Өрттен қорғануды ұйымдастыру. Өртке қарсы қорғаныс жүйелері

Жоспар
Кіріспе

Ι. Кіріспе
ΙΙ. Негізгі бөлім.
2.1 Өрт қауіпсіздік негіздері. Техникалық шаралар
2.2 Өртке қарсы қорғаныс жүйелері
2.3 Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің бақылау міндеттерін жүзеге асыру кезіндегі жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулығы.
ΙΙΙ. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер

Өрт – бұл адамның өмірі мен денсаулығына, қоғам мен мемлекетке зиянын тигізетін, қоршаған ортаға үлкен материалдық зақым келтіретін, қоршаған ортадағы заттардың бақылаусыз жануы.Ең күрделі, зиян тигізетін өрттер өртке қауіпті объектілерде және басқа да зақымдау факторлары (жарылыс, улы заттардың жиналуы т.б.) бар объектілерде болады. Сонымен бірге, адамдар көп шоғырланған жерлерде де өрт шығу қаупі бар.
Өрт–бұл арнайы жасалмаған, материалдық шығындарымен қатарласып жүретін, кейде адам өлімі болуы мүмкін, бақылана алмайтын ошақ көзі.Өндіріс объектілерінің өртке қарсы қорғанысы — жаңа мекемелерді жобалағанда инженерлі-техникалық және ұйдымдастырушылық шаралар кешені болып табылады. Осылайша, өндірістегі өрттік қауіпсіздік, өрттің алдын алу шараларымен және өрттің шығу ошағынан белсенді қорғану әрекеттері арқылы жүзеге асады.
Еліміздегі халық шаруашылығының белсенді дамуы, өнеркәсіптің жаңа салаларының және материалдардың пайда болуы, өрт қауіпсіздігінің алдына көптеген жаңа талаптарды қойды, сонымен қатар, жаңа өртке қарсы техникалардың пайда болуына үлес қосты.
Соңғы жылдары өрт қауіпсіздігі саласы жаңа, осы заманға сай жабдықтармен (автоцистерналар, автоcорғыштар, көпіршік генераторлары, мотопомпалар, өрт сөндіру құралдары және т.б.) қамтамасыз етілді. Автоматтық өрт сөндіру құралдары мен дабылдары қолданылып жүр.
Өрт қауіпсіздігі – бұл өрт болу мүмкіндігін болдырмау және оның пайда болған кезінде адамдарға, құрылыс және материалдық құндылықтарға өрттің қауіпті факторларының жағымсыз әсерлерін жою үшін қажетті шараларды қолдану болып саналады.Өрт қауіпсіздігі өрттің алдын алу шаралары мен және белсенді өрт қорғанысымен қамтамасыз етіледі. Өрттің алдын алу болып өртті болдырмау немесе оның салдарын азайтуға бағытталған іс-шаралардың кешені саналады. Белсенді өрт қорғанысы – бұл өрт немесе жарылысқа қауіпті жағдайларымен белсенді күресуді қамтамасыз ету шаралары.

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті

Реферат

Тақырыбы: Өрттен қорғануды ұйымдастыру. Өртке қарсы қорғаныс жүйелері.

