Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың экономикалық мәні
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың экономикалық мәні
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы алымдар мен
төлемақылардың экономикалық мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін алымдардың ерекшеліктері мен
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер мен алымдарды есептеу және рәсімдеу әдістері
2.1. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
алымдардың түрлерін есептеу мен төлеу ерекшелiктерi ... ... ... ... ... ... ...16
2.2. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
төлемақылады есептеу және рәсімдеу тәтібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың экономикалық мәні
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы алымдар мен
төлемақылардың экономикалық мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін алымдардың ерекшеліктері мен
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер мен алымдарды есептеу және рәсімдеу әдістері
2.1. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
алымдардың түрлерін есептеу мен төлеу ерекшелiктерi ... ... ... ... ... ... ...16
2.2. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
төлемақылады есептеу және рәсімдеу тәтібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34
Кіріспе
Кез келген басқа экономикалық категория сияқты, мемлекеттiк бюджет өндiрiстiк қатынастарыды бейнелеп, соған лайық метериалдық –заттық көрiнiс табады. Бюджет қатынастары мемлекеттiң ақшалай қаражаттарының орталықтандырылған қорында –бюджет қорында заттанады. Нәтижесiнде қоғамда жүрiп жатқан нақты экономикалық процестерi мемлекет жұмылдырып, пайдаланатын қаражат тасқынынан көрiнедi. Бюджет –қоры қоғамдық өнiммен ұлттық табыстың құндық бөлiнiсiнiң тиiстi кезеңдерiнен өтiп, ұдайы өндiрiстi ұлғайтып, халыққа әлеуметтiк- мәдени қызмет көрсету, қорғаныс, басқару жөнiнде қажеттердi қанағаттандыру үшiн мемлекет қарамағына түскен бөлiгiнiң объективтi алғы-шарты бар экономикалық формасы. Бюджет қорын қалыптастыру мен пайдалану, бөлу және қайта бөлуге байланысты болатын құн қозғалысының процесiн бiлдiредi.
Экономикалық категория ретiнде мемлекеттiк бюджет қоғамдық өнiм құнының мемлекеттiң орталықтандырылғын қаражат қорын құру жолымен жоспарлы түрде бөлу, қайта бөлу процесiнде және оны ұдайы өндiрiстi ұлғайту, қоғамдық қажеттердi қанағаттандыруға пайдалану барысында мемлекет пен қоғамдық өндiрiске басқа да қатысушылардың арасында қалыптасқан ақша қатынастарын белгiлейдi.
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың қаржы қорларына есептелетiн сомалардан басқа) олар салықтардан, алымдардан, төлемақылар мен мемлекеттік баждардан тұрады.
Салықтардың экономикалық мәнi олардың өзiнiң функциялары мен мiндеттерiн жѕзеге асыру үшiн мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бiр бөлiгi болып табылатындығында.
Салықтармен бюджетке төленетін басқа да төлемдер қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар басқа да төлемдер мемлекетпен бiрге пайда болды және мемлекеттiң өмiр сүрiп, дамуының негiзi болып табылады. Адамзат дамуының бүкiл тарихы бойына салық нысандары мен әдiстерi өзгердi, игерiлдi, мемлекеттiң қажеттiлiктерi мен сұрау салуларына бейiмделдi. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесiнде айтарлықтай өрбiдi. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық жүйесiнiң қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүредi.
Мемлекетке түсетiн салық түсiмдерiнiң сипатты ерекшелiгi олардың сан алуан қоғамдық қажеттерге кейiн иесiз пайдаланылуы болып табылады. Осынысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергiлiктi органдар белгiлейтiн түрлi мiндеттi мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы болады; бұған әлеуметтiк сақтандыруға аударылатын қатаң мақсатты аударымдар, соның iшiнде бюджеттен тыс қорларға төленетiн жарналар мен аударымдар жатады, олар белгiлi бiр, ұзақ мерзiмдi көлемде өнiмнiң, жұмыстың және қызметтер көрсетудiң өзiндiк құнынан, табыстан (пайдадан), еңбекке ақы төлеу қорынан, амортизациядан және басқа көздерден есептелiнедi.
Салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен мазмұны олар атқаратын функцияда толық ашыла түседi. Жалпы қаржы категориясы түрғысынан салықтар қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, сондықтан қаржыға қатысты салықтардың функцияларын қаржының бөлгiштiк функциясының құрамдас қосалқы функциясы ретiнде қарастырған жөн.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси iс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кiрiстерiнiң негiзгi көзi – ұлттық табысты қайта бөлудiң басты қаржылық құралы, мемлекеттiң кiрiстерiн және бюджеттiң кiрiстерiн қалыптастырудың шешушi көзi болып табылады. Салықтарда басқа да төлемдер мемлекеттiң экономикалық мазмұны нақты түрде көрiнедi, ал салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi, олардың түрлерi мен ролi қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттiң табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгiлi философ Френсис Бэкон салықтарды басқа да төлемдерді төлеу – әрбiр азаматтың қасиеттi борышы деген едi.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-шi бабында: заңды түрде белгiленген салықтарды, алымдарды және өзге де мiндеттi төлемдердi төлеу әркiмнiң борышы әрi мiндетi болып табылады, - деп жазылған. Яғни бұл менің курстық жұмысымның маңызлыдығын көрсетеді. Курстық жұмысым үш бөлімне тұрады: жұмыстың бірінші бөлімінде алымдар мен төлемақылардың мемлекеттік бюджеттің қалыптасуындағы экономикалық мәні онда 2001 жылдың 12 маусымынан қабылданған Жаңа Салық Кодексі және 2002 жылдың 1-қаңтарынан бастап іске қосылған Салық Кодексі бойынша Қазақстан Республикасында қолданылатын салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер, атап айтқанда 13 алым, 9 төлемақылардың мәні мен ерекшеліктерін, ал екінші бөлімінде алымдар мен төлемақыларды есептеу және рәсімдеужолдары қарастырылды.
Кез келген басқа экономикалық категория сияқты, мемлекеттiк бюджет өндiрiстiк қатынастарыды бейнелеп, соған лайық метериалдық –заттық көрiнiс табады. Бюджет қатынастары мемлекеттiң ақшалай қаражаттарының орталықтандырылған қорында –бюджет қорында заттанады. Нәтижесiнде қоғамда жүрiп жатқан нақты экономикалық процестерi мемлекет жұмылдырып, пайдаланатын қаражат тасқынынан көрiнедi. Бюджет –қоры қоғамдық өнiммен ұлттық табыстың құндық бөлiнiсiнiң тиiстi кезеңдерiнен өтiп, ұдайы өндiрiстi ұлғайтып, халыққа әлеуметтiк- мәдени қызмет көрсету, қорғаныс, басқару жөнiнде қажеттердi қанағаттандыру үшiн мемлекет қарамағына түскен бөлiгiнiң объективтi алғы-шарты бар экономикалық формасы. Бюджет қорын қалыптастыру мен пайдалану, бөлу және қайта бөлуге байланысты болатын құн қозғалысының процесiн бiлдiредi.
Экономикалық категория ретiнде мемлекеттiк бюджет қоғамдық өнiм құнының мемлекеттiң орталықтандырылғын қаражат қорын құру жолымен жоспарлы түрде бөлу, қайта бөлу процесiнде және оны ұдайы өндiрiстi ұлғайту, қоғамдық қажеттердi қанағаттандыруға пайдалану барысында мемлекет пен қоғамдық өндiрiске басқа да қатысушылардың арасында қалыптасқан ақша қатынастарын белгiлейдi.
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың қаржы қорларына есептелетiн сомалардан басқа) олар салықтардан, алымдардан, төлемақылар мен мемлекеттік баждардан тұрады.
Салықтардың экономикалық мәнi олардың өзiнiң функциялары мен мiндеттерiн жѕзеге асыру үшiн мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бiр бөлiгi болып табылатындығында.
Салықтармен бюджетке төленетін басқа да төлемдер қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар басқа да төлемдер мемлекетпен бiрге пайда болды және мемлекеттiң өмiр сүрiп, дамуының негiзi болып табылады. Адамзат дамуының бүкiл тарихы бойына салық нысандары мен әдiстерi өзгердi, игерiлдi, мемлекеттiң қажеттiлiктерi мен сұрау салуларына бейiмделдi. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесiнде айтарлықтай өрбiдi. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық жүйесiнiң қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүредi.
Мемлекетке түсетiн салық түсiмдерiнiң сипатты ерекшелiгi олардың сан алуан қоғамдық қажеттерге кейiн иесiз пайдаланылуы болып табылады. Осынысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергiлiктi органдар белгiлейтiн түрлi мiндеттi мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы болады; бұған әлеуметтiк сақтандыруға аударылатын қатаң мақсатты аударымдар, соның iшiнде бюджеттен тыс қорларға төленетiн жарналар мен аударымдар жатады, олар белгiлi бiр, ұзақ мерзiмдi көлемде өнiмнiң, жұмыстың және қызметтер көрсетудiң өзiндiк құнынан, табыстан (пайдадан), еңбекке ақы төлеу қорынан, амортизациядан және басқа көздерден есептелiнедi.
Салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен мазмұны олар атқаратын функцияда толық ашыла түседi. Жалпы қаржы категориясы түрғысынан салықтар қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, сондықтан қаржыға қатысты салықтардың функцияларын қаржының бөлгiштiк функциясының құрамдас қосалқы функциясы ретiнде қарастырған жөн.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси iс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кiрiстерiнiң негiзгi көзi – ұлттық табысты қайта бөлудiң басты қаржылық құралы, мемлекеттiң кiрiстерiн және бюджеттiң кiрiстерiн қалыптастырудың шешушi көзi болып табылады. Салықтарда басқа да төлемдер мемлекеттiң экономикалық мазмұны нақты түрде көрiнедi, ал салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi, олардың түрлерi мен ролi қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттiң табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгiлi философ Френсис Бэкон салықтарды басқа да төлемдерді төлеу – әрбiр азаматтың қасиеттi борышы деген едi.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-шi бабында: заңды түрде белгiленген салықтарды, алымдарды және өзге де мiндеттi төлемдердi төлеу әркiмнiң борышы әрi мiндетi болып табылады, - деп жазылған. Яғни бұл менің курстық жұмысымның маңызлыдығын көрсетеді. Курстық жұмысым үш бөлімне тұрады: жұмыстың бірінші бөлімінде алымдар мен төлемақылардың мемлекеттік бюджеттің қалыптасуындағы экономикалық мәні онда 2001 жылдың 12 маусымынан қабылданған Жаңа Салық Кодексі және 2002 жылдың 1-қаңтарынан бастап іске қосылған Салық Кодексі бойынша Қазақстан Республикасында қолданылатын салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер, атап айтқанда 13 алым, 9 төлемақылардың мәні мен ерекшеліктерін, ал екінші бөлімінде алымдар мен төлемақыларды есептеу және рәсімдеужолдары қарастырылды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 Салық кодексі 2001 жыл( 2007 жылғы өзгертулер мен толықтыруларды қоса алғанда)
2 Аманбеков Б “Бюджет есептерi” Қазақстан қаражаты-1999 жыл. N8.
3 Амрекулов Н “Қаржы жүйесiн ұйымдастыру және бюджет жүйесi” Т.Экономика –2004 жыл.Оңтүстiк Қазақстан облысының және Қазақстан республикасының статистикалық мәлiметтерi.
4 Бюджет жүйесi туралы: Қазақстан Респубикасының Заңы.-Алматы: Юрист, 2006.- 8 б.
2 Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Іазхстанская правда 1998 жыл N12 .
3 5.А.И. Худяков, Н.Е. Наурызбаев. Налоги: понятие, элементы, установление, виды. Алматы 1998г. ТОО Баспа.
4 6.Юткина Налоги и налогооблажения. Учебник.- Москва: Инфра, 1999.-224с.
5 11.Бабкина С. Новая налоговая политика: Финансы Казакстана.- 1999-N6, с 20-22.
6 19.Бухгалтерлiк бюллетенi, 2004ж, 1999ж N1-12
7 20.Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Казхстанская правда 1998 жыл N12 .
8 21.Салық жинауда салғырттық болмасын. І. Ашутов. Қаржы-қаражат 1998/8.
9 22.Салыққа салаутты көзқарас керек Зерде N3 2004ж.
10 23.Жүнiсова Н.А Бюджет саясаты. Саясат-2005-1.
11 24.Жанибеков С. Бюджеттiң орындалуын қалай көтеру керек. Қазақстан қаржысы1999 жыл N8 .
12 25. Мемлекеттiк салық саясаты Заң газетi. 1999 жыл 3 желтоқсан.
13 Бюджетке жаңаша қарау қажет. Қаржы-ақпарат.- N5- 03.2006
14 27.Салық және бюджет саясаты Қазақстан ХХI ғасырға жол 2004 ж. N2
15 28.Салық- халық несiбесi Еегемендi Қазақстан, 2004ж.1 қазан
16 29. Салық бюджеттiң қайнар көзi// Заң газетi 2004 жыл шiлде.
17 30.Облыс бюджетiнiң басты бағыты. Оңтүстiк Қазақстан N81.29.06.2006.
18 31.Қазақша - орысша, орысша – қазақша терминологиялық сөздiк: Под общ. Ред. А.К. Кусаинова. – Алматы: Рауан, 2004-288 с.
19 . Бурабаева О. Б., Ермекбаев Б. Ж. Жергiлiктi салықтар мен алымдар: Оқу құралы. – Алматы 1998 .
20Бурабаева О. Б., Ермекбаев Б. Ж. жергiлiктi салықтар
1 Салық кодексі 2001 жыл( 2007 жылғы өзгертулер мен толықтыруларды қоса алғанда)
2 Аманбеков Б “Бюджет есептерi” Қазақстан қаражаты-1999 жыл. N8.
3 Амрекулов Н “Қаржы жүйесiн ұйымдастыру және бюджет жүйесi” Т.Экономика –2004 жыл.Оңтүстiк Қазақстан облысының және Қазақстан республикасының статистикалық мәлiметтерi.
4 Бюджет жүйесi туралы: Қазақстан Респубикасының Заңы.-Алматы: Юрист, 2006.- 8 б.
2 Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Іазхстанская правда 1998 жыл N12 .
3 5.А.И. Худяков, Н.Е. Наурызбаев. Налоги: понятие, элементы, установление, виды. Алматы 1998г. ТОО Баспа.
4 6.Юткина Налоги и налогооблажения. Учебник.- Москва: Инфра, 1999.-224с.
5 11.Бабкина С. Новая налоговая политика: Финансы Казакстана.- 1999-N6, с 20-22.
6 19.Бухгалтерлiк бюллетенi, 2004ж, 1999ж N1-12
7 20.Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Казхстанская правда 1998 жыл N12 .
8 21.Салық жинауда салғырттық болмасын. І. Ашутов. Қаржы-қаражат 1998/8.
9 22.Салыққа салаутты көзқарас керек Зерде N3 2004ж.
10 23.Жүнiсова Н.А Бюджет саясаты. Саясат-2005-1.
11 24.Жанибеков С. Бюджеттiң орындалуын қалай көтеру керек. Қазақстан қаржысы1999 жыл N8 .
12 25. Мемлекеттiк салық саясаты Заң газетi. 1999 жыл 3 желтоқсан.
13 Бюджетке жаңаша қарау қажет. Қаржы-ақпарат.- N5- 03.2006
14 27.Салық және бюджет саясаты Қазақстан ХХI ғасырға жол 2004 ж. N2
15 28.Салық- халық несiбесi Еегемендi Қазақстан, 2004ж.1 қазан
16 29. Салық бюджеттiң қайнар көзi// Заң газетi 2004 жыл шiлде.
17 30.Облыс бюджетiнiң басты бағыты. Оңтүстiк Қазақстан N81.29.06.2006.
18 31.Қазақша - орысша, орысша – қазақша терминологиялық сөздiк: Под общ. Ред. А.К. Кусаинова. – Алматы: Рауан, 2004-288 с.
19 . Бурабаева О. Б., Ермекбаев Б. Ж. Жергiлiктi салықтар мен алымдар: Оқу құралы. – Алматы 1998 .
20Бурабаева О. Б., Ермекбаев Б. Ж. жергiлiктi салықтар
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың
экономикалық мәні
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы алымдар мен
төлемақылардың экономикалық мәні
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін алымдардың ерекшеліктері мен
түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
1
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер мен алымдарды
есептеу және рәсімдеу әдістері
2.1. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
алымдардың түрлерін есептеу мен төлеу
ерекшелiктерi ... ... ... ... ... .. ... .16
2.2. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
төлемақылады есептеу және рәсімдеу
тәтібі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ..34
Кіріспе
Кез келген басқа экономикалық категория сияқты, мемлекеттiк бюджет
өндiрiстiк қатынастарыды бейнелеп, соған лайық метериалдық –заттық көрiнiс
табады. Бюджет қатынастары мемлекеттiң ақшалай қаражаттарының
орталықтандырылған қорында –бюджет қорында заттанады. Нәтижесiнде қоғамда
жүрiп жатқан нақты экономикалық процестерi мемлекет жұмылдырып,
пайдаланатын қаражат тасқынынан көрiнедi. Бюджет –қоры қоғамдық өнiммен
ұлттық табыстың құндық бөлiнiсiнiң тиiстi кезеңдерiнен өтiп, ұдайы
өндiрiстi ұлғайтып, халыққа әлеуметтiк- мәдени қызмет көрсету, қорғаныс,
басқару жөнiнде қажеттердi қанағаттандыру үшiн мемлекет қарамағына түскен
бөлiгiнiң объективтi алғы-шарты бар экономикалық формасы. Бюджет қорын
қалыптастыру мен пайдалану, бөлу және қайта бөлуге байланысты болатын құн
қозғалысының процесiн бiлдiредi.
Экономикалық категория ретiнде мемлекеттiк бюджет қоғамдық өнiм құнының
мемлекеттiң орталықтандырылғын қаражат қорын құру жолымен жоспарлы түрде
бөлу, қайта бөлу процесiнде және оны ұдайы өндiрiстi ұлғайту, қоғамдық
қажеттердi қанағаттандыруға пайдалану барысында мемлекет пен қоғамдық
өндiрiске басқа да қатысушылардың арасында қалыптасқан ақша қатынастарын
белгiлейдi.
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың
қаржы қорларына есептелетiн сомалардан басқа) олар салықтардан, алымдардан,
төлемақылар мен мемлекеттік баждардан тұрады.
Салықтардың экономикалық мәнi олардың өзiнiң функциялары мен
мiндеттерiн жѕзеге асыру үшiн мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бiр
бөлiгi болып табылатындығында.
Салықтармен бюджетке төленетін басқа да төлемдер қаржының бастапқы
категориясы болып табылады.
Салықтар басқа да төлемдер мемлекетпен бiрге пайда болды және
мемлекеттiң өмiр сүрiп, дамуының негiзi болып табылады. Адамзат дамуының
бүкiл тарихы бойына салық нысандары мен әдiстерi өзгердi, игерiлдi,
мемлекеттiң қажеттiлiктерi мен сұрау салуларына бейiмделдi. Салықтар тауар-
ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесiнде
айтарлықтай өрбiдi. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық
жүйесiнiң қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүредi.
Мемлекетке түсетiн салық түсiмдерiнiң сипатты ерекшелiгi олардың сан
алуан қоғамдық қажеттерге кейiн иесiз пайдаланылуы болып табылады.
Осынысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергiлiктi органдар
белгiлейтiн түрлi мiндеттi мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан
айырмашылығы болады; бұған әлеуметтiк сақтандыруға аударылатын қатаң
мақсатты аударымдар, соның iшiнде бюджеттен тыс қорларға төленетiн жарналар
мен аударымдар жатады, олар белгiлi бiр, ұзақ мерзiмдi көлемде өнiмнiң,
жұмыстың және қызметтер көрсетудiң өзiндiк құнынан, табыстан (пайдадан),
еңбекке ақы төлеу қорынан, амортизациядан және басқа көздерден
есептелiнедi.
Салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен мазмұны олар атқаратын
функцияда толық ашыла түседi. Жалпы қаржы категориясы түрғысынан салықтар
қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, сондықтан қаржыға
қатысты салықтардың функцияларын қаржының бөлгiштiк функциясының құрамдас
қосалқы функциясы ретiнде қарастырған жөн.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси iс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кiрiстерiнiң негiзгi көзi –
ұлттық табысты қайта бөлудiң басты қаржылық құралы, мемлекеттiң кiрiстерiн
және бюджеттiң кiрiстерiн қалыптастырудың шешушi көзi болып табылады.
Салықтарда басқа да төлемдер мемлекеттiң экономикалық мазмұны нақты түрде
көрiнедi, ал салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi, олардың түрлерi мен
ролi қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттiң табиғатымен және
функцияларымен айқындалады. Белгiлi философ Френсис Бэкон салықтарды басқа
да төлемдерді төлеу – әрбiр азаматтың қасиеттi борышы деген едi.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-шi бабында: заңды түрде
белгiленген салықтарды, алымдарды және өзге де мiндеттi төлемдердi төлеу
әркiмнiң борышы әрi мiндетi болып табылады, - деп жазылған. Яғни бұл менің
курстық жұмысымның маңызлыдығын көрсетеді. Курстық жұмысым үш бөлімне
тұрады: жұмыстың бірінші бөлімінде алымдар мен төлемақылардың мемлекеттік
бюджеттің қалыптасуындағы экономикалық мәні онда 2001 жылдың 12 маусымынан
қабылданған Жаңа Салық Кодексі және 2002 жылдың 1-қаңтарынан бастап іске
қосылған Салық Кодексі бойынша Қазақстан Республикасында қолданылатын
салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер, атап айтқанда
13 алым, 9 төлемақылардың мәні мен ерекшеліктерін, ал екінші бөлімінде
алымдар мен төлемақыларды есептеу және рәсімдеужолдары қарастырылды.
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың
экономикалық мәні
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы алымдар мен төлемақылардың
экономикалық мәні
Мемлекеттiк бюджеттiң экономикалық мәнi сан алуан қаржы баланстарында
жекелеген ерекшеiктерi белгiленетiн айырықша салалары бар. Мәселен,
мемлекеттiк кәсiпорындармен, ұйымдармен және халықпен қалыптасатын қаржы
қатынастары қоғамдық өнiмдi құндық бөлудiң айырықша саласын құрайды. Бұл
қатынастар қоғамдық қажеттердi өтеуге арналған, орталықтандырылған қаражат
қорын құрап, пайдалануға байланысты. Бұл процесс мемлекеттiң тiкелей
қатысуымен жүзеге асырылып отырады. Қаржы қатынастарының бұл жиынтығы
(Мемлекеттiк бюджет( деп аталған ұғымның экономикалық мазмұнын құрайды.
Мемлекеттiк бюджет экономикалық қатынастардың жиынтығы ретiнде
объективтiк сипатқа ие. Оны бөлудiң дербес саласы ретiнде өмiр сүруiн
қоғамдық өндiрiстiң өзi айқындайды. Оны жоспарлы дамыту орталықтандырылған
ресурстарды қаже етедi. Қаражатты орталықтандыру бүкiл халық шаруашылығы
ауқымында қорлардың үздiксiз айналымын ұйымдастыру үшiн, жапы экономиканың
жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету үшiн қажет. Арнайы бюджет саласының құндық
бөлiнiсi мемлекеттiң табиғаты мен қызметiнен туындайды. Мемлекет
қаржыландыруға бүкiл қоғам ауқымында әлеуметтiк-мәдени шаралар өткiзуге,
қорғаныс мiндеттерiн шешуге, мемлекеттiк басқарудың жалпы шығындарын жабуға
орталықтандрылған қаржыны қажет етедi.
Сөйтiп, мемлекеттiк бюджет ұдайы өндiрiстiң қажеттерiнен, мемлекеттiң
табиғатынан объективтi қажеттiлiк туындайтын болып табылады.
Экономика қазiргi жағдайында орталықтандырылған қаржы ресурстары
мемлекетке қоғамдық өндiрiс қарқынын қамтамасыз ететiн салалық және
аумақтық құрылымдар құрып, iрi әлеуметтiк өзгерiстер жүргiзуге мүмкiндiк
бередi. Орталықтан бөлiнетiн қаржының көмегiмен қаражат экономиканың басты
учаскелерiнде шоғырланып, мемлекеттiң экономикалық және әлеуметтiк саясатын
жүзеге асыруға жағдай жасайды.
Сөйтiп, құндық бөлiнiстiң айырықша бөлiгi ретiнде (Мемлекеттiк бюджет(
айырықша қоғамдық арналымды жалпы мемлекеттiк қажеттердi қанағаттандыруға
қызмет етедi [4].
Нақты, объективтi бөлiстiң қатынастардың формасы болғандықтан айырықша
қоғамдық арналымды орындай отырып, мемекеттiк бюджет экономикалық категория
ретiнде көрiнедi.
Қоғамдық өнiмнiң тауар формасындағы қозғалысы мен тiкелей байланысы жоқ
құнды бөлiсi, одан алашақтау жүзеге асырылады, ал материалдық өндiрiспен
өндiрiстен тыс салаларда қаржы қатынастары тауар –ақша қатынастарымен
астасып жатады.
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың
қаржы қорларына есептелетiн сомалардан басқа) олар мыналардан тұрады:
Мемлекеттік бюджеттің кірісін құрайтын салықтар мен басқа да міндеті
төлемдер
Мемлекеттік бюджеттің кірісі
Салықтар:
Корпорациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Қосылған құнға салынатын салық
Акциздер
Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдерi
әлеуметтiк салық
Жер салығы
Көлiк құралдарына салынатын салық
Мүлiкке салынатын салық
Алымдар:
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алынатын алым
Жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiктiркегенi үшiн алынатын алым
Жылжымайтын мүлiкке құқықтарды және олармен жасалған мәмiлелердi
мемлекеттiк тiркегенi ѕшiн алым
Радиоэлектрондық құралдарды және жиiлiгi жоғары құрылғыларды мемлекеттiк
тiркегенi үшiн алым
Механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн
алым
Теңiз, өзен кемелерi мен шағын көлемдi кемелердi мемлекеттiк тiркегенi
үшiн алым
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi үшiн алынатын алым
Дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым
Автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы
Аукциондардан алынатын алым
Елтаңбалық алым
Жекелеген қызмет түрлерiмен айналысу құқығы үшiн лицензиялық алым
Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиiлiк спектрiн
пайдалануға рұқсат беру үшiн алым
Төлемақылар:
Жер учаскелерiн пайдаланғандығы үшiн төлемақы
Жер бетiндегi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы
Қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлемақы
Жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақы
Орманды пайдаланғаны үшiн төлемақы
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төлемақы
Радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төлемақы
Кеме жѕретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақы
Сыртқы (көрнекi) жарнаманы орналастыру үшiн төлемақы
Мемлекеттiк баж.
Кеден төлемдерi:
Кеден бажы
Кеден алымдары
Төлемақы
Алымдар
Салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң сомасы
''Бюджет жүйесi туралы'' Заң мен тиiстi жылға арналған республикалық бюджет
туралы заңда белгiленген тәртiппен тиiстi бюджеттердiң кiрiсiне түседi.
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін алымдардың ерекшеліктері мен түрлері
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi және филиалдар мен өкiлдiктердi
есептiк тiркегенi үшiн алым заңды тұлғаларды және олардың филиалдары мен
өкiлдiктерiн құру мен қызметiн тоқтатуды мемлекеттік (есептiк) тiркеу,
оларды қайта тiркеу, сондай-ақ олардың мемлекеттiк (есептiк) тiркеу (бұдан
әрi - тiркеу) туралы куәлiктiң дубликатын алуы кезiнде алынады. Тiркеудi
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен және
жағдайларда уәкiлеттi орган (бұдан әрi - тiркеушi орган) жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының заң актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс жеке және
заңды тұлғалар, сондай-ақ филиалдар мен өкiлдiктер алым төлеушiлер болып
табылады.
Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алым: жеке кәсiпкерлер
ретiнде Қазақстан Республикасының аумағында заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк
қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-
ақ олар мемлекеттiк тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде
алынады. Тiркеудi Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген
тәртiппен және жағдайларда салық органдары жүзеге асырады. Алымды
төлеушiлер Қазақстан Республикасының заң актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс
жеке тұлғалар болып табылады. Ал шаруа (фермер) қожалықтары, I, II және III
топтағы мүгедектер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығын алғанға
дейiн заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк қызметпен шұғылданатын репатрианттар
(оралмандар) алым төлеушiлер болып табылмайды.
Жылжымайтын мүлікке және онымен жасалатын мәмілелерге құқықтарды
мемлекеттік тіркегені үшін алым: жылжымайтын мүлiкке және онымен жасалатын
мәмiлелерге құқықтарды мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк
тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен және
жағдайларда уәкiлеттi орган жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының заң
актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс, жылжымайтын мүлікпен іс-қимылды жүзеге
асыратын жеке және заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады, ал Ұлы
Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестiрiлген адамдар, I және ІІ
топтағы мүгедектер, бөлек тұрып жатқан зейнеткерлер, Қазақстан
Республикасының азаматтығын алғанға дейiн - репатрианттар (оралмандар),
кадрларды даярлаумен және оқытумен шұғылданатын шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерi мемлекеттiк тiркелген кезден бастап үш жыл iшiнде, Қазақстан
Республикасының мүлiктi жария етуге байланысты рақымшылық жасау туралы
заңнамалық актiсiне сәйкес, жылжымайтын мүлiктi жария еткен азаматтар алым
төлеушілер болып табылмайды [5].
Жылжымалы мүлiк кепiлiн және кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң
ипотекасын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым: Жылжымалы мүлiк кепiлiн және
кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын мемлекеттiк тiркегенi үшiн
алым жылжымалы мүлiк кепiлiн, кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң
ипотекасын мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк тiркеудi
куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi Қазақстан
Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен және жағдайларда
уәкiлеттi орган жүзеге асырады. Алым төлеушiлер:Қазақстан Республикасының
заң актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс жылжымалы мүлiк кепiлi туралы шартты,
кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасы шартын жасасқан жеке және
заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады. Ал:
1) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестiрiлген адамдар;
2) I және II топтағы мүгедектер;
3) Қазақстан Республикасының азаматтығын алғанға дейiн - репатрианттар
(оралмандар) алым төлеушiлер болып табылмайды.
Радиоэлектрондық құралдарды және жоғары жиіліктегі құрылғыларды
мемлекеттік тіркегені үшін алым: радиоэлектрондық құралдар мен жоғары
жиiлiктегi құрылғыларды тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк тiркеудi
куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi Қазақстан
Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен және жағдайларда
уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
Алым төлеушiлер:
1. Тiркеушi орган тiркеген кезде мүдделерi көзделетiн жеке және заңды
тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
2. Мемлекеттiк мекемелер алым төлеушiлер болмайды.
Көлiк құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым: механикалық көлiк
құралдары мен тiркемелердi, теңiз, өзен және шағын көлемдi кемелердi,
азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк
тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртіппен және жағдайларда
уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
Алым төлеушiлер
1. Тiркеуге жататын механикалық көлiк құралдарымен тiркемелердi
пайдаланатын, теңiз, өзен және шағын көлемдi кемелерi, азаматтық әуе
кемелерi бар жеке және заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының мүлiктi жария етуге байланысты
рақымшылық жасау туралы заңнамалық актiсiне сәйкес, мүлiктi жария еткен
азаматтар алым төлеушiлер болып табылмайды.
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi (қайта тiркегенi) үшiн
алым: азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ
мемлекеттiк тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде
алынады. Тiркеудi Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген
тәртiппен және жағдайларда көлiк саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге
асырады. Тiркеуге жататын азаматтық әуе кемелерi бар жеке және заңды
тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым: Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат
етiлген дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркеу (қайта тiркеу) кезiнде,
сондай-ақ мемлекеттiк тiркеудi (бұдан әрi - тiркеу) растайтын құжаттың
дубликатын берген кезде алынады. Тiркеудi дәрi-дәрмек құралдарына бақылау
жасау саласындағы уәкiлеттi орган (бұдан әрi - тiркеушi орган) Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен және жағдайларда жүзеге
асырады. Төлеушiлер: дәрi-дәрмек құралдарын тiркеушi органға тiркеуге
ұсынған жеке және заңды тұлғалар болып табылады.
Туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiне құқықтарды, туындылар
мен сабақтас құқықтар объектiлерiн пайдалануға лицензиялық шарттарды
мемлекеттiк тiркеу үшiн алым: туындылар мен сабақтас құқықтар объектілеріне
құқықтарды, туындылар мен сабақтас құқықтар объектілерін пайдалануға
лицензиялық шарттарды мемлекеттік тіркеу кезінде, сондай-ақ мемлекеттік
тіркеуді куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi
зияткерлiк меншiк саласындағы уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының
заңнамалық актiлерiнде белгiленген тәртiппен және жағдайларда жүзеге
асырады. Алымды төлеушiлер: жеке және заңды тұлғалар алымды төлеушiлер
болып табылады, тiркеушi орган солардың мүддесi үшiн тiркеудi жүргiзедi
[8].
Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша
жүргені үшін алым: Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк
құралдарының жүргенi үшiн алым, оларға: халықаралық қатынастарда
жолаушылар мен жүктердi тасымалдауды жүзеге асыратын отандық автокөлiк
құралдарының Қазақстан Республикасының аумағынан кетуi; халықаралық
қатынастарда жолаушылар мен жүктердi тасымалдауды жүзеге асыратын шетел
автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасы аумағына келуi (кетуi),
Қазақстан Республикасы аумағы бойынша транзитi; iрi көлемдi және (немесе)
ауыр салмақты отандық және шетелдiк автокөлiк құралдарының Қазақстан
Республикасының аумағы бойынша жүруi; отандық және шетелдiк автокөлiк
құралдарының Қазақстан Республикасының ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары
бойынша жүруi үшiн өндiрiп алынады.
Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автомобиль құралдарының
жүруi, егер ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары бойынша жүру үшiн
Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, көлік саласындағы
уәкiлеттi орган берген рұқсат құжаттары негiзiнде жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк құралдарының жүру
және рұқсат құжаттарын беру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi
белгiлейдi.
Алым төлеушiлер: Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк
құралдарының жүруiн жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар алым
төлеушiлер болып табылады.
Бұқаралық ақпарат құралын есепке қойғаны үшiн алым: бұқаралық ақпарат
құралын есепке қойған кезде, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралын есепке
қоюды куәландыратын құжаттың телнұсқасын алған кезде алынады. Есепке қоюды
Қазақстан Республикасының заңнамалық актiсiнде белгiленген тәртiппен және
жағдайларда бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге
асырады.
Алымды төлеушiлер: Қазақстан Республикасының заңнамалық актiсiне
сәйкес есепке қоюға жататын бұқаралық ақпарат құралын құрушы жеке немесе
заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Аукциондардан алынатын алым: аукциондарда мүлiктi (оның iшiнде
мүлiктiк құқықтарды) сату кезiнде алынады. Алым төлеушiлер: аукциондарда
мүлiктi (оның iшiнде мүлiктiк құқықтарды) сатуға шығаратын жеке және заңды
тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым:
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес лицензиялануға тиiстi белгiлi
бiр қызмет түрiмен айналысуға лицензия (лицензияның дубликатын) беру (қайта
ресiмдеу) және осы тарауда көзделген өзге де жағдайларда алынады. Лицензия
берудi Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген
тәртiппен және жағдайларда уәкiлетті орган жүзеге асырады. Алым төлеушiлер:
лицензия алатын жеке және заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін
пайдалануға рұқсат бергені үшін алым: байланыс саласындағы уәкiлеттi орган
Қазақстан Республикасының телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына
радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат (рұқсат дубликаты) берген кезде
алынады. Осы тараудың ережелерi бұқаралық ақпарат құралдары жөнiндегi
уәкiлеттi органмен келiсе отырып байланыс саласындағы уәкiлеттi орган
берген лицензия негiзiнде жұмыс iстейтiн Қазақстан Республикасының
телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына қолданылады. Рұқсат беру
тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Радиожиiлiк
спектрiнiң белдеулерiн (номиналдарын) бөлу Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес конкурстық негiзде жүргізілуі мүмкін. Радиожиiлiк
спектрiнiң белдеулерiн (номиналдарын) конкурс өткізу арқылы бөлу кезiнде
алынатын бiр жолғы сомалар осы тарауға сәйкес төленуге тиiстi алымның
есебiне жатқызылмайды. Байланыс саласындағы уәкiлеттi орган тоқсан сайын,
есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей, салық төлеушiнi есепке
алып, тiркеген жер бойынша салық органына уәкiлеттi мемлекеттiк орган
белгiлеген нысанда ақпарат табыс етедi. Алым төлеушiлер: аталған телевизия
және радио хабарларын тарату ұйымдары алым төлеушiлер болып табылады.
Өздерiне жүктелген негiзгi функционалдық мiндеттерiн орындау үшiн
радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат алған мемлекеттiк мекемелер алым
төлеушiлер болып табылмайды.
1.3. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері
Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы: мемлекеттiң жер
учаскелерiн өтемiн төлеп (жалға) уақытша жер пайдалануға бергенi үшiн жер
учаскелерiн пайдалану төлемақысы (бұдан әрi - төлемақы) алынады. Жер
учаскелерiн өтемiн төлеп уақытша жер пайдалануға беру тәртiбi Қазақстан
Республикасының заң актiсiмен белгiленедi.Жер қатынастары жөнiндегi
уәкiлеттi органдар тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен
кешiктiрмей өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына уәкiлеттi
мемлекеттiк орган белгiлеген нысан бойынша мәлiметтер табыс
етедi.Төлеушiлер: жер учаскесiн өтемiн төлеп уақытша жер пайдалануға алған
жеке және заңды тұлғалар болып табылады.
Жер үсті көздерінің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы: жер
үстi көздерiнiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы (бұдан әрi -
төлемақы) жер үстi көздерiнен суды ала отырып немесе оны алмай, арнаулы су
пайдаланудың барлық түрлерi үшiн алынады. Арнаулы су пайдалану су қорын
пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi орган беретiн рұқсат беру
құжаты негiзiнде жүзеге асырылады. Су пайдаланудың арнаулы түрлерi
Қазақстан Республикасының су заңдарымен белгiленедi. Cу қорын пайдалану
және қорғау саласындағы өңiрлiк уәкiлеттi органдар есептi тоқсаннан кейiнгi
екiншi айдың 1-iнен кешiктiрмей облыстар, Астана және Алматы қалалары
бойынша салық комитеттерiне уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан
бойынша мәлiметтер бередi. Құрылыстарды, техникалық құралдарды немесе
құрылғыларды қолдана отырып, жер үстi көздерiнiң су ресурстарын пайдалануды
жүзеге асырушы жеке және заңды тұлғалар төлемақыны төлеушілер болып
табылады. Су ресурстарын жекелеген азаматтарға бекiтiп бермей және судың
жай-күйiне әсер ететiн құрылыстарды немесе техникалық құрылғыларды
қолданбай жүзеге асырылатын кеме тiркемесiнсiз ағашты ағызуға, рекреацияға,
жер қазатын техниканы қолдануға, батпақты құрғатуға, жалпы су пайдалануға
төлемақы қолданылмайды.
Қоршаған ортаға эмиссия үшін төлемақы: қоршаған ортаға эмиссия үшiн
арнайы табиғат пайдалану тәртiбiмен алынады. Арнайы табиғат пайдалану
қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган беретiн экологиялық
рұқсат негiзiнде жүзеге асырылады. Экологиялық рұқсатта белгiленген
тәртiппен ресiмделмеген қоршаған ортаға эмиссиялар, жылжымалы көздерден
шығатын ластағыш заттар шығарындыларын қоспағанда, қоршаған ортаға
белгiленген эмиссиялар нормативтерiнен тыс қоршаған ортаға эмиссиялар
ретiнде қарастырылады. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi
органның аумақтық органдары тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi екiншi
айдың 1-нен кешiктiрмей өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органдарына
уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан бойынша мәлiметтер бередi.
Арнайы табиғат пайдалану тәртiбiмен Қазақстан Республикасының аумағында
қызметiн жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушiлер болып
табылады.
Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы: Жануарлар дүниесiн
пайдаланғаны үшiн төлемақы (бұдан әрi - төлемақы) табиғи еркiн жағдайда
мекендейтiн жануарларды табиғи ортадан айырғаны үшiн алынады. Жануарларды
ғылыми-зерттеу және шаруашылық мақсаттарда ен салу, сақина салу, көшiру,
жерсiндiру мен будандастыру мақсаттары үшiн ұстап алып, кейiннен табиғи
ортаға жiберген кезде төлемақы алынбайды. Жануарлар дүниесiнiң мынадай
санаттары: аңшылық объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерi; балық
аулау объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерi; сирек кездесетiн және
жойылып кету қаупi төнген жануарлар түрлерi; өзге де шаруашылық
мақсаттарда пайдаланылатын жануарлар түрлерi (аңшылықтан және балық
аулаудан басқа) үшiн төлемақы белгiленедi. Аңшылық және балық аулау
объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерiнiң санаттары үшiн төлемақы
осы хайуанаттардың бағалы түрлерiне ғана белгiленедi.
Аңшылық және балық аулау объектiлерi болып табылатын жануарлардың
бағалы түрлерiнiң тiзбесiн Қазақстан Республикасының Yкiметi
белгiлейдi. Жануарлар дүниесiн пайдалану жануарлар дүниесiн басқару
жөнiндегi уәкiлеттi орган беретiн рұқсат негiзiнде жүзеге асырылады. Сирек
кездесетiн және жойылып кету қаупi төнген жануарлар түрлерiн пайдалану үшiн
төлемдi әрбiр жекелеген жағдайда осы жануарларды табиғи ортадан аулауға
рұқсат беру кезiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
Сирек кездесетiн және жойылып кету қаупi төнген жануарлар түрлерiнiң
тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
Жануарлар дүниесiн басқару жөнiндегi уәкiлеттi органның аумақтық
бөлiмшелерi тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен
кешiктiрмей облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша салық
комитеттерiне уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан бойынша
мәлiметтер табыс етедi.
Жануарлар дүниесiн пайдаланушы жеке және заңды тұлғалар төлемақы
төлеушiлер болып табылады.
Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы: орманды пайдаланудың мынадай
түрлерi:
1) ағаш дайындағаны;
2) шайыр және ағаш шырындарын дайындағаны;
3) екiншi дәрежелi ағаш ресурстарын (қабықтарды, бұтақтарды,
томарларды, тамырларды, жапырақтарды, ағаш бүршiктерi мен бұталарды)
дайындағаны;
4) орманды жанама пайдаланғаны (шөп шабу, мал жаю, марал шаруашылығы,
аң шаруашылығы, ара ұялары мен омарталар орналастыру, бақша шаруашылығы
және өзге де ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiру, шипалы өсiмдiктер мен
техникалық шикiзат, жабайы өсетiн жемiстер, жаңғақтар, саңырауқұлақтар,
жидектер және басқа да тағамдық өнiмдер, мүк, орман төсенiштерi мен түскен
жапырақтар, қамыс дайындау және жинау);
5) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн мәдени-сауықтыру мақсатында,
рекреациялық, туристiк және спорт мақсаттарында пайдаланғаны;
6) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн аң шаруашылығы қажеттерi үшiн
пайдаланғаны;
7) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн ғылыми-зерттеу мақсаттарында
пайдаланғаны үшін алынады.
Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiде орман пайдалану құқығы Қазақстан
Республикасының орман заңдарында белгiленген тәртiппен берiлген ағаш кесуге
рұқсат билетi мен орман пайдалануға орман билетiнiң негiзiнде
берiледi. Бюджетке төлемақы сомаларын төлеу орман пайдалану орыны бойынша
банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асырушы
ұйымдар арқылы аудару не қатаң есептiлiк бланкiлерi негiзiнде тиiстi
органда ақшаны қолма-қол төлеу арқылы жүргiзiледi.
Қатаң есептiлiк бланкiлерiнiң нысанын және қолма-қол ақшамен
енгiзiлген төлемақы сомаларын бюджетке есептеу тәртiбiн уәкiлеттi
мемлекеттiк органның келiсiмi бойынша Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлiгi белгiлейдi. Мемлекеттiк орман иеленушiлер тоқсан сайын, есептi
тоқсаннан кейiнгi екiншi айдың 1-iнен кешiктiрмей өзiнiң орналасқан жерi
бойынша салық органдарына уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан
бойынша мәлiметтер бередi.
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен орман
пайдалануды жүзеге асыру құқығын алған жеке және заңды тұлғалар (бұдан әрi
- орман пайдаланушылар) төлемақы төлеушiлер болып табылады.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы:
Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын ғылыми,
мәдени-ағарту, оқыту, туристiк, декреациялық және шектеулi шаруашылық
мақсаттарда пайдаланғаны үшiн алынады. Ерекше қорғалатын табиғи аумақ
әкiмшілiгi тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей
өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына уәкiлеттi мемлекеттiк орган
белгілеген нысан бойынша мәлiметтер бередi. Қазақстан Республикасының
ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын пайдаланатын жеке және заңды тұлғалар
төлеушiлер болып табылады.
Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы: байланыс саласындағы
уәкiлеттi орган бөлген радиожиiлiк спектрiнiң номиналдары (белдеулерi,
диапазондары) үшiн алынады. Радиожиiлiк спектрiн пайдалану құқығы байланыс
саласындағы уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының заңдарында
белгiленген тәртiппен берген рұқсат құжаттармен куәландырылады. Радиожиiлiк
спектрiнiң номиналдарын бөлу конкурстық негiзде Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес жүргiзiлуi мүмкiн. Бұл орайда, конкурс қорытындылары
бойынша жеңiмпаз Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен
және мөлшерде мемлекеттiк бюджетке бiр жолғы төлемақы енгiзедi. Заң
актiсiнде белгiленген тәртiппен радиожиiлiк спектрiн пайдалану құқығын
алған жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушiлер болып табылады.
Өздерiне жүктелген негiзгi функционалдық мiндеттерiн орындау кезiнде
радиожиiлiк спектрiн пайдаланатын мемлекеттiк мекемелер төлеушілер болып
табылмайды.
Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені үшін
төлемақы: ортақ пайдаланылатын телекоммуникация желісінде қалааралық және
(немесе) халықаралық телефон байланысын беру құқығы үшін алынады.
Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын беру құқығы
байланыс саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заңдарында
белгіленген тәртіппен берген рұқсат құжаттарымен куәландырылады. Қазақстан
Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіппен құқық алған,
қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысы операторлары болып
табылатын жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушілер болып табылады.
Кеме жүзетін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы: Қазақстан
Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн
алынады. Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын пайдалану
құқығы көлiктiк бақылау мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган беретiн рұқсат
құжатымен әрбiр күнтiзбелiк жылға берiледi. Тиiстi рұқсат құжаты болмаған
жағдайда, Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын нақты
пайдалану төлемақы сомасын өндiрiп алу және бюджетке енгiзу үшiн негiз
болып табылады. Көлiктiк бақылау мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган
келесi айдың 15-нен кешiктiрмей ай сайын салық органдарына уәкiлеттi
мемлекеттiк орган белгілеген нысан бойынша Қазақстан Республикасының кеме
жүзетiн су жолдарын пайдалануға рұқсат құжатын алған тұлғалар бойынша
мәлiметтер берiп отырады. Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су
жолдарын пайдаланатын жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушiлер болып
табыладыда, ал мемлекеттiк мекемелер төлемақы төлеушiлер болып табылмайды.
Сыртқы (көрнекі) жарнамалар орналастырғаны үшін төлемақы жалпы
пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлiнген белдеуiнде және Қазақстан
Республикасы аумағындағы елдi мекендерде плакаттар, стендiлер, жарық
түсiретiн табло, билбордтар, транспаранттар, афишалар түрiнде сыртқы
(көрнекi) жарнамалар объектілерiн орналастыруға және басқа да тұрақты
жарнамалар орналастыру объектiлерiне құқық үшiн алынады. Сыртқы (көрнекi)
жарнама объектiсiн орналастыру: жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль
жолдарының бөлiнген белдеуiнде жарнама объектiлерiн орналастыру кезiнде -
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен белгiлi бiр
мерзiмге автомобиль жолдары мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган беретiн
құжат негiзiнде; елдi мекендерде жарнама объектiлерiн орналастыру кезiнде -
жергiлiктi атқарушы органдардың елдi мекендерде сыртқы (көрнекi) жарнама
орналастыру тәртiбi мен шарттары жөнiнде белгiлеген талаптарына сәйкес
берiлетiн рұқсат негiзiнде жүргiзiледi. Тиiстi құжаттарсыз жарнама
объектiлерiн орналастыруға тыйым салынады. Тиiстi рұқсат құжаттары болмаған
кезде жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарының жарнама
объектiлерiне бөлiнген белдеуiндегi жер учаскелерiн нақты пайдалану және
(немесе) оларды елдi мекендерде орналастыру төлемақы сомаларын бюджетке
өндiрiп алу және енгізу үшiн негiз болып табылады. Жол органдары және
жергiлiктi атқарушы органдар ай сайын, айдың 15-iнен кешiктiрмей салық
органдарына мемлекеттiк уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша рұқсат
беру құжатын алған тұлғалар жөнiнде мәлiмет бередi. Жарнама объектiлерiн
орналастырушы жеке және заңды тұлғалар (соның iшiнде жеке кәсiпкерлер)
төлемақы төлеушiлер болып табылады. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
органдары олардың өз функцияларын iске асыруына байланысты орналастырылған
сыртқы (көрнекi) жарнама объектiлерi бойынша төлемақы төлеушiлер болып
табылмайды.
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер мен алымдарды
есептеу және рәсімдеу әдістері
2.1. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер алымдардың
түрлерін есептеу мен төлеу ерекшелiктерi
Алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды қайтару тәртiбi: алым
сомасы Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген ставкалар бойынша
есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн төленедi.
Алым сомасы салық төлеушi ретiндегi алым төлеушiнiң мемлекеттiк тiркеу орны
бойынша бюджетке енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға
тиiстi құжаттарды бергенге дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды
қоспағанда, төленген алым сомасы қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алым: есептеу, төлеу
және төленген сомаларды қайтару тәртiбi
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
төленедi. Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке
енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды
бергенге дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген
алым сомасы қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады [11].
Жылжымайтын мүлікке және онымен жасалатын мәмілелерге құқықтарды
мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды
қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы
қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Жылжымалы мүлiк кепiлiн және кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң
ипотекасын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алымды есептеу, төлеу және төленген
сомаларды қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылатын жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасын
қайтару жүргiзiлмейдi.
Бұл ретте қайтару тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-әрекеттерiн
жасауға арналған құжаттарды көрсетiлген тұлғаның табыс етпегенiн растайтын
құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн жүргiзiледi.
Радиоэлектрондық құралдарды және жоғары жиіліктегі құрылғыларды
мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды
қайтару тәртiбi
Алым сомасын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша тiркеушi орган есептейдi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылғанға дейiн тiркеу жүзеге асырылған
жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге
дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым
сомасы қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Көлiк құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу, төлеу
және төленген сомаларды қайтару тәртiбi
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тиiстi құжаттарды тiркеушi органға бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы
қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi (қайта тiркегенi) үшiн
алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды қайтару тәртiбi
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тиiстi құжаттарды тiркеу органына бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы
қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу,
төлеу және төленген сомаларды қайтару тәртiбi:
Алым сомасы белгiленген ставкалар бойынша есептеледi және тиiстi
құжаттарды тiркеушi органға бергенге дейiн төленедi. Алым сомасы салық
төлеушiнiң есепке тiркелген жерi бойынша бюджетке енгiзiледi.Алым төлеген
тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн тiркеу жасаудан
бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы қайтарылмайды. Бұл
орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-әрекеттерiн
жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн растайтын
құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiне құқықтарды, туындылар
мен сабақтас құқықтар объектiлерiн пайдалануға лицензиялық шарттарды
мемлекеттiк тiркеу үшiн алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды
қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттар берiлгенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы салық төлеушiнiң тiркеу есебiне алынған жерi бойынша бюджетке
енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды
бергенге дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген
алым сомасы қайтарылмайды.
Бұл ретте қайтару аталған тұлғаның тiркеу iс-әрекеттерiн жасауға
арналған құжаттарды табыс етпегенiн растайтын, тиiстi тiркеу органы берген
құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн жүргiзiледi.
Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша
жүргені үшін алым есептеу мен төлеу тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және рұқсат құжаттарын алғанға дейiн төленедi. Қазақстан
Республикасының ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдарын пайдаланған кезде
алым сомасы осындай автомобиль жолдарымен жүргенге дейiн төленедi. Алым
банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын
ұйымдар арқылы бюджетке аудару жолымен не көлiк саласындағы уәкiлеттi
органның арнаулы пункттерiнде қатаң есеп бланкiлерi негiзiнде қолма-қол
ақшамен төленедi. Қатаң есеп бланкiлерiнiң нысанын және қолма-қол ақшамен
енгiзiлген алымдар сомасын бюджетке есептеудің тәртiбiн Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлiгi белгілейдi. Алым сомасы рұқсат құжаттары
алынған жер бойынша немесе ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдарын пайдалану
орны бойынша бюджетке енгiзiлуге тиiс. Алымдардың төленген сомалары
қайтарылмайды.
Бұқаралық ақпарат құралын есепке қойғаны үшiн алымды есептеу, төлеу
және төленген сомаларды қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тиiстi құжаттарды уәкiлеттi органға бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы төлеушiнiң тiркеу есебiне алынған жерi бойынша бюджетке
енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар уәкiлеттi органға тиiстi құжаттарды
бергенге дейiн ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың
экономикалық мәні
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы алымдар мен
төлемақылардың экономикалық мәні
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін алымдардың ерекшеліктері мен
түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
1
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер мен алымдарды
есептеу және рәсімдеу әдістері
2.1. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
алымдардың түрлерін есептеу мен төлеу
ерекшелiктерi ... ... ... ... ... .. ... .16
2.2. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
төлемақылады есептеу және рәсімдеу
тәтібі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ..34
Кіріспе
Кез келген басқа экономикалық категория сияқты, мемлекеттiк бюджет
өндiрiстiк қатынастарыды бейнелеп, соған лайық метериалдық –заттық көрiнiс
табады. Бюджет қатынастары мемлекеттiң ақшалай қаражаттарының
орталықтандырылған қорында –бюджет қорында заттанады. Нәтижесiнде қоғамда
жүрiп жатқан нақты экономикалық процестерi мемлекет жұмылдырып,
пайдаланатын қаражат тасқынынан көрiнедi. Бюджет –қоры қоғамдық өнiммен
ұлттық табыстың құндық бөлiнiсiнiң тиiстi кезеңдерiнен өтiп, ұдайы
өндiрiстi ұлғайтып, халыққа әлеуметтiк- мәдени қызмет көрсету, қорғаныс,
басқару жөнiнде қажеттердi қанағаттандыру үшiн мемлекет қарамағына түскен
бөлiгiнiң объективтi алғы-шарты бар экономикалық формасы. Бюджет қорын
қалыптастыру мен пайдалану, бөлу және қайта бөлуге байланысты болатын құн
қозғалысының процесiн бiлдiредi.
Экономикалық категория ретiнде мемлекеттiк бюджет қоғамдық өнiм құнының
мемлекеттiң орталықтандырылғын қаражат қорын құру жолымен жоспарлы түрде
бөлу, қайта бөлу процесiнде және оны ұдайы өндiрiстi ұлғайту, қоғамдық
қажеттердi қанағаттандыруға пайдалану барысында мемлекет пен қоғамдық
өндiрiске басқа да қатысушылардың арасында қалыптасқан ақша қатынастарын
белгiлейдi.
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың
қаржы қорларына есептелетiн сомалардан басқа) олар салықтардан, алымдардан,
төлемақылар мен мемлекеттік баждардан тұрады.
Салықтардың экономикалық мәнi олардың өзiнiң функциялары мен
мiндеттерiн жѕзеге асыру үшiн мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бiр
бөлiгi болып табылатындығында.
Салықтармен бюджетке төленетін басқа да төлемдер қаржының бастапқы
категориясы болып табылады.
Салықтар басқа да төлемдер мемлекетпен бiрге пайда болды және
мемлекеттiң өмiр сүрiп, дамуының негiзi болып табылады. Адамзат дамуының
бүкiл тарихы бойына салық нысандары мен әдiстерi өзгердi, игерiлдi,
мемлекеттiң қажеттiлiктерi мен сұрау салуларына бейiмделдi. Салықтар тауар-
ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесiнде
айтарлықтай өрбiдi. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық
жүйесiнiң қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүредi.
Мемлекетке түсетiн салық түсiмдерiнiң сипатты ерекшелiгi олардың сан
алуан қоғамдық қажеттерге кейiн иесiз пайдаланылуы болып табылады.
Осынысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергiлiктi органдар
белгiлейтiн түрлi мiндеттi мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан
айырмашылығы болады; бұған әлеуметтiк сақтандыруға аударылатын қатаң
мақсатты аударымдар, соның iшiнде бюджеттен тыс қорларға төленетiн жарналар
мен аударымдар жатады, олар белгiлi бiр, ұзақ мерзiмдi көлемде өнiмнiң,
жұмыстың және қызметтер көрсетудiң өзiндiк құнынан, табыстан (пайдадан),
еңбекке ақы төлеу қорынан, амортизациядан және басқа көздерден
есептелiнедi.
Салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен мазмұны олар атқаратын
функцияда толық ашыла түседi. Жалпы қаржы категориясы түрғысынан салықтар
қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, сондықтан қаржыға
қатысты салықтардың функцияларын қаржының бөлгiштiк функциясының құрамдас
қосалқы функциясы ретiнде қарастырған жөн.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси iс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кiрiстерiнiң негiзгi көзi –
ұлттық табысты қайта бөлудiң басты қаржылық құралы, мемлекеттiң кiрiстерiн
және бюджеттiң кiрiстерiн қалыптастырудың шешушi көзi болып табылады.
Салықтарда басқа да төлемдер мемлекеттiң экономикалық мазмұны нақты түрде
көрiнедi, ал салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi, олардың түрлерi мен
ролi қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттiң табиғатымен және
функцияларымен айқындалады. Белгiлi философ Френсис Бэкон салықтарды басқа
да төлемдерді төлеу – әрбiр азаматтың қасиеттi борышы деген едi.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-шi бабында: заңды түрде
белгiленген салықтарды, алымдарды және өзге де мiндеттi төлемдердi төлеу
әркiмнiң борышы әрi мiндетi болып табылады, - деп жазылған. Яғни бұл менің
курстық жұмысымның маңызлыдығын көрсетеді. Курстық жұмысым үш бөлімне
тұрады: жұмыстың бірінші бөлімінде алымдар мен төлемақылардың мемлекеттік
бюджеттің қалыптасуындағы экономикалық мәні онда 2001 жылдың 12 маусымынан
қабылданған Жаңа Салық Кодексі және 2002 жылдың 1-қаңтарынан бастап іске
қосылған Салық Кодексі бойынша Қазақстан Республикасында қолданылатын
салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер, атап айтқанда
13 алым, 9 төлемақылардың мәні мен ерекшеліктерін, ал екінші бөлімінде
алымдар мен төлемақыларды есептеу және рәсімдеужолдары қарастырылды.
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың
экономикалық мәні
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы алымдар мен төлемақылардың
экономикалық мәні
Мемлекеттiк бюджеттiң экономикалық мәнi сан алуан қаржы баланстарында
жекелеген ерекшеiктерi белгiленетiн айырықша салалары бар. Мәселен,
мемлекеттiк кәсiпорындармен, ұйымдармен және халықпен қалыптасатын қаржы
қатынастары қоғамдық өнiмдi құндық бөлудiң айырықша саласын құрайды. Бұл
қатынастар қоғамдық қажеттердi өтеуге арналған, орталықтандырылған қаражат
қорын құрап, пайдалануға байланысты. Бұл процесс мемлекеттiң тiкелей
қатысуымен жүзеге асырылып отырады. Қаржы қатынастарының бұл жиынтығы
(Мемлекеттiк бюджет( деп аталған ұғымның экономикалық мазмұнын құрайды.
Мемлекеттiк бюджет экономикалық қатынастардың жиынтығы ретiнде
объективтiк сипатқа ие. Оны бөлудiң дербес саласы ретiнде өмiр сүруiн
қоғамдық өндiрiстiң өзi айқындайды. Оны жоспарлы дамыту орталықтандырылған
ресурстарды қаже етедi. Қаражатты орталықтандыру бүкiл халық шаруашылығы
ауқымында қорлардың үздiксiз айналымын ұйымдастыру үшiн, жапы экономиканың
жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету үшiн қажет. Арнайы бюджет саласының құндық
бөлiнiсi мемлекеттiң табиғаты мен қызметiнен туындайды. Мемлекет
қаржыландыруға бүкiл қоғам ауқымында әлеуметтiк-мәдени шаралар өткiзуге,
қорғаныс мiндеттерiн шешуге, мемлекеттiк басқарудың жалпы шығындарын жабуға
орталықтандрылған қаржыны қажет етедi.
Сөйтiп, мемлекеттiк бюджет ұдайы өндiрiстiң қажеттерiнен, мемлекеттiң
табиғатынан объективтi қажеттiлiк туындайтын болып табылады.
Экономика қазiргi жағдайында орталықтандырылған қаржы ресурстары
мемлекетке қоғамдық өндiрiс қарқынын қамтамасыз ететiн салалық және
аумақтық құрылымдар құрып, iрi әлеуметтiк өзгерiстер жүргiзуге мүмкiндiк
бередi. Орталықтан бөлiнетiн қаржының көмегiмен қаражат экономиканың басты
учаскелерiнде шоғырланып, мемлекеттiң экономикалық және әлеуметтiк саясатын
жүзеге асыруға жағдай жасайды.
Сөйтiп, құндық бөлiнiстiң айырықша бөлiгi ретiнде (Мемлекеттiк бюджет(
айырықша қоғамдық арналымды жалпы мемлекеттiк қажеттердi қанағаттандыруға
қызмет етедi [4].
Нақты, объективтi бөлiстiң қатынастардың формасы болғандықтан айырықша
қоғамдық арналымды орындай отырып, мемекеттiк бюджет экономикалық категория
ретiнде көрiнедi.
Қоғамдық өнiмнiң тауар формасындағы қозғалысы мен тiкелей байланысы жоқ
құнды бөлiсi, одан алашақтау жүзеге асырылады, ал материалдық өндiрiспен
өндiрiстен тыс салаларда қаржы қатынастары тауар –ақша қатынастарымен
астасып жатады.
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың
қаржы қорларына есептелетiн сомалардан басқа) олар мыналардан тұрады:
Мемлекеттік бюджеттің кірісін құрайтын салықтар мен басқа да міндеті
төлемдер
Мемлекеттік бюджеттің кірісі
Салықтар:
Корпорациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Қосылған құнға салынатын салық
Акциздер
Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдерi
әлеуметтiк салық
Жер салығы
Көлiк құралдарына салынатын салық
Мүлiкке салынатын салық
Алымдар:
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алынатын алым
Жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiктiркегенi үшiн алынатын алым
Жылжымайтын мүлiкке құқықтарды және олармен жасалған мәмiлелердi
мемлекеттiк тiркегенi ѕшiн алым
Радиоэлектрондық құралдарды және жиiлiгi жоғары құрылғыларды мемлекеттiк
тiркегенi үшiн алым
Механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн
алым
Теңiз, өзен кемелерi мен шағын көлемдi кемелердi мемлекеттiк тiркегенi
үшiн алым
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi үшiн алынатын алым
Дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым
Автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы
Аукциондардан алынатын алым
Елтаңбалық алым
Жекелеген қызмет түрлерiмен айналысу құқығы үшiн лицензиялық алым
Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиiлiк спектрiн
пайдалануға рұқсат беру үшiн алым
Төлемақылар:
Жер учаскелерiн пайдаланғандығы үшiн төлемақы
Жер бетiндегi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы
Қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлемақы
Жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақы
Орманды пайдаланғаны үшiн төлемақы
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төлемақы
Радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төлемақы
Кеме жѕретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақы
Сыртқы (көрнекi) жарнаманы орналастыру үшiн төлемақы
Мемлекеттiк баж.
Кеден төлемдерi:
Кеден бажы
Кеден алымдары
Төлемақы
Алымдар
Салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң сомасы
''Бюджет жүйесi туралы'' Заң мен тиiстi жылға арналған республикалық бюджет
туралы заңда белгiленген тәртiппен тиiстi бюджеттердiң кiрiсiне түседi.
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін алымдардың ерекшеліктері мен түрлері
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi және филиалдар мен өкiлдiктердi
есептiк тiркегенi үшiн алым заңды тұлғаларды және олардың филиалдары мен
өкiлдiктерiн құру мен қызметiн тоқтатуды мемлекеттік (есептiк) тiркеу,
оларды қайта тiркеу, сондай-ақ олардың мемлекеттiк (есептiк) тiркеу (бұдан
әрi - тiркеу) туралы куәлiктiң дубликатын алуы кезiнде алынады. Тiркеудi
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен және
жағдайларда уәкiлеттi орган (бұдан әрi - тiркеушi орган) жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының заң актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс жеке және
заңды тұлғалар, сондай-ақ филиалдар мен өкiлдiктер алым төлеушiлер болып
табылады.
Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алым: жеке кәсiпкерлер
ретiнде Қазақстан Республикасының аумағында заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк
қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-
ақ олар мемлекеттiк тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде
алынады. Тiркеудi Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген
тәртiппен және жағдайларда салық органдары жүзеге асырады. Алымды
төлеушiлер Қазақстан Республикасының заң актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс
жеке тұлғалар болып табылады. Ал шаруа (фермер) қожалықтары, I, II және III
топтағы мүгедектер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығын алғанға
дейiн заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк қызметпен шұғылданатын репатрианттар
(оралмандар) алым төлеушiлер болып табылмайды.
Жылжымайтын мүлікке және онымен жасалатын мәмілелерге құқықтарды
мемлекеттік тіркегені үшін алым: жылжымайтын мүлiкке және онымен жасалатын
мәмiлелерге құқықтарды мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк
тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен және
жағдайларда уәкiлеттi орган жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының заң
актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс, жылжымайтын мүлікпен іс-қимылды жүзеге
асыратын жеке және заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады, ал Ұлы
Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестiрiлген адамдар, I және ІІ
топтағы мүгедектер, бөлек тұрып жатқан зейнеткерлер, Қазақстан
Республикасының азаматтығын алғанға дейiн - репатрианттар (оралмандар),
кадрларды даярлаумен және оқытумен шұғылданатын шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерi мемлекеттiк тiркелген кезден бастап үш жыл iшiнде, Қазақстан
Республикасының мүлiктi жария етуге байланысты рақымшылық жасау туралы
заңнамалық актiсiне сәйкес, жылжымайтын мүлiктi жария еткен азаматтар алым
төлеушілер болып табылмайды [5].
Жылжымалы мүлiк кепiлiн және кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң
ипотекасын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым: Жылжымалы мүлiк кепiлiн және
кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын мемлекеттiк тiркегенi үшiн
алым жылжымалы мүлiк кепiлiн, кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң
ипотекасын мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк тiркеудi
куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi Қазақстан
Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен және жағдайларда
уәкiлеттi орган жүзеге асырады. Алым төлеушiлер:Қазақстан Республикасының
заң актiсiне сәйкес тiркелуге тиiс жылжымалы мүлiк кепiлi туралы шартты,
кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасы шартын жасасқан жеке және
заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады. Ал:
1) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестiрiлген адамдар;
2) I және II топтағы мүгедектер;
3) Қазақстан Республикасының азаматтығын алғанға дейiн - репатрианттар
(оралмандар) алым төлеушiлер болып табылмайды.
Радиоэлектрондық құралдарды және жоғары жиіліктегі құрылғыларды
мемлекеттік тіркегені үшін алым: радиоэлектрондық құралдар мен жоғары
жиiлiктегi құрылғыларды тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк тiркеудi
куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi Қазақстан
Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен және жағдайларда
уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
Алым төлеушiлер:
1. Тiркеушi орган тiркеген кезде мүдделерi көзделетiн жеке және заңды
тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
2. Мемлекеттiк мекемелер алым төлеушiлер болмайды.
Көлiк құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым: механикалық көлiк
құралдары мен тiркемелердi, теңiз, өзен және шағын көлемдi кемелердi,
азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ мемлекеттiк
тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртіппен және жағдайларда
уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
Алым төлеушiлер
1. Тiркеуге жататын механикалық көлiк құралдарымен тiркемелердi
пайдаланатын, теңiз, өзен және шағын көлемдi кемелерi, азаматтық әуе
кемелерi бар жеке және заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының мүлiктi жария етуге байланысты
рақымшылық жасау туралы заңнамалық актiсiне сәйкес, мүлiктi жария еткен
азаматтар алым төлеушiлер болып табылмайды.
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi (қайта тiркегенi) үшiн
алым: азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркеу кезiнде, сондай-ақ
мемлекеттiк тiркеудi куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде
алынады. Тiркеудi Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген
тәртiппен және жағдайларда көлiк саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге
асырады. Тiркеуге жататын азаматтық әуе кемелерi бар жеке және заңды
тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым: Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат
етiлген дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркеу (қайта тiркеу) кезiнде,
сондай-ақ мемлекеттiк тiркеудi (бұдан әрi - тiркеу) растайтын құжаттың
дубликатын берген кезде алынады. Тiркеудi дәрi-дәрмек құралдарына бақылау
жасау саласындағы уәкiлеттi орган (бұдан әрi - тiркеушi орган) Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен және жағдайларда жүзеге
асырады. Төлеушiлер: дәрi-дәрмек құралдарын тiркеушi органға тiркеуге
ұсынған жеке және заңды тұлғалар болып табылады.
Туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiне құқықтарды, туындылар
мен сабақтас құқықтар объектiлерiн пайдалануға лицензиялық шарттарды
мемлекеттiк тiркеу үшiн алым: туындылар мен сабақтас құқықтар объектілеріне
құқықтарды, туындылар мен сабақтас құқықтар объектілерін пайдалануға
лицензиялық шарттарды мемлекеттік тіркеу кезінде, сондай-ақ мемлекеттік
тіркеуді куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тiркеудi
зияткерлiк меншiк саласындағы уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының
заңнамалық актiлерiнде белгiленген тәртiппен және жағдайларда жүзеге
асырады. Алымды төлеушiлер: жеке және заңды тұлғалар алымды төлеушiлер
болып табылады, тiркеушi орган солардың мүддесi үшiн тiркеудi жүргiзедi
[8].
Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша
жүргені үшін алым: Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк
құралдарының жүргенi үшiн алым, оларға: халықаралық қатынастарда
жолаушылар мен жүктердi тасымалдауды жүзеге асыратын отандық автокөлiк
құралдарының Қазақстан Республикасының аумағынан кетуi; халықаралық
қатынастарда жолаушылар мен жүктердi тасымалдауды жүзеге асыратын шетел
автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасы аумағына келуi (кетуi),
Қазақстан Республикасы аумағы бойынша транзитi; iрi көлемдi және (немесе)
ауыр салмақты отандық және шетелдiк автокөлiк құралдарының Қазақстан
Республикасының аумағы бойынша жүруi; отандық және шетелдiк автокөлiк
құралдарының Қазақстан Республикасының ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары
бойынша жүруi үшiн өндiрiп алынады.
Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автомобиль құралдарының
жүруi, егер ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары бойынша жүру үшiн
Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, көлік саласындағы
уәкiлеттi орган берген рұқсат құжаттары негiзiнде жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк құралдарының жүру
және рұқсат құжаттарын беру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi
белгiлейдi.
Алым төлеушiлер: Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк
құралдарының жүруiн жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар алым
төлеушiлер болып табылады.
Бұқаралық ақпарат құралын есепке қойғаны үшiн алым: бұқаралық ақпарат
құралын есепке қойған кезде, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралын есепке
қоюды куәландыратын құжаттың телнұсқасын алған кезде алынады. Есепке қоюды
Қазақстан Республикасының заңнамалық актiсiнде белгiленген тәртiппен және
жағдайларда бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге
асырады.
Алымды төлеушiлер: Қазақстан Республикасының заңнамалық актiсiне
сәйкес есепке қоюға жататын бұқаралық ақпарат құралын құрушы жеке немесе
заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Аукциондардан алынатын алым: аукциондарда мүлiктi (оның iшiнде
мүлiктiк құқықтарды) сату кезiнде алынады. Алым төлеушiлер: аукциондарда
мүлiктi (оның iшiнде мүлiктiк құқықтарды) сатуға шығаратын жеке және заңды
тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым:
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес лицензиялануға тиiстi белгiлi
бiр қызмет түрiмен айналысуға лицензия (лицензияның дубликатын) беру (қайта
ресiмдеу) және осы тарауда көзделген өзге де жағдайларда алынады. Лицензия
берудi Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген
тәртiппен және жағдайларда уәкiлетті орган жүзеге асырады. Алым төлеушiлер:
лицензия алатын жеке және заңды тұлғалар алым төлеушiлер болып табылады.
Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін
пайдалануға рұқсат бергені үшін алым: байланыс саласындағы уәкiлеттi орган
Қазақстан Республикасының телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына
радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат (рұқсат дубликаты) берген кезде
алынады. Осы тараудың ережелерi бұқаралық ақпарат құралдары жөнiндегi
уәкiлеттi органмен келiсе отырып байланыс саласындағы уәкiлеттi орган
берген лицензия негiзiнде жұмыс iстейтiн Қазақстан Республикасының
телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына қолданылады. Рұқсат беру
тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Радиожиiлiк
спектрiнiң белдеулерiн (номиналдарын) бөлу Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес конкурстық негiзде жүргізілуі мүмкін. Радиожиiлiк
спектрiнiң белдеулерiн (номиналдарын) конкурс өткізу арқылы бөлу кезiнде
алынатын бiр жолғы сомалар осы тарауға сәйкес төленуге тиiстi алымның
есебiне жатқызылмайды. Байланыс саласындағы уәкiлеттi орган тоқсан сайын,
есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей, салық төлеушiнi есепке
алып, тiркеген жер бойынша салық органына уәкiлеттi мемлекеттiк орган
белгiлеген нысанда ақпарат табыс етедi. Алым төлеушiлер: аталған телевизия
және радио хабарларын тарату ұйымдары алым төлеушiлер болып табылады.
Өздерiне жүктелген негiзгi функционалдық мiндеттерiн орындау үшiн
радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат алған мемлекеттiк мекемелер алым
төлеушiлер болып табылмайды.
1.3. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері
Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы: мемлекеттiң жер
учаскелерiн өтемiн төлеп (жалға) уақытша жер пайдалануға бергенi үшiн жер
учаскелерiн пайдалану төлемақысы (бұдан әрi - төлемақы) алынады. Жер
учаскелерiн өтемiн төлеп уақытша жер пайдалануға беру тәртiбi Қазақстан
Республикасының заң актiсiмен белгiленедi.Жер қатынастары жөнiндегi
уәкiлеттi органдар тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен
кешiктiрмей өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына уәкiлеттi
мемлекеттiк орган белгiлеген нысан бойынша мәлiметтер табыс
етедi.Төлеушiлер: жер учаскесiн өтемiн төлеп уақытша жер пайдалануға алған
жеке және заңды тұлғалар болып табылады.
Жер үсті көздерінің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы: жер
үстi көздерiнiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы (бұдан әрi -
төлемақы) жер үстi көздерiнен суды ала отырып немесе оны алмай, арнаулы су
пайдаланудың барлық түрлерi үшiн алынады. Арнаулы су пайдалану су қорын
пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi орган беретiн рұқсат беру
құжаты негiзiнде жүзеге асырылады. Су пайдаланудың арнаулы түрлерi
Қазақстан Республикасының су заңдарымен белгiленедi. Cу қорын пайдалану
және қорғау саласындағы өңiрлiк уәкiлеттi органдар есептi тоқсаннан кейiнгi
екiншi айдың 1-iнен кешiктiрмей облыстар, Астана және Алматы қалалары
бойынша салық комитеттерiне уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан
бойынша мәлiметтер бередi. Құрылыстарды, техникалық құралдарды немесе
құрылғыларды қолдана отырып, жер үстi көздерiнiң су ресурстарын пайдалануды
жүзеге асырушы жеке және заңды тұлғалар төлемақыны төлеушілер болып
табылады. Су ресурстарын жекелеген азаматтарға бекiтiп бермей және судың
жай-күйiне әсер ететiн құрылыстарды немесе техникалық құрылғыларды
қолданбай жүзеге асырылатын кеме тiркемесiнсiз ағашты ағызуға, рекреацияға,
жер қазатын техниканы қолдануға, батпақты құрғатуға, жалпы су пайдалануға
төлемақы қолданылмайды.
Қоршаған ортаға эмиссия үшін төлемақы: қоршаған ортаға эмиссия үшiн
арнайы табиғат пайдалану тәртiбiмен алынады. Арнайы табиғат пайдалану
қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган беретiн экологиялық
рұқсат негiзiнде жүзеге асырылады. Экологиялық рұқсатта белгiленген
тәртiппен ресiмделмеген қоршаған ортаға эмиссиялар, жылжымалы көздерден
шығатын ластағыш заттар шығарындыларын қоспағанда, қоршаған ортаға
белгiленген эмиссиялар нормативтерiнен тыс қоршаған ортаға эмиссиялар
ретiнде қарастырылады. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi
органның аумақтық органдары тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi екiншi
айдың 1-нен кешiктiрмей өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органдарына
уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан бойынша мәлiметтер бередi.
Арнайы табиғат пайдалану тәртiбiмен Қазақстан Республикасының аумағында
қызметiн жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушiлер болып
табылады.
Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы: Жануарлар дүниесiн
пайдаланғаны үшiн төлемақы (бұдан әрi - төлемақы) табиғи еркiн жағдайда
мекендейтiн жануарларды табиғи ортадан айырғаны үшiн алынады. Жануарларды
ғылыми-зерттеу және шаруашылық мақсаттарда ен салу, сақина салу, көшiру,
жерсiндiру мен будандастыру мақсаттары үшiн ұстап алып, кейiннен табиғи
ортаға жiберген кезде төлемақы алынбайды. Жануарлар дүниесiнiң мынадай
санаттары: аңшылық объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерi; балық
аулау объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерi; сирек кездесетiн және
жойылып кету қаупi төнген жануарлар түрлерi; өзге де шаруашылық
мақсаттарда пайдаланылатын жануарлар түрлерi (аңшылықтан және балық
аулаудан басқа) үшiн төлемақы белгiленедi. Аңшылық және балық аулау
объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерiнiң санаттары үшiн төлемақы
осы хайуанаттардың бағалы түрлерiне ғана белгiленедi.
Аңшылық және балық аулау объектiлерi болып табылатын жануарлардың
бағалы түрлерiнiң тiзбесiн Қазақстан Республикасының Yкiметi
белгiлейдi. Жануарлар дүниесiн пайдалану жануарлар дүниесiн басқару
жөнiндегi уәкiлеттi орган беретiн рұқсат негiзiнде жүзеге асырылады. Сирек
кездесетiн және жойылып кету қаупi төнген жануарлар түрлерiн пайдалану үшiн
төлемдi әрбiр жекелеген жағдайда осы жануарларды табиғи ортадан аулауға
рұқсат беру кезiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
Сирек кездесетiн және жойылып кету қаупi төнген жануарлар түрлерiнiң
тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
Жануарлар дүниесiн басқару жөнiндегi уәкiлеттi органның аумақтық
бөлiмшелерi тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен
кешiктiрмей облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша салық
комитеттерiне уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан бойынша
мәлiметтер табыс етедi.
Жануарлар дүниесiн пайдаланушы жеке және заңды тұлғалар төлемақы
төлеушiлер болып табылады.
Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы: орманды пайдаланудың мынадай
түрлерi:
1) ағаш дайындағаны;
2) шайыр және ағаш шырындарын дайындағаны;
3) екiншi дәрежелi ағаш ресурстарын (қабықтарды, бұтақтарды,
томарларды, тамырларды, жапырақтарды, ағаш бүршiктерi мен бұталарды)
дайындағаны;
4) орманды жанама пайдаланғаны (шөп шабу, мал жаю, марал шаруашылығы,
аң шаруашылығы, ара ұялары мен омарталар орналастыру, бақша шаруашылығы
және өзге де ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiру, шипалы өсiмдiктер мен
техникалық шикiзат, жабайы өсетiн жемiстер, жаңғақтар, саңырауқұлақтар,
жидектер және басқа да тағамдық өнiмдер, мүк, орман төсенiштерi мен түскен
жапырақтар, қамыс дайындау және жинау);
5) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн мәдени-сауықтыру мақсатында,
рекреациялық, туристiк және спорт мақсаттарында пайдаланғаны;
6) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн аң шаруашылығы қажеттерi үшiн
пайдаланғаны;
7) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн ғылыми-зерттеу мақсаттарында
пайдаланғаны үшін алынады.
Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiде орман пайдалану құқығы Қазақстан
Республикасының орман заңдарында белгiленген тәртiппен берiлген ағаш кесуге
рұқсат билетi мен орман пайдалануға орман билетiнiң негiзiнде
берiледi. Бюджетке төлемақы сомаларын төлеу орман пайдалану орыны бойынша
банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асырушы
ұйымдар арқылы аудару не қатаң есептiлiк бланкiлерi негiзiнде тиiстi
органда ақшаны қолма-қол төлеу арқылы жүргiзiледi.
Қатаң есептiлiк бланкiлерiнiң нысанын және қолма-қол ақшамен
енгiзiлген төлемақы сомаларын бюджетке есептеу тәртiбiн уәкiлеттi
мемлекеттiк органның келiсiмi бойынша Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлiгi белгiлейдi. Мемлекеттiк орман иеленушiлер тоқсан сайын, есептi
тоқсаннан кейiнгi екiншi айдың 1-iнен кешiктiрмей өзiнiң орналасқан жерi
бойынша салық органдарына уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысан
бойынша мәлiметтер бередi.
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен орман
пайдалануды жүзеге асыру құқығын алған жеке және заңды тұлғалар (бұдан әрi
- орман пайдаланушылар) төлемақы төлеушiлер болып табылады.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы:
Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын ғылыми,
мәдени-ағарту, оқыту, туристiк, декреациялық және шектеулi шаруашылық
мақсаттарда пайдаланғаны үшiн алынады. Ерекше қорғалатын табиғи аумақ
әкiмшілiгi тоқсан сайын, есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей
өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына уәкiлеттi мемлекеттiк орган
белгілеген нысан бойынша мәлiметтер бередi. Қазақстан Республикасының
ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын пайдаланатын жеке және заңды тұлғалар
төлеушiлер болып табылады.
Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы: байланыс саласындағы
уәкiлеттi орган бөлген радиожиiлiк спектрiнiң номиналдары (белдеулерi,
диапазондары) үшiн алынады. Радиожиiлiк спектрiн пайдалану құқығы байланыс
саласындағы уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының заңдарында
белгiленген тәртiппен берген рұқсат құжаттармен куәландырылады. Радиожиiлiк
спектрiнiң номиналдарын бөлу конкурстық негiзде Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес жүргiзiлуi мүмкiн. Бұл орайда, конкурс қорытындылары
бойынша жеңiмпаз Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен
және мөлшерде мемлекеттiк бюджетке бiр жолғы төлемақы енгiзедi. Заң
актiсiнде белгiленген тәртiппен радиожиiлiк спектрiн пайдалану құқығын
алған жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушiлер болып табылады.
Өздерiне жүктелген негiзгi функционалдық мiндеттерiн орындау кезiнде
радиожиiлiк спектрiн пайдаланатын мемлекеттiк мекемелер төлеушілер болып
табылмайды.
Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені үшін
төлемақы: ортақ пайдаланылатын телекоммуникация желісінде қалааралық және
(немесе) халықаралық телефон байланысын беру құқығы үшін алынады.
Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын беру құқығы
байланыс саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заңдарында
белгіленген тәртіппен берген рұқсат құжаттарымен куәландырылады. Қазақстан
Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіппен құқық алған,
қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысы операторлары болып
табылатын жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушілер болып табылады.
Кеме жүзетін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы: Қазақстан
Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн
алынады. Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын пайдалану
құқығы көлiктiк бақылау мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган беретiн рұқсат
құжатымен әрбiр күнтiзбелiк жылға берiледi. Тиiстi рұқсат құжаты болмаған
жағдайда, Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын нақты
пайдалану төлемақы сомасын өндiрiп алу және бюджетке енгiзу үшiн негiз
болып табылады. Көлiктiк бақылау мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган
келесi айдың 15-нен кешiктiрмей ай сайын салық органдарына уәкiлеттi
мемлекеттiк орган белгілеген нысан бойынша Қазақстан Республикасының кеме
жүзетiн су жолдарын пайдалануға рұқсат құжатын алған тұлғалар бойынша
мәлiметтер берiп отырады. Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су
жолдарын пайдаланатын жеке және заңды тұлғалар төлемақы төлеушiлер болып
табыладыда, ал мемлекеттiк мекемелер төлемақы төлеушiлер болып табылмайды.
Сыртқы (көрнекі) жарнамалар орналастырғаны үшін төлемақы жалпы
пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлiнген белдеуiнде және Қазақстан
Республикасы аумағындағы елдi мекендерде плакаттар, стендiлер, жарық
түсiретiн табло, билбордтар, транспаранттар, афишалар түрiнде сыртқы
(көрнекi) жарнамалар объектілерiн орналастыруға және басқа да тұрақты
жарнамалар орналастыру объектiлерiне құқық үшiн алынады. Сыртқы (көрнекi)
жарнама объектiсiн орналастыру: жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль
жолдарының бөлiнген белдеуiнде жарнама объектiлерiн орналастыру кезiнде -
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен белгiлi бiр
мерзiмге автомобиль жолдары мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган беретiн
құжат негiзiнде; елдi мекендерде жарнама объектiлерiн орналастыру кезiнде -
жергiлiктi атқарушы органдардың елдi мекендерде сыртқы (көрнекi) жарнама
орналастыру тәртiбi мен шарттары жөнiнде белгiлеген талаптарына сәйкес
берiлетiн рұқсат негiзiнде жүргiзiледi. Тиiстi құжаттарсыз жарнама
объектiлерiн орналастыруға тыйым салынады. Тиiстi рұқсат құжаттары болмаған
кезде жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарының жарнама
объектiлерiне бөлiнген белдеуiндегi жер учаскелерiн нақты пайдалану және
(немесе) оларды елдi мекендерде орналастыру төлемақы сомаларын бюджетке
өндiрiп алу және енгізу үшiн негiз болып табылады. Жол органдары және
жергiлiктi атқарушы органдар ай сайын, айдың 15-iнен кешiктiрмей салық
органдарына мемлекеттiк уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша рұқсат
беру құжатын алған тұлғалар жөнiнде мәлiмет бередi. Жарнама объектiлерiн
орналастырушы жеке және заңды тұлғалар (соның iшiнде жеке кәсiпкерлер)
төлемақы төлеушiлер болып табылады. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
органдары олардың өз функцияларын iске асыруына байланысты орналастырылған
сыртқы (көрнекi) жарнама объектiлерi бойынша төлемақы төлеушiлер болып
табылмайды.
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер мен алымдарды
есептеу және рәсімдеу әдістері
2.1. Мемлекеттік бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер алымдардың
түрлерін есептеу мен төлеу ерекшелiктерi
Алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды қайтару тәртiбi: алым
сомасы Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген ставкалар бойынша
есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн төленедi.
Алым сомасы салық төлеушi ретiндегi алым төлеушiнiң мемлекеттiк тiркеу орны
бойынша бюджетке енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға
тиiстi құжаттарды бергенге дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды
қоспағанда, төленген алым сомасы қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алым: есептеу, төлеу
және төленген сомаларды қайтару тәртiбi
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
төленедi. Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке
енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды
бергенге дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген
алым сомасы қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады [11].
Жылжымайтын мүлікке және онымен жасалатын мәмілелерге құқықтарды
мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды
қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы
қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Жылжымалы мүлiк кепiлiн және кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң
ипотекасын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алымды есептеу, төлеу және төленген
сомаларды қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылатын жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасын
қайтару жүргiзiлмейдi.
Бұл ретте қайтару тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-әрекеттерiн
жасауға арналған құжаттарды көрсетiлген тұлғаның табыс етпегенiн растайтын
құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн жүргiзiледi.
Радиоэлектрондық құралдарды және жоғары жиіліктегі құрылғыларды
мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды
қайтару тәртiбi
Алым сомасын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша тiркеушi орган есептейдi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылғанға дейiн тiркеу жүзеге асырылған
жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге
дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым
сомасы қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Көлiк құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу, төлеу
және төленген сомаларды қайтару тәртiбi
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тиiстi құжаттарды тiркеушi органға бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы
қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi (қайта тiркегенi) үшiн
алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды қайтару тәртiбi
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тиiстi құжаттарды тiркеу органына бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы тiркеу жүзеге асырылған жер бойынша бюджетке енгiзiледi.
Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн
тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы
қайтарылмайды.
Бұл орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-
әрекеттерiн жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн
растайтын құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алымды есептеу,
төлеу және төленген сомаларды қайтару тәртiбi:
Алым сомасы белгiленген ставкалