Түркі атауының шығуы

Түрік халықтарының шығу тегі мен түпкі түрк тілінің -пайда болуына қатысты бізге мәжбүрленіп таңылған ғылыми үрдіс аясымда талайдан қалыптасқан пікір көбіне тақ – түк. ол бойынша бұл тұрғыдағы тарихтың тарихтың ізін әріден індетудің қажеті шамалы, бәрі беріден деп есептеледі. Әрі алға тұтылар дәлел де бұл мәселеде еш түйткіл туындамауы керек деген ыңғайда нықталар еді.
Яки түрік атауына қатысты әуелгі деректер қытайдың ширатпа жылнамаларында жыл санаудың IV ғасырында ғана хатталған. орхон мен Енесей атырабындағы көне түрік жазуымен бәдіздеген бітіктастар VII ғасырдан бері ғана бар; демек, бұл жұрттардың тарихын, шыққан тегін, тілін сол кезеңдер қарасаңындағы жүз жылдықтардан ғана іздеген жөн; түрік этносы мен глоттлгенезінің көне ошағы Еуразия құрлығының шығыс бөлігіндегі Алтай мен Хинган таулары арасындағы аумақпен тығыз байланысты ; ал Алтайдан батысқа қарай негізінен үндіеуропалық тілдерінде сөйлейтін жұртттар мекендеді.
Ғылымда түрік тілінің моңғол , тұңғыш – мәнжүр, жапон, корей тілдерімен бірге алтай тілдері тобына жатқызылы, ол қауымға енетін көне жұрттардың алтайлық тайпалар деп аталатыны белгілі. бұл атаудың өзі шартты әуелі олар Алтай тауларынан едәуір шығыс жақта , Енессай мен Тынық мұхит аралдарындағы Оңтүстік Сібір Моңғолия мен Мәнжүрия сондай - ақ Солтүстік Қытайды қамтитын зор аумақта қалыптасты.
Жыл санауға дейінгі ІІ – І мыңжылдықтарда осы алтай тайпалары арасында біртіндеп арғы түрік – моңғол, арғы тұңғыс – мәнжүр тілдерінде сөйлейтін тайпалар жіктеле бастады. Арғы түрік жұрттары – Орталық Азия мен Ішкі Моңғолияда, Байкалдан Ордосқа дейін мекендесе, арғы моңғолдар Мәнжүрия мен Солтүстік - Шығыс Моңғолияда ұйысты. Олар кей аумақтарда бір – бірімен араласа қоныстанды.
Түрік тілі мен этносының түпкі тарихына қатысты ресми