Жастар саясаты және оларды әлеуметтік қорғау
1 Жастарымыз қалай өсіп келеді
2 Жастар департаменті
3 Өтпелі кезең ұраншылдықты тудырады
4 Жастардың және қоғамдых ұйымның қарым.қатынасы
2 Жастар департаменті
3 Өтпелі кезең ұраншылдықты тудырады
4 Жастардың және қоғамдых ұйымның қарым.қатынасы
Әрбір қоғамның, өрбір отбасьшың ертеңгі келбеті ондағы жастардың қалай өсіп? ержетуіне байланысты. Сондықтан, бүл мәселеге мән беру тұрмыстық-әлеуметтік көзқарас ғана емес, саяси салмағы бар үлкен міндеттердщ бірі деп атасақ, артық айтқандық емес. Кеше де солай болган, келешекте де солай бола береді Қазақ халқы да ежелден "ат тұяғын тай басар" жастарының жайына бей-жай қараған жоқ. Сондықтан да ата-баба мирас еткен намыстылық, имандылық, отанды сүю? ынтымақ пен бірлікті берік сақтау үрдісі әлсіреген жоқ, қайта жаңғырьш, одан әрі жажасын тауып отырды. Ата буынның үмітін бала буын ақтай білді Қысқасы, ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілді. Бүгінгі таңдағы жайлар мүлдем жауапты. Егемен елдің ертеңгі тағдыры, ең алдымен қазақты, барша Қазақстаңдықты тынымсыз ойландыруға тиіс.Оның басты өлшемі мынау: жастарымыз қалай өсіп келеді екен деген сауал. Олардың жан-дүниесінде қандай жасырулар бар? Не нәрсеге еліктейді, не нәрседен бой тартады? Ұлттық болмыстарға деген жанашырлықтары қандай? Міне, осы тектес сандаған сұрақтардың алдымызды кес-кестейтіні рас.
Жастардың мүмкіндігіне қарай, қоғамдағы больш жатқан оқиғаларды өзін оқшау ұстамағаны жақсы. Өйткені, олар - елдің келепіегі. Ата жолын жалғастыратын мұрагер. Бүгінгі аяқталмай жатқан істерді мөреге жеткізетін солар. Сол үшін де жастарға белсенділік, сергектік пен, кәсібилік өте керек. Және мұндай болу жастар табиғатына жарасатын мінез. "Егер біз лаулап жаыбасақ..." деген тіркес бар. Сол тіркестің мағынасы әлі өз күшінде. Онда жастарымыздың саяси өмірге араласып, қатысьш түруы міндетті емес пе?
Қолда бар дерекгерге қарап отырсақ, Қазақстан халқының басым бөлігі жастар дей аламыз. Ендеше, олар саясатта да шешуші рөл атқара алады. Себебі, жастар қоғамымыздың ең белсенді бөлігі. Барлық кезде осылай болған.
Комсомол сжяқты ұйым болмаса да жастар саясаттан тыс өмір сүре алмайды. Азаматтық ұстанымын білдірмей тұра алмайды. Мәселен, Елбасы саясатын қолдаған митингі "Отан", "Азаматтық" партиялармен бірге "Талапкер" жастар қозғалысы да ұйымдастыруға белсене қатысты. Олар оң өзгерістерді қолдады, өз жүректерінің талғамымен бәрін таразылаған. Отанымыздың вркендеп, ілгері басуы жастар үшін де керек.
Жастардың мүмкіндігіне қарай, қоғамдағы больш жатқан оқиғаларды өзін оқшау ұстамағаны жақсы. Өйткені, олар - елдің келепіегі. Ата жолын жалғастыратын мұрагер. Бүгінгі аяқталмай жатқан істерді мөреге жеткізетін солар. Сол үшін де жастарға белсенділік, сергектік пен, кәсібилік өте керек. Және мұндай болу жастар табиғатына жарасатын мінез. "Егер біз лаулап жаыбасақ..." деген тіркес бар. Сол тіркестің мағынасы әлі өз күшінде. Онда жастарымыздың саяси өмірге араласып, қатысьш түруы міндетті емес пе?
Қолда бар дерекгерге қарап отырсақ, Қазақстан халқының басым бөлігі жастар дей аламыз. Ендеше, олар саясатта да шешуші рөл атқара алады. Себебі, жастар қоғамымыздың ең белсенді бөлігі. Барлық кезде осылай болған.
Комсомол сжяқты ұйым болмаса да жастар саясаттан тыс өмір сүре алмайды. Азаматтық ұстанымын білдірмей тұра алмайды. Мәселен, Елбасы саясатын қолдаған митингі "Отан", "Азаматтық" партиялармен бірге "Талапкер" жастар қозғалысы да ұйымдастыруға белсене қатысты. Олар оң өзгерістерді қолдады, өз жүректерінің талғамымен бәрін таразылаған. Отанымыздың вркендеп, ілгері басуы жастар үшін де керек.
7. Абдирайымова Г. С. Социалъная работа с молодежью. Алматы, Қазақ университеті^ 2003.
2. Кдрабалаев Е. Жастар қүқышна - толық кепілдік. // Заман-Қазақстан, 2002, 22
ақпан.
3. "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы" Жоба. //
Егемен Қазақстан, 2002, 14 мамыр.
4. Жаңа ғасыр - жастардың қолында. // Астана Ақшамы, 2002, 27 шілде.
2. Кдрабалаев Е. Жастар қүқышна - толық кепілдік. // Заман-Қазақстан, 2002, 22
ақпан.
3. "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы" Жоба. //
Егемен Қазақстан, 2002, 14 мамыр.
4. Жаңа ғасыр - жастардың қолында. // Астана Ақшамы, 2002, 27 шілде.
ЖАСТАР САЯСАТЫ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ
Әрбір қоғамның, өрбір отбасьшың ертеңгі келбеті ондағы жастардың қалай
өсіп? ержетуіне байланысты. Сондықтан, бүл мәселеге мән беру тұрмыстық-
әлеуметтік көзқарас ғана емес, саяси салмағы бар үлкен міндеттердщ бірі деп
атасақ, артық айтқандық емес. Кеше де солай болган, келешекте де солай бола
береді Қазақ халқы да ежелден "ат тұяғын тай басар" жастарының жайына бей-
жай қараған жоқ. Сондықтан да ата-баба мирас еткен намыстылық, имандылық,
отанды сүю? ынтымақ пен бірлікті берік сақтау үрдісі әлсіреген жоқ, қайта
жаңғырьш, одан әрі жажасын тауып отырды. Ата буынның үмітін бала буын ақтай
білді Қысқасы, ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілді. Бүгінгі таңдағы жайлар
мүлдем жауапты. Егемен елдің ертеңгі тағдыры, ең алдымен қазақты, барша
Қазақстаңдықты тынымсыз ойландыруға тиіс.Оның басты өлшемі мынау:
жастарымыз қалай өсіп келеді екен деген сауал. Олардың жан-дүниесінде
қандай жасырулар бар? Не нәрсеге еліктейді, не нәрседен бой тартады? Ұлттық
болмыстарға деген жанашырлықтары қандай? Міне, осы тектес сандаған
сұрақтардың алдымызды кес-кестейтіні рас.
Жастардың мүмкіндігіне қарай, қоғамдағы больш жатқан оқиғаларды өзін оқшау
ұстамағаны жақсы. Өйткені, олар - елдің келепіегі. Ата жолын жалғастыратын
мұрагер. Бүгінгі аяқталмай жатқан істерді мөреге жеткізетін солар. Сол үшін
де жастарға белсенділік, сергектік пен, кәсібилік өте керек. Және мұндай
болу жастар табиғатына жарасатын мінез. "Егер біз лаулап жаыбасақ..." деген
тіркес бар. Сол тіркестің мағынасы әлі өз күшінде. Онда жастарымыздың саяси
өмірге араласып, қатысьш түруы міндетті емес пе?
Қолда бар дерекгерге қарап отырсақ, Қазақстан халқының басым бөлігі жастар
дей аламыз. Ендеше, олар саясатта да шешуші рөл атқара алады. Себебі,
жастар қоғамымыздың ең белсенді бөлігі. Барлық кезде осылай болған.
Комсомол сжяқты ұйым болмаса да жастар саясаттан тыс өмір сүре алмайды.
Азаматтық ұстанымын білдірмей тұра алмайды. Мәселен, Елбасы саясатын
қолдаған митингі "Отан", "Азаматтық" партиялармен бірге "Талапкер" жастар
қозғалысы да ұйымдастыруға белсене қатысты. Олар оң өзгерістерді қолдады,
өз жүректерінің талғамымен бәрін таразылаған. Отанымыздың вркендеп, ілгері
басуы жастар үшін де керек.
"Біз Елбасымен біргеміз!". Бұл тәубе ететін тәуелсіздігімізді алғаннан
кейінгі жылдарда ел жастары жиі қайталайтын жігерлі сөз. Жастар саясаты
саласындағы алғашқы құжаттардың бірі "Қазақ ССР-індегі мемлекеттік жастар
саясаты" Қазақ ССР заңы 1991 жылы бекітілген. Заң, жалпы, 5 тараудан, 25
баптан тұрады. Заңда көрсетілген басты бағыт Мемлекеттік жастар саясаты
республикасының мемлекеттік өкімет және басқару органдары арқылы жастарды
әлеуметтік жағынан дамыту мен олардың шығармашылық потенциалын мейлінше
толық іске асыру үшін әлеуметтік-экономикалық, саяси-праволық, ұйымдық
жағдайлар жасау. Ал, 1995 жьшы жаңа Азаматтық кодекс дүниеге келді. Алғаш
жаңа ұйым - Қазақстан жастарының конгресі қүрылды. Бұл өтпелі кезевде
қоғамдағы саяси процестерге үлкен ықпал ететін күшті механизм болар деген
үміт артып,
2001 жылы Ақтау қаласында Қазақстан жастарының I Конгресі өтті. Ал, жылы
Қазақстан жастарының II Конгресі Астанада жалғасын тапты.
Бүл салаға Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың назар аударуы - жастар саясатына
үлкен демеу бола алады. Мұны Елбасының конгресте сөйлеген сөзінен
байқауға болады:
"Біз өте шешуші, әрі жауапты кезеңде өмір сүріп отырмыз. Бүгінгі әлемде
экономикалық проблемалар, ұлтаралық соғыстар мен жанжалдар, халықаралық
терроризм деген қатерлер бар. Оған ғаламдық дертке айналған аштық,
жалаңаштық, кедейлікті қосыңцар. Бүкіләлемдік банк мәліметтеріне сүйенсек,
жер бетінде 1 млрд. 200 млн-ға жуық адам кемтарлықта, жоқшылықта өмір
сүреді екен. Міне, осындай теңсіздіктен, кедейліктен терроризм мен түрлі
жанжалдар туады. Дегенмен, осынау қауіп-қатерлерге қарамастан XXI ғасыр
жаңару, өсу, адамзаттық құндылықтардың салтанат құру ғасыры. Бұл сендердің
дәуірлерің! Прогресс қанша алға басқанымен қай кезде де адамзаттың негізгі
құндылықтары – мәдениет, ілім-білім, спорт, еңбек болып қалмақшы. Совдықтан
да біз ұлы тарихи миссияны орындаймыз. Жаңа мемлекет құрамыз. Ол ерікті,
демократиялық, дамыған, бейбітшілік сүйгіш елге айналу үшін сендер де ез
үлестерідді қосасыңдар!" (Жаңа ғасыр жастардың қолында. Астана Ақшамы,
2002, 27 иіілде). Әрине, осындай сөзден кейін басты назарды жастарға аудару
керек екеніне ешкім күмән келтірмесі анық. Қазіргі күігі Қазақстандағы
жастар саясаты саласындағы басты қүжатгар "Қазақстан Республикасының жастар
саясатының Тұжырымдамасы" бекітілді, Республикалық "Жастар" бағдарламасы
қабылданды, Жастар департаменті құрылды. Осы барлық шаруалардың басықасында
"Қазақстан болашағы үшін жастар қозғалысына мүше ұйымдар жүр. Олардың саны
1998 жылы онға жетпейтін, бүгінгі күні елуден абып отыр. Ал
республикамыздағы жастар ұйымдарының саны 150-ден асып жығынады.
Осы айтылып кеткен шаралардан кейін халқымыздың төрт миллионға жуық үлкен
әлеуметтік тобын құрайтын жастардың қоғамымыздағы алып отырған орны мен
олардың рөлін белгілейтін нормативтік құжаттың қабылдануы заңды құбылыс.
Бұл нормативтік құжат - бүгінгі күнге дейін көптеген жастар ұйымдары
талқьшаған ҚР Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министрлігі
дайындаған "ҚР Мемлекеттік жастар саясаты туралы" Заңның жобасы.
Бұл Заңнан не тосуға болады? Ашығын айту керек, бұл заң жастардың барлық
мәселесін шешіп тастай алмайды. "Мәселені шешпейтін болса, мұндай заңның
керегі не?"-деген сұрақ та туындауы мүмкін. Бұған беретін жауап:
жұмыссыздық, баспананың жоқтығы, жоғары білім алу жолдарының қиындауы,
қоғамда қылмыстың етек алуы, нашақорлық пен маскүнемдіктің қанат жаюы. Сол
себептен, бүл мәселелерді жастар үшін бөліп алып шешу мүмкін емес, қоғамның
ажырамас бөлігі ретінде қарау керек. Ал барлық мәселені ысырып қойып, тек
жастардың ғана мүддесіне назар аударайық деу үлкен қателік. Заң біздің
мемлекеттің өзінің жастарына деген бетбұрысын көрсетеді.
Тәуелсіздігіміздің онжылдығын абыроймен атап өттік. Енді әлеуметтік салаға
ден қою - күн тәртібінде тұрған басты мәселе. Өйткені жүргізіліп жатқан
реформалардың әрі қарай екпіндеуі осы реформаларды қолдайтын әлеуметтік
базаны кеңейтуге байланысты. Ал, реформаларды қолдайтындардың санын қалай
және кімдерді тартып көбейтуге болады? Әрине, жастарды. Заңның тағы бір
мәселеге назар аударуда қолбағысы, біздің қоғамда зейнеткерлердің,
мүгедектердің, өйелдердің өз құқықтарын қорғап, наразылық білдіруіне назар
аударылды. Бүгінгі күні жастарға "Екі қолың бар,екі аяғың сау. Сенің бізден
бірнөрсе күтуің қателік. Сен қалай да өз еліңнің патриоты болып, ештеңе
сұрама. Сенсіз де мәселелер бастан асып жатыр" деген сөздер жиі айтылады.
Бұл олардың өз елінен қашып, білімін және күш-жігерін басқа жерде сатуына
өкеліп соктырады. Оның үстіне жастар наразылық білдірмесе, мәселе жоқ деп
ойлау қате пікір. Жастардың наразылығы олардың маскүнемдік пен нашакорлықка
бет бұруына, жастардың арасында қылмыстық жолға түскендердің пайда болуына,
жас отбасылардың бала санын көбейтуден бас тартуына, реформаларға қарсы
күштердің айтқандарына ілесуіне. осы секілді көптеген теріс өрекеттерден
көрінеді.
Бүгінгі күнге дейін жүргізіліп келе жатқан саясаттьщ аландататын тағы бір
түсы: Қазақстан тәуелсіздігін алған кезде республика азаматыньщ орта жасы
24-25 жас болатын, ал бүгінгі күні 30-дан асып кетті. Бұл ел ағаларын да
аландататын жағдай. Өйткені мұндай қарқынмен енді 20-25 жылда
қазақстандықтардың орта жасы 55-тен асып кетеді. Сонда жұмысты кім істейді?
Кім бала туады? Кім қарулы күштерде қызмет етіп, Отанын қорғайды? Небәрі 4
тарауды құрайтын 18 бабы бар заң жобасының қоғам алдында тұрған мәселелерді
шепіуге үлкен үлес косатын кұжат екенін осыдан көруге болады.
Мінеи, жастар саясатын қолдайтын біраз құжаттарымыз бар? ал жастарымыздың
бүгінгі жайы қалай? Жастарымыз қалай өсіп келе жатыр?
Зерделеп қарасаңыз, бүгіндері жастарымыздың қамқарекеттерінде жаңа бір
үрдіс байқалады. Ол өздері өмір сүріп отырған коғамға, яки күнделікті
тұрмысына қанағаттанбағандықтан қайткен күнде де соны өзгертуге
тырысушылық. Осының жолында қандай әрекеттерге болсын олар әзір.
Қазақстандық қоғамдық түбегейлік қайта құрулар барлық өлеуметтік топтар,
соның ішінде жастардың да басына түскен бір тұтас жүйенің құлдырауымен
бірге жүреді. Бұл асу бір сәтте және барлық адамдар үшін бірдей болуы
мүмкін емес. Қазақстандық модернизмнің айқын айғағы тек қана жас әрі қуатты
"жаңа қазақтар" емес, сонымен бірге әлеуметтік жағдайы төмен адамдар, ал
олардың ішінде каншама жасөспірімдер, балалар мен жастар бар. Жастар
жұмыссыздар қатарын толықтыруда, жастар арасындағы қылмыстың көрсеткіштері
өсуде. Қазіргі таңда айтарлықтай сұранысқа ие болмай жатқан мамандықтың
көбейе түсуі жұмыссыздықтың өсуіне, жастардың бәсекелестігінің төмендеуіне,
қоғамда өз орнын таба алмауына әкеліп соктыруда. Жұмыссыздар ішінде бүгінде
жастар тобының алар орны өте үлкен.
Соңғы жылдар ішіндегі экономикалық реформаларды талдау жастар арасындағы
жұмыссыздықтың өсе түскендігін көрсетті. Сонымен бірге жастарды жұмысқа
орналастыру да төмендеп кеткен. Ресми жағынан алғанда, жас еңбек
ресурстарының саны айтарлықтай жоғары, бұл жұмыссыздардың өсе түскеңдігін
болжауға мүмкіндік береді. Мұнымен бірге белгіленген жұмыс орындарына
қабылдаудың қысқара түсуі жөне орта арнаулы оқу орындарына қабылдаудың
азайғандығы байқалады. Ендеше оқу орнын бітірушілердщ көішгілігі жұмыссыз
қалады деген сөз.
Жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсыныстың арасындағы айырмашьшық өсе түсуде.
Бүгінде жасөспірімдер мен қыздар ақысы төмен әрі біліктілігі төмен
жұмыстарға қызықпайды, соған қарамастан жоғары оқу орындарыньщ басым
көпішлігінің мамандар даярлау сапасы еңбек рыногінің талаптарына сай келмей
отыр.
Мүндай жағдайда жастар арасында әлеуметтік қорғансыздық сезімі өсе
түседі және олар өздерінің өмірлік деңгейін кез келген жолдармен көтеруге
ұмтылады. ; \
Нақты индустриалдық әлем, нарықтық заман тұрақсыздық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Әрбір қоғамның, өрбір отбасьшың ертеңгі келбеті ондағы жастардың қалай
өсіп? ержетуіне байланысты. Сондықтан, бүл мәселеге мән беру тұрмыстық-
әлеуметтік көзқарас ғана емес, саяси салмағы бар үлкен міндеттердщ бірі деп
атасақ, артық айтқандық емес. Кеше де солай болган, келешекте де солай бола
береді Қазақ халқы да ежелден "ат тұяғын тай басар" жастарының жайына бей-
жай қараған жоқ. Сондықтан да ата-баба мирас еткен намыстылық, имандылық,
отанды сүю? ынтымақ пен бірлікті берік сақтау үрдісі әлсіреген жоқ, қайта
жаңғырьш, одан әрі жажасын тауып отырды. Ата буынның үмітін бала буын ақтай
білді Қысқасы, ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілді. Бүгінгі таңдағы жайлар
мүлдем жауапты. Егемен елдің ертеңгі тағдыры, ең алдымен қазақты, барша
Қазақстаңдықты тынымсыз ойландыруға тиіс.Оның басты өлшемі мынау:
жастарымыз қалай өсіп келеді екен деген сауал. Олардың жан-дүниесінде
қандай жасырулар бар? Не нәрсеге еліктейді, не нәрседен бой тартады? Ұлттық
болмыстарға деген жанашырлықтары қандай? Міне, осы тектес сандаған
сұрақтардың алдымызды кес-кестейтіні рас.
Жастардың мүмкіндігіне қарай, қоғамдағы больш жатқан оқиғаларды өзін оқшау
ұстамағаны жақсы. Өйткені, олар - елдің келепіегі. Ата жолын жалғастыратын
мұрагер. Бүгінгі аяқталмай жатқан істерді мөреге жеткізетін солар. Сол үшін
де жастарға белсенділік, сергектік пен, кәсібилік өте керек. Және мұндай
болу жастар табиғатына жарасатын мінез. "Егер біз лаулап жаыбасақ..." деген
тіркес бар. Сол тіркестің мағынасы әлі өз күшінде. Онда жастарымыздың саяси
өмірге араласып, қатысьш түруы міндетті емес пе?
Қолда бар дерекгерге қарап отырсақ, Қазақстан халқының басым бөлігі жастар
дей аламыз. Ендеше, олар саясатта да шешуші рөл атқара алады. Себебі,
жастар қоғамымыздың ең белсенді бөлігі. Барлық кезде осылай болған.
Комсомол сжяқты ұйым болмаса да жастар саясаттан тыс өмір сүре алмайды.
Азаматтық ұстанымын білдірмей тұра алмайды. Мәселен, Елбасы саясатын
қолдаған митингі "Отан", "Азаматтық" партиялармен бірге "Талапкер" жастар
қозғалысы да ұйымдастыруға белсене қатысты. Олар оң өзгерістерді қолдады,
өз жүректерінің талғамымен бәрін таразылаған. Отанымыздың вркендеп, ілгері
басуы жастар үшін де керек.
"Біз Елбасымен біргеміз!". Бұл тәубе ететін тәуелсіздігімізді алғаннан
кейінгі жылдарда ел жастары жиі қайталайтын жігерлі сөз. Жастар саясаты
саласындағы алғашқы құжаттардың бірі "Қазақ ССР-індегі мемлекеттік жастар
саясаты" Қазақ ССР заңы 1991 жылы бекітілген. Заң, жалпы, 5 тараудан, 25
баптан тұрады. Заңда көрсетілген басты бағыт Мемлекеттік жастар саясаты
республикасының мемлекеттік өкімет және басқару органдары арқылы жастарды
әлеуметтік жағынан дамыту мен олардың шығармашылық потенциалын мейлінше
толық іске асыру үшін әлеуметтік-экономикалық, саяси-праволық, ұйымдық
жағдайлар жасау. Ал, 1995 жьшы жаңа Азаматтық кодекс дүниеге келді. Алғаш
жаңа ұйым - Қазақстан жастарының конгресі қүрылды. Бұл өтпелі кезевде
қоғамдағы саяси процестерге үлкен ықпал ететін күшті механизм болар деген
үміт артып,
2001 жылы Ақтау қаласында Қазақстан жастарының I Конгресі өтті. Ал, жылы
Қазақстан жастарының II Конгресі Астанада жалғасын тапты.
Бүл салаға Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың назар аударуы - жастар саясатына
үлкен демеу бола алады. Мұны Елбасының конгресте сөйлеген сөзінен
байқауға болады:
"Біз өте шешуші, әрі жауапты кезеңде өмір сүріп отырмыз. Бүгінгі әлемде
экономикалық проблемалар, ұлтаралық соғыстар мен жанжалдар, халықаралық
терроризм деген қатерлер бар. Оған ғаламдық дертке айналған аштық,
жалаңаштық, кедейлікті қосыңцар. Бүкіләлемдік банк мәліметтеріне сүйенсек,
жер бетінде 1 млрд. 200 млн-ға жуық адам кемтарлықта, жоқшылықта өмір
сүреді екен. Міне, осындай теңсіздіктен, кедейліктен терроризм мен түрлі
жанжалдар туады. Дегенмен, осынау қауіп-қатерлерге қарамастан XXI ғасыр
жаңару, өсу, адамзаттық құндылықтардың салтанат құру ғасыры. Бұл сендердің
дәуірлерің! Прогресс қанша алға басқанымен қай кезде де адамзаттың негізгі
құндылықтары – мәдениет, ілім-білім, спорт, еңбек болып қалмақшы. Совдықтан
да біз ұлы тарихи миссияны орындаймыз. Жаңа мемлекет құрамыз. Ол ерікті,
демократиялық, дамыған, бейбітшілік сүйгіш елге айналу үшін сендер де ез
үлестерідді қосасыңдар!" (Жаңа ғасыр жастардың қолында. Астана Ақшамы,
2002, 27 иіілде). Әрине, осындай сөзден кейін басты назарды жастарға аудару
керек екеніне ешкім күмән келтірмесі анық. Қазіргі күігі Қазақстандағы
жастар саясаты саласындағы басты қүжатгар "Қазақстан Республикасының жастар
саясатының Тұжырымдамасы" бекітілді, Республикалық "Жастар" бағдарламасы
қабылданды, Жастар департаменті құрылды. Осы барлық шаруалардың басықасында
"Қазақстан болашағы үшін жастар қозғалысына мүше ұйымдар жүр. Олардың саны
1998 жылы онға жетпейтін, бүгінгі күні елуден абып отыр. Ал
республикамыздағы жастар ұйымдарының саны 150-ден асып жығынады.
Осы айтылып кеткен шаралардан кейін халқымыздың төрт миллионға жуық үлкен
әлеуметтік тобын құрайтын жастардың қоғамымыздағы алып отырған орны мен
олардың рөлін белгілейтін нормативтік құжаттың қабылдануы заңды құбылыс.
Бұл нормативтік құжат - бүгінгі күнге дейін көптеген жастар ұйымдары
талқьшаған ҚР Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министрлігі
дайындаған "ҚР Мемлекеттік жастар саясаты туралы" Заңның жобасы.
Бұл Заңнан не тосуға болады? Ашығын айту керек, бұл заң жастардың барлық
мәселесін шешіп тастай алмайды. "Мәселені шешпейтін болса, мұндай заңның
керегі не?"-деген сұрақ та туындауы мүмкін. Бұған беретін жауап:
жұмыссыздық, баспананың жоқтығы, жоғары білім алу жолдарының қиындауы,
қоғамда қылмыстың етек алуы, нашақорлық пен маскүнемдіктің қанат жаюы. Сол
себептен, бүл мәселелерді жастар үшін бөліп алып шешу мүмкін емес, қоғамның
ажырамас бөлігі ретінде қарау керек. Ал барлық мәселені ысырып қойып, тек
жастардың ғана мүддесіне назар аударайық деу үлкен қателік. Заң біздің
мемлекеттің өзінің жастарына деген бетбұрысын көрсетеді.
Тәуелсіздігіміздің онжылдығын абыроймен атап өттік. Енді әлеуметтік салаға
ден қою - күн тәртібінде тұрған басты мәселе. Өйткені жүргізіліп жатқан
реформалардың әрі қарай екпіндеуі осы реформаларды қолдайтын әлеуметтік
базаны кеңейтуге байланысты. Ал, реформаларды қолдайтындардың санын қалай
және кімдерді тартып көбейтуге болады? Әрине, жастарды. Заңның тағы бір
мәселеге назар аударуда қолбағысы, біздің қоғамда зейнеткерлердің,
мүгедектердің, өйелдердің өз құқықтарын қорғап, наразылық білдіруіне назар
аударылды. Бүгінгі күні жастарға "Екі қолың бар,екі аяғың сау. Сенің бізден
бірнөрсе күтуің қателік. Сен қалай да өз еліңнің патриоты болып, ештеңе
сұрама. Сенсіз де мәселелер бастан асып жатыр" деген сөздер жиі айтылады.
Бұл олардың өз елінен қашып, білімін және күш-жігерін басқа жерде сатуына
өкеліп соктырады. Оның үстіне жастар наразылық білдірмесе, мәселе жоқ деп
ойлау қате пікір. Жастардың наразылығы олардың маскүнемдік пен нашакорлықка
бет бұруына, жастардың арасында қылмыстық жолға түскендердің пайда болуына,
жас отбасылардың бала санын көбейтуден бас тартуына, реформаларға қарсы
күштердің айтқандарына ілесуіне. осы секілді көптеген теріс өрекеттерден
көрінеді.
Бүгінгі күнге дейін жүргізіліп келе жатқан саясаттьщ аландататын тағы бір
түсы: Қазақстан тәуелсіздігін алған кезде республика азаматыньщ орта жасы
24-25 жас болатын, ал бүгінгі күні 30-дан асып кетті. Бұл ел ағаларын да
аландататын жағдай. Өйткені мұндай қарқынмен енді 20-25 жылда
қазақстандықтардың орта жасы 55-тен асып кетеді. Сонда жұмысты кім істейді?
Кім бала туады? Кім қарулы күштерде қызмет етіп, Отанын қорғайды? Небәрі 4
тарауды құрайтын 18 бабы бар заң жобасының қоғам алдында тұрған мәселелерді
шепіуге үлкен үлес косатын кұжат екенін осыдан көруге болады.
Мінеи, жастар саясатын қолдайтын біраз құжаттарымыз бар? ал жастарымыздың
бүгінгі жайы қалай? Жастарымыз қалай өсіп келе жатыр?
Зерделеп қарасаңыз, бүгіндері жастарымыздың қамқарекеттерінде жаңа бір
үрдіс байқалады. Ол өздері өмір сүріп отырған коғамға, яки күнделікті
тұрмысына қанағаттанбағандықтан қайткен күнде де соны өзгертуге
тырысушылық. Осының жолында қандай әрекеттерге болсын олар әзір.
Қазақстандық қоғамдық түбегейлік қайта құрулар барлық өлеуметтік топтар,
соның ішінде жастардың да басына түскен бір тұтас жүйенің құлдырауымен
бірге жүреді. Бұл асу бір сәтте және барлық адамдар үшін бірдей болуы
мүмкін емес. Қазақстандық модернизмнің айқын айғағы тек қана жас әрі қуатты
"жаңа қазақтар" емес, сонымен бірге әлеуметтік жағдайы төмен адамдар, ал
олардың ішінде каншама жасөспірімдер, балалар мен жастар бар. Жастар
жұмыссыздар қатарын толықтыруда, жастар арасындағы қылмыстың көрсеткіштері
өсуде. Қазіргі таңда айтарлықтай сұранысқа ие болмай жатқан мамандықтың
көбейе түсуі жұмыссыздықтың өсуіне, жастардың бәсекелестігінің төмендеуіне,
қоғамда өз орнын таба алмауына әкеліп соктыруда. Жұмыссыздар ішінде бүгінде
жастар тобының алар орны өте үлкен.
Соңғы жылдар ішіндегі экономикалық реформаларды талдау жастар арасындағы
жұмыссыздықтың өсе түскендігін көрсетті. Сонымен бірге жастарды жұмысқа
орналастыру да төмендеп кеткен. Ресми жағынан алғанда, жас еңбек
ресурстарының саны айтарлықтай жоғары, бұл жұмыссыздардың өсе түскеңдігін
болжауға мүмкіндік береді. Мұнымен бірге белгіленген жұмыс орындарына
қабылдаудың қысқара түсуі жөне орта арнаулы оқу орындарына қабылдаудың
азайғандығы байқалады. Ендеше оқу орнын бітірушілердщ көішгілігі жұмыссыз
қалады деген сөз.
Жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсыныстың арасындағы айырмашьшық өсе түсуде.
Бүгінде жасөспірімдер мен қыздар ақысы төмен әрі біліктілігі төмен
жұмыстарға қызықпайды, соған қарамастан жоғары оқу орындарыньщ басым
көпішлігінің мамандар даярлау сапасы еңбек рыногінің талаптарына сай келмей
отыр.
Мүндай жағдайда жастар арасында әлеуметтік қорғансыздық сезімі өсе
түседі және олар өздерінің өмірлік деңгейін кез келген жолдармен көтеруге
ұмтылады. ; \
Нақты индустриалдық әлем, нарықтық заман тұрақсыздық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz