Көмірсудың құндылығы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Көмірсулар

Көмірсулар көбіне өсімдіктекті тағамдардың құрамында мол болады. Адам күнделікті пайдаланатын көмірсулар негізінен крахмал және қант. Крахмал түрлі жармалардың, ұнның, картоптың құрамында көбірек кездеседі. Қант көбіне қант қызылшасында, сәбізде мол болады. Ағза үшін, негізінен, жемістердің құрамындағы қант өте пайдалы, өйткені ол тез сіңеді. Мұндай қант балдың, жеміс-жидектердің құрамында көп кездеседі. Адам денесіне жиналған артық көмірсулар бауырда, бұлшықеттерде қор ретінде жиналады.

Көмірсулар - химиялық құрамы Сm(H2O) n яғни көмірсутек+су, аты осыдан шыққын) формуласымен өрнектелетін табиғи органикалық қосылыстар класы. Көмірсулар - химиялық құрамына қарай үлкен екі топқа бөлінеді: мономерлік К. немесе моносахаридтер және полимерлік Көмірсулар- молекуладағы моносахаридтік қалдық санына байланысты олигосахаридтер мен полисахаридтерге бөлінетін Моносахаридтердің конденсация өнімдері. Ашық түрдегі моносахаридтердің типтік формалары: альдоза үшін СН2ОН(СНОН) nСНО; кетоза үшін СН2ОН(СНОН) nСОСН2ОН, мұндағы n>1. Моносахаридтердің көп бөлігінде тармақталмаған көміртектік тізбекпен біральдегидтік (альдозалық) немесе кетондық (кетозалық) топ болады. Тізбектеп көміртек атомының санына орай моносахаридтер тетрозаға (С4), пентозаға (С5), гексозаға (С6), т. б. бөлінеді. Кейде кетоза атауына "ул" жұрнағы жалғанады (мысалы, пентулоза, гептулоза, нонулоза, т. б. ) . Моносахаридтерде көміртектің асимметриялық атомдары болады және оптик. белсенді стереоизомерлер түзіледі. Көмірсулар табиғи көзден алынады. Барлық тірі организмнің құрамында болады. Көмірсулар тамақ (глюкоза, крахмал, пектиндік заттар), тоқыма және қағаз (целлюлоза) өнеркәсіптерінде, микробиологияда (Көмірсуларды ашы-ту арқылы спирт қышқылдар, т. б. алу) қолданылады, медицинада дәрі-дәрмек жасау үшін пайдаланылады. Фотосинтез нәтижесінде атмосферадағысу мен көмір қышқыл газынан түзілетін көмірсулар табиғи айналымда болады.

Липидтердің энергетикалық құны максимал болып келеді. Дегенмен дене жаттығуларында нәруыздық - көмірсулық диета басым болатын көрінеді. Мұндай диетаның жақсы да, кемшілік жағы да болады екен. Көмірсуларының жақсы жағы - дәмдік сапасында және олардың себебінен энергияны бөліп алу жолы қарапайым болады.
Оттек организмге жеткілікті, жүрек соғысы минутына 140-150 рет болған жағдайдағы кросс жүгірістерінде көмірсулар көмірқышқыл газы және суға дейін ыдырайды. Химиялық байланыстарында шоғырланған энергия толық бөлінеді. Көмірсулардың анаэробтық ыдырауында бөлінетін энергия мөлшері күрт азаяды. Қан мен қаңқа бұлшық еттерінде глюкозаның оттексіз ыдырауының өнімі - сүт қышқылы жиналады. Оттек тапшылығы кезінде не майлар, не нәруыздар энергия көзі бола алмағанда, көмірсулар осы қасиетінен айырылмайды.
Нәруыздардың энергетикалық құндылығы көмірсудың құндылығымен тең болады. 1 грамм нәруыз организмде тотықтанғанда 16, 8 кДж энергия бөлінеді. Нәруыздар энергиясының шығыны өте қызу бұлшық ет жұмысында байқалады және басқа энергия көзінің таусылғанын көрсетеді. Нәруыздар - тозған жасушалар мен ұлпалардың орнын толтыратын құрылыс материалы. Алмастыруға болмайтын аминқышқылдары организмде түзелмейді. Олар, негізінен, жануарлар нәруыздарының құрамында болады, организмге дайын күйінде енеді. Басқаша айтқанда, адам денесіндегі тозған, жойылған жасушалардың жаңаруы үшін, толық жарамды нәруыздық тамақ қажет. Мұндай тамақтар - сүт және жануарлар еті. Дегенмен, нәруыздық тамақтардың кемшіліктері де бар. Олардың аралық алмасу өнімдері организмде жиналып (несеп қышқылы және т. б), подагра ауруын тудыруы мүмкін. Өсімдік нәруыздарында несеп қышқылы жасалатын пурин негіздері жоқ. Сондықтан биологиялық құндылығы төмен болғанымен подаграға бейім адамдар үшін артықшылық бар.
Майлар аэробтық тотықтану жағдайында ғана энергия көзі болады. 1 грамм май тотықтанғанда 38, 8 кДж энергия бөлінеді. Демек, энергетикалық құндылығы көмірсулар мен нәруыздардан екі есе көп. Сондықтан майлы тамақ ұзақ мерзімді бұлшық ет жұмыстарында маңызды энергетикалық ішкі зат болып келеді. Денедегі май қорларын энергия алмасуына жұмылдыру үшін тек ұзақ емес, қарқынды да жұмыс керек. Жұмыс қарқыны анаэробтық табалдырыққа жақын болса, тиімді болады.

Кейбір көкөністер мен жемістерде болатын белсенді заттардың емдік қасиеттері де болады. Мысалы, кептірілген өрік (күніне 100-150 грамм жесе) жүрек жиырылуын жақсартады. Қарбыз бен қауын бүйректе тас пайда болуының алдын алады, жүзім - несеп қышқылын шығарады, қырыққабат пен қияр - көмірсулардың майға айналуын тежейді екен.
Ұтымды тамақтанудың маңызды жағдайларының бірі - оны жеке жағдайға қарай таңдай білу. Түрлі климаттық - географиялық жағдайлардың әсер етуінен зат алмасу өзгереді. Соған сәйкес тамақтанудың да өзгергені жөн. Мысалы, қиыр солтүстіктегі адамдар үшін нәруызы мен май көп тамақ тиімді болса, орта белдеу тұрғындары үшін нәруызы мен көмірсулары көп тамақ тиімді көрінеді. Ауа температурасы 10 градусқа төмендеген сайын, тамақтың калориясын 5 пайызға арттырған дұрыс деген ұсыныс айтады мамандар.

3. 3. 1. қымыздың қышқылдығын анықтаудың өзіндік ерекшеліктері бар. Бұл, біріншіден бос көмір қышқылы болған соң көпіршіп тұратын болғандықтан қымыздың қажетті көлемін өлшеп алудың қиындығына, екішіден, тағы сол бос көмір қышқылы болғандықтан ол әр байқауда әр түрлі мөлшерге бірдей болмауына байланысты; ал мұның өзі фенолфталеин индикаторы кезінде сілтінің шығынын арттырып, сілтімен титрлеуге әсер етеді. Демек, қымызды көмір қышқылынан арылтқаннан кейін ғана оның қышқылдығын анықтауға болады. Жалпы қышқылдықтан өзгеше бұл қышқылдық тұрақты деп аталады. Әлсіз қымызда ол 60-80º Т, орташа
қымызда 81-100º Т, күшті қымызда 101-120º Т болуы тиіс.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.