Ауыл шаруашылық малдарының кеселге шалдығуы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I. Қарағанды облысы, Жаңа.Арқа ауданы, Ақтүбек ауылдық округінің індеттік жағдайы жөнінде кесім ... ... ... ... ... .6
1.1 Қарағанды облысы, Жаңа.Арқа ауданы, Ақтүбек ауылдық округінің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ...6
1.2 Ветеринариялық.санитариялық жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.3 Індеттік жағдайдың сипаттамасы ... ... 8
1.4 Індетке қарсы және дауалау шараларының сипаттамасы ... ... .8
1.5 Індеттанулық талдау кесімінің қорытындысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
II. Осы жыл барысында инфекциялық ауруды жою шараларының күнтізбелік жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2.1 Осы жыл барысында індетке қарсы шаралар және дауалау шараларының күнтізбелік жоспары ... ... ... ... .11
III. Шаралардың күнтізбелік жоспарына түсініктеме хат ... ... ... ... ... ... ... ... .12
IV. Курстық жұмыстың мазмұны бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
V. Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... .16
VI. Тіркеме ... ... ... ... ... ... ... ...18

Қазақстанда мал шаруашылығы соңғы жылдары тұрақтанып, өсімге қарай бет алды.Алайда жүргізілген мониторингілік зерттеу мен статистикалық мәліметтерді сараптағанда, республикамызда жақын және алыс шетелдермен салыстырғанда, ауылшаруашылық өндірісінің өнімдерін өндіру деңгейі төмен екендігін көрсетті. Мал шаруашылығының дамуын тежейтін факторлардың бірі - түрлі аурулар. Соңғы жылдары ірі қараның туберкулез, бруцеллез, лейкоз, некробактериоз және эхинококкоз ауруларымен аралас залалдануы байқалады. Әсіресе туберкулез ХХІ ғасырдың басында қайта күшейіп, бүкіл жер халқының үштен бірін залалдауы мүмкін. Себебі туберкулезге қарсы дәрмектердің барлығына төзімді шоғырлар көбеюде. Тек Республикамызда ондай шаммдар 1999 жылы 23% болса, 2008 жылы олардың үлесі 32,2% жеткен. Туберкулез ауруының әлеуметтік әсері түрлі табиғи жағдайларда кездесетін техногендік және биологиялық апаттардың әсерімен тең келеді.
Туберкулез ауруы малды асылдандырып, өнімдерін арттыруға кері әсер етіп, шаруа қожалықтарына үлкен экономикалық шығын әкеледі.
Республикамызда ірі қара арасында туберкулез статистикалық мәлімет бойынша жоқ дегенмен, Алматы, Ақтөбе, Жамбыл, Павлодар, Қарағанды ж.б. облыстарда сау деген шаруа қожалықтарынан туберкулез оқта-текте кездесіп отырады және сойғанда 0,01-0,55% аралығында туберкулез ошағы дәлелденіп отыр. Сондықтан заманауи тәсілдерді қолданып, кеселдің алдын алып, оларды тез жою үшін, кешенді шаралар жүргізіп, ауыл шаруашылық малдарын кеселден тұрақты таза болуына ықпал етуіміз қажет.

1. А.С.Жұмаш "Мал туберкулезі және оның алдын алу, күресу шаралары" Алматы, 2014
2. Т. Сайдулдин " Індеттану және жануарлардың жұқпалы аурулары" Алматы, 2009
3.Вишневский П.П. "Туберкулез крупного рогатого скота" -М.,1935.-С.7-32
4. Новак Д.Д. " Пути профилактики и ликвидации туберкулеза крупного рогатого скота" Автореф.дис.докт.вет.наук. -Воронеж, 1696.-39с.
5. Грязин В.И., Сальников Ф.Е., Назаров М.Г., Одаренко К.И., Золотов В.С. " Туберкулез сельскохозяйственных животных и борьба с ним в Казахстане. Алма-Ата, 1965. -103с.
6. Кочмарский А.Ф. " Изучение эпизоотлолгии и организационные мероприятия по борьбе с туберкулезом крупного рогатого скота в Западном полесье Украины" Автореф.дис.докт.вет.наук. -Харьков, 1974.-38с.
7. Мартма О.В." Сравнительное изучение методов диагностики при борьбе с туберкулезом крупного рогатого скота" Автореф.дисс.канд.вет.наук.Тарту,1960-19с.
8. Ротов В.И., Кокуричев П.И., Савченко П.Е. "Туберкулез сельскохозяйственных животных " - Киев: Урожай, 1973.-381с.
9. Новак Д.Д." Туберкулез сельскохозяйственных животных" -Алма -Ата , Қайнар, 1977.-143с.
10. Ильясов А.Ф. " Пути профилактики и оздоровления хозяйтс мясного направления от туберкулеза крупного рогатого скота " Новосибирск, 1981.-126с.
11. Дюо Рене. " Меры борьбы с туберкулезом крупного огатого скота в разных странах. // Ветеринария. -1958. №12-35-40 с.
12. Благодарный Я.А. " Источники туберкулеза и меры профилактики " Алма -Ата: Казахстан , 1980. - 245с.
13. " Жаршы" Бастау , 12\2004
14. " Жаршы " Бастау, 1\2006
15. Тузова Р.В. " Туберкулез сельскохозяйственных животных и птицы " Минск : Урожай, 1983.- 263с.
16. Ғаламтор желісі.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I. Қарағанды облысы, Жаңа-Арқа ауданы, Ақтүбек ауылдық округінің індеттік жағдайы жөнінде кесім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.1 Қарағанды облысы, Жаңа-Арқа ауданы, Ақтүбек ауылдық округінің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2 Ветеринариялық-санитариялық жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.3 Індеттік жағдайдың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.4 Індетке қарсы және дауалау шараларының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... 8
1.5 Індеттанулық талдау кесімінің қорытындысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
II. Осы жыл барысында инфекциялық ауруды жою шараларының күнтізбелік жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
2.1 Осы жыл барысында індетке қарсы шаралар және дауалау шараларының күнтізбелік жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
III. Шаралардың күнтізбелік жоспарына түсініктеме хат ... ... ... ... ... ... ... ... .12
IV. Курстық жұмыстың мазмұны бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... .15
V. Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
VI. Тіркеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

КІРІСПЕ
Қазақстанда мал шаруашылығы соңғы жылдары тұрақтанып, өсімге қарай бет алды.Алайда жүргізілген мониторингілік зерттеу мен статистикалық мәліметтерді сараптағанда, республикамызда жақын және алыс шетелдермен салыстырғанда, ауылшаруашылық өндірісінің өнімдерін өндіру деңгейі төмен екендігін көрсетті. Мал шаруашылығының дамуын тежейтін факторлардың бірі - түрлі аурулар. Соңғы жылдары ірі қараның туберкулез, бруцеллез, лейкоз, некробактериоз және эхинококкоз ауруларымен аралас залалдануы байқалады. Әсіресе туберкулез ХХІ ғасырдың басында қайта күшейіп, бүкіл жер халқының үштен бірін залалдауы мүмкін. Себебі туберкулезге қарсы дәрмектердің барлығына төзімді шоғырлар көбеюде. Тек Республикамызда ондай шаммдар 1999 жылы 23% болса, 2008 жылы олардың үлесі 32,2% жеткен. Туберкулез ауруының әлеуметтік әсері түрлі табиғи жағдайларда кездесетін техногендік және биологиялық апаттардың әсерімен тең келеді.
Туберкулез ауруы малды асылдандырып, өнімдерін арттыруға кері әсер етіп, шаруа қожалықтарына үлкен экономикалық шығын әкеледі.
Республикамызда ірі қара арасында туберкулез статистикалық мәлімет бойынша жоқ дегенмен, Алматы, Ақтөбе, Жамбыл, Павлодар, Қарағанды ж.б. облыстарда сау деген шаруа қожалықтарынан туберкулез оқта-текте кездесіп отырады және сойғанда 0,01-0,55% аралығында туберкулез ошағы дәлелденіп отыр. Сондықтан заманауи тәсілдерді қолданып, кеселдің алдын алып, оларды тез жою үшін, кешенді шаралар жүргізіп, ауыл шаруашылық малдарын кеселден тұрақты таза болуына ықпал етуіміз қажет.
28.01-22.02.1934ж. Ақтөбеде малдәрігерлерінің бірінші кеңесі өтті. Сол кеңестің қарарының 7 тармағында індетке қарсы шараларды ұйымдастыру үшін 1934ж. сүт фермаларындағы 49868 бас ірі қараны және колхозшылар мен жекелердің малдарының 8% туберкулезге қарсы көзіне егіп, анықтау қажеттілігі жазылған. Оның ішінде туберкулез кеселі бар пункттерде малды екі рет егу көзделген. Сөйтіп Қазақстанға да 12 тамыз 1926 ж. РСФР халық комиссариаты қабылдаған туберкулезге қарсы шаралар да келіп жетті. Бұл кезде ірі қара туберкулезіне қарсы күрестің нұсқауы да бірінші рет бекітіліп, онда таза малды қалай бөлектеп бағу және туберкулезге қарсы шара ретінде туберкулин сынамасын жүргізудің маңыздылығы көрсетілген.
Бұрынғы Кеңес Одағында туберкулезбен ауырған қара малдар аз болған жоқ. Мәселен, Украинада 18,1 %, Поволжьеде 5,7%, Шығыс Қазақстанда 5,1%, Батыс Сібірде 6,3%, болды. ТМД елдерінде туберкулез қара малдың арасында 1-1,5% құрады.
Ірі қара туберкулезінің індеттік таралуына және ерекше білінуіне көпшілік жағдайда табиғи-климаттық, географиялық және әлеуметтік-экономикалық ықпал әсер береді. Мал туберкулезінің ағымына эпизоотологиялық үрдістің көптеген әсерлері: малдың шаруашылық бағыты, бағып-күту мен ұстау, азықтандыру, арнайы және санитарлық шаралар әсер береді.
Қазақстанда тәуелсіздік алған 1991 ж. дейін 14,7 миллион ірі қара 19 облыста ұсталды. Ірі қараның туберкулезі 17 облыстың 337 шаруашылықтарында тіркелді және орта есеппен 5,2% мал осы кеселмен залалданды. Республикамыздағы 15 облыстың 384 туберкулезден таза деген колхоздар мен совхоздардан 31407 бас ірі қара теріішілік сынамаға оң рекция беріп, 24 шаруашылықтың малынан туберкулезге тән ошақтар табылып, сынаманың дұрыстығы дәлелденді.
Республикамызда туберкулинге әсерленген малдардың 76,9% етке өткізілмей "Жабық" шаруашылықта ұстаған ауру малдың 98,4% және туберкулезден таза емес пункттердің 71,1% республикамыздың солтүстік аймағында болды. Бұл көрсеткіш сәйкесінше Орталық Қазақстанда -4,4%, 0,52%, 5,3%; Батыс Қазақстанда -8,9%, 1,0%, 8,2%; оңтүстік-шығысында - 9,6%, 0,4%, 15,4% (АШМ ветеринария бөлімінің 1990 ж. есебі).
Батыс Қазақстан облысында 154 шаруашылықтың 107 (69,4%) етті тұқымды қазақтың ақ бас сиырын 1973 ж. өсірді. Олар 2 асылтұқымды зауыт, 4 асылтұқымды совхоз және 101 шаруашылықтың 8 (7,9%) асыл тұқымды ферма болды. Бүкіл малдың 73 % немесе 453190 бас ет бағытындағы мал еді.
Ақтөбе облысында ет бағытындағы малдар 48% құрайды. 15 ауданның 10-да немесе 3 асылтұқымды совхозда, 94 шаруашылықта және 4 асыл тұқымды фермада өсірілді.
Туберкулездің таралуына басты себеп - шаруашылықта малды өте нашар, зоогигиеналық ережеге сәйкес күтпеу. Мал азығы нәрсіз және құнарсыз болса, онда кесел соғұрлым ұлғая береді.
Ірі қараның арасындағы туберкулездің көптігі және де оның адамға ауысуы (миграция) кәдімгідей эпидемиялық қатер туғызады.
Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметі бойынша осы дерттен алдағы 20 жыл ішінде 200 млн адам ауырып, 70 миллионы өледі деген болжам жасаған. ДДСҰ ережелері бойынша 100 мыңға адамға шаққанда аурулар саны 50-ден асса эпидемия болып есептеледі. Туберкулез кеселі 1990 ж. басынан бастап, әсіресе адамдар арасында қайта оралып көбеюде.
Біздің республикамызда "көк жөтел құрт ауруы" адамдар арасында эпидемилық жағдайда өтуде. Бұл кесел әсіресе экологиялық жағынан нашар, жергілікті халықтың басым көпшілігі орналасқан батыс өңірінде Қызылорда, Атырау, Маңғыстау, Ақтөбе облыстарында 100 мың адамға шаққанда 168,9 адамнан жоғары болып отыр. Атырау облысында көмірсутегін көп өндірудің әсерінен радиацияның жоғары болуы, Қызылорда облысында Байқоңырдан космосқа ұшу алаңы, уран өндіретін өндірістер, түрлі металдарды, көмірлерді өндіру, марганецті ашық өндіру және басқалары әсер беруде.
Адамдар ірі қара туберкулезін тамақ арқылы да жұқтырады. Мұндай жағдай шикі сүт ішуден болуы мүмкін, себебі сүттің ішінде жұқпалылығы күшті туберкулез микобактерияларының бұқа түрі таяқшалары болады.
Малдың сүтімен бірге сүт тағамдары және туберкулезбен ауырған сиырлардың еті де эпидемиялық қатер төндіретінін көптеген ғалымдар жазған.
Мал арасында инфекциялық және инвазиялық аурулардың таралуына тосқауыл қою, жол бермеудің бірден-бір жолы, терең ғылыми-тәжірибелік ізденіске негізделген, тиімділігі жоғары және сапалы, аурудың алдын алуға және емдеуге арналған дәрмектерді қолдану.

І. Қарағанды облысы, Жаңа-Арқа ауданы, Ақтүбек ауылдық округінің індеттік жағдайы жөнінде кесім.
1.1 Қарағанды облысы, Жаңа-Арқа ауданы, Ақтүбек ауылдық округінің жалпы сипаттамасы.
1) Қарағандыоблысы;
2) Жаңа-Арқа ауданы;
3) Ақтүбек ауылдық округі;
4) Мал қоралары талапқа сай;
5) Ауру байқалмады;
6) Жануаларды күту жуйесі: таңертеңгі уақытта - жайылымда, кешкі уақытта - қорада;
7) Мал басын топтастыру жүйесі: әр мал түлігіне арналған қораларда;
8) Малды азықтандыру жүйесі: жайылымда және қорада жиналған шөп арқылы;
9) Малды суаттандыру тәсілі: табиғи жайылым жағдайында - Сарысу өзені мен кішкене көл арқылы, ал қора жағдайында - құдық суы арқылы;
10) Жайылымға сипаттама: жайылым ауылдан 500-600 м қашықтықта орналасқан.
11) Қоздырушыны алып-жүрушінің (тасымалдаушы) болуы табиғи жағдай, яғни кемірушілер бар;
12) шайынды сулардың залалсыздануы - жүргізілмейді. Табиғи жағдайда жел арқылы кебеді;
13) Қиды жинау және оның залалсыздануы - жүргізілмейді. Ауыл тұрғындары қиды жинап кептіріп, отын ретінде пайдаланады. Егерде ауру шығатын жағдай болса, оны залалсыздандыру жұмыстарын жүргізетін мал дәрігері бар;
14) Азықпен қамтамасыздандыру жағдайы (жергілікті жерде дайындау, азық пен тағам қалдықтарын қолдану, оларды тасымалдау мен сақтау жағдайлары): азықты яғни жемшөпті ауыл сыртынан шөбі қалың шабындықтардан шауып, күздік және қыстық жемшөп қорын жинайды. Тасымалдау үшін трактор немесе ат арба қолданады. Жемшөп қораларын мал қораның үстінен салған, жан жағы, төбесі қоршалған;
15) Мал өнімдерін сату (ет және сүт комбинаттарының, цехтарының өнімі және өнім қалдықтары), жарамсыздарын залалсыздау жолдары: сойылған мал етін сатуға мал дәрігері ветеринарлық анықтама береді. Ол ет ұшалары аудандық базарларға өткізіледі. Ет-шұжық комбинаттарына өткізіледі.
16) Шаруашылықтық және көліктік байланыстар жағдайы: байланыс тығыз емес.

1.2 Ветеринариялық-санитариялық жағдайы:

17) Ветеринариялық мамандар саны: 3. Ол қызметкерлер:
Ауылдық округтің бас мал дәрігері - Кадин Еркін Зикенұлы;
1 Вет.фельдшері - Ақышев Абайділдә Пазылұлы;
2 Вет.фельдшері - Серіков Ерсұлтан Серікұлы.
18) Ветеринариялық мекемелердің бар немесе жоқтығы: ауылда бас мал дәрігері отыратын ветеринарлық пункт бар;
19) Мал өнімдерін ветсансараптау: ет комбинаттарында жүргізіледі.
20) Патологиялық-анатомиялық сараптау: мал өлімі неден болғанын анықтау кезінде;
21) Беккари, Периятин немесе мал өлексесін тастайтын апандардың,өлексе өртейтін қондырғылардың бар немесе жоқтығы: ауыл маңынан 2 км қашықтықта орналасқан мал өлекселерін тастайтын апан бар, өлексе өртейтін қондырғылар жоқ.
22) Изоляторлардың (оқшаухана) бар жоқтығы: қора жағдайында әр үйде бола бермейді.
23) Карантиндеу қораларының болуы және карантиннің қолданылуы: ондай бөлек қора қарастырылмаған, бірақ ауыл адамдары жаңа әкелінген малға арнайы кішілеу орындар дайындайды;
24) Басқа да ветеринариялық-санитариялық нысандардың (ветсанөткізгіш, дезтосқауылдар, уақытша кідірту алаңдары) болуы ондай алаңдар жоқ;
25) Ветеринариялық-санитариялық нысандардың қойылатын талаптарға сай болуы орташа деңгейде.

1.3 Індеттік жағдайдың сипаттамасы.

26) Осы аурудың бұрын-соңды тіркелуі: туберкулез ауруының тіркелуі соңғы 3 жыл ішінде кездеспеген.
27) Зерттелініп отырған оқиғаның басталуы (ауру оқиғаларының алғашқы тіркелген уақыты) тіркелмеген;
28) Қоздырушының болжамдау көзі, аурудың ену жолдарының мүмкіндіктері: тіркелмеген;
29) Вакцина түрі, ауру байқалғанға дейін вакциндеудің әдісі мен уақыты, вакцинделген бейім мал үлесі(%) вакцина қолданылмайды;
30)Тіркелген ауру оқиғаларының өзара байланысы: жоқ;
31) Тіркелген ауру оқиғаларының ағымы бойынша топтастырылуы (аса жіті, жіті, жітілеу, созылмалы, үзікті, өшкін, залалды, залалсыз) және оның байқалуы (тән-типті, тән емес - атипті) машықтану кезінде бұл аурудың тіркелуі байқалмады;
32) көршілес елді-мекендер мен шаруашылықтарда аурудың тіркелуі: болмаған;
33) Шаруашылық байланыстағы елді-мекендер мен шаруашылықтардың аурудан таза болу жағдайы: барлық жүргізілетін іс-шаралар ветеринарлық-санитариялық жағдайларға сәйкес.

1.4 Індетке қарсы және дауалау шараларының сипаттамасы:
34) Диагнозды қою тәсілі мен уақыты: індеттанулық деректер, клиникалық белгілерін талдау, аллергиялық, серологиялық, патологоанатомиялық, гистологиялық, микробиологиялық зерттеулер,;
35) Шектеуді немесе карантинді енгізу уақыты;
36) Оқшауланған мал саны және уақыты;
37) Өлген жануарлар өлексесін утилдеу (жою) әдістері;
38) Малды лажсыз сою жағдайы;
39) Сойыс өнімдерін залалсыздау тәсілдері;
40) Күзет-карантиндеу бекеттерінің саны мен олардың орналасуы;
41) Өткізілген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.