Қиын балалардың ерекшеліктерін психологиялық және педагогикалық тұрғыдан анықтау

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

1. Кіріспе . . . 2

1 бөлім Қиын мінез-құлық түсінігі

1. 1 Қиын мінез-құлық түсінігі мен теріс мінез-құлықтың даму классификациясы, қиын мінез-құлықтың пайда болуына себепші негізгі факторлар . . . 6

1. 2 Қиын бала оқушылармен жұмыс жүргізуде басшылыққа алынатын негізгі нормативтік-құқықтық құжаттар . . . 13

2 бөлім Қиын мінез - құлықты бала ғылыми категория және педагогикалық-психологиялық зерттеу объектісі ретінде

2. 1 Қиын баланың ғылыми категория және педагогикалық-психологиялық зерттеу объектісі ретінде . . . 12

2. 2 Қиын мінез - құлықы бар балаларды қоғамдық ортаға бейімдеу жолдары . . . 22

Тұжырым . . . 25

Қорытынды . . . 27

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 29

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Жастардың арасындағы қиын бала бүкіл дүние жүзінде басты мәселелердің бірі болып отыр. Біздің дамушы елімізде де осы мәселе орын алуда. Ауытқушылық мінез-құлық жастарымыздың тәрбие, білім алуына кедергі болғандықтан осы мәселені қарастыру маңызды.

Жастардың ауытқитын мінез-құлыққа жасайтын социологиялық зерттеулердің маңызы қазіргі кезде өте зор, себебі, бір жағынан алғанда қоғамдық тәртіпті бұзушылардың ішінен жас ұрпақтың, әсіресе біздің қазіргі кездегі жастарымыздың үлесі мол, ол халықтың басқа да топтарының арасынан салыстырғанда, екінші жағынан алғанда, бағыттылықтың құрылуы (қажеттіліктердің, қызығушылықтардың, мотивтердің, бағалы құндылықтардың) осы жастық кезеңде өтеді. Осыдан барып жастардың девианттық мінез-құлықты бастан кешіруі жастардың ортасындағы негативті құбылыстардың болуымен байланысты болып келеді. Қоғамның өтпелі кезінде, қоғамдық өмірдің көптеген салалары дағдарыс жағдайында болғанда, әлеуметтік процестердің динамикасы асоциальдық және антисоциалдық сипатындағы-зорлау мен дүниеқорлық арқылы жасалатын қылмыстар, маскүнемдік, нашақорлық және таксикомания, жезөкшелік, аморализм сияқты мінез-құлық реакциясының өршуін туғызуы өзінен-өзі түсінікті. Мұндай құбылыстар жастар ортасында кең тараған.

Жұмыстың өзектілігі. Жастардың арасындағы қиын баланың көбеюі мен жастардың теріс қылықтарға баруы әр елдің басты мәселелерінің бірі. Өйткені, жас жеткіншектер ертеңгі еліміздің болашағы болғандықтан әр мемлекеттің осы мәселені басты орынға қоюы маңызды.

Қазіргі Қазақстан қоғамында жастардың көп бөлігі батыс елдеріне еліктеп отырғаны және сол батыс елдерінің жақсы жағын емес жаман жақтарын өз бойларына сіңіруі осындай теріс қылықтарды жасауға итермелеп отыр. Жастардың батыс елдеріне еліктеуіне де біздің қателіктеріміз бар, яғни бұқаралық ақпарат құралдары және тағыда басқа жастар көп еліктейтін жарнамалар арқылы өз бойына сіңіріп алады. Жас жеткіншектердің басқа елдерге еліктеуі мен еліміздегі басты құндылықтарды жоғалтуымыз, яғни салт-дәстүр мен мәдениетімізге балта шаппақ. Қазақстандағы жасы кәмілетке толмаған құқық бұзушылардың әлеуметтік жағдайы мынаны көрсетеді. Олардың жарты пайызының отбасында келіспеушіліктер мен жайсыз отбасылар болып отыр.

Қиын мінез-құлықтың күшеюунің маңызды факторларының біріне құқықтық нигилизм, заңға, құқық қорғау органдарына және оның өкілдеріне селсоқ қарау жатады.

Жастар - болашақтың іргесін қалайтын тұлғалар болғандықтан, жастардың әлеуметтенуіне жағдай мен мүмкіндіктер жасауымыз қажет. Жастар көптеген: социология, психология, педагогика, юриспруденция және тағы басқа ғылымдардың танымдық объектісіне айналып отыр. Олардың әрқайсысы жастарға қатысты өз пікірі мен көзқарастары бар. Жастармен жұмыс жасағанда әлеуметтік қызметкердің атқаратын қызметтері де маңызды.

Жастар кез-келген қоғамда үлкен немесе кіші деңгейде кемсітілетін топ болып табылады. Қазіргі кезде жасөспірімдерді, бозбалалар мен бойжеткендерді, жастарды қорғау проблемалары, жастар мен жасөспірімдерді қызметте және өнеркәсіп орындарында кемсіту мәселелері белгілі белгілі болып отыр. Халықтың белгілі-бір жасына байланысты бөлінетін тобына жататындықтан да жастар қазіргі таңда әлеуметтік жұмыстың негізіне айналып отыр.

Қоғамның өтпелі кезінде, қоғамдық өмірдің көтеген салалары дағдарыс жағдайында болғанда, әлеуметтік процестердің динамикасы асоциальдық және антисоциалдық сипатындағы - зорлау мен дүниеқорлық арқылы жасалатын қылмыстар, маскүнемдік, нашақорлық және таксикомания, жезөкшелік, аморализм сияқты мінез-құлық реакциясының өршуін туғызуы өзінен-өзі түсінікті. Мұндай теріс құбылыстар жастар ортасында кең таралған.
«Қиын бала ұғымына педагогикалық тұрғыдан сипаттама » тақырыбы жастар ортасында қарқын алып келе жатқан өзекті мәселелердің бірі. Бұл мәселе тек біздің елімізді ғана емес, сонымен қоса дүние жүзін алаңдатып отырған мәселелердің бірі деп білеміз. Теріс мінез-құлықты жастардың көбеюі мен дамуы мемлекеттің құлдырауына алып келеді. Жастардың арасында девианттық мінез-құлықтың алдын алу мақсатында көптеген шет ел мемлекеттері бірқатар жұмыстар атқаруда. Бұл тек мемлекеттімізде туындап жатқан мәселе емес, бүкіл дүниежүзіндегі басты мәселердің бірі. Мен сол себепті жастардың ортасындағы өзекті мәселе ретінде девианттық мінез-құлық деп есептеймін.

Жастардың ортасындағы қиын баланың алдын алу мен азайту мақсатында шет елдерде көптеген орталықтар мен бірлестіктер ашылған. Жапонияда теріс мінез-құлықты жастармен жұмыс жасайтын мыңға жуық бірлестік жұмыс жасайды екен. Бірлестіктер әртүрлі бағытта жұмыс жасап жатыр. Бүкіл елді алаңдатып отырған мәселе болып отырғандықтан, біз де осы мәселеге көңіл бөліп, шешу жолдарын қарастыруымыз қажет деп есептеймін.

Теріс мінез-құлықты көрсеткен жас жеткіншек өсе келе, басқа да заң жүзінде айыпталатын қылмыстарды жасауы мүмкін. Жасалынып жатқан жұмыстар да аз емес, сол жасалынып жатқан жұмыстарды жүйелендіру арқылы тағы да жастар арасында жаңа саясаттар мен жаңа ойлар керек.

Жұмыстың мақсаты - Қиын балалардың ерекшеліктерін психологиялық және педагогикалық тұрғыдан анықтау. Қиын мінез-құлықты жастармен әлеуметтік жұмыс жүргізу технологияларына талдау жасау және де қоғамдық бейімделу жолдарын айқындау.

Жұмыстың міндеттері:

-қиын бала түсінігі мен теріс мінез-құлық мәселесін теориялық-әдістемелік зерттеу негіздерін көрсету;

- жастардың арасында кеңінен таралған мәселелерді анықтау мен қиын бала өзекті мәселе ретінде көрсету;

- қиын баланың пайда болуына себепші негізгі факторларды көрсету мен әлеуметтенуді негізгі фактор ретінде қарастыру;
- Қазақстандағы жастардың ортасындағы қиын бала деңгейін анықтау;
- жастардың арасындағы қиын бала деңгейін азайту мақсатында жасалынып жатқан әрекеттерге талдау жасау;
- қиын жастармен әлеуметтік жұмыстың қалыптасқан технологияларын көрсету;

- теріс мінез-құлықты жастармен әлеуметтік жұмыс жасаудағы технологиялардың орнына жаңа әдістерді ұсыну;

1 бөлім Қиын мінез-құлық түсінігі

1. 1 Қиын бала түсінігі мен теріс мінез-құлықтың даму классификациясы. Қиын баланың пайда болуына себепші негізгі факторлар

Әлеуметтанудағы қиын бала тұжырымдамасын қалыптастырған француз әлеументтанушысы Эмиль Дюркгейм. Ол әлеуметтік девиацияны түсіндіру үшін аномия тұжырымдамасын ұсынды. «Аномия» термині француз тілінен аударғанда ұжымның, заңның болмауы. Ал, Роберт Мертон мінез-құлық ауытқушылығының себебін қоғамның мәдени мақсаттары мен оған жетудің әлеуметтік мақұлданған жолдарының арасындағы үйлеспеушілік деп түсіндіреді. Қиын бала сыртқы физикалық жағдайларына климаттық, геофизикалық, экологиялық факторларды енгіземіз. Мысалы, шу, геомагниттік, өзгеріс, таршылық, т. б жағдайлар үрей туғызып агрессивті және басқа да қажетсіз мінез-құлықтың көрінуінің бір себебі болады. Сонымен бірге, әлеуметтік орта әсерлері де өз ықпалын тигізеді:

қоғамдық үрдістер(әлеуметтік-экономикалық жағдай, мемлекеттік саясат, салт-дәстүр, бұқаралық ақпарат құралдары, т. б. ) ;
тұлға бар әлеуметтік топ мінездемесі(этикалық құрылым, әлеуметтік мәртебе, референтті топ, ) ;
микроәлеуметтік орта(отбасының өмір стилі және деңгейлері, отбасындағы өзарақарым-қатынас типі, отбасындағы тәрбие стилі, достар, басқа да маңызды адамдар) .

Девиация бірнеше түрден тұрады: девиантты, делинквентті және криминалды мінез-құлық.

Қиын бала- әлеуметтік нормалар мен ережелерге сәйкес келмейтін мінез-құлықты айтады. Ол ауытқыған мінез-құлықтың бір түрі. Кейбір әдебиеттерде бұл типті «антидисциплиналық» деп те атайды.

Қиын бала көрсеткіштеріне: агрессия, демонстрация, оқудан, еңбектен бет бұру, үйден кету, алкоголизм, наркомания, қоғамға жат қылықтар, жыныстық жат мінез-құлық, суицид т. б. жатады.

Делинквентті мінез-құлық. Ол заң бұзушылықпен ерекшелінеді. Оның мынадай типтері бар:

Агрессивті-зорлаушылық мінез-құлық. Бұл жеке тұлғаға көрсетілетін дөрекілік, төбелес, күйдіріп-жандыру сияқты жағымсыз іс-әрекеттерде көрініс береді.
Ашкөздік мінез-құлық(корыстное поведение) : майда ұрлықтар, қорқытып-үркіту, автокөлік ұрлау т. б. жалпы материалдық пайдакүнемдікке байланысты жат мінез-құлық.
Наша сату және тарату.

Криминалды мінез-құлық заң бұзушылық болып табылады. Балалар сот үкімі арқылы жасаған қылмысының ауырлығына байланысты жазаланады.

Девиацияның негативті формалары әлеуметтік патология болып табылады: алкоголизм, токсикомания, нашақорлық, жезөкшелік, суицид, заң бұзушылық және қылмыскерлік. Олар жалпы қоғамға, айналадағы адамдарға және ең бірінші өздеріне үлкен зиян келтіреді .

Девиацияны зерттеуші көптеген ғалымдар девиантты мінез-құлықтың пайда болу факторларын түрліше түсіндіреді. Біріншілері оларды екі үлкен топқа ішкі және сыртқы факторлар деп бөлсе, екіншілері оларды бөлмей:

жанұяда берекенің болмауы;
ата-ананың «ерекше» қамқарлығы;
тәрбие берудегі кемшіліктер;
өмірде кездесетін қиыншылықтар мен күйзелістерді жеңе алмау;
өмірлік дағдының болмауы, айналысындағы адамдармен, құрбыларымен жарасымды қатынасқа түсе алмауы;
сырттан келген қысымға төтеп бере алмау, өз бетінше шешім қабылдай алмау, сынаушылық ойды дамыта алмау;
психоактивті заттарды жиі пайдалануы;
агрессиялық жарнаманың ықпалды болуы;
мектептерде психологиялық көмек көрсету қызметінің нашар дамуы;
балалар мен жасөспірімдердің бос уақытының проблемалары

Үшіншілері оларды негізгі бес факторға бөліп қарастырады. Оларды жекеше қарастыратын болсақ:
1. Биологиялық факторлар - баланың әлеуметтік бейімделуіне кедергі жасайтын физиологиялық және анатомиялық жағымсыз ерекшеліктер. Оларға мыналар жатады:

ұрпақтан-ұрпаққа берілетін немесе ананың жүкті болғанда дұрыс тамақтанбауы, арақ-шарап, нашақорлы заттарды пайдалануы, темекі тартуы, ананың физикалық, психикалық т. б. сырқаттары себеп болатын генетикалық факторлар: ақыл-ой дамуының бұзылуы, есту, көру кемшіліктері, жүйке жүйесінің зақымдауынан пайда болған денедегі кемшіліктер.
психофизиологиялық факторлар: психофизиологиялық күш, дау-жанжал, келіспеушілік жағдайлар, адам организмдеріне кері әсер ететін, қоршаған ортаның химиялық құрамы, соматикалық, аллергиялық, токсикалық ауруларға душар ететін энергетикалық технологияның жаңа түрлері;
физиологиялық факторлар: сөйлеу дефекттері, адам бойындағы соматикалық кемшіліктер.

Бұлардың бәрі адамның қоршаған ортаға, жеке адамдарға деген жағымсыз қарым-қатынасын тудырады, ал балалар болса, өзіндік сезім мен танымдық деңгейіне байланысты, құрбы-құрдастары арасында, ұжымда еркін сезіне алмайды, қатынасы бұзылады.

2. Психологиялық факторлар . Бұған баладағы психопатологиялар мен мінездегі кейбір қасиеттердің басым болуы т. б. жатады. Бұл ауытқушылықтар жүйелік-психикалық ауруларда, психопатияда, неврастенияда т. б. көрінеді. Акцентуациялық сипаттағы мінезді балалар өте ашушаң, дөрекі болады. Оларға міндетті түрде әлеуметтік-медициналық реабилитация, сонымен қоса, арнайы ұйымдастырылған тәрбиелік жұмыстар жүргізу керек. Баланың әрбір даму сатысында, олардың психикалық қасиеттері, тұлғалық және мінездегі ерекшеліктері қалыптасып, дамып отырады. Бала даму барысында әлеуметтік ортаға бейімделуі немесе керісінше бейімделмей, жатсынып кетуі мүмкін. Егер, балаға ата-ананың жылуы, махаббаты, ықыласы жетіспесе, онда, ол ата-анасынан шеттеніп кетеді. Шеттену - невротикалық реакциялар, қоршаған ортамен қатынастың бұзылуы, сезімдік (эмоциалық) тепе-теңсіздік және суықтық, ашуланшақтық, психикалық аурулар және психологиялық патологиялар сияқты жағымсыз мінез-құлықтың пайда болуына жол ашады. Егер, балада адамгершілік құндылықтар қалыптаспаса, онда, ол пайдакүнемдік, қанағатсыздық, зорлаушылық, дөрекілік т. б. сияқты жағымсыз қасиеттерге бейім тұрады.
3. Әлеуметтік-педагогикалық факторлар . Олар мектептік, отбасылық, қоғамдық тәрбиедегі кемшіліктердің нәтижесінде, баланың оқудағы үлгермеушілігіне байланысты. Мұндай балалар көбінесе мектепке дайындығы жоқ, үйге берілген оқу тапсырмаларына және бағаларға парықсыз қарайтындар. Бұның бәрі баланың оқудағы бейімсіздігін көрсетеді. Оқушының оқудағы бейімсіздігінің (дезадаптация) қалыптасуы мынадай сатылардан өтеді:

оқудағы декомпенсация - баланың жалпы мектепке деген қызығушылығы жоғары, бірақ бір немесе бірнеше пәнді оқуда қиыншылықтарға тап болуынан;
мектептік бейімсіздік (дезадаптация) - бала сабаққа үлгермеуімен қатар, оның мінез-құлқы өзгеріп, мұғалімдермен, сыныптастарымен қарым-қатынасы бұзылып, сабақтан қалуы көбейеді немесе мектептен біртіндеп қол үзе бастайды;
әлеуметтік бейімсіздік - баланың оқуға, мектепке, ұжымға деген қызығушылығы жойылады, асоциалдық топтармен араласып, алкогольге, нашақорлыққа қызыға бастайды;
криминалдылық - кейбір отбасындағы әлеуметтік жағдайдың өте төмен болуы, балаларды да өз ортасындағы әлеуметтік теңсіздікке әкеледі, ал мектеп оқушысы, жасы жетпегендіктен жұмыс істей алмайды, содан барып олар қылмысты іс-әрекеттрмен айналыса бастайды.

Баланың психоәлеуметтік дамуындағы ауытқушылықтардың негізгі факторы - ата-ана. Баланың бойындағы асоциалды мінез-құлықты қалыптастыратын отбасы қатынасының бірнеше жағымсыз стилдері бар:

дисгармонды стиль- бір жағынан ата-ана баланың барлық тілектерін орындайды, үлкен қамқорлық жасайды, екінші жағынан конфликті жағдайларға баланы итермелейді;
тұрақсыз, конфликті стиль- толық емес отбасындағы, ажырасу кезіндегі, ата-ана мен балалар бөлек тұрған жағдайдағы тәлім-тәрбиелік кемшіліктерден туындайды;
асоциалды стиль- ата-ананың арақ ішуі, нашақор заттарды пайдалануы, криминалды іс-әрекет, аморальді өмір сүру жағдайы, отбасылық қаттыгездік, зорлаушылық жатады.

Балаға көрсетілген қатыгездік қатынасқа жататындар: қинаушылық, физикалық, эмоционалды, жыныстық зорлық-зомбылық. Қатыгездік үйде, далада, мектепте, балалар үйлерінде, ауруханада көрсетілуі мүмкін. Мұндай іс-әрекетке душар болған балалар қалыпты түрде даму көрмей, қоршаған ортаға бейімделе алмай қалады. Соның әсерінен, бала өзін жаман, керексізбін деп сезінеді. Баланың қаттыгездікке жауап беру түрі баланың жасына, тұлғалық ерекшелігіне, әлеуметтік тәжірибесіне байланысты. Психикалық реакциялардан басқа (қорқыныш, үрей, ұйқының бұзылуы, тәбеттің болмауы т. б. ) балалардың мінез-құлқы да өзгереді: агрессия жоғарылайды, төбелескіш, өзіне сенімсіз, ұялшақ, өзіне деген бағасы өте төмен болады. Зерттеулерге қарағанда, зорлық-зомбылықты көп көрген балалар өскенде зорлаушы рөлінде болуды қалайды.
4. Әлеуметтік-экономикалық факторлар . Әлеуметтің теңсіздігі, қоғамның кедей және бай болып бөлінуі, жұрттың кедейленуі, жұмыссыздық, инфляция, әлеуметтік кернеу, т. б.

5. Моралді-этикалық факторлар . Қазіргі қоғамның адамгершілік қасиеттерінің деңгейі төмен болуы, рухани құндылықтардың бұзылуы. Қиын балаларды түзету күрделі әрі қиын әрі ұзақ процесс. Оны іске асыруда көп шыдамдылық пен белсенділік қажет. Қазіргі, осы саладағы әлеуметтік, педагогикалық талаптар мен жүзеге асырылып жатқан тәжірибелер негізінде, бұл саладағы тәрбие міндеттерін жүзеге асыруда мынадай шарттарды орындау қажеттігі туады:

балаға ілтипатпен, ізгі тілектестікпен қарау;
оның жағымды қасиеттеріне сүйену;
оның адамгершілік күшіне, потенциалды мүмкіндіктеріне сену;
оқушыларды салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін жасалған жалпы білім беретін бағдарламаларды тиімді пайдалану;
салауатты өмір салтын қалыптастыруға, қауіпсіз тіршілік етуге бағытталған тәрбиелік бағдарламаларды ұштастыра пайдалану;
девиантты мінезге ие балалардың білім алуы мен бос уақытын пайдалы іс-әрекеттермен өткізу жолдарын қарастыратын жаңа кешенді бағдарламалар құру;

1. 2 Қиын бала оқушылармен жұмыс жүргізуде басшылыққа алынатын негізгі нормативтік-құқықтық құжаттар

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі

N319 Білім туралы Заңы.

Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 7 шілдедегі

N581 Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы Заңы.

Қазақстан Республикасы білім беру ұйымдарында 2006-2011 жж. арналған тәрбие берудің Кешенді бағдарламасы.
Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы N34 Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы Заңы.
Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 5 қазандағы

N176-XIII ЖҚТБ ауруының алдын алу туралы Заңы.

Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі

N591 Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы Заңы.

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы N155 Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы Кодексi.
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 шiлдедегі N16 Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексi.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 29 қарашадағы N1678 Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2006-2014 жылдарға арналған стратегиясын бекіту туралы Жарлығы.

Қиын баланың себебі, негізгі көзі неде? Бұл сұраққа әр қаладағы ғалымдар, соның ішінде социологтар мен заңгерлер басын қатырды.

Кеңестік тұжырымдамада таптық тамырдың мәнін ашуға басты назар аударылды: таптық қоғамда қылмыс қоғамдық қатынастардың өз құрылысынан туындап жатты. Таптық себептерге ерекше мән беру социализмде қылмыс жасауға арнайы себептер жоқ деген тұжырым жасауға итермеледі.

Идеологияның жалаң қағидаларын жеңе отырып, біздің ғалымдар аймақтық, жастық, кәсіптік, әлеуметтік-таптық т. б сияқты әр түрлі заңдылықтарды ашып берді. Бүгінде мәселені зерттеушілердің көпшілігі әлеуметтік бастама кез-келген саналы мінез-құлыққа басым болатынына, оның жеке тұлға құрылымындағы биологиялық элементтермен терең өріліп жатқанына келіседі.

Әлеуметтік терең қайшылықтар қылмыс, нашақорлық, маскүнемдік, жезөкшелік сияқты келеңсіз құбылыстарға әкелмеуі мүмкін емес. Мысалы, қылмыстың сондай әлеуметтік факторына кедейшілік жатады. БҰҰ-ың эксперттерінің 1998 жылғы есебіне қарағанда, планетада
миллиардтан астам өте кедейшілікте, 1, 3 миллиард адам суға жарымай, 1 миллиард адам тұрғын үйсіз, 880 миллион адам тиісті медициналық көмек ала алмай, сонша адам сауатсыз өмір сүріп жатыр. Африка мен Оңтүстік Азияның көптеген елдері кедейшіліктен шыға алмай отыр. Тұтынудағы
айырмашылық та өсіп келеді:ең бай деген елдерде тұратын халықтың 20 проценті ең кедей деген елдегі 20 процент халықпен салыстырғанда 16 есе көп.

Мысалы, Индияда халықтың 19 проценті жұмыссыз.
ТМД елдерінде қылмысқа нарықтық қатынастарға өтуі және бәсекелестік, инфляция, жұмыссыздық сияқты феномендердің көрінісі әсер етеді. Статистика 1996 жылдың аяғына қарай Қазақстандағы ресми тіркелген еңбекте жарамды халықтың деңгейін-4, 2 процент деп белгілейді, бірақ ресми емес мәліметтер еңбекке жарамды халықтың 10 процентін құрады.
Қылмыс жасаған он адамның жетеуі-жұмыссыздар.

Қазақстан нашамен жабдықтанушы елге айналды. Сондықтан Интерполдың мүшесі ретінде ерекше айып төлейді. ҚР мүшелік жарнаға үш бірлік төлейді. Әр бірлік 17 мың 100 швейцар франкі мен нашамен жабдықтаушы ел ретінде «қара» базарға тағы соманың 20 процентін төлейді.
Қазақстанның басқа мұндай айыпты Ауғанстан, Пәкістан, Колумбия, Венесуэла төлейді.

Ұзақ жылдар бойы нашақорлық біздің елемізде тек батыстық өмірге жататын құбылыс ретінде есептелді. Қазір нашақорлық құбылыс ретінде қалыптасқанын ешкім жоққа шығара алмайды және оның жеке адамдар мен бүтіндей қоғамға қаншалықты зардап әкелетінін түсінеді. Әлеуметтік зерттеулер нәтижелері нашақорлардың көп бөлігі белгілі бір дәрежеде өздеріне төнген қауіпті сезініп, өз құмарлығына сындарлы көзбен қарайтындығын көрсетті: сұралғандардың 12 проценті оның өлтіретін күшін сезінсе, 66, 5 проценті оған қарсы қарайды. Наша қолданғаннан ешқандай жамандық көрмеймін деп есептейтіндер, негізінен, гашишті жаңадан бастаушылар. Наша қабылдағаннан кейін болатын қозуды, көніл-күйдің көтерілуін тәжірибесіздіктен және надандықтан бұл зат өз денсаулығына игілікті әсер етті деп қабыдайды. Бірақ белгілі бір кезеңде денсаулығы мен психикасы бұзыла бастағанда, көптеген нашақорлар оны алда не күтіп тұрғанын саналы түрде сезіне бастағанымен, бұл әдеттен бас тартуға күші жетпейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.