Қызанақ дақылын өсіру

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе ... ... ... ..2.3
1.Тарау. Алматы облысы Қапшағай қаласының климаттық жағдайына сипаттама ... ... ... ... ..4
Негізгі бөлім
2.Тарау. Қызанақ дақылының аурулары мен зиянкестеріне биологиялық, морфологиялық талдау жасау ... ... ...5
2.1. Қызанақ дақылының зиянкестері..5.7
2.2. Қызанақ дақылының аурулары.8.17
3.Тарау. Дақылдың зиянкестері мен ауруларына қарсы химиялық қорғау әдістері ... ...18.21

Алғаш қызанақтың шие тәрізді жабайы формасы Перуде, Индияда, Филиппинде табылған. Ал қазіргі кезде қызанақтың жабайы түрлері Перуде, Солтүстік Чилиде, және Галапогос аралдарында кездеседі. 1554 жылдан бастап қызанақты Голландияда өсіре бастады. Ал испанияға қызанақты Филиппеннен алып келген, кейін Индияға таратылған. Бұл жерлерде қызанақ онда мекендейтін Түзембус аралында тез тараған. XVII ғасырдың басында қызанақ Арабияда, Сирияда, Эфиопиада, Египетте, ал XVIII ғасырдың басында бүкіл Шығыс Азияға таралған. Көптен кейін қызанақ бау-бақша көкөнісі ретінде Венгрияда, Австрияда, Францияда, Англияда, Германияда тағы да басқа мемлекеттерде көп тараған. А.С.Удовицкиидің айтуы бойынша қызанақ Ресейге XVIII ғасырда жеке адамдардың коллекциясы ретінде келіп, кейін ботаникалық бақтарда “махаббат алмасы” атымен жазылған.
Қызанақтың кең тараған жерлері Астрахан, Қырым және Кавказ. Әдебиеттерден белгілі 1866 жылы қызанақты Петербург қаласының Солтүстік аудандары жанында өсіргені белгілі. Қазір қызанақты Солтүстіктің ең суық жерлерінде де Мурман облыстарында да өсіреді. Тюменде қызанақты ашық топырақта да өсіреді. Қазіргі кезде Республикамыздың қызанақ өсіретін жер көлемі 200 мың га-ға жетті. Қызанақтан винигрет, маринат, фарш, суп, соус, томат пастасы, томат сөгі және салаттар жасайды. Қызанақтардың қалдықтарын малға жем ретінде пайдаланады. Құрама Штатта қызанақ жапырағынан қызанақ майын алады.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
Кіріспе____________________________ __________________________2-3
1-Тарау. Алматы облысы Қапшағай қаласының климаттық жағдайына сипаттама__________________________ _______________________________4
Негізгі бөлім
2-Тарау. Қызанақ дақылының аурулары мен зиянкестеріне биологиялық, морфологиялық талдау жасау______________________________ __________5
2.1. Қызанақ дақылының зиянкестері________________________ ____5-7
2.2. Қызанақ дақылының аурулары___________________________ _8-17
3-Тарау. Дақылдың зиянкестері мен ауруларына қарсы химиялық қорғау әдістері___________________________ ____________________________18-21

Кіріспе
Алғаш қызанақтың шие тәрізді жабайы формасы Перуде, Индияда, Филиппинде табылған. Ал қазіргі кезде қызанақтың жабайы түрлері Перуде, Солтүстік Чилиде, және Галапогос аралдарында кездеседі. 1554 жылдан бастап қызанақты Голландияда өсіре бастады. Ал испанияға қызанақты Филиппеннен алып келген, кейін Индияға таратылған. Бұл жерлерде қызанақ онда мекендейтін Түзембус аралында тез тараған. XVII ғасырдың басында қызанақ Арабияда, Сирияда, Эфиопиада, Египетте, ал XVIII ғасырдың басында бүкіл Шығыс Азияға таралған. Көптен кейін қызанақ бау-бақша көкөнісі ретінде Венгрияда, Австрияда, Францияда, Англияда, Германияда тағы да басқа мемлекеттерде көп тараған. А.С.Удовицкиидің айтуы бойынша қызанақ Ресейге XVIII ғасырда жеке адамдардың коллекциясы ретінде келіп, кейін ботаникалық бақтарда "махаббат алмасы" атымен жазылған.
Қызанақтың кең тараған жерлері Астрахан, Қырым және Кавказ. Әдебиеттерден белгілі 1866 жылы қызанақты Петербург қаласының Солтүстік аудандары жанында өсіргені белгілі. Қазір қызанақты Солтүстіктің ең суық жерлерінде де Мурман облыстарында да өсіреді. Тюменде қызанақты ашық топырақта да өсіреді. Қазіргі кезде Республикамыздың қызанақ өсіретін жер көлемі 200 мың га-ға жетті. Қызанақтан винигрет, маринат, фарш, суп, соус, томат пастасы, томат сөгі және салаттар жасайды. Қызанақтардың қалдықтарын малға жем ретінде пайдаланады. Құрама Штатта қызанақ жапырағынан қызанақ майын алады.

1 - сурет. Қызанақ

Қызанақ (лат. Solanum lycopersicum) - алқалар тұқымдасына жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер (кейде жартылай бұта). Оңтүстік Америкадан таралған. Оның 3 түрі бар (кейбір деректерде 7). Қазақстанда 1 түрі: кәдімгі (ас) Қызанақ (T. esculentum) барлық жерде өсіріледі. Сабағының биіктігі 30 -- 40 см-ден жоғары. Жапырағы қауырсын тәрізді. Гүлінің түсі сары, жемісі -- екі не көп ұялы жидек, пішіні әртүрлі. Салм. 25 -- 500 г, кейде 800 -- 900 г-ға дейін жетеді. Қызыл, сарғыш жемісінің құрамында 4,5 -- 8,1% құрғақ зат, 3,5 -- 8,5% органикалық қышқыл, минералдық тұздар, С витамині, В, РР тобының витаминдері, каротин бар. Жемісін тамаққа пайдаланады, тұздайды, шырын алады. Қызанақ жылу сүйгіш және құрғақшылыққа төзімді. Өсуіне қолайлы температура 20 -- 25С, температура 15С-қа дейін төмендегенде гүлдеуін, ал 10С-та өсуін тоқтатады. 1 -- 2С-та үсікке шалдығады. Жартылай түйіршікті, қарашірігі мол топырақта жақсы өседі. Әр га-нан ашық жерде өсіргенде 150 -- 200 ц, ал жылыжайларда 1 м2-нен 12 -- 15 кг өнім алуға болады. Қазақстанның әр аймақтарында Қызанақтың әр мезгілде пісетін бірнеше сұрыптары бар. Ерте пісетін сұрыптары: Белый налив 241, Ранний 80, Ақтөбелік 85, Глория, т.б. сорттары Батыс Қазақстан, Қостанай, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, т.б. облыстарда аудандастырылған. Негізгі зиянкестері: картоп қоңыр көбелегі, ызылдауық қоңыз, колорадо қоңызы, т.б. Ең көп тараған аурулары: бактериялық теңбілділік, фитофториоз, макроскориоз, т.б. Қызанақ жөнінде ғылыми-зерттеу жұмыстарымен Қазақ картоп және көкөніс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты шұғылданады.

1-Тарау. Алматы облысы Қапшағай қаласының климаттық жағдайына сипаттама
Қапшағай -- Қазақстандағы қала. Қазақстандағы құмар ойындар ойнатуға рұқсат етілген екі қаланың бірі.
Қапшағай қаласы 1970 жылдары құрылған. Қапшағай 3600 шаршы м құрайды. Қапшағай қаласында қазіргі таңда 2 округ және 11 елді мекен бар. Қапшағай бөгетінің солтүстік батысында 20 шақырым жерде Іле өзенінің оң жағасында Тамғалы Тас орналасқан. Қапшағай өңірінде 54,4 мыңнан астам адам тұрады. Қала Қапшағай бөгені жағасында бой көтерген. Қапшағай халықтың ең көп демалатын жерлерінің бірі болып саналады.
Қапшағай өңірі Алматы облысының оңтүстік-орталық бөлігінде, Қапшағай су қоймасының жағасында, Алматыдан 70 км. жерде орналасқан.
Қапшағайда тұщы судың ірі қоймасының болуы себебінен ерекше микроклимат түзіледі, бұл осы өңірдің флорасы мен фаунасының дамуына жағымды әсерін тигізеді.
Қапшағай қаласының туристік әлеуеті Қапшағай су қоймасының ресурстарына негізделеді. Іле өзенінің оң жақ жағалауындағы жартастарға салынған суреттер және Көшпенділер фильмінің декорациялары туристердің қызығушылығын арттыруд а. Қапшағай су қоймасы Іле өзенінің орта ағысында орналасқан жасанды су қоймасы болып табылады, оның ұзындығы 100 км, ені 25 км. Табиғи-климаттық жағдайларына байланысты, бұл жер Алматы қаласы және облысының тұрғындары үшін жағажай демалысына таптырмайтын орын болды. Жазда бұл жердің ауа температурасы +40°С. Мамыр-маусым айларында су температурасы +18+20°С-қа жетсе, шілде-тамыз айларында +22+28°С -қа дейін жетеді.
Қапшағайдағы туристер ең жиі баратын жер - 1994 жылы арнайы итальяндық жоба бойынша салынған қалалық аквапарк. Бұл кешенде балаларға, сондай-ақ үлкен кісілерге арналған арнайы су аттракциондары бар.
Жасанды су қоймасының жағалауында 150-ден астам демалыс базалары орналасқан. Бұл орындар және олардың ұсыныстары туристердің қалауы және жағдайы бойынша алуан түрлі болып келеді.
Кейінгі жылдары Қапшағай су қоймасының демалыс базаларына әр түрлі іс-шаралар, би кештері, спорттық жарыстар, түрлі акциялар өткізу кеңінен таралып келеді.
Келешекте Қапшағай қаласының аумағында жобалық атауы Жаңа Іле болып келетін ірі туристік орталық және ойын-сауық қалашығының құрылысы жоспарлануда.

2-Тарау. Қызанақ дақылының аурулары мен зиянкестеріне биологиялық, морфологиялық талдау жасау
2.1. Қызанақ дақылының зиянкестері
Түн көбелектері, қоңыр көбелектер (Noctuіdae) - қабыршаққанаттылар отрядының бір тұқымдасы. Жер шарында кең тараған, 15 тұқымдас тармағына жататын 25 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстанда шөлді аймақтардан басқа барлық жерлерде тараған 250-ден астам түрі бар. Қанатының жазылғандағы ұзындығы 25 - 40 мм аралығында (Бразилияда тіршілік ететін ең үлкені - Thysanіa agrіppіna, оның қанатының ұзындығы 300 мм-ге жуық), денелерін түк басқан, түсі сұрғылт немесе қоңырлау. Алдыңғы қанаттары ұзынша, үшбұрышты, сұр не қоңыр, кейде ашық немесе металл түсті болады. Қанатының үстінде 3 дөңгелек тәрізді таңбалары және бірнеше иректелген көлденең жолақтары бар. Артқы қанаттары алдыңғыларына қарағанда ақшыл келеді. Түн көбелектері атына сай түнде не алакөлеңкеде ұшады. Жұмыртқаларын өсімдікке, өсімдік қалдықтарына немесе топырақ арасына салады. Жұлдызқұрттарының денесі түксіз, тықыр. Құрттары қызғылт қоңыр, қоңыр түсті болады, топырақ арасында жатады. Қуыршақтары (барлық түрлерінің 1 3-і) сирек жұлдызқұрттар, жұмыртқалары қыстайды, кейбір түрлерінің қыстап шығатыны анықталмаған. Түн көбелектері - ауыл шаруашылық мен орман ағаштарының, бақша дақылдарының қауіпті зиянкестері (мыс., күздік қо-ңыр көбелек - өсімдіктердің жер асты бөліктерін; капуста қоңыр көбелегі - капустаны зақымдайды). Жұлдызқұрттары өскіндермен, жапырақтармен және жемістермен қо-ректенеді. Түн көбелектерімен күрес жолдары: егістіктерге агротех. шаралар: тұқымды себер алдында өңдеу; инсектицидтермен бүрку; биол. әдісті, яғни көбелектердің кейбір түрлеріне қарсы пайдалы жәндіктерді (трихограмма, бракондар) қолдану. Түн көбелектерінің 2 түрі: өкшелі сұр көбелек (Perіprema delphіnіі) және тораңғы көбелек (Catocala optіma) - өте сирек кездесетін түрлер ретінде Қазақстанның "Қызыл кітабына" енгіз ілген.
2 - сурет. Қоңыр көбелегі
Барылдауық қоңыздар , Ызылдақ қоңыздар (лат. Carabidae) - қатты анаттылар отрядына жататын түн қоңыздары, жыртқыш қоңыздардың үлкен тобы. Жер шарында кең тараған 25 мыңдай түрі белгілі, оның 1000-ға жуығы Қазақстанда кездеседі, негізгі туыстары: Сarabus, Сaolosoma, Сіcіneea.
Олардың көбісі ұшу қабілетінен айырылған, есесіне өздерінің ұзын аяқтарымен өте жылдам жүгіреді. Барылдақ қоңыздар - белсенді жыртқыштар. Олар қоңыздармен, жұлдызқұрттармен, құрттармен, шырышты ұлулармен айқасуға мүмкіндік беретін күшті жақтармен қаруланған.
Барылдауық қоңыздар күндіз топырақ арасында жасырынып, түнде қорек іздейді. Сопақша денесінің ұзындығы 1 - 2 мм-ден 80 - 90 мм-ге дейін барады. Түсі көбінесе жылтыр қара, қара, жасыл болады. Жіңішке 3 жұп аяқтары жүгіруге, ауыз қуысы кеміруге жақсы бейімделген. Басы кеудесінен айқын бөлектенген, ұзын мұртшалары бар. Барылдауық қоңыздар дернәсіл және қуыршақ сатылары арқылы дамиды. Жұмыртқаларын тамыз айында топырақ арасына салады, олардан 15 - 20 күнде дернәсіл шығады. Дернәсілдер топырақтың тереңірек қабаттарында қыстап, көктемде жер бетіне шығады да, дәнді өсімдіктердің жапырағымен қоректенеді. Мамыр айында пайда болған қуыршақ 12 - 15 күнде қоңызға айналады. Барылдауық қоңыздардың көпшілігі жәндіктерді, моллюскілерді, құрттарды, т.б. жеп пайда келтіреді. Ал кейбір түрлері (мысалы, астық, тары, т.б) дәнді дақылдардың зиянкестері. Барылдауық қоңыздардың 8 түрі қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.

3 - сурет. Ызылдауық қоңыздар

Колорадо қоңызы (лат. Leptinotarsa decemlineata) - қатты қанаттылар сабының жапырақ жегілер тұқымдасына жататын қоңыз; картоп және т.б. алқа тұқымдас өсімдіктердің зиянкесі. Колорадо қоңызы 1859 жылы Колорадо штатының (Солтстік Америка) картоп алқаптарында кездесе бастаған және осыған байланысты аталған. Солтүстік және Орталық Америкада, Түркияда, БатысАфрикада және Еуропаның (Ұлыбритания мен Скандинавия елдерінен басқа) көптеген елдеріне тараған. Бұрынғы КСРО республикаларында 1949 жылдан белгілі бола бастаған. Сол кезден бастап Орал тауы арқылы шығысқа қарай, оның ішінде Қазақстанның батыс, солтүстік, оңтүстік-шығысына, оңтүстігіннде таралған.
Ұзындығы 9 - 11 мм, сопақтау келген, қанатының үсті қызғылт сары, он қара жолақты сызықтары (әр жағында 5-тен) бар. Жұмыртқаларының ұз. 2,4 мм, ұзынша-сопақтау. Дернәсілдерінің түсі қоңыр-қызыл, ұз. 15 мм-ге дейін жетеді. Жылына 1 - 2, кейде 3 - 4 ұрпақ салады. Қоңыздары мен ірі дернәсілдері топырақта қыстайды, кейбіреулері қайта қыстайды. Қоршаған орта температурасы 12С-тан асқанда олар тіріледі. Қоңыздардың шығу кезеңі кейде 3 - 4 айға созылады. Қоңыздары мен дернәсілдері картоп, баклажан, қызанақ, т.б-дың жапырақтарын зақымдайды. Олар қорек іздегенде ұша бастайды (күніне 500 м-ге дейін). Жұмыртқаларын жапырақ астына 18 - 20-дан 2500-ге дейін салады. Дернәсілдері 16 - 24 күнде жетіледі. Күресу шаралары: ішкі және сыртқы карантинді сақтау; терең деңгейдегі агротехника, картоп отырғызатын жерлерді дернәсілдер пайда бола бастағанда және жас қоңыздар шыға бастағанда химиялық препараттармен өңдеу.

4 - сурет. Колорадо қоңызы

2.2. Қызанақ дақылының аурулары
Мозаика - вирус ауруы. Ол өсімдікке тля арқылы беріледі. Жарақаттанған қызанақ жапырақтары сарғыш-жасыл түске боялады. Ауру қызанақ өсімдіктерін өте қатты төмендетеді. Ауырған қызанақ өсімдіктерінің түптерінің сабақтары нашар өседі, саны аз болады. Гүлі де жемісінің де саны азаяды. Ауру барлық жерге тарайды. Олар теплицаларда да кездеседі. Оңтүстік Қазақстан өңірінде ашық топырақтарда да кездеседі. Күресу үшін қызанақты тұқыммен өсіру, уақытымен суару, жарақаттанған ауырған өсімдіктерді судан аулау.

5 - сурет. Қызанақ мозаикасы

Қызанақ аспермиясы . Қоздырушысы -- Tomato aspermy virus. Қазіргі уақытта бұл ауру Европа, АҚШ, Жапония, Аустралия мемлекеттерінде белгілі. Бұл ауру Латвия, Эстония мемлекеттерінде жақсы зерттелген. Қызанақтың аспермиямен ауруы Ресей, Украина және Армения мемлекеттерінде тіркелген. ҚАВ-ның бірнеше штаммдары сипатталған. Бұл вируспен зақымдалған жағдайда қызанақ жапырақтары деформацияға ұшырайды, мозаикалы болады, өсімдіктердің өсуі тоқтайды, бұтақтанады. ҚАВ-мен зақымдалған қызанақ жемістерінің түзілуі күрт төмендейді. Ауру көбінесе жылыжайларда кең таралған, инфекция көзі декоративтік өсімдіктер болып табылады. Күресу жолдары- қызанақты декоративтік өсімдіктерден кеңістік алшақтату, вирус тасымалдаушылары-шәркейлермен күресу.

Фитофтороз -- Phytophthora туысына жататын саңырауқұлақтар қоздыратын өсімдік ауруы. Бұл ауру көбінесе картоп, қызанақ, цитрусты дақылдарға, алмаға, т.б. түседі. 19 ғасырдың 2-жартысында Фитофтороз. Батыс Еуропа елдерінде тек картоп жеп күнелткен мыңдаған ирландықты ашаршылыққа ұшыратқан. Қызанақ фитофторосы жауыны көп жаздың 2-жартысында қызанақ егістігіне зиян келтіріп, дақылдың тамыртүйнегі мен жапырағын зақымдайды. Кеселге шалдыққан жапырақтардың жоғары ұшы мен жиектерінде қоңырқай келген үлкен дөңгелек дақтар, ал дақылдың сабағында ұзынша қоңырқай дақтар немесе сызықшалар пайда болып, соңында қурап қалады. Түйнегінде сұрғылт дақтар пайда болып, кейіннен қарайып, түйнекті шірітеді. Ауру тұқымдық картоп арқылы таралады. Фитофтороздың дамуы егер бірнеше тәулік бойы ауа ылғалд. 90 -- 95% болып, ал ауа температурасырасы 15 -- 17С-тан аспаса қарқынды өтеді. Күрес шаралары: қызанақ тұқымын себу алдында 0,5 -- 1%-дық тотияйын немесе калий перманганаты ерітіндісіне 12 -- 16 сағатқа салып қою керек. Тұқымдық картопты іріктеп алып, ТМТД (3 -- 4 лт) немесе фундазол мен фенорам супер (2 лт) препараттарының бірімен өңдеу қажет. Фитофтороз белгісі байқалған өсімдікке риомил МЦ не ридомил голд МЦ (2,0 -- 2,5 лга) препаратын бүркеді.

