Оңтүстік Қазақстан облысының экологиялық проблемасы

Жоспар
Кіріспе

1 Оңтүстік Қазақстан облысының экологиялық проблемасы
2 ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ

Оңтүстік Қазақстан облысының атмосфералық ауасының аса ірі ластауыштары Шымкент қаласында шоғырланған және негізінен олар ластауыш заттардың валдық шығарындыларын түзеді де, өңірдің әуе бассейнінің жалпы жағдайына әсер етеді. Егер, Оңтүстік Қазақстан облысы Қазақстанның экологиялық жағдайы нашар алты өңірдің біріне жатса, Шымкент қаласы автокөлік түтінімен ең жоғары ластанған қалалардың үштігіне кіреді. Автокөлік санының артуы, әсіресе облыс орталығында, ерекше алаңдаушылық тудырады.
Атмосфералық ауаны жылжымалы көздердің ластауыш заттарының шығарындыларымен ластағаны үшін төлемдерін анықтау әдістемесінің негізінде Шу-Талас экология департаментінің Оңтүстік Қазақстан филиалы мамандарымен жасалған алдын-ала есептер бойынша соңғы 5 жыл ішінде жылжымалы көздерден ластауыш заттардың шығарындылары 2 еседен астам көбейген. Жылжымалы көздерден ластауыш зат шығарындыларының көбеюі облыс аумағында автокөлік санының артуымен байланысты болып отыр. Мәселен, егер 2003 жылы автокөлік құралдарының саны 84488 бірлікті құраса, 01.12.2009 ж. ОҚО ІІД жол полициясы басқармасының ақпараты бойынша заңды және жеке тұлғалардың 358 394 бірлік көлік құралдары тіркелген.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Оңтүстік Қазақстан облысының экологиялық проблемасы
Оңтүстік Қазақстан облысының атмосфералық ауасының аса ірі
ластауыштары Шымкент қаласында шоғырланған және негізінен олар ластауыш
заттардың валдық шығарындыларын түзеді де, өңірдің әуе бассейнінің жалпы
жағдайына әсер етеді. Егер, Оңтүстік Қазақстан облысы Қазақстанның
экологиялық жағдайы нашар алты өңірдің біріне жатса, Шымкент қаласы
автокөлік түтінімен ең жоғары ластанған қалалардың үштігіне кіреді.
Автокөлік санының артуы, әсіресе облыс орталығында, ерекше алаңдаушылық
тудырады.
Атмосфералық ауаны жылжымалы көздердің ластауыш заттарының
шығарындыларымен ластағаны үшін төлемдерін анықтау әдістемесінің негізінде
Шу-Талас экология департаментінің Оңтүстік Қазақстан филиалы мамандарымен
жасалған алдын-ала есептер бойынша соңғы 5 жыл ішінде жылжымалы көздерден
ластауыш заттардың шығарындылары 2 еседен астам көбейген. Жылжымалы
көздерден ластауыш зат шығарындыларының көбеюі облыс аумағында автокөлік
санының артуымен байланысты болып отыр. Мәселен, егер 2003 жылы автокөлік
құралдарының саны 84488 бірлікті құраса, 01.12.2009 ж. ОҚО ІІД жол
полициясы басқармасының ақпараты бойынша заңды және жеке тұлғалардың
358 394 бірлік көлік құралдары тіркелген.
2003-2008 жылдарға жылжымалы көздерден ластауыш заттардың
шығарындылары (тонн)
Жылдар
Ласта53278 67957 81171
уыш
зат
шығар
ындыл
ары,
барлы
ғы
2008г. 2007г.
1 Петро Қазахстан Ойл 16,816 16,779 +
Продактс ЖШС 0,22
%
2 Южполиметалл ӨК АҚ 1,098 8,51 - 87%
3 Шымкентцемент АҚ 1,463 2,261 - 35%
4 3-Энергоорталық АҚ 1,586 0,741 + 2
есе

*№2ТП-ауа стат.есебінің мәндерінен алынған.
Кестені анализ жасап отырып келесілерді байқауға болады: 2007 жылмен
салыстырғанда 2008 жылы Южполиметалл ӨК АҚ-да (87%), Шымкентцемент АҚ-
да (35 %) ластауыш зат шығарындылары төмендеген, сәйкесінше, негізгі
металлургиялық кешеннің тоқтап қалуымен және цемент шығарудың төмендеуімен
байланысты. Петро Қазахстан Ойл Продактс ЖШС-де (0,22 %) мұнай өңдеудің
азырақ өсуіне байланысты шығарындылар да көбейген. 3-Энергоорталық АҚ
кәсіпорнында 2008 жылы ластауыш заттардың 2007 жылмен салыстырғанда өсуі (2
есе) қазандықтардың жұмыс істеуіне отын шығынының артуына және Шымкент
қаласындағы халыққа қызмет көрсету зонасы бұрын 1,2-ЖЭС қызмет көрсететін
аймақтардың қосылуымен кеңеюіне байланысты болды.
Тұрақты көздерден ластауыш заттардың шығарындылары, тоннамен
Жылдар 2004 2005 2006 2007 2008 Барлығы 31075,9 36763,1
38921,4 39899,179 40360,135 Ластауыш заттардың шығарындыларының өсуі
ЖЭО-да сұйық отын шығынының артуымен және қатты отын қазандықтарын
пайдаланумен байланысты.

ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ
Түркістан ауданы экологиялық өзгерістерге толы өлке. Мұнда аптап ыстық
та бар, өңменіңнен өтер қара суық та таңсық емес. Арал дағдарысының әсеріне
ұшыраған cop басқан атырап та барған сайын ұлғайып келеді. Өңір
тұрғындарының ежелден күн көрісі мен кәсібіне айналған егіншілік те құнарлы
жер танаптарының дағдарысқа ұшырауын айқын сезінеді. Ежелден жер еміп өскен
жергілікті халық сорланған топырақ пен су тапшылығының қиындықтарын үнемі
бастан кешіруде. Әлеуметтік саладағы күрделіліктер те кезінде өңірдің жасыл
желегіне зиянын тигізіп үлгерді. Күн көріс үшін шабылған ағаш, оталған
орман мен алаңқайлар өзен жағалауының ландшафтының өзгерісіне, өсімдіктер
мен жан-жануарлар дүниесінің азып-тозуына мұрындық болды. Мұның бәрін былай
қойғанда, үлкен экологиялық өзгерістерге себепші болғандар қатары -
шаруашылық пен өндіріс қалдықтарымен, егіс даласына қисапсыз шашылған улы
тыңайтқыш химикаттар мен есепсіз жұмсалған ластаушы қатты және газ тәрізді
қалдықтар қатарымен толыға түседі. Ауыл шаруашылығындағы егістік жерлердің
тұрақты пайдаланылуы, агротехникалық әдістердің дұрыс қолданылмауы
топырақтың қөректік балансын бұзып, жарамсыз жағдайға ұшыратуда және
шөлдену процестерін туғызуда. Суармалы жерлердегі құнарлылықтың төмендеуі,
топырақ қабатындағы гумус қабатының көз алдымызда жұқалануы - егіс
алқаптарында жиі байқалып отырған құбылыс. Арал-Сырдария бассейнінде орын
алып отырған күрделі экологиялық ахуал Түркістан өңіріндегі ауылшаруашылық
дақылдарына, жеміс ағаштарына және субтропикалық өсімдіктерге, нәтижесінде
адам организміне үнемі зиянын тигізіп келді. Жер және минеральды шикізат
ресурстары, ауылшаруашылық алқаптары, тозудың аз-ақ алдында десе де болады.
Бұл айтылғандарға, үлкен аумақтардағы жер дефляциясы дәлел бола алады.
Суармалы жерлердегі құнарлылықтың төмендеуі, топырақ қабатындағы гумус
қабатының көз алдымызда жұқалануы - жалпы Оңтүстік Қазақстан далаларының
егіс алқаптарында жиі байқалып отырған құбылыс.

Түркістан өңірі үшін бүгінгі күнге дейін әлі де шешімін таппай отырған
мәселелердің бірі: қолданылған тұрмыстық қалдық су тазалау
қондырғыларының талапқа сай жұмыс істемеуі. Қалдық су тазалау
қондырғылардың жай-күйі еш сын көтермейді. Қондырғылардағы түрлі
биологиялық, химиялық тазалауыштар түгілі, кэдімгі қарапайым
механикалық тазалауыштар да іске жарамай тұр. Су тұндыратын 28
картаның жағдайы мүшкіл - су толып кеткен және уақтылы тазартулар
жасалынбаған. Бұл мәселеге тез арада дабыл қағылып, орнықты шешімдер
қабылданбаса, өлке тазалығы мен тұрғындар денсаулығы көрсеткіштері ушыға
түсері сөзсіз.
Су - тірішілік көзі. Су көздеріне түсетін антропогенді салмақ артқан
сайын, сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету проблемасы уақыт өткен сайын
күрделене түсуде. Түркістан аймағына 11 ауылдық округі бар Түркістан
қаласы және 5 ауылдық округі бар Кентау қаласы енеді. Ауданның сумен
қамтамасыз етілуін арттыру мақсатымен өзендер бойынан 7 су қоймасы
салынған: "Сасық бұлақ", "Шерт", "Ермак", "Ақтөбе",
"Майдантал",
"Шылбыр" және "Қосқорған". Жерасты су деңгейінің көтерілуіне байланысты
"Түркістан" және "Борисовка" дренаж коллекторлары салынған. Суға қатысты
мәселелерді туындататын негізгі факторлар ретінде су қорғау шараларының
тиімсіз орындалуы, аймақтардағы су ресурстарының дефициті, табиғи су
көздерінің минералды және микроэлементті құрамының нашарлауы, су құбыры
жүйелерінің апатты жағдайы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.