Орындаған: Мондыбай. А

Тексерген: Бекбаева. Ж

Алматы 2016

Жоспар

Ι. Кіріспе

ΙΙ. Негізгі бөлім.
2.1 Өрт қауіпсіздік негіздері. Техникалық шаралар
2.2 Өртке қарсы қорғаныс жүйелері
2.3 Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің бақылау міндеттерін жүзеге асыру
кезіндегі жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулығы.
ΙΙΙ. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Өрт – бұл адамның өмірі мен денсаулығына, қоғам мен мемлекетке зиянын
тигізетін, қоршаған ортаға үлкен материалдық зақым келтіретін, қоршаған
ортадағы заттардың бақылаусыз жануы.Ең күрделі, зиян тигізетін өрттер өртке
қауіпті объектілерде және басқа да зақымдау факторлары (жарылыс, улы
заттардың жиналуы т.б.) бар объектілерде болады. Сонымен бірге, адамдар көп
шоғырланған жерлерде де өрт шығу қаупі бар.
Өрт–бұл арнайы жасалмаған, материалдық шығындарымен  қатарласып
жүретін, кейде адам өлімі болуы мүмкін, бақылана алмайтын ошақ көзі.Өндіріс
объектілерінің өртке қарсы қорғанысы — жаңа мекемелерді жобалағанда
инженерлі-техникалық және ұйдымдастырушылық шаралар кешені болып табылады.
Осылайша, өндірістегі өрттік қауіпсіздік, өрттің алдын алу шараларымен және
өрттің шығу ошағынан белсенді қорғану әрекеттері арқылы жүзеге асады.
Еліміздегі халық шаруашылығының белсенді дамуы, өнеркәсіптің жаңа
салаларының және материалдардың пайда болуы, өрт қауіпсіздігінің алдына
көптеген жаңа талаптарды қойды, сонымен қатар, жаңа өртке қарсы
техникалардың пайда болуына үлес қосты.
Соңғы жылдары өрт қауіпсіздігі саласы жаңа, осы заманға сай
жабдықтармен (автоцистерналар, автоcорғыштар, көпіршік генераторлары,
мотопомпалар, өрт сөндіру құралдары және т.б.) қамтамасыз етілді.
Автоматтық өрт сөндіру құралдары мен дабылдары қолданылып жүр.
Өрт қауіпсіздігі – бұл өрт болу мүмкіндігін болдырмау және оның пайда
болған кезінде адамдарға, құрылыс және материалдық құндылықтарға өрттің
қауіпті факторларының жағымсыз әсерлерін жою үшін қажетті шараларды қолдану
болып саналады.Өрт қауіпсіздігі өрттің алдын алу шаралары мен және белсенді
өрт қорғанысымен қамтамасыз етіледі. Өрттің алдын алу болып өртті болдырмау
немесе оның салдарын азайтуға бағытталған іс-шаралардың кешені саналады.
Белсенді өрт қорғанысы – бұл өрт немесе жарылысқа қауіпті жағдайларымен
белсенді күресуді қамтамасыз ету шаралары.
Дүние жүзінде 1 жылдың ішінде 5 миллионнан көп өрт болады. Он мың адам
оттың салдарынан қаза болады. Өрт үлкен материалды шығындарды қажет етеді.
Өрттің себептерін социалдық жағы нақты қадағалайды. Өндірістердің өрт
қауіпсісзідігі өрт болдырмау системасымен қаматамасыз етілуі керрек. Өртті
болдырмау системасы мен өрт қауіпсісіздігі өрттің қауіпті факторлары
адамдарға әсерін тигізбейтіндігін қамтамасыз ету қажет. Адамдарға әсер
ететін өрттің қауіпті факторлары мыналар, ашық от және от ұшқын, ауа
температурасының көбеюі, газ қышқылының концентрациясының төмендеуі,
қондырғылардың, ғимараттардың зақымдануы және қирауы, түтін.

Негізгі бөлім
2.1 Өрт қауіпсіздігі негіздері. Техникалық шаралар.

