Қазақстаның терреиториясындағы байлықтары

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

I. Кіріспе:

Қазақстаның терреиториясындағы байлықтары.

II. Негізгі бөлім.

Қазақстаның жер қыртысындағы Мұнай және Табиғи газдар.
Қазақстандағы Темір кендернің қоры.

3) Қорғасын - Мырыш (полиметал) кендері.

Қазақстандағы сирек металдар.

Қортынды.

Қазақстандағы Ас тұзының өндірілуі.

Пайдаланған әдебиеттер.

Қазақстан миниралдық ресустарға өте бай. Қазақстан дүнйе жүзінің 186 елінің ішінде вольфрвм, қорғасын және барийдің қоры бойынша бірінші оында, маргенец және молибден- үшінші, мыс-төртінші, уран- бесінші, алтын- алтыншы, темір кені - жетінші, қалайы мен никель- сегізінші, көмір мен табиғи газ- тоғызыншы, мұнай бойынша он үшінші орында. Қазақстан жерінде хромиттің әлемдік қорының үштен бір, уран мен марганецтің төрттен бір бөлігі, темір кенінің оннан бір бөлігі орналасқан. Қазақстан барланған тас көмір және қоңыр көмірдің қоры 200 млрд. тоннадан астам. Көмір басейіндеріне Қарағанды, Екібастұз, Майкөбен, Обаған, Жіліншік, Теңіз-Қорғалжын, Шу, Іле (Қалжат), Төменгі Іле (Оңтүстік Балқаш) және Орал-Каспий (Жайық-Жем) жатады.

Қазір Қазақстан көмірсулардың қоры бойынша дүнйе жүзіндегі ірі елдердің бірі болып табылады. Мұнайдың барланған қорының көлемі бойынша 12-орында, газ бен газды конденсат-15-ші, мұнай өндіру-23-орында. Қазақстаның үлесіне барланған әлемдік мұнай қорының 2%-ына дейін (Каспий шельфін қоспағанда) келеді. 200-ден астам мұнай мен газ кен орындарының өндірілетін қоры 2, 2млрд. тонна, конденсат- шамамен 700 млн. тоннаны құрайды. Еліміздің болжанып отырған мұнай ресустары шамамен 13 млрд. тонна.

Қазақстаның жер қыртысы мұнай және табиғи газдарға бай . Каспий маңы ойпаты. Каспий теңізінің жағалауын қоса алғанда мұнай қоры 7 млрд. тонна. Бұл мұнай өндірісін жыл айын 50-100 млн. тоннаға дейін көтеруге мүмкіндік береді. Қарашығанақ кен орнындағы табиғи газ қоры 1, 3 триллион куб метірді құрайды. Арал маңында да мұнай мен газдың үлкен қоры табылған. Алдын ала жасалған есептеулер бойынша мұнда 350млн. тонна мұнай мен 100млрд. куб мета газ бар. Мұнай мен газға қатысты Торғай, Шу-Сарысу, Зайсан-Алакөл провинцияларының болашағы зор. Қазақстандағы метал кен орындары барланған.

Темір кендерінің қоры 8 млрд. тоннадан астам. Оның 80% Торғай теміркен бассейнінде орналасқан. Басейннің ірі кен орындарына Соколов, Сарыбай, Қашар, Лисаков және Аят кен орындары жатады. Металлургиялық процесте темір кенінен басқа ванадий, алюминий оксиді, фосфаттық шлактар алынады. Олар минералдық тыңайтқыш ретінде пайдаланылады. Алатау темірмаргенец бассейнінде шамамен 500-дей кен орындары мен металл іздері табылған. Бассейндегі темір кендернің қоры 500млн. тонна және маргенцті кендер - 80млн. тоннаны құрайды. Ұлытаудағы Қарсақпай темір кен орындарында 500млн. тонна темір кені бар. Шағын теміркен орындары Кеңтөбеде (Қарағанды), Атнасарда (Көкшетау), Қаратаста (Жезқазған), Иірсуде (Оңтүстік Қазақстан) және т. б. жерлерде табылған.

Марганец кендері Атасу темірмаргкнец бассейнінен басқа Сарыарқада, Ұлытауда, Қаратауда, Маңғыстау мен Семейде анықталған. Хромит кендері негізінен Ақтөбеде табылған. Кемпірсай массивінде шамамен 30 кен орындары бар. Кенің ұзындығы 80 км, ені 0, 6-дан 30км-ге дейін созылып, қалыңдығы жүздеген метірге жетеді. Кендегі хром тотығының мөлшері 20-дан 60%-ға дейін. Бұл кен орнына дүнйе жүзінде тең келетін кен орны жоқ. Хромий кенін өндіру бойынша Қазақстан дүнйе жүзінде бірінші орынға шықты. Хромит кендері Қостанайдағы Жетіқарада, Құндыбайда. Аққарғада, Ақтауда, Семейде табылған. Ванадий кендері Қаратау мен Жабағылтауда табылған. Кендегі вандидің мөлшері шамамен 1% және молибден 0, 22%. Кенің сапасы жоғары емес. Ванадий бар кендер Шыңғыс тауларында. Бетпақдалада, Кіндіктаста, Теріскей Алатауы мен Жезқазған аймағында кездеседі. Титан кендері Қостанайда, Көкшетауда, Ақмола мен Ақтөбе обылыстарында барланған. Ұлытау Оңтүстік Алтайды және Жезқазған обылысындағы қоры белгілі. Қазақстан түсті, бағалы және сирек металдардың көптүрлілігімен, байлығымен сипатталады. Алюминий кендернің ішінде бокситер ерекше орын алады. Клешегі бар аудандарға Сарыарқаның батысы мен солтүстігі, Торғай ойпаты, Сырдария өзенінің бассейні. Каспий маңы және Арал маңы ойпаты. Амангелді, Обаған, Жоғарғы Тобыл, Теңіз, Таскөл және Шағын, Мұғалжар, Шымкент қаласының маңындағы кен орындарын атауға болады. Алюминий шикізатының бокситен басқа түрлері де барланған. Никель және кобальт кендері Ақтөбе, Қостанай, Жезқазған, Қарағанды, Павлодар, Семей және Жамбыл облыстарында таралған. Ақтөбедегі Кемпірсай бассейнінде никель кен орындарының 30-ның ішінен 14-і жұмыс істейді. Жоғары саналы никель кенінң үлен қоры Қостанай облысындағы Аққарға мен Ақтауда шоғырланған. Силикатты никель кендері Кемпірсай дан басқа Семей және Жезқазған обылыстарында ашылған. Олардан металлургиялық өңдеу барысында кобалтьт та алынады. Мыс кендері Қазақстаның көптеген территорияларында таралған. Кенді Алтай тауларынан бастап республикамыздың батыс шекараларын дейін мыс кендері барланған. Мыстың ірі кені орындары Сарарқада, Жетісу, Жоңғар Алатауында, Шыңғыс және Мұғалжар тауларында, Батыс Торғайда, Теңіз ойпаңында, Ақтөбе маңында, Маңғыстауда, Атбасар-Терісаққанда, Сәуір тауларында және т. б. орналасқан. Дүние жүзіне белгілі мыс кен орындары Қоңырат, Бозшакөл, Саяқ, Жыланды, Ақтоғай, Жазкент, Шйелісай және т. б. еліміздің ұлтық байлығы болып табылады. Мысты кендерден, сонымен қатар, қорғасын, цинк, молибден, күкірт және т. б. компоненттер алынады.

Қорғасын-мырыш (полиметалл) кендері Кенді Алтайда, Сарыарқада, Қаратау мен Жоңғар Алатауында таралған. Олардың негізінде ірі тау-кен байыту және металлургиялық кәсіпорындар Лениногорскіде, Зыряновскіде, Өскеменде, Текеліде, Шымкентте, Қарағайлыда, Кентауда және т. б. жұмыс істейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.