның алғашқы қойылымы болды.

Трагедиялық спектакль кезінде сахнада табыспен жүрді. Театр бұл қойылымды гастрольде де алып шықты.

Драматургия-әдебиеттің ең қиын жанры. Бұл салаға қаламы төселген, таланты қуатты деген авторлардың да жүрегі көп дауалай бермейді.

Нағыз әрі шынайы драматург болуы үшін театр мен сахналық қойылым мүддесіне сай әрқашан шығармашылық құрбандыққа саналы түрде бара білу шарт. Ал мұның өзі екінің бірінің қолынан келе бермейді. Сондықтан да драматургия өнері- шығармашылық азаптың азабы . . . қиынның қиыны . . .

Бұған “Кәпірзада оқиғасы” трагедиясы арқылы Қалаубек Тұрсынқұл өзі де автор ретінде мейлінше тез көзін жеткізді.

“Кәпірзада оқиғасы” атты екі бөлімді трагедия болашақ жазушы Қалаубек Тұрсынқұлға өзін-өзі іздеп табудың кілтін көрсеткендей болды. Аңызды өмірдің өзінен, өзінің замандастарының бойынан табу керектігін зайыр аңғартты. Ең бастысы, өзің мен өз замандастарыңның басынан кешкен өмірлік жайіттерге баса назар аударып, сол тұрғыда қалам тарту керек екендігін болашақ жазушы Қалаубек Тұрсынқұл жақсы түсінді.

Автордың әдебиеттегі ендігі қадамы қандай болмақ? Оны алдан білетін боламыз. Тек қана мақсат-белгілі жазушы Қалаубек Тұрсынқұлдың өмірбаянына сәйкес жүрсек жеткілікті.

Драматургияның өзіне қол еместігін мейлінше жақсы түсінген Қалаубек Тұрсынқұл, енді прозаға түбегейлі бет бұру қажеттігін анық білді. Қаламының қуаты бар екеніне нық сенім орнады. Қолы қалт еткенде әңгімелерін жазуға отырды. Жұмысбастылық еріксіз илеп алады. Мұнан соң ол Қазақстан ЛКСМ Орталық комитетінің әуелі бөлім меңгерушісі, кейіннен секретары (1966-1969 жж) қызметін атқарады. Солай бола тұра Қалаубек Тұрсынқұл қаламнан қол үзген жоқ. Ат басын түбі әдебиетке бұратынын ол сонау 1962 жылы -ақ анық сезінген. Тек соның соғылар сәтін күту ғана қалды . . .

1969 жылы жас қаламгер Қалаубек Тұрсынқұлдың “Алысқа тартқан жол” атты тұңғыш прозалық кітабы “Жазушы” баспасынан жарық көрді. Партия мен үкімет Қалаубек Тұрсынқұлдың іскер қабілетіне зор сенім көрсетіп, идеологиялық қызметінде жақсы абыройда жүрген оны тұңғыш прозалық кітабы шыққан соң, 1969 жылы Қазақ ССР Баспа, полиграфия және кітап саудасы істері жөніндегі Мемлекттік комитеті председателінің орынбасары қызметіне жібереді. Мұның өзі ол кезде отыз бес жастағы жігіт үшін үлкен сенім әрі үлкен жауапкершілік еді.

Сонымен, оқырман қалың қауым Қалаубек Тұрсынқұлдың “Алысқа тартқан жол” атты кітабымен жүздесті. Кітап тек сыншылар, жазушылар, әдебиетшілер үшін жазылмайды. Қалың оқырман қауым үшін жазылады. Қажет болып жатса әркім өзіне керегін іліп-теріп алар. Талғамда талас жоқ қой. Ұнатып жатса оқыр, ұнатпаса бір жерде шаң басып қалар. Бірақ мұның бәрін бәрібір уақыт өзі көрсете жатар. Сенім де осы. Мұрат та осы. Тек ұмтылысты тоқтатпау қажет. Отыз бес жаста прозаға келу кештік етпейді. Дегенмен енді қаламды өндірте түсу керек “Алысқа тартқан жол” тек кітаптың аты ғана емес. Яғни жазу керек, жазу керек тағы да жазу керек!

Басты мақсат өмірлік шындыққа, өмірлік ақиқатқа қызмет ету. Әрине, қаламмен қызмет ету. Шынайы қаламгерлік бақыт сонда қолға қонады. Мұндайда өзгенің емес, өзіңнің шындығыңды, ақиқатыңды жазып үлгірсең де жеткілікті. Тақырыпты алыстан іздеп жатудың қажеті шамалы екен. Мақсат атақ шығару емес, өзіңнің көрігеңнен жарып щыққан шындығыңды, ақиқатыңды қағаз бетіне түсіру, қағаз бетіне қалдыру. Соның шынайы сәулесінен өзіңнен басқа ешкім толық түсініп, толық сезініп көрмейтін ғажайып асқақ сезімге шомылу, пендешілік ғажайып бір рахатқа бөлену. Өзіңнің тағдырың жазылған, бұйырған қаламгерлік парызың мен міндетіңді, рухани мүмкіндігің мен бойыңа жинаған қазына-қорыңды мейлінше шыншыл жеткізе білуден, мейлінше сарқа ақтарудан асқан бақыт барма? Оның үстіне соны мейлінше адал, мейлінше нақты орындап шығу бақытынан асқан ләззат бола қояр ма екен?!

Сонымен, оқырман қауым Қалаубек Тұрсынқұлдың “Алысқа тартқан жол” атты прозалық кітабымен жүздесті. Жинақы “Арман азабы” атты бір повесть пен “Қайдасың, қайран Зүбіш?”, “Елеусіз қалған бір ерлік”, “Жұмақтың төте жолы”, “Сайтанның салқыны”, “Түлен түрткен Түзел”, “Алысқа тартқан жол” атты алты әңгіме еніпті.

“Алысқа тартқан жол” тұңғыш прозалық кітабы оның келешек шығармашылық жолын айқындап та бергендей болды. Жазушы Қалаубек Тұрсынқұлдың қаламгерлік эстетикасы-өзі нақты әрі терең білетін тақырыпты қаузаса ғана жеңіске жетеді екен. Бүкіл қаламгерлердің баршасына ортақ эстетикалық принципті жеке жазушының еншісі етіп те қарастыруға тиіспіз. Өйткені ғұмырлы да іргелі эстетикалық принциптер мен конондар әрқашан жекелеген қаламгерлердің қосқан үлесіне негізделеді. Әдебиеттің, көркемдіктің эстетикасына тән ұлы құдіреттер де осындай сипаттардан құралады.

Комсомол жастар жетекшісі болып жүргенде Қалаубек Тұрсынқұл өмір сабақтары мен өнеге тағлымдарынан көп үйренді. Бұған оның қызмет аясы итермелесін, мәжбүр етсін, еркімен ұмтылсын, белгілібір есептер мен ақпарлар үшін істесін, өмірдің сан алуан жайіттері, тіршіліктің небір түйіткілері мен түрткілері қозғау салғандықтан орындасын, әйтеуір, мұның бәрі бекерге кетпепті. Ал кейіннен келе-келе оң жемісін бергенде қаламгердің қуанышы өз алдына, оқырмандардың алғысы мен ризашылығы мүлде бөлек еді.

1960-1965 жылдар. Соғыстан кейінгі қалпына келтіру жұмыстарының біткеніне де біраз жылдар болған. Жаңа бесжылдықтардың ғаламат әлеуметтік қарқын алып, елдің еңсесін көтерткен жылдар. Ендігі бір мақсат жетіжылдық жоспарды орындау. Кешегі совет заманының бүгін тарихқа айналған беттері. Әлеуметтік белсенділіктің зор қарқынымен жүріп жатқан шағы. Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің жиырма жылдығын зор табыстармен қарсы алу науқанының қолға алына бастаған кезі. Ұлы Жеңістің осындай айтулы 20-жылдық мерекесіне орай бүкіл халықтық алуан-алуан бастамалар қолға алынды. Осындай әлеуметтік әрі рухани ірі шаралар партия мен комсомолдың, бүкіл совет халқының саяси зор өрлеу үстіндегі тарихи да ғажайып акцияларына айналды. Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің әуелде жиырма жылдығы, жиырма бес жылдағы, кейіннен отыз жылдығы, қырық жылдығы өз тұстарындағы небір ғажап мемориалдар мен небір тарихи ескерткіштерді, небір көркем шығармаларды, небір көркем полотноларды, небір көркем фильмдерді, небір деректі туындыларды, небір деректі фильмдерді, небір деректі спектакльдерді тудыруға зор қозғаушы күш болды. Қазақ әдебиетінде “Жоқ ұмытуға болмайды! ” 1965 жыл атты классикалық поэма дүниеге келді. Қазақстан Ленин комсомолының сыйлығына ие болған бұл шығарманы авторы - қазақтың ХХ ғасырдағы ұлы ақындарының бірі Жұмекен Нәжімеденов еді. Қалаубек Тұрсұнқұлға тетелес әрі бір жас кіші Жұмекен Нәжімеденовтың осы поэмасындағы өмірлік шындық барлық қазақ ауылына тән еді. Ақын бұған дастандық жолмен келді. Ал Қалаубек Тұрсынқұл болса, өзінің қаламына етене жақын тәсілмен-деректер шындығын қаз-қалпында беру жолымен келді.

Ұлы Отан соғысы жылдарының ызбарын да, ызғарын да, шер-шеменге толы азаптарын да автор жалаң аяқ жар кешіп жүріп көрген. Ол сонау болашақ шағында-ақ майданның тылдағы зобалаңына, трагедиясына түгелдей кәу болған. Жетімдік пен жесірліктің зарын, қайғы мен қасіреттің тақсіреттерін, кейбір эпизодын “Арман азабы” атты повесінде жазып та шықты. “Иә, сол ұлы жорық жолында, бауырластар елін жаудан азат етерде талай ағаларымыз от пен оқ кешіп жүрмеді ме. Сол от пен оқтан аман қайтып келгендері жеңіс үшін бізбен бірге қуанса, енді бір қатары қартая алмай, мәңгі жас болып жер жастанып қалған жоқ па? Олар өмірін біз үшін қиды ғой, біздің бақытымыз үшін алыспады ма жалмауыз жаумен. Солардың көпшілігінің ерлігі еліне белгісіз болып та қалды ғой. Соны неге паш етпеске жастарға. Білсін, естісін!

Осы бір ойды шет елге шыққанда мен әркез есімде ұстап жүретінмін. Жолдастырыммен бірге совет солдаттарының басына барып, ізет етіп, гул қоятынбыз. Солардың арасынан қазақстандықтарды да іздей жүретінбіз. Осы бір жайды қызметтес болған бірқатар жолдастар да білетін”. (“Алыста қалған ағалар”, 1970жыл, “Жазушы”) деген деректер қаламгердің бұл тақырыпқа келу жолының сонау 1960 жылдары басталғанын мегзеп отыр. Өйткені Қалаубек Тұрсынқұл 1959-1969 жылдар аралығында аттай он жыл бойы аудандық комсомол комитеті мен Республика комсомол комитетінде басшылық жетекшілік қызметтерде жүрген еді. Ол бұл жылдары, әрине, әртүрлі делегациялар құрамында талай шет елдерде болды ғой. Міне, сол жылдары қойын дәптерге тірнектеп түсірген деректер, әрқилы сұрау салулар, хат жазысып, хат алысулар, әралуан тарихи, әскери құжаттарға назар аударулар, өзара сырласулар күндердің күнінде өзінің тамаша жемісін берді емес пе?!

Осы тұста Қалдарбек Найманбаевтың “Қарымды қаламгер” атты мақаласына тоқталып кетсек.

“Қалаубек Тұрсынқұл әдебиетке кешеуілдеңкірлеп келген жазушы. Бірақ, сол жас кезінен-ақ оның әдебиет ауылына қайта-қайта көз салып, алаңдап жүргені анық. Көп жылдар комсомол қызметінде болғанда да оның әдебиетті бір сәт есінен шығармағаны анық. Сөйтіп жүріп, қолы кейде қалт еткенде көңіліндегі көп сырды қағазға түсіріп те қойғаны анық. Бірақ, онысын ешкімге көрсетпегені де анық. Жеті қат тереңдегі құпиядай сақтағаны анық.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.