Дүние жүзінде 1 жылдың ішінде 5 миллионнан көп өрт болады. Он мың адам
оттың салдарынан қаза болады. Өрт үлкен материалды шығындарды қажет етеді.
Өрттің себептерін социалдық жағы нақты қадағалайды. Өндірістердің өрт
қауіпсісзідігі өрт болдырмау системасымен қаматамасыз етілуі керрек. Өртті
болдырмау системасы мен өрт қауіпсісіздігі өрттің қауіпті факторлары
адамдарға әсерін тигізбейтіндігін қамтамасыз ету қажет. Адамдарға әсер
ететін өрттің қауіпті факторлары мыналар, ашық от және от ұшқын, ауа
температурасының көбеюі, газ қышқылының концентрациясының төмендеуі,
қондырғылардың, ғимараттардың зақымдануы және қирауы, түтін.
          Әр нақты объектілерде өртті болдырмау системасы жасалу керек
(ғимарат және қондырғыларда, транспорттарда, материалдарды сақтайтын ашық
жерлерде).
          Өндірістерде өрт және жарылыстар технологиялық режимдердің
бұзылуынан, электр қондырғылардың дұрыс қолданбаудан, найзағай
разрядтарынан т.б. жағдайларға байланысты зерттеулер көрсетті.
Өрт–бұл арнайы жасалмаған, материалдық шығындарымен  қатарласып
жүретін, кейде адам өлімі болуы мүмкін, бақылана алмайтын ошақ көзі.
          Жану бұл – жанғыш заттпен тотықтандырғыш арасындағы тотығу және
қалпына келетін реакциялар барысында  болатын процесс. Газдар, металлдар
және әр түрлі көміртекті заттар  жанғыш зат бола алады. Хлор, йод, фтор,
бром,және ауадағы өттегі әдетте тотықтандырғыш болып табылыды.
Жанғыш зат және тотықтандырғыш қосылып жанғыш қоспа – біртекті (газ+
газ) немесе біртекті емес үстіндегі қабаты ( сұйықтық + газ, қатты зат+газ)
болатын заттарды құрайды.
Өрт факторларының әрекеттері
Өрт салдары зақымдау факторларының әрекеттеріне байланысты болады.
Оларға жататындар:
-жанғыш заттың отқа тікелей әсері;
-сәулелер есебінен жоғары температуралы заттар мен объектілерге
қашықтықтық әсері;
-жану зонасында иісті газбен улану;
-жану кезіндегі токсинді өнімдерден улану;
-құрылыстардың конструктивті бөліктерінің бұзылып құлауынан адамдардың
жарақат алуы немесе қаза болуы.
Өндіріс орындарындағы өрт
Өндірістегі өрттердің негізгі себептеріне құрал-жабдықтардың
технологиялық жұмыс тәртібінің бұзылуы, электр жабдықтарының ақаулылығы,
жабдықтардың жөндеу жұмыстарына нашар дайындалығы, әртүрлі материалдардың
өздігінен жануы және т.б. жатады.
Жарылыс кезінде өртті болдырмау үшін ыстық жанғыш, жарылысқа қауіпті
ортаның пайда болуына мүмкіндік бермей, оталдыру көзінің пайда болуына
кедергі жасау керек.
Өрттің алдын алу шаралары
құрылыстық-жобалау;
техникалық;,
ұйымдастырушылық;
Құрылыстық-жобалаушаралары - ғимара ттар мен құрылыстардың отқа
төзімділігімен анықталады (конструкция материалдары жанғыш, қиын жанатын,
жанбайтын болып бөлінеді). Отқа төзімділік шегі дегеніміз – бұл оттың
әсерінен құрылыс конструкцияларының бірінші сызат пайда болғанға дейінгі
шыдайтын уақыт интервалы. Барлық құрылыс конструкциялары отқа төзімділік
шегі бойынша 8 деңгейге бөлінеді. Ғимараттардың отқа төзімділік деңгейіне
байланысты өрт кезінде эвакуациялау үшін шығатын жерлерге дейінгі
қашықтықтар белгіленеді.

Техникалық шаралары:
өмірге қажетті жүйелерді (жылу, жарықтандыру, вентиляция т.б.) орнатқан
кездерде өрт қауіпсіздігі нормаларын сақтау;
құрал-жабдықтар жұмысының тәртібі мен технологиялық процестер
парамертлерін сақтау;
әртүрлі қорғану жүйелерін пайдалану.

Ұйымдастырушылық шаралар - құрамына өрт қауіпсіздігі бойынша оқу өткізу,
өрт қауіпсіздігі шараларының сақталуын тексеру кіреді.

Өрт сөндірудің келесі тәсілдері қарастырылады:

ыстық жанғыш затты тотықтырғыштан бөлектеу;

ауадағы оттегі концентрациясын азайту;

ыстық жагғыш заттың температурасын оталдыру температурасынан төмендету.

Өрт сөндіру заттары ретінде су, құм, көпіршіктер, ұнтақтар, өрт
тудырмайтын газ тәріздес заттар, инертті газдар, булар қолданылады.

Өрт сөндіру құралдары 2-ге бөлінеді:

• қол көмегімен жұмыс істейтін құралдар (құм салынған жәшіктер, асбест
жабындары, өртке қарсы құрал-саймандары бар тақталар; химиялық
көпіршікті от сөндіргіштер; ұнтақты отсөндіргіштер; көміроттекті
отсөндіргіштер; хладонды отсөндіргіштер; құрама отсөндіргіштер);
• өртке қарсы жүйелер (сумен жабдықтау жүйелері; көпіршікті генераторлар;
автоматты сигнал беру құралдарын қолдану арқылы автоматты өрт сөндіру
жүйелері).

Кез келген объектілерді эксплуатациялауды (туристік фирмаларды, қонақ
үйлерді, демалыс базаларын) бекітілген нормативті құжаттар талаптарына сай
қатаң түрде жүзеге асыру қажет.

Барлық қоғамдық және өндірістік ғимараттарда нақты көрсетілген
кедергісіз тез шығуға кепіл беретін апатты жағдайларда шығатын жерлер болуы
тиіс. Есіктер іш жағынан ашылуы керек. Бұл жерлерде кедергі келтіретін
бөгде заттар мен отқа жанғын материалдар болмауы керек. Бұдан басқа да
құтқару жолдары қарастырылуы жөн (мысалы, сыртқа шығатын сатылар мен
шатырға шығатын жерлер). Өрт кезінде ешқашан лифтті қолдануға болмайды.
Жанудың екі түрі бар:
а)дифуздық – тотықтандырғыштың жанатын затпен дифузиялық уақыт
жылдамдығы;
б) кинетикалық – тотықтандырғышпен жанғыш зат арасындағы  жану
жылдамдығы.
Жарылыс бұл тұйық кеңістікте болатын  кинетикалық жану. Жану механизмі
жылулық (жанғыш заттың қызуына байланысты) және тізбектік
(жанған заттың нәтижесінде жанғыш заттың пайда болуы) боады. Өрттің жану
жылдамдығына байланысты:
а) дефлаграциондық жану - өрттің таратылу жылдамдығы 1мс;
б) детонациялық – 1-10  мс-тан астам;
в)  жарылып жанатын – 10 мс.
Өздігінен жану - жану көзі болмаған жағдайда,  жанғыш заттпен
тотықтандырғыш арасындағы шек концентрациясы.
Барлық өрт қауіпсіздігінен орындалатын шаралар 4 түрге бөлінеді:
а) кәсіпорынды жобалаған кезде  болатын техникалық шаралар,  олар:
1) ғимараттың өртке төзімділігін анықтау; 2) ғимарат подъездерінің
жобалануы;
3) ғимараттардың өртке қарсы ара қашықтығын ескеру; 4)ғимаратты
найзағайдан қорғау.
б) Эксплуатациялық шаралар: 1) ұйымдастыру шаралары; 2) режімдік
шаралар.
Барлық ғимараттар, егер ірі кешендер болса, жел туруына
байланысты  салынады. Өрт қауіпсіздігі бойынша барлық кәсіпорындарының
орналасу арақашықтығы өндіріс категориясына байланысты есептелінеді.
Өндіріс категориясы: А – жарылу қауіпі бар; Б,В - өрт және жарылу
қауіпі бар; Г,Д- өрт қауіпі бар. Барлық ғимараттар екіге бөлінеді: 1) өрт
қауіпі бар, егер ғимарат ішінде біртексіз  жанғыш қоспа болса; 2) жарылу
кауіпі бар, егер біртекті жанғыш заттар болса.
Сонымен, өрт қауіпіне қарсы ара қашықтықтар (минималды ара қашықтық
– 9 метр, егер А және Б өндіріс дәрежесі болса 60 м астам) таңдап алынады.
Өрт болғанда құрылыс материалдар мен конструкциялардың өз қалпында
сақталу қасиеті - өртке төзімділік дәрежесі деп аталады. Ол өртке
төзімділік шегімен  және құрылыс материалдың жану тобы бойынша анықталады.
Өртке төзімділік шегі дегеніміз өрт болған жағдайда  құрылыс
материалдардың конструкциялардың еш өзгеріссіз тұру уақыты.
Максималды – 4 сағат, өртке қарсы қоршаулар,  2-сағат – жай
қоршаулар  өртке қарсы тура алады. Жану тобы: а) жанбайтын құрылыс
материалдар ( өрт болған кезде жанбай түтіндейді, егер өрт көзін сөндірген
жағдайда түтіндеу процессі аяқталады);
б) қиын жанатын – жануы мүмкін бірақ өрт көзін тоқтатқан жағдайда түтіндену
процессі жалғаса береді; в)жанатын ( егер өрт көзін сөндірсе  де жана
беретін құрылыс материалдар).
Өрт төзімділігінің  5  дәрежесі бар: 1 - ең қымбат құрылыс материалдар,
бұл құрылыс материалдар өрт болған кезде  2,5 сағат өртке төзе алады ( А
өндіріс дәрежесі); Өндірістік кәсіпорындарда  3-4 дәрежелі өртке
төзімділігі  1,5 сағат құрайды ( қиын жанатын және мүлдем жанбайтын құрылыс
материалдар).
Өрттің алдын-алу бойынша жасалатын шаралар:
а) жұмысшыларға нұсқау беру;
б) өрт сөндіру әдістері мен заттары.

2.2 Өртке қарсы қорғаныс жүйелері

Өртті болдырмау шаралары
Жану процесстері: Жану дегеніміз көп мөлшерде жылу шығу және жарық
сәуле бөлінуі қоса жүретін күрделі физикалық және химиялық процесс. Жану
процессі пайда болып және даму үшін 3 фазадан тұрады:
- жаңғыш;
- тотықтырғыш;
- тұтану көзі.
Жаңғыш зат  - оттегімен қосылатн заттарды айтады, кейбір кезде
заттардың жануы оттегімен ғана емес басқа да фазамен қосу арқылы болады.
Мысалы: хлор, бром, күкірт. Жаңғыш зат қатты, сұйық, газ түрінде кездеседі.
Әдетте жану процессі заттың газ күйінде жүргізіледі. Қатты және сұйық
заттар жану процессі кезінде физикалық және химиялық реакциялар арқылы
жаңғыш затқа айналады. Жаңғыш зат ауада оттегі концентрациясын 12-14 пайыз
жоғары болса ғана жанады. Жану процессі басталу үшін тұтану көзінің жылу
энергиясы жаңғыш зат тұтану температурасына дейін қыздыра салатындай
мөлшерде болуы керек. Тұтану көзіне жалын, ашық от, ұшқын, қызған дене,
химиялық реакция жану сәуле энергиясы және найзағай жарқылдануында.
                Жанғыш процессінің түрлері: от, алау, жану, тұтану,
өздігінен жану, өздігінен тұтану және  жарылу.
                От алау деп – жаңғыш зат үстінде пайда болған газдың немесе
будың тез жанып кетуін айтады. Заттың үстінде жиналған газ немесе бу
жанатын ең төменгі температураны сол заттыңаталу температурасы деп атаймыз.
От алау тмпературасы жаңғыш заттардың өрт қәуіптілігі жөнінде негізгі
көрсеткіш болып есептеледі. Осыған сәйкес барлық жанатын заттар өрт
қәуіптілігі бойынша екі топқа бөлінеді.
1. тез тұтанғыш сұйық
2. жаңғыш сұйықтар от алау температурасы
- жану дегеніміз – тұтандыру көзінің әсерінен туатын жану процессі.
- тұтану дегеніміз жалын пайда болған жану процессі.
- өздігінен жану деп – жаңғыш заттың сыртқы тұтандыру көзісіз пайда болған
жану процессін айтады.
- өздігінен тұтану жалын пайда болатын өзінен өзі жану процессі.
                Жарылу – жылу және газ заттарын шығарып қирату процессін
туғызатын өте тез жану процессін айтады. Жарылғыш заттар газ, бу, шаң
түрінде болады. Бұл заттар ауада олардың тек белгілі концентрациясы
болғанда ғана жарылады. Жаңғыш сұйық заттардың өрт қәуіптілігін анықтайтын
факторлардың бірі температуралық шегі болып есептеледі.
- төменгі температураның тұтану шегі деп – сұйық заттың қаныққан буынның
қоспасы болып табылады.

Өрттің шығу себептері:
Өрт шығып оның күшею себептері мына жағдайлардан болады:
1. жану зонасында жаңғыш затпен белгілі сандық және сапалық қатынаста болуы
керек;
2. жану ортасы мен тұтану көзі өзара түйісу керек;
3. тұтандыру көзінің температурасы жану ортақ өздігінен жану
температурасына дейін қыздыру керек.
4. Жаңғыш заттар бар жерде ашық отты абайсыз қолдану;
5. Жылыту жүйесін электр желісін электр қондырғыларын дұрыс пайдалану;
6. Газ, бу, шаң газ баллоны, компрессорлардың жарылуы;
7. Жаңғыш заттардың өздігінен тұтануы;
8. Жанармай, бояу материалдары және басқа жаңғыш сұйық заттарды дұрыс
сақтамау;
9. құрал-жабдықтардың қатты
Өртке қарсы шаралар
1. Жану зонасымен жаңғыш затты салқындату;
2. Жаңған затты атмосфера ауасынан оқшаулату;
3. Жану реакциясы төмендететін химиялық заттарды қолдану
4. Жану зонасына жанбайтын заттарды енгізу;
5. Жаңғыш затты жану зонасына оқшаулау.

Өрттің адам ағзасына әсер ететін қәуіпті факторлары
-ашық от және ұшқындар;
- ауа мен заттардың жоғарғы температурасы;
- жанудың улы заттары;
- түтін оттегінің төмен концентрациясы;
- үйдің құлауы және жарылыстары.
Өрт болдырмау жүйесі деп - өрт шығару мүмкіншілігін болғызбауға
бағытталған ұйымдастырушылық шаралар мен техникалық құралдардың комплексін
айтады.
          Өрттен қорғау жүйесі деп - өрт қәуіпті факторларының әсерін
адамға тигізбеуге және материалдық шығын азайтуға бағытталған
ұйымдастырушылық және техникалық құралдар комплексі деп айтылады.

Өрттен қорғану шаралары
Өндірістік бөлмелердегі материалдар жанатын, жанбайтын және қиын
жанатын болып 3 топқа бөлінеді.
Жанатын материалдар деп – ыстыққа немесе отқа төзімсіз тез жанатын
матриалдарды атайиыз.
Жанбайтын материалдар деп – қызу температурасы қаншаға көтерілсе де
қалпын сақтайтын, тек қана түсін жойатын материалдарды айтамыз.
Қиын жанатын материалдарға – отқа төзімді, тек көп уақыт бойы жоғары
температурасын жоғалтпай бықсып, түтіндеп тұратын материалдарды жатқызамыз.
  Өндірістік бөлмелер А,Б,В,Г,Д, Е категорияларымен жіктеледі.

Өртке қарсы кедергілер.
  Өрт кезінде от жалынның үй көлеміндей жайылып өрістеуін шектеу үшін
әр-түрлі кедергілер орнатылады. Олар өртке қарсы жабық қабырға, қалқа,
қақпа, люк, тамбурлар, шлеуіздер. Бұл кедергілер жанбайтын материалдардан
жасалады.
           Өртке қарсы қабырға дегеніміз – отқа төзімділік шегі екі жарым
сағатқа жанбайтын және сынбайтын бітеу қабырғалар. Өртке қарсы қабырғаларға
– есіктер мен қақпалар жатады. Олардың орта төзімділігі екі сағаттан кем
болмауы керек. Өртке қарсы төбе жабындары көп қабатты үйлерге арналған. Бұл
жабындар жанбайтын немесе құрамы тұтас темір бетон ретінде болады.Түтін
өртенген үйдің ішінен адамды шығаруға және от сөндіру жұмыстарын сөндіруге
кедергі жасайды. Сондықтан өрт шалған үйлерге арнайы люктер қолдануылуы
қажет.

Өрт сөндіру материалдары.
Өртке қарсы су қондырғыларына қойылатын талаптар СНиП 11-31-74
құрылыс проект нормасымен анықталады.
                Өрт сөндіру үшін қолданылатын материалдар сөндіргіш заттар
деп аталады. Өрт сөндіргіш заттар арзан қолданылып, қәуіпсіз материалдар
мен бұйымдарға зиян келтірмейтін, аз шығындар мен жоғары сөндіргіш нәтежие
беру керек. Негізгі өрт сөндіру заттар: су, су буы, тұздардың су
ерітінділері, инертті газдар, минералды ұнтақтар, көбік, құм, топырақ, әр-
түрлі жапқыштар.
                Су – отты сумен сөндіру ең қолайлы, өте арзан, көп
қолданылатын өрт сөндіргіш зат. Оның өрт сөндіргіш қасиеттері жылу
сыйымдылығымен булану жылулығы жоғары болғандықтан, бұл өрт ошағын
салқындатып, жанған заттың температурасын, оның жану температурасынан төмен
азайтады. Суға әр-түрлі бет активті заттарды қосса, оның от сөндіргіш
қасиеттері жоғарлайды. Бірақ, ондай суды от сөндіруге көп қолдануға
болмайды. Себебі: химиялық реакцияға түсетін заттарды, бағалы бұйымдар мен
металлдарды, электр тогы бар қондырғыларды, тез тұтанғыш сұйық заттарды
қасиеттерінен айырады.
Өрт – тілсіз жау. Оны алдын-ала болжап білу мүмкін емес. Күнделікті
өмірде өрттен жарақат алған не қаза болғандарды естіп, алаңдайтынымыз рас.
Егер, сіз аяқ асты осындай жағдайға душар болсаңыз, не істейсіз? Өз-
өзіңізді, туыстарыңызды қалай қорғайсыз? Міне, бүгінгі жазбамыз тілсіз
жаудан қалай қорғану керек? деген сұраққа жауап береді. Осы кеңестерді оқи
отырып, өзіңізді және жаныңыздағыларды тілсіз жаудан қорғап қалатын
әдістерді меңгересіз.
Өртенген заттың иісі немесе түтіннің пайда болуы – басталған өрттің
алғашқы белгісі. Ең алдымен, өз-өзіңізді қолыңызға алып, уайымдамауға
тырысыңыз. Өрт сөндіру диспетчеріне қоңырау шалып, мекен-жайыңызды айтыңыз.
Егер, өрт сөндірушілер келгенге дейін өртті сөндірсеңіз, сіздің қоңырауыңыз
жалған қоңырау болып есептелмейді. Өрт сөндірушілер өрт болған орынды
тексеріп, келесі жолы бұндай жағдай болмас үшін оның шығу себептерін
анықтайды.
Жаңа ғана басталған өртті өз күшіңізбен, су, жамылғыш, өртсөндіргіш
арқылы тоқтатуға болады. Егер, сіздің ыңғайыңызға көнбесе, дереу қашып,
кәсіби мамандарға жүгініңіз.
Егер, сіздің үйіңіз өртке оранса, үйдің ішінде қалмауға
тырысыңыз.  Мүмкіндік болса, тоқ көзін, газды өшіріп, есік-терезені
жабыңыз. Есікті мұқият бітеп жауып, сыртқа шығып, көршілерге де хабарлаңыз.
Үйден шыға бере баспалдақта ешқандай өрт болып жатпағанына көз жеткізіңіз.
Егер, міндетті түрде тысқа шығатын болсаңыз, есікті ақырындап ашыңыз,
әйтпесе, оттегінің әсерінен жалын шарпып өтуі мүмкін. Лифтке мүлдем
мінбеңіз, бұл өте қауіпті және сіздің мүмкіндіктеріңізді шектеп тастайды.
Егер, үйден шыға алмай қалсаңыз, түтін жоқ жерді тауып алыңыз.
Жасырынған жеріңізді герметикалап (герметикалау - ғимаратардың сыртқы
қабырға панельдерін полимер кұрамды затпен бітеу), барлық саңылауларды
қолыңызда бар заттармен (сулы болғаны дұрыс) бітеңіз, терезені ашпаңыз.
Ашық тұрған терезе оттегінің тұтанып, өрттің өршуін үдетеді. Су алуға
мүмкіндігіңіз болса, есік-терезені, айналаңызды дымқыл шүберекпен сулап,
сүртіп отырыңыз.
Егер, түтіннен тынысыңыз тарылса, шүберекті сулап, мұрныңызға басып
демалыңыз.
Егер, бір орыннан екінші орынға ауысу керек болса, еңкейіп не еңбектеп
қозғалуыңызға болады, себебі, еден жақта оттегі көп. Өрт сөндірушілерге
қоңырау шалып, жасырынған жеріңізді айтыңыз.
Егер адамның үстінде киім өртеніп жатса, оның үстіне жамылғы тектес
затты жабу керек, ал егер, сіздің үстіңіз өртеніп жатса, жерге жатып, әрлі-
берлі аунаңыз. Түтінді ғимаратқа кіргенде міндетті түрде дымқыл, бірнеше
рет бүктелген мақта-мата тәріздес шүберекпен мұрынды басып кіру керек.
Ғимаратқа кірмес ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.