Жұмыс уақытының ұғымы және оның түрлері

Жоспар:

І. ЖҰМЫС УАҚЫТЫНЫҢ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ
1.1 Қысқартылған жұмыс уақыты.
1.2 Ауыр денене жұмыстары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Жүмыс уақыты — қызметкер жұмыс берушінің актілері мен жеке еңбек шартының талаптарына сәйкес еңбек міндеттерін орындайтын уақыт. Еңбек туралы заңның 45-бабына сәйкес қызметкердің жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс. Жеке еңбек шарттарында тараптар-дың келісімі бойынша жұмыс уақытының ұзақтығы белгіленген нормадан азырақ көзделуі мүмкін.
Қызметкер жеке еңбек шартында белгіленген еңбек міндеттерін жұмыс уақыты ішінде орындауға міндетті, деген-мен бұл уақыт нақты жұмыс істелген уакытпен сәйкес келе бермейді. Нақты жұмыс істелген уақыт дегеніміз — жұмыс уакытын есепке алу тізімдігінде көрсетілген жұмыс уақыты. Еңбекке ақы төлеу нақты жұмыс істелген уакытқа төленеді.
2001 жылғы өндірістік күнтізбелікке сәйкес жұмыс уакыты-ның қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағат болып белгіленген қызметкерлер үшін жұмыс күнінің ұзақтығы:
5 күндік жұмыс аптасында — 5 күн — 8 сағаттан;
6 күндік жұмыс аптасында — 5 күн — 7 сағаттан, ал бір күн — 5 сағаттан болып белгіленген (Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 2000 жылғы 18 желтоқсандағы № 05 — 2 (8008 хаты).
Қысқартылған жұмыс уақыты. Жұмыс уақытының қысқар-тылған ұзақтығы кызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін қорғау, оқу мен өндірісті оңтайлы ұштастыруға жағ-дай жасау, өндіріске кәмелетке толмаған жеткіншектерді және еңбекке қабілеттіліктері төмендеген тұлғаларды тарту мақса-тында белгіленген. Енбек туралы заңнамаға сәйкес қызметкерлердің жекелеген санаттары үшін жұмыс уақытыньің қысқартылған ұзақтығы:
1) 14 жастан 16 жаска дейінгі қызметкерлер үшін — аптасы-на 24 сағаттан, яғни 6 күндік жұмыс аптасында күніне 4 сағат-тан, ал 5 күндік жұмыс аптасына — 4 күн — 5 сағаттан, 1 күн -4 сағаттан; 16 жастан 18 жасқа дейін — аптасына 36 сағаттаң, яғни 6 күндік жұмыс аптасында — күніне 6 сағаттан, ал 5-күндік жұмыс аптасында — 4 күн 7 сағаттан 15 мин. (7,25 с) және 1 күн — сағаттан аспайтын;
2) ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиян-ды жұмыстарда істейтін қызметкерлер үшін — аптасына 36 са-ғаттан аспайтын болып белгіленеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қағазов Қ.Р. еңбек құқығы., Алматы 2001.
2. Айымханова Қ.Р. еңбек құқығы., Алматы 2002
3. Кузярина А.С., Берешев С.Х. Трудовое законодательство РК в вопросах и ответах. Алматы: ТОО Баспа, 2000. – 88с.
4. Сериков О.Т. Вопросы единства и дифференциации в правовом регулировании труда // Право и государство, 1999. № 1 (12). – С. 70-73.
5. Абузярова Н.А. Значение нормативной обоснованности правовых актов в трудовом праве // Право и государство, 1998. № 2 (10). – С. 43-45.