6 - сурет. Фитофтороз

Септориоз немесе ақ дақ - өсімдіктің залалданған мүшелерінде ұсақ, түсі ақ-сұр, айналасы қоңыр жиекті дақтар пайда болады. Дақ бетінде қара пикнидалар түзіледі. Кесел алғаш өсімдіктің төменгі жапырақтарында дамып, кейін жоғары орналасқандарына жылжиды. Залалданған жапырақтардың түсі қоңырланып, ширатылып, қурап түседі. Сонымен қатар сағақтар, тостаған жапырақшалар кейде жемістер де ауруға шалдығады.

7 - сурет. Септориоз
Ауру қоздырғышы - Septoria lycopersici Speg. саңырауқұлағы. Қоздырғыштың түссіз жіпшумағы клетка аралығымен тарайды.
Пикнидалары шар тәрізді, түсі қара, саңылауы кең, ішіндегі споралары түссіз, цилиндр пішінді, ұшы сәл иілген. Пикноспоралар жіпшеге өніп, кутикула арқылы өсімдікке енеді. Инкубациялық кезеңі 8-14 күн. Саңырауқұлақ 15-270С температура мен 77-94% ылғалдылықта жақсы дамиды. Инфекция қоры - шірімеген ауру өсімдік қалдықтарында сақталатын пикнидалар мен пикноспоралар.
Кеселдің зияндылығы залалдану мерзіміне байланысты. Дамуының ерте кезеңінде ауруға шалдыққан қызанақ жапырақтары мерзімінен бұрын қурап, өсімдік қорының едәуір бөлігі жаңа жапырақтар түзуге жұмсалуға байланысты, өнімнің шығымы мен сапасы кемиді.

Төбе шірігі - қызанақ егілетін жылыжайларда және егістіктерде кездеседі. Бұл ауруға көк және пісіп жетіле бастаған жемістер шалдығады.
Кесел жас жемістерде, алғашқы бірінші немесе екінші жеміс шоқтарында кездеседі. Жеміс төбесінде алғаш майда, сулы дақ пайда болып, кейін өсе келе қоңырланып, сәл басылады. Залалданған жеміс қатайып қурайды. Ылғал мол жағдайда құрғақ шірік сулыға айналады.
Өсімдікке су мөлшерінің жетіспеуі, әсіресе алғашқы жеміс байлану кезеңіндегі ылғал тапшылығы, сондай-ақ ыстық, құрғақ ауа райы, азот тыңайтқышының топырақтағы артық мөлшері және кальцийдің жетіспеуі сияқты факторлар төбе шірігінің тууына себебін тигізеді. Фосфор, калий тыңайтқыштарын топыраққа мезгілінде енгізсе, онда өсімдіктің ауруға төзімділігі артады.
Ауру қоздырғышы - Pseudomonas persicum Burg. бактериясы Залалданған жемістің төбесінде үлкен, сұр шеңберлі дақтар пайда болады да ұлпалар тез жұмсарып, шіриді. Бактериялар өсімдік қалдықтарында және алқа тұқымдас арам шөптерде сақталады.
Ауру насекомдар және жаңбыр тамшысы арқылы тарайды. Төбе шірігі аса зиянды кесел, онымен 20-30% жемістер залалданады.

8 - сурет. Төбе шірігі
Макроспороз немесе құрғақ дақтар. Қызанақ жемісінде құрғақ дақтар пайда болып, ұлпалары сығылған қара түске боялады, ал жапырақтарында да, осындай дақтар пайда болады. Жарақаттанған қызанақ жемістері өңі төмендейді. Жапырақтары күзде сау өсімдіктерге қарағанда тез өледі. Ауру Қаскелең, Еңбекшіқазақ және Алматы облыстарының кейбір аудандарында, Семей облыстарында және Балқашта көп байқалған.
Күресу жолдары: 1% Бордо сұйықтығын шашу бірінші ретте - алғаш ауру нышаны байқалған кезде, ал екіншісін 10-15 күннен кейін шашу керек. Қызанақ егілген жерлерді ауыстырып отыру керек. Олардың аралығы 2 жылдан аз болмауы керек. Бұл аталған аурулар қазақстанда өсетін қызанақ ауруларының біразы ғана болып есептеледі. Айтылған аурулар Республикамыздың далаларымен көкөніс егетін жерлерінде көп кездесетін түрлері болып табылады.

9 - сурет. Макроспороз

Столбур. Ең қауіпті және зиян алып келуші вирустық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.