Ұлттық саясаттың ұстанымдары

Жоспар
Кіріспе

I. Негізгі ережелер
II. Тарихи кезең сабақтары
ІІІ. Ұлттық саясаттың ұстанымдары
IV. Ұлттық саясаттың мақсаты мен міндеттері
V. Ұлттық саясаттың негізгі бағыттары:
1. Саяси құқықтық салада
2. Сыртқы саясат саласында
3. Әлеуметтік.экономикалық салада
4. Тәрбие, білім беру және ғылым саласында
5. Ақпараттық салада
6. Тіл саласында
7. Дінаралық салада
VІ. Ұлттық саясатты іске асыру тетіктері
Қазақстан Республикасы ұлттық саясатының тұжырымдамасы

«Қазақстан Республикасы ұлттық саясатының тұжырымдамасы» (бұдан әрі қарай - Тұжырымдама) - бұл елімізді мекендеген барлық азаматтардың, олардың ұлттық, діни өзгешеліктеріне қарамастан, бірлікте, татулықта өмір сүріп, тәуелсіздікті сақтауға және нығайтуға, қоғамды демократияландыруға, әділеттілікті орнатуға үлес қосуын басты мұрат еткен негізгі құжат. «Қазақстан халқы ассамблеясы» әзірлеген, қоғамның басым бөлігі қабылдамаған «Ел бірлігі» доктринасымен қатар талқылауға ұсынылады.
Тұжырымдама ұлттық мемлекетті қалыптастыру әрі нығайту, содан соң азаматтық қоғамды құру бағытындағы негізгі ұстанымдар, өзекті мақсаттар мен міндеттердің жиынтығы болып табылады.
Бұл құжат Қазақстан Республикасының байырғы қазақ жерінде құрылғандығын, мемлекеттің байырғы тұрғындары және республиканың абсолютті басым бөлігін қазақтар құрайтындығын ескеріп, елде өмір сүретін өзге этникалық топтардың мемлекетқұрушы ұлттың төңірегіне топтасуының саяси, мәдени, рухани, экономикалық, т.б. негіздерін анықтауға бағытталған.
Тұжырымдама Қазақстан Республикасы Конституциясына, Қазақстан Республикасы заңдарына, дүниежүзілік құқық талаптарына негізделіп дайындалды.
Қазақстанның жаңа геосаяси, геоэкономикалық жағдайда алға ілгерілеуі, жаһандану кезеңінде ұлттық мемлекет ретінде ерекшеліктерін сақтай отырып, төлтумалық болмысын, әлемдік дамуда дара мемлекеттілігін қалыптастыруы, елдегі демократиялық үрдістерді тереңдету бағыттары осы тұжырымдаманы қабылдау қажеттігін күн тәртібіне қойды. Бұл әрі саяси және тарихи қажеттілік.
Тұжырымдама мемлекеттік бағдарламаларды, заңдық және басқа да нормативтік құқықтық актілерді дайындау үшін негіз болып табылады.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
I. Негізгі ережелер
II. Тарихи кезең сабақтары
ІІІ. Ұлттық саясаттың ұстанымдары
IV. Ұлттық саясаттың мақсаты мен міндеттері
V. Ұлттық саясаттың негізгі бағыттары:
1. Саяси құқықтық салада
2. Сыртқы саясат саласында
3. Әлеуметтік-экономикалық салада
4. Тәрбие, білім беру және ғылым саласында
5. Ақпараттық салада
6. Тіл саласында
7. Дінаралық салада
VІ. Ұлттық саясатты іске асыру тетіктері

Қазақстан Республикасы ұлттық саясатының тұжырымдамасы

Қазақстан Республикасы ұлттық саясатының тұжырымдамасы (бұдан әрі қарай -
Тұжырымдама) - бұл елімізді мекендеген барлық азаматтардың, олардың ұлттық,
діни өзгешеліктеріне қарамастан, бірлікте, татулықта өмір сүріп,
тәуелсіздікті сақтауға және нығайтуға, қоғамды демократияландыруға,
әділеттілікті орнатуға үлес қосуын басты мұрат еткен негізгі құжат.
Қазақстан халқы ассамблеясы әзірлеген, қоғамның басым бөлігі қабылдамаған
Ел бірлігі доктринасымен қатар талқылауға ұсынылады.
Тұжырымдама ұлттық мемлекетті қалыптастыру әрі нығайту, содан соң азаматтық
қоғамды құру бағытындағы негізгі ұстанымдар, өзекті мақсаттар мен
міндеттердің жиынтығы болып табылады.
Бұл құжат Қазақстан Республикасының байырғы қазақ жерінде құрылғандығын,
мемлекеттің байырғы тұрғындары және республиканың абсолютті басым бөлігін
қазақтар құрайтындығын ескеріп, елде өмір сүретін өзге этникалық топтардың
мемлекетқұрушы ұлттың төңірегіне топтасуының саяси, мәдени, рухани,
экономикалық, т.б. негіздерін анықтауға бағытталған.
Тұжырымдама Қазақстан Республикасы Конституциясына, Қазақстан Республикасы
заңдарына, дүниежүзілік құқық талаптарына негізделіп дайындалды.
Қазақстанның жаңа геосаяси, геоэкономикалық жағдайда алға ілгерілеуі,
жаһандану кезеңінде ұлттық мемлекет ретінде ерекшеліктерін сақтай отырып,
төлтумалық болмысын, әлемдік дамуда дара мемлекеттілігін қалыптастыруы,
елдегі демократиялық үрдістерді тереңдету бағыттары осы тұжырымдаманы
қабылдау қажеттігін күн тәртібіне қойды. Бұл әрі саяси және тарихи
қажеттілік.
Тұжырымдама мемлекеттік бағдарламаларды, заңдық және басқа да нормативтік
құқықтық актілерді дайындау үшін негіз болып табылады.

I. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

Қазақстан Республикасы қазақ халқының сан ғасырлық мемлекеттiгiнiң бiрден
бiр құқықтық-тарихи мұрагерi және саяси-мемлекеттiк құрылымының жалғасы
болып табылады.
Ұлттық, демократиялық, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет орнықтыруды
көздеген қазiргi Қазақстан Республикасы - мемлекетқұрушы қазақ ұлтының және
әртүрлi тарихи кезеңдерде келiп қоныстанған барша диаспоралар мен этникалық
топтардың тату, бейбiт өмiр сүрiп жатқан Отаны.
Қазақстан Республикасы өзiнiң бастапқы мемлекеттiк атауына - Қазақ
Республикасы атауына қайтадан ие болады. Ешбiр негiзсiз, жалтақтықпен
өзгертiлген қателiк түзетiледi де, Қазақ Республикасының Конституциясынан
бастап, барлық заңдардағы, халықаралық құжаттардағы қазiргi атау бұрынғыша
жаңартылады. Қазақ Республикасының азаматы болу - осы елдi мекендеген әрбiр
ақниеттi адамның мақтаныш сезiмiн туғызады. Мемлекетiмiздiң төл атауын
қалыпқа келтiру - халық талабы.
Халықаралық тәжірибеде мемлекетқұрушы ұлттың саны жалпы халық санының үштен
екi бөлiгiнен асса, ол моноұлтты мемлекет деп қабылданады. Қазақ ұлтының
саны осы межеден асты. Демек, Қазақ елi моноұлтты мемлекет деп қабылдануы
тиiс.

ІІ. Тарихи кезең сабақтары

Қазақ ұлты - кең байтақ Қазақ елiн ғасырлар бойы мекен еткен, оны түрлi
тарихи зорлық-зобалаңнан, басқыншылықтар мен шапқыншылықтардан қорғап, аман
сақтап қалған мемлекетқұрушы байырғы ұлт. Әр кезеңдегi тарихи оқиғаларға
байланысты қазiргi таңда Қазақ елiнде қазақ ұлтымен қатар өзге де этностық
топтар мен диаспоралар мекен етедi.
Үш ғасырға жуық тоқтаусыз жүргiзiлген ұлтсыздандыру саясаты қазақ ұлтының
тiлiне, дiнi мен дiлiне, мәдениетi мен салт-дәстүрiне, бiтiм-болмысына
қатер төндiрiп, ұлтты тығырыққа тiредi.
Ресей империясы мен кеңестік кезеңнің ұлттық саясаты халықтар құқығының
бұзылуы, тікелей геноцид, экологиялық апаттармен қатар жүргізілді. Билік
ұлттық құндылықтарды жоя отырып, қолдан утопиялық Кеңес ұлтын құруға
тырысты. Бейбітшілік пен келісім, негізінен, зорлықпен және жасанды
идеологиялық қысыммен орнатылды. Осының негізінде ұлттық проблемалар
шиеленісе түсіп, 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісіне алып келді. Айналып
келгенде Кеңес Одағының құрдымға кетуі - дәл осы ұлттық мәселелердің
түбегейлі шешілмеуінің нәтижесі болды.
Тәуелсіздіктен кейін мемлекет пен саяси институттардың қызметі өзгеріске
түсіп, экономикалық реформалар жүргізілгенмен этносаралық қатынастардың
дамуы бұрынғы күйінде қала берді. Өкінішке орай, Егемендік Декларациясы мен
Тәуелсіздік туралы заңның Ұлттық мемлекет құру туралы талаптары толық
деңгейде жүзеге асырылған жоқ. Отарлық саясаттың зардаптарын жоюға
бағытталған кешенді бағдарлама қабылданбады. Әлемдік үрдіске сай,
отарсыздану саясаты жүргізілуі тиіс еді. Экономикалық даму мен халықтың әл-
ауқатының өсуі ғасырлар бойы жинақталған өзекті мәселелерді өзінен өзі
шешеді деген ұғымның қате екендігін әлем елдерінің де, Қазақстанның да
тәжірибесі анық дәлелдеп отыр.
Ұлттық саясат әлі де этносаралық қарым-қатынастардың кеңестік
стереотиптерінен арыла алмай келеді. Қазақстанда ашық қақтығыстардың
жоқтығы қоғамда шешуін таппаған өткір қайшылықтардың бар екендігін жоққа
шығара алмайды.
Қазақстанда кеңестік заманда 70 жыл бойы, тәуелсіздік алғаннан кейін 20
жылға жуық мерзім ішінде орыс тілі іс жүзіндегі мемлекеттік тіл рөлін
атқарып келеді. 1989 жылы қабылданған "Тілдер туралы" заң қазақ тілінің
мүшкіл күйін жақсарта алмады.
Билік қоғамдағы этносаралық саясатпен тек Қазақстан халық ассамблеясы ғана
айналысуы керек деген ұғымды қалыптастыруға тырысып келеді. Бұл түсінік
мемлекеттік органдардың, қоғамдық ұйымдардың осы мәселедегі жауапкершілігін
төмендетеді. Ұлттық проблемаларды шешудің дұрыс жолы бұл мәселелерді мүлде
көтермеу деген ойлар да бой көрсетеді. Ұлт мәселелерін алға қою ұлттық
өзімшілдік деп те бағалануда. Ал проблемалардың шешілмей жинақтала беруі
болашақта қайшылықтар мен тартыстар тудырып, ұлттық мемлекетіміз бен
тұтастығымызға қауіп-қатер төндіреді.
Жоғары билiк тарапынан ұсынылған еуразиялық идея мен қазақстандық ұлт
саясаты - қазақ ұлты мен елдегі барлық этникалық топтардың келешегi, елдiң
тағдыры үшiн аса қауiптi бастама. Қазақстанда 140-тан астам ұлт пен
ұлыстың өкiлi тұрады деген жалған қағидаға сүйену де - түбегейлі қателiк.
Қазақ елiнде бiр ғана ұлт, яғни мемлекетқұрушы қазақ ұлты және басқа да
этностық топтар тiршiлiк етедi дегендi ашық айтатын мезгiл жеттi. Билiктiң
бастамасымен құрылып, ресми БАҚ-та кеңiнен жарнамаланған, бірақ ұлттық
мемлекет мүддесіне сәйкес келмейтін Қазақстан халқы ассамблеясы этносаралық
келiсiмдi қалыптастыруға, ұлттық проблемаларды реттеуге қауқарсыз екенiн
уақыттың өзi дәлелдедi. Қазақстанда қазақ халқының барлық ұлттық
құндылықтарына басымдық берілуі және жеделдете шешілуі тиіс. Мұндай саралап
жіктеу түрлі этникалық топтарға жататын адамдарды алалау, олардың жеке
азаматтық құқығын шектеу емес, бұл - әлемдік ұстаным.

IIІ. ҰЛТТЫҚ САЯСАТТЫҢ ҰСТАНЫМДАРЫ

Ұлттық саясаттың басты ұстанымы - ұлттық құндылықтар негiзiнде Қазақ елiнiң
экономикалық, саяси, рухани тәуелсiздiгiн, ел қауiпсiздiгiн қамтамасыз
етуге және жердiң бiртұтастығын мәңгi сақтауға, жер мен жер қойнауы
байлығын (Ұлттық байлығын) тек халық игiлiгiне жұмсап, жұртының әлеуметтiк
жағдайын үнемi жақсартып отыруға мемлекеттi мiндеттеу. Әркiмнiң азаматтық
құқығының мүлтiксiз сақталуын қамтамасыз етпейiнше, заң алдындағы бәрiне
бiрдей жауаптылық болмайынша ел ішінде дұрыс түсiнiстiк болмайды.
Қазақстан Республикасы жалпыға бірдей ортақ территория, бір ғана азаматтық,
жалпыға бірдей жоғары билік, жалпыға бірдей құқық жүйесі мен жалпыға бірдей
бір ғана мемлекеттік тіл негізінде дамитын болады.
Қазақ халқы қашанда қазақ жерінде өмір сүріп жатқан орыс, украин, өзбек,
қырғыз, түрікмен, неміс, әзірбайжан, ұйғыр, татар, тәжік, қарақалпақ, шешен
және басқа да этностық топтардың тіліне, дініне, мәдениеті мен әдет-
ғұрыптарына құрметпен және төзімділікпен қараған. Бүгінгі күні де өз елінде
басым көпшілікке айналған қазақ ұлты елдегі этносаралық және дінаралық
бірлікті сақтауды өзінің басты міндеті санайды. Мемлекет пен оның негізі
болып табылатын қазақ ұлты барлық азаматтардың конституциялық құқықтары мен
еркіндіктерінің қамтамасыз етілуінің кепілі болып табылады. Қазақ жерінде
тұрып жатқан этностық топтар мемлекеттің және біртұтас азаматтық
қауымдастықтың бөлігі болып табылады.
Мемлекеттік тілді білу - әрбір азаматтың міндеті. Мемлекеттің басты міндеті
азаматтарға мемлекеттік тілдің маңызын жан-жақты түсіндіре отырып, оның
қоғамдық өмірдің барлық саласында қолданылуына қажеттілік тудыру.
Осы ұстанымдарды іске асыру мақсатында алдағы жылдары мемлекет:
ұлттық саясатты құқықтық, экономикалық, әлеуметтік, мәдени және білім беру,
т.б. бағдарламаларымен тығыз байланыста кешенді түрде жүзеге асыруды;
нәсіліне, этникалық тобына, тіліне, діни сеніміне, сондай-ақ әлеуметтік
топтар мен қоғамдық бірлестіктерге қатыстылығына қарамастан адам және
азаматтың құқықтары мен бостандықтарының теңдігін қамтамасыз етуді;
ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге, біртұтас мемлекет пен қоғамды жікке
бөлуге, этносаралық және діни алауыздықты, өшпенділік пен араздықты
өршітуге бағытталған әрекеттерге қатаң тыйым салып, тосқауыл қоюды;
мемлекет пен қоғамның ақпараттық тәуелсіздігіне қол жеткізуді, еліміздің
өзіндік ақпараттық-мәдени кеңістігін құруды, өзге елдердің еліміздегі
қоғамдық пікірді қалыптастыруына жол бермеуді;
еліміздің басқа да түрік мемлекеттерімен бірдей болашақта латын әліпбиіне
көшу тұрғысындағы қоғамдық талқыларды жүргізіп, осыған қажетті
дайындықтарды жасауды;
этностық немесе діни ерекшеліктерге негізделген саяси партиялардың ел
тұтастығына қарсы жұмыс жасап, осы мақсатта шетелден қаржыланатын қоғамдық
және діни ұйымдардың жұмысына заң арқылы тыйым салуды;
Қазақстан халқы ассамблеясына берiлген қажетсiз әрi заңсыз өкiлеттiктердi
шектеу және оның жұмысының жалпыға бiрдей конституциялық ережелерге сай
болуын қамтамасыз ететiн тиiстi құжаттарды қабылдауды;
Қазақстан Республикасы шет мемлекеттерде тұратын қазақ диаспорасының
құқықтары мен мүдделерін қорғау, қазақ тілін, мәдениетін, ұлттық
дәстүрлерін сақтау мен дамытудағы істеріне қолдау көрсетуді қолға алады.

IV. ҰЛТТЫҚ САЯСАТТЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

Қазақстан Республикасының ұлттық саясатының басты мақсаты - байырғы қазақ
жерінде құрылған ұлттық мемлекетті сақтау және нығайту.
Осы мақсатта: барша азаматтарды қазақ ұлтының маңына топтастыру,
тәуелсіздігіміз бен егемендігіміздің баянды болуын қамтамасыз ету;
қазақ ұлтының тарихи жадын, тілін, ділін сақтау мен жан-жақты дамыту, оның
жаһандану заманындағы өзіндік ұлттық-мәдени ерекшелігін қалыптастыру және
әлемге паш ету;
елімізде тұрып жатқан барлық этностық топтардың өз тілі мен мәдениетінің
дамуына шек қоймай, олардың барлығының ортақ Отаны - Қазақстан
Республикасына адал қызмет етіп, оған деген сенімін арттыру қажет.
Бұл үшін мемлекет пен қоғам өздерінің ерік-жігерін төмендегі негізгі
міндеттерді атқару үшін жұмылдыруы керек:
Қазақстан Республикасы қоғамының негізгі ұлттық құндылықтарын қалыптастыру
және дамыту;
қазақ тілін шын мәніндегі мемлекеттік тіл деңгейіне жеткізіп, оны барша
Қазақстан азаматтарын біріктіретін факторға айналдыру;
этносаралық және дінаралық саладағы мемлекеттік органдар мен азаматтық
қоғам институттарының өзара тиімді және пәрменді қарым-қатынастарын
қамтамасыз ететін жүйені қалыптастыру.

V. ҰЛТТЫҚ САЯСАТТЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

1. Саяси-құқықтық салада:

Қазақстан Республикасы ұлттық, дербес, құқықтық мемлекет құруды мақсат
еткен ел ретінде саяси және құқықтық салаларда өзінің ұлттық саясатының
мынадай негізгі бағыттарын жүзеге асырады:
еліміздің барлық азаматтары мойындаған, негізінде өздерінің ортақ қазақ
мемлекеттігіне қатыстылығын терең сезінетін ұлттық құндылықтар жүйесін
қалыптастыру;
ел азаматтарының тарихи жадын және ұлттық, мемлекетшілдік санасын
қалыптастыру үшін тарихи ақтаңдақтарға, әсіресе Ресей отарлауы, 1920-1940
жылдардағы ашаршылық, 1920-1950 жылдардағы саяси қуғын-сүргіндер мен
Қазақстанға басқа ұлт өкілдерін зорлап депортациялау, ұлт-азаттық
қозғалыстар мен ұйымдарға және 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісіне саяси және
заңдық баға беру, ортақ тарихпен тәрбиелеу мақсатында арнайы мемлекеттік
мұражайлар мен ескерткіштер ашу;
Қазақстанда ұлттық құндылықтарды қалыптастыру, отаршылдық зардаптарынан,
рухани бодандықтан арылу жұмыстарын пәрменділікпен жүргізу;
мемлекетіміздің негізін қалаған, ұлтымыздың тәуелсіздігі үшін аянбай
күрескен тарихи тұлғалардың аттарын мәңгілік қалдыру бағытында ұлттық және
аймақтық бағдарламалар қабылдау, саяси-идеологиялық мақсатпен орнатылған,
қазақ тарихына қатысы жоқ ескерткіштер мен атауларды өзгерту;
мемлекеттің тұрақтылығы мен ұлт бірлігін қамтамасыз ету үшін сыбайлас
жемқорлықтың салдарымен емес, себептерімен бүкілхалықтық күрес жүргізу;
елiмiздегi сот және құқыққорғау жүйелерiн реформалау, оларды мемлекет
басшысына тәуелдiлiктен құтқару, шынайы дербестiгiн орнықтыру;
елдегі этносаралық қатынастарды реттейтін заңнамаларды осы тұжырымдамаға
сәйкестендіру;
елді мекендер мен жердің тарихи атауларын қайтару жұмысының тиянақты
жүргізілуі үшін ономастика салаларында кешенді республикалық және аймақтық
бағдарламалар қабылдау, оны мемлекеттің ұлттық мүддесі тұрғысынан
республикалық деңгейде шешу;
қоғамдағы демократиялық институттарды дамыту, оның ішінде саяси
партиялардың рөлін арттыру, оларды этносаралық және дінаралық мәселелерді
шешуге қатыстыру, этностық топтардың өкілдерімен тығыз жұмыс жасау.

2. Сыртқы саясат саласында:

Қазақстан Республикасының бұл саладағы басты міндеті - оның тәуелсіздігі
мен егемендігін, қауіпсіздігі мен жерінің біртұтастығын нығайту.
Сыртқы саясат бойынша аймақтық әскери одақтарға, басқадай топтық ұйымдарға
кіру мәселесін тек барша халықтың ұйғарымымен жүзеге асыру көзделеді.
Халықаралық интеграция саясаты еліміздің тәуелсіздігіне еш нұқсан
келтірмейтіндей ұтымдылықпен жүргізілуі тиіс. Осы кезге дейін жасалған
мемлекетаралық келісім-шарттар ұлттық мүдде тұрғысынан қайта қаралуы қажет.
Осы Тұжырымдамада көрсетілген мәселелерді негізге ала отырып ұлттық
қауіпсіздік, сыртқы саясат, қорғаныс, ақпараттық қауіпсіздік доктриналары
қайта қаралып, оларға қажетті толықтырулар енгізілуі керек.
Алдағы жылдары Қазақстан Республикасы сыртқы саясат саласында төмендегі
басымдықтарды:
АҚШ, Қытай, Ресей, Франция, Ұлыбритания сияқты ядролық державалармен
еліміздің егемендігі мен тұтастығын қамтамасыз ететін, кепілдік беретін
арнайы екіжақты келісім-шарттар жасауға ұмтылу;
Қазақстан Республикасында шетелдік әскери полигондардың орналасуына заң
жүзінде тыйым салу;
Екі мемлекет арасындағы келісім-шарт мерзімі біткенде Ресейдің әскери
базаларын шығару және олардың жұмысының нәтижесінен туындаған экологиялық,
басқа зардаптарды өндіру мәселесін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.