Күрестің ұлттық түрі «қазақ күресі

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім
Қазақ күресінің даму тарихы
1. Қазақша күрестің пайда болуы және даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... .5
2. Қазақ күресі бойынша мамандар дайындау және пән ретінде қалыптасу кезеңдері ... ... ..17
3. Қазақ күресіндегі қолданылатын сөздер қоры.

Қорытынды ... ... ... ... ... ...27
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... .29

Күрестің ұлттық түрі «қазақ күресінің» даму тарихы қазақ халқының тамыры тереңнен тартылатын тарихымен тұтасып жатыр. Түрлі бас қосулар мен мереке тойлар спорттың осы түрінің сайысынсыз өткен емес. Күші басым түсіп, жеңіске жеткен балуандар халықтың төбесіне тұтар құрметті адамына айналған. Қазақтың ұлы батыры Қажымұқан есімі қазақ халқының тарихына ғана еніп қойған жоқ, сонымен бірге спортшылардың әлемдік элитасының қатарына кірді.
«Қазақша күрес» бойынша бірінші ірі жарыс 1938 жылы ауыл шаруашылығы аймақтары арасындағы спартакиада аясында өткен. Сол сәттен бастап жарыс дәстүрлі түрде республика қалаларында тұрақты өткізіліп келеді. Ірі Халықаралық турнирлер 1952 және 1975 жылдары Азия аймағы спортшыларының қатысуымен өткізілді. Ұлттық күрестің дамуы Қазақстан егемендік алғаннан кейін жаңа серпін алды. 1991 жылдан бастап республикалық чемпионаттар мен біріншіліктер жыл сайын өткізілетін болды.
2004 жылы Қазақтардың Берлиндегі Бүкіләлемдік Құрылтайында конференция болып, сонда «Қазақша күрес» күресі бойынша халықаралық федерация ұйымдастырылды. Федерацияның президенті — Түкиев Серік Адамұлы.
2005 жылы Ресейде (Алтай өлкесі) «Қазақша күрес» күресі бойынша І Азия Чемпионаты өтті. 2005 жылы қарашада Астанада ҚР Президентінің жүлдесіне «Қазақша күрес» күресі бойынша ірі халықаралық турнир болды. Оған әлемнің 25 елінен 100-ден аса спортшы қатысты. Олардың қатарында Германия, Түркия, Голландия, Франция және басқалары бар. Биылғы жылдың шілдесінде Монғолияда «Қазақша күрес» күресі бойынша ІІ Азия Чемпионаты өтті. 2011 жылы тамызда қазақша күрестен Қазақстан біріншілігі болып өтті.

1. Алимханов Е. Қазақ күресін үйретудің негіздері. – Алматы, 2000. – 120 с.
2. Алимханов Е. Балуанның дене-күш қабілетін арттыру. – Алматы, 2004. – 90 с.
3. Койшыбек К. Спорттық жарыстарға қатысушы балуанның копжылды дайындығы : оку кұралы. – Алматы, 2005. – 130 с.
4. Бектурганов О.Е., Донбаев А.Б., Камбаров Н.К., Агадилов А.Е. //Ұлттық спорт пен ойындардың бүгінгісі мен болашағы: респ.ғыл.тәжір.конф.мат. (20-21 мамыр 2010 ж.). – Алматы: ҚазСТА, 2010. – 220-224 бб.
5. Донбаев А.Б., Саутов Р.Т. // Ұлттық спорт пен ойындардың бүгінгісі мен болашағы: респ.ғыл.тәжір.конф.мат. (20-21 мамыр 2010 ж.). – Алматы: ҚазСТА, 2010. – 95-98 бб.
6. Курманалиев А.Т., Донбаев А.Б. // Вестник физической культуры. – 2010. – №2. – С. 80-82.
7. Бектұрғанов Ө.Е., Дөңбаев Ә.Б., Ағаділов Ә.Е. Жастардың дене тәрбиесіндегі күрес тәсілінің қалыптасуы // Дене тәрбиесінің жаршысы. – 2010. – №3. – 73-75 бб.
8. Доскараев Б.М., Курманалиев А.Т., Донбаев А.Б., Айтпанбет А.А.
9. Дөңбаев Ә.Б. Қазақтың ұлттық жарыстары мен ойындары дене тәрбиесі мен спортты танымал етудің құралы ретінде // Дене тәрбиесі және еліміздің бәсекелестік мүмкіндігі: халық.ғылыми практ.конф.матер. (14-16 қазан 2010 ж.). – Алматы, 2010. – 204-206 бб.
10. Дөңбаев Ә.Б. Қазақ күресі жарысында алысу әдәстерін талдау // Дене тәрбиесі және еліміздің бәсекелестік мүмкіндігі: халық.ғылыми практ.конф.матер. (14-16 қазан 2010 ж.). – Алматы, 2010. – 207-209 бб.