Мінездегі типтілік пен индивидуалды ерекшелігін зерттеу

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

I Кіріспе . . . 3

1. 1 Мінез жөнінде түсінік . . . 5

1. 2 Мінездің акцентуациялануы. Мінез акцентуациясының шетелдік

психологтерінің еңбектерінде талқылануы . . . 7

1. 3 А. Ф. Лазурский еңбегіндегі мінез психологиясы . . . 14

ІІ Индивидуалды құрылымдағы мінездің орны жайлы сипаттама

2. 1 Мінез - адам сыны . . . 16

2. 2 Характералогия ғылымы . . . 20

2. 3 Мінез бітістері . . . 21

2. 4 Темперамент - мінез дамуының негізі . . . 22

2. 5 Мінездің түрлері мен типтері . . . 26

Қорытынды . . . 33

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 35

Қосымшалар . . . 36

Кіріспе

Әр адам сыртқы дүниенің сансыз тітіркендіргіштеріне өз әлінше түрліше жауап қайтарып отырады. Бұл жауап реакциялары оның сыртқы дүниемен қалайша қатынас жасайтынын көрсетумен қатар, біртіндеп беки келе, сол адамның үйреншікті әдетіне, мінез-құлқының мәнеріне айналады. Сөйтіп әр адамда әр түрлі мінез бітістерінің болуы оның сыртқы ортамен түрліше қарым-қатынасының нәтижесі болып табылады.

Адамның сыртқы ортамен байланысуы үшін жасайтын осындай қатынастарының жиынтығы оның мінезін құрайды.

Адамның үйреншікті әдеті болып қалыптасқан мінез бітістерінің кейде оның сыртқы ортамен жасайтын негізгі қатынастарына сәйкес келмейтін кездері де болады. Мәселен; біреудің қатал, не тымыр болуының кезінде адамды менсінбеу, тәкәппарсыну сияқты мінез қатынастарының тұрақты жүйесі жатпай, оның темпераментінің жүйке жүйесінің тума қасиеттеріне байланысты қалыптасып кеткен әдеттерінің жатуы ықтимал.

Мінез - адамның негізгі өмірлік бет алысын және оның өзіндік әрекетінің айырмашылығын сипаттайтын сапалы өзгешілік. Ол - көп қасиеттің бірлігі, түрлі өзгешіліктердің қосындысы, сонымен қатар, адамды әр қырынан көрсететін қасиет. Мінез бітістері көп. Олардың бәрі де жеке адамның қасиеттері болып табылғанмен кез келгені мінездің бітістері болып саналмайды.

Мінезді даралық өзгешеліктің өзегі, адамның негізгі тіршілік бағытының өрнегі деуге болады. Мінезде адамның сыртқы ортамен қарым - қатынасының тарихы бейнеленеді. Мінез - кең мағыналы ұғым. Онда түрлі сапалар тоғысып жатады. Мінездің моральдық жағынан тәрбиелілігі, бірқлыптылығы, толықтылығы, күші мен айқындығы, салмақтылығы оның негізгі сапалары болып есептелінеді.

Мінез -саналы өмір жүйесінде нәзік болмыспен қабаттас дарыған, адамның табиғи қалпы, сыр-сипат, іс-әрекет, бет-бағдар ерекшеліктерінің психологиялық жиынтығы.

Адам құдіреттілігіне ой жете бермейтін, саналылығының, даналығының, қабілеттілігінің шегі, теңі мен телісі жоқ, киелі де қасиетті, аса күрделі жаратылыс. Әлемдік кеңістікте жасампаз тіршілік иесі - адамзат, биоәлеуметтік шеңберде жеке тұлға. Сезімтал, пайымды, болжамды. Амалы мен тәсілі мың сан. Бүгінгісін ертең қанағат тұтпайтын талғампаз, ізденімпаз, талапты, қажетін таңдай білетін, жоғын таба, барын жаңарта, жасандыра, жетілдіре беретін жаһандағы баламасыз, ішкі жан -дүниесінің тылсымды рухани күші мен сыры әлі түгел ашылып үлгерілмеген жер жүзіндегі кемел кемеңгер.

Адамның дүние-өмір танымдық қуат көзі, нағыз адамдықтың негізі нәзік болмыс -ақыл, ес, ой - өріс, жад, түйсік және сезім. Мінез-саналы өмір жүйесінде нәзік болмыспен қабаттас дарыған, адамның табиғи қалпы, сыр-сипат, іс-әрекет, бет-бағдар ерекшеліктерінің психологиялық жиынтығы. Ақыл мен мінез кісіліктің парқын, парасаттылығы мен бітім-келбетін, өмірге жарасымдылығы мен қабілеттілігін анықтаушы, сондай-ақ бірін-бірі толықтырушы, жетілдіруші саналық категория.

Мінездің мәні мен мағынасы кең ұғымды. Өмір ағымының барлық кездері мен кезеңдерінде адамның ой-толғамына, талғам -сезіміне, көңіл- күйіне, қам -қарекетіне тікелей қатысты және әсерлі, кісілік бейнесінің саралануына ықпалды. Бар болмысын, сезім серпінін, көзқарасын айна -қатесіз, қаз қалпында елестетер шарайна.

Ел ішінде айтылатын “етпен бітіп, сүйекпен кетер” туа бітті, өзгермейтін сіреу мінез болмайды. Сәбилік пен кәмелеттік жас аралығында отбасының тектілік қасиеттеріне сәйкесті ата-ана үлгісінде, шаңырақтың мәдени-тұрмыстық, әлеуметтік жағдайларында, өскен ортаның тәлім-тәрбиелік деңгейінде мінез-құлықтың негізі қаланады. Одан соңғы кезде адамдармен қарым-қатынастың, қоғамдық ортаның, еңбек жүйесінің, тіршілік талқысының, ізденіс пен талпыныстың, сәттілік пен ұтылыстың, тағы түрлі факторлардың әсерімен тұрақты мінез қалыптасады, сол қалыпта адам ғұмырбақи өмір сүреді. Кейде, әсіресе, жастық шақта үлгі тұтқан абзал азаматтарға еліктеушіліктен немесе тағдыр тәлкегінен тектілік мінезде жасандылық пайда болады. Бірақ табиғи бітімге терең сіңбейді. Жасандылықты туғызған жымысқы әрекеттер өзгерсе, ықпалын жойса жалған перде сыпырылып, мінез әу бастағы қалпына түседі.

Мінез көп тінді және көріністі. Біздің байқауымызша, жалпы сипаттылығы бір жүз онға тарта. Адамды әр қырынан танытатын осы көріністер шартты түрде екі бағытты: ақылмен астарлас келісті және қым-қиғаш қылықты теріскейлі. Көңіл шалқытар жадыралық, шабыт шақырар жарқындық, парасаттылықты демеу, игілікті қолдау, қабілеттілікті жебеу, ақиқатты қорғау, ісмерлікті ұштау, адами ажарды ашу, асаулықты басу мінездің келісті бағыттылығы. Теріскейлігі тұрлаусыз ауытқымалы, ала көңілді, шиелі, кінәмшіл, ойнақы, қырсыз, айтақшыл, қыңыр, тағы басқа жағымсыз қылықтылық.

Болмыста қанша мінезділік болса, адамдар да сонша мінезділікті. Бір кісіде кешенді мінез байқалмайды, екінші біреумен толық мінездестік те ұшыраспайды. Әркім өзіне тән табиғи қалыптасқан мінезімен ерекшеленіп, кісілігі танылады. Бір мағыналы мінезі жоқ және мінезсіз сөздері жиі қолданылады. Сөзді жүйелей және ойната білетін қазақ оларға екі түрлі мән беріп, ынжық, ез, ырықсыз кісіні мінезі жоқ деп кемітеді. Ашушаң, ызақор, ұрысқақ пендені мінезсіз деп жақтырмайды. Мінезділікті келістілікке балайды.

Мінез жөнінде түсінік

Мінез - жеке адамның өзіне тән қылық әрекетінде, тіл қатынасында тұрақты қалыптасатын дара ерекшеліктерінің жиынтығы.

Мінез нақты адамның шыншыл, адал, ақкөңілдігіне орай сипатталмайды, аталған сапалар - әртүрлі жағдайларды көрініс беретін жеке адам қасиеттері. Адам мінезін біле отырып, оның алдағы ықтималды әрекеттері мен қылықтарын күні ілгері барластырумен оларға тиісті реттеулер және түзетулер ендіруге болады. Мінезді адамның қандай әрекетке келетінін жаңылмай, дәл айтуға болады.

Алайда, жеке тұлға ерекшелікке бай келеді, ал солардың бәрі де адам мінезін танытады деу қате. Мінез көрсеткіші - адамның барша жағдайлардағы мәнді сипаты мен тұрақты сақталатын таңдаулы қасиеттері. Егер адам қандайда даудамайлы жағдайда дөрекілік көрсетсе, сондай тұрпайылық пен ұстамсыздық осы адамның төл қасиеті деу жөн емес.

Жайдары мінезді, көңілді адамның өзі кей жағдайда мұңайып, сылбыр халге түсуі мүмкін. Өмірге келумен бастауын алып, мінез нақты адамның өмір барысында қалыптасады. тұрмыс жағдайларымен айқындалады. Тұрмыс қалпы әр адамнын ойлау, сезім, сипатын бірлікті анықтап барады. Мұнда адамның бұл өмірін жан-жақты қамтыған қоғамдық шарттар мен әлеуметтік жағдайлар маңызды келеді. Дегенмен. мінездің нақты қалыптасуы әртүрлі деңгейде дамыған топтарда (отбасы, достары, сынып, спорт командасы, еңбек ұжымы ж. т. б. ) қалыптасады. Осы топтар сипаты мен оларда ардақталатын адамгершілік, қоғамдық құндылықтарға тәуелді мүшелерінің мінез ерекшеліктері орнығады. Мінез бітістері, сонымен бірге тұлғаның отбасындағы абройы басқа мүшелерімен арақатынасына байланысты, аса қажет болса, өзгеріске түседі. Жоғары денгейлі дамыған топ, ұжым мінездің мәнді де ұнатады, бітістерінің қалыптасуына оң әсер етеді. Жақсы мінезді адам қалыптастыра отырып, ұжым өз дәреже, деңгейін арттыра түседі.

Қоғам әсерлері мен ықпалдарын бейнелейтін мінез мазмұны жеке адамның өмірлік бағыт-бағдарын құрайды, яғни оның заттай және рухани қажеттеріне, қызығуларына, наным-сенімдеріне, мұраттарына ж. т. б. негіз болады. Бағыт-бағдарға сай жеке адам өз мақсаттарын, өмірлік жоспары мен сол жоспарды іске асыруда қажет белсенділік деңгейін белгілей алады. Мінезге орай адамның дүние талғамы, өмір мәні, белгіленген мақсат-мүдделерінің, әрекет қылықтарының себептері ашылады.

Мінезді дұрыс түсінуде адам үшін маңызды болған қоғамдық құндылықтар мен жеке талғамдар арақатынасы шешуші мәнге ие. Әр қоғамның өзіне сай маңызды да мәнді міндеттері болады. Міне осы міндеттерді іске асыру барысында мінез қалыптасады. Кейін солар тұрғысынан тексеріледі, бағаланады. Сондықтан да мінез қандай да адам қасиетінің (төзімділік, өжеттік т. б. ) көрінісі ғана болып қоймастан, қоғамдық мәні бар іс-әрекетке болған бағыт-бағдар сипатын айдатады.

Осыдан мінездің тыңғылықтылығы, біргелкілігі адамның өмірлік бағыт-бағдары негізінде нақты бір қалыпқа келеді. Мінез қалыптасудағы басты шарт - өмірлік мақсат, мұраттың нақтылығы. Мақсаттың болмауы не оның шашыраңқылығы - босбелбеулік, мінезсіздіктің белгісі. Солайда болса, жеке адам мінезі мен оның бағыт-бағдары екіталай нәрсе.

Алдыңызға ақкөңіл кейіппен келген адамның бірі - ізгі ниетті де, ал екіншісі - жауыз болуы мүмкін. Жеке адам бағыт-бағдары оның барша әрекет-қылығына із береді. Әрдайым қылық "осылай болсын" деген ниеттен ғана емес, адам қатынастарының біртұтас жүйесіне негізделеді, ал бұл жүйеде қандай да қасиет басымдау болумен адам мінезіне белгілі сипат ендіреді.

Қалыпқа түскен мінезде адамның наным-сенімдер жүйесі жетекшілік етеді. Тиянақты көзқарас - наным адамның өз іс-әрекетін ұзақ мерзімді бағыт-бағдарға сай белгілеп, мақсатқа жетуде жігеріліліктің, орындап жатқан ісінің дұрыс та маңызды екеніне сенімділік туғызады.

Мінез ерекшеліктері адам қызығуларымен тығыз байланысты, бірақ оның бұл қызығулары мәнді әрі тұрақты болуы шарт. Ал қызығулар үстірт, тұрақсыз болған жағдайда, дербестігінің кемдігі мен тиянақтылығы болмағанынан жеке адам еліктегіш келеді. Қызығулар ұқсастығы мінез теңдігін аңдатпайды. Мысалы, өнертапқыштар арасында көңілді не мұңды, кішіпейіл не өзімшіл тұлғаларды айыруға болады.

Мінез адамның қолы бос уақытындағы (досуг) өзі қалап шұғылданған істерінен де танылуы мүмкін. Мұндай қызуғалар тұлға мінезінің жаңа, ерекше қырларынан хабардар етеді. Мысалы, ұлы ғалым - химик Ебней Бөкетов қолы босаса, аудармашылықпен айналысып, орыс, батыс қаламгерлерінің кейбір әйгілі көркем шығармаларын қазақ оқырманына жеткізген: атақты тіл ғалымы Әбдуәли Хайдари демалыс уақытында қазақы ер-тұрман, қамшы және т. б. заттарды оюлап, жолдастарын таң қалдырған; ғұлама-түркітанүшы академик Рахманқұл Бердібай колы босаса, күйшілік өнермен айналысады. Адамның рухани немесе заттай қажеттіліктерінің қайсысының басым болуына қарай оның тек ой, сезімдерінің ғана емес, сондай-ақ іс-әрекетінің де бағыт-бағдары айқындалады. Бұл арада аса маңызды нәрсе - іс-әрекеттің алға қойылған мақсатқа тікелей сай болғаны, себебі адам не істеп жатқаны немесе не істейтініне қарай бағаланбайды, әңгіме сол істі қалай орындайтынында. Осыдан мінез калпы адамның бағыт-бағдары мен іс-әрекет кейпінің бірлігінен келіп шығады.

Мақсатқа жетуде бағыт-бағдар бірдейлігі болғанымен, әр адам өз жолын таңдайды, өзіне қолай, қайталанбас әдіс-тәсілдерді пайдаланады.

Осы дербестіктен адам мінезінің ерекшелігі көрінеді. Белгілі ықпалға ие мінез бітістері әрекет немесе қылық түрін таңдауда айқын жүз береді. Бұл тұрғыдан тұлғаның табысқа жету қажеттігін туындатқан ықылас, ниет көрінісінін деңгейін (табандылық, шешімділік, жүректілік немесе еріксіздік, қорқақтық, күдікшілдік ж. т. б. ) мінез бітісі деп тануға болады. Осыған бай-ланысты кей адамдар күмәнсіз табыс қамтамасыз ететін әрекеттерді (ынта білдіру жарысқа түсу, тәуекелге белбайлау ж. т. б. ) таңдап алады, ал екіншілері - сәтсіздіктен қашуды көздейді (жауапкершілік алмайды, жүрексінеді, ықыласы мардымсыз ж. т. б. ) .

1. 2 Мінездің акцентуациялануы. Мінез акцентуациясының шетелдік психологтерінің еңбектерінде талқылануы

Мінездің акцентуациялануы - адамның әрекеті мен істерінде көрініс беретін мінез ерекшеліктеріне қарағанда жиі басымдылық танытатын, күшті дамыған мінез ерекшеліктері. Мінездің акцентуацияланған типтері - әртүрлі жағдайлардағы адамның қылығын анықтайтын, мінездердің басқа қасиеттеріне қарағанда жетекші орын алатын және басқалардың жәрдемімен ерекше дамитын мінездің типтік қиылысқан көрсеткіші.

Мінез акцентуациясы - психопатиялармен шектесіп, норманың шеткі варианттарын көрсететін белгілі бір мінез бітістері мен олардың үйлесімдерінің ерекше көрінісін білдіретін, К. Леонгардпен ұғым. Акцентуация (Мінезді қараңыз) басқа қасиеттерінен қандай да бір қасиеттің немесе белгінің бөлініп ерекше дамуы.

Мінез - адамның негізгі өмірлік бет алысын және оның өзіндік әрекетінің айырмашылығын сипаттайтын сапалы өзгешелік.

Мінез акцентуациясы - мінездің кейбір бітістерінің басқаларға қарағанда шектен тыс дамып келуі. Бұл түсінікті психологияға К. Леонгард енгізген.

Кез келген адам мазасыздық жағдайын сезінеді. Мазасыздық - бұл реалды және өткінші қауіптілікті бастан кешіре алу. Егер қауіптілік реалды болса, мазасыздық күшті жұмылдырып, шоғырландыруға көмектесіп, бейімделуді орындайды. Егер адам мұндай жағдайда жиі болса, онда психика жұқарады, ал өнімділік төмендейді. Мазасыздық бұл жерде ішкі тынышсыздыққа, дүрлігуге, қамдануға, қозғыштыққа өтеді. Сондлықтан да мінез - бұл тұлғаның фрустрациялық жағдайларға қарсы тұруы, мазасыздықтың шешілуінің индивидуалды тәсілі. Фруструация - бұл қажеттілікті қанағаттандыру мүмкіндігінің болмауы.

Бірақ, белгілі болғандай, жағдай қиындығы - бұл субъектілік құбылыс; сондықтан бір адамға танысу қиын (бұл астеникалық тұлғаларда болады), басқаларға айырылысу қиын (оларды тұйықталған), біреулерге монотонды еңбек қиын, басқаларға экстремалды жағдайларда әрекет жасау мүмкіндігі қиын. Қалған тапсырмалар жеңіл шешіледі және де адамның өмір сүру жолы жалпы өнімді болып табылады.

Егер мінез өзгеріп, оның қандайда бір сипаты айқын көрінсе, адам аса сезімтал болуы мүмкін. Бұл жағдай, адамда мінез акцентуациясының бар екенін көрсетеді. Акцентуация - кейбір мінез сипаттары аса күшейтілген норма варианттары. Соның салдарынан басқаларға тұрақтылық кезіндегі, психогендік әсердің негізгі түрі қатынасында таңдамалы осалы табылады (А. Е. Личко) . Айқын акцентуация - “аз қарсыласу орнына” бағытталған фактордың әрекеті жағдайында тұлғаның дезадаптацияға әкелу мүмкіндігін көрсететін шеткі норма варианты. Жасырын акцентуация бұл қарапайым норманың көрінуі.

К. Леонгард мінез акцентуациясының классификациясын құрды, оны шеткі норма варианты деп түсінді. Сондықтан адамнығ күшті жағына қарағанда, оның жетіспеушілігін тізбелеу әсерін жасау түрін сипаттайды. Осында әдістің ерекшелігі, бірақ әрине, оған медициналық диагноз қою жеткіліксіз. К. Леонгард жаңа ұғымды енгізе отырып, 4 мінез акцентуациясын және 6 темперамент акцентуациясын бөліп көрсетті. Бұл акцентуацияларды төменде М және Т әріптерімен көрсетемін.

Қазір, әсіресе Кеңестік тәсілдер шегінде бұл бөлімдердің тарихи құндылығы бар, “таңдамалылық” түсінігі тоталды формалды - динамикалық сапа сияқты темперамент категориясына жатады.

Міне, осы типтер:

1. Демонстративті (истероидты) (М) - бұл тип адамның зейін ортасында болғысы келгенде көрінеді, бұл кезде ол не істеп, қалай істеп отырғанын ұмытады. Демонстративті типке жоғары ығыстыру қабілеті және әлеуметтік ортаға тәуелділік, өзін - өзі сендірушілік тән. Бұл мінез акцентуациясындағы адамдар өздеріне басқалардың көңілін көп аударуын қажет етеді. Осы мақсатқа жету ішін түрлі әдістер қолданады. Мысалы: өтірік айту, көп армандау, өзін шектен тыс мақтау және жоғары бағалау.

2. Педантты (жоғары пунктуалды) (М) - өткенге көп уақыт бойы ренжу, түкке тұрмайтын жағдайларға маңызды көңіл аудару, белгілі бір мінез-құлық үлгілерін қстанушы, дәстүрді ұстанушы, тұйықталған, жоғары жауапкершіл тип.

3. Тұйықталған тип (М) - бір күйден екінші күйге ауысу ауырлығы, ал оның негізгі қыры - бұл жоғары бағалы идеялардың қалыптасуы, соған ерекше маңыз білдіреді және қызметке өзінің және басқа адамның өмірін қоюға дайын болады.

4. Қозғыш тип (эпилептоидты) (М) - өз әсерлерін, сөзін және мінез-құлқын күшпен басқарады. Аяқ асты бүлінгіш және әлсіз тітіркендіргіштерге күшті реакциямен жауап береді. Өткен өшпесіне қайта оралып, өш алуға бейім.

5. Гипертимді тип (Т) - үнемі көтеріңкі көңіл-күймен жүреді, іс-әрекетке деген құштарлық, айналасындағыларға әр дайын аса зейінді болмағандықтан, өзінің жеке күйін күшпен басқарады. Бала - болашақ гипертим, таңертең оянғанда күліп тұрады және жағымды әлемдік қатынас объективті жетістіктерге әрдайын шартталған емес. Бұл мінез акцентуациясындығы адамдардың көңіл -күйлері әрқашан жоғары, психикалық белсенділік, бастаған істі аяғына дейін жеткізбеу қасиеттері сай.

6. Дистимді тип (Т) - керісінше, төмен көңіл-күймен, өмірдің қараңғы жақтарына көп көңіл бөледі. Бала оянғанда жылап тұрады, ал ересек жаста өмірдің жақсы жақтарын қабылдамайды, қоршағандардың неодекватты кінә сезімдерін тудырып, соған байланысты топта жоғары статусы болмайды.

Бұл мінез акцентуациясындағы адамдар көбінесе көңілсіз болып келеді, депрессияға көп ұшырайды. Ішкі дүниесіне көп үңіле қарайтын тұлғалар.

7. Қауіпті - қорқақ тип (Т) - қоқақ, тіпті өмірдің қиын емес тапсырмаларымен байланысты болғанда да үнемі қауіпті сезінеді.

8. Циклотимді тип (Т) - жоғарыда көрсетілген екі типтің кемшіліктерін біріктіреді. Тұлғаның потологиялық дамуында моникалды-депрессивті психозға әкеледі. Бұл мінез акцентуациясындағы адамдардың көңіл-күйлері әрқашан қуаныштан мұнаюға дейін толқып отырады.

9. Эмотивті тип (Т) - сезімдерімен өмір сүреді, барлық эмоционалды күйдің диапазонын қобалжиды, басқа адамдардың көңіл-күйін тез қабылдайды.

10. Аффективті - экзальтировты тип (Т) - нәзік және әсершіл адамдар, шындық өмірді иллюзорлы әлемге ауыстырады.

11. Конформды мінез акцентуациясы - бұл мінез акцентуациясындағы адамдар өзгелердің көзқарастарына тәуелді болып келеді. Олардың айтқанынан шыға алмайды. Белсенділіктері жоқ және өздеріне сын көзбен қарай алмайтын тұлғалар.

12. Шизоидті мінез акцентуациясы - бұл мінез акцентуациясындағы адамдар өздірінің эмоционалдық салқындығымен және эмпатияның жоқтылығымен мінезделеді.

Аталған белгілердің акцентуациясының әлсіз түрінде көрсетілген. Олардың кейде пайдасы да бар. Мысалы истероидты акцентуациясы бар Адам публикалық мамандыққа шизоидты акцентуация шығармашылық ойлауға және оригиналды шешім қабылдауға, параноидты мінез-құлқының мақсаттылығында көрінеді.

К. Леонгард мінездің кейбір өмірге қиындық туғызатын сипаттарын ғана көрсетті. К. Леонгард еңбегін Санкт - Петербург зерттеушісі Личко толықтырды. Ол акцентуацияның 12 түрін көрсетті. Көбінесе К. Леонгард классификациясын мінезі әлі қалыптаспаған жеткіншектермен жұмыс жасағанда қолданады.

Белгілі MMPI тестінің авторлары С. Хатуэй және Дж. Маккинли мінез акцентуацияның көрінуіне қолданған, невротикалық триаданың 3 шкаласын және психикалық тетраданың 4 шкаласын бөліп көрсетті. Психопатия невротикалық бұзылулардан 3 белгі бойынша ерекшеленеді (Ганнушкин бойынша) :

1. Тоталды (яғни эмоционалды - аффективті, когнетивті сферасын және мінез-құлқын қамтиды), сол уақытта неврозда локалды мінез болады (мысалы, энурез, тұтығу, тиктар) .

2. Психопатия уақыт бойынша тұрақты және ұзақ емделеді, (сол уақытта невроздарда өзіндік емделулер болады немесе аяқ асты ремиссия болады) .

3. Психопатияда әлеуметтік бейімделе алмаушылық, яғни өзіне деген қатынасының критикалық бұзылулар, мінез-құлық нормасының бұзылуларын сипаттайды, (бұл уақытта невротиктарда кінә сезімдерінің аса айқын көрінуі) .

Сондықтан да кейде психопат - бұл басқалармен араласу қиын болған адам, ал невротик - өз-өзімен қиын болған адам.

Ф. Б. Березинаның невротикалық бұзылуларға берген классификациясы бойынша 3 түрін көрсетуге болады:

Депрессия - айқын мазасыздық, қоқыныш.

Ипохондрия - денсаулығы үшін тынышсыздық, мазасыздықтың соматизациясы.

Истерия - мазасыздық факторларының ығыстырылуы.

Психикалық бұзылулар келесі топтарды құрайды:

1 Әлеуметтік психопатия (мінез-құлықтағы қысым) ;

2 Параноялды синдром (аффект регидтілігі, қатып қалу, сандрау, жабысқақтық) ;

3 Мазасыздық-фобиалық синдром, психоастения (шектеулі мінез-құлықтың, мазасыздықтың шегеленуі) ;

4 Шизоидты синдром (мазасыздықтың аутизмы, бөлектену, «психикалық дистанцияның» көбеюуі) .

Мінез - динамикалық құбылыс, өзін әр түрлі көрсетеді. Әсірессе, жас өспірімде. Біріншіден, акцентуация аффекттік реакцияларда көрінуі мүмкін. Оның бірнеше түрлері бар:

1. Интрапунитивті (өзіне жарақат түсіру жолындағы аффект күші) ;

2. Экстрапунитивті (қоршағандарға агрессия жолымен аффект күші) ;

3. Импунитивті (аффектогендік жағдайдан ақылсыз қашу) ;

4. Демонстративті (аффект «спектакльдан» қуат алады) .

Екіншіден, өтпелі психопотологиялық мінез-құлықтың бұзылуы. Оның түрлері:

1. Делинквенттілік (ұсақ құқық бұзушылық) ;

2. Токсикоманикалық мінез-құлық;

3. Үйден қашу және қаңғыру;

4. Транзиторлы сексуалды девиация (ерте жыныстық өмір, жасөспірімдік гомосексуалға өтуі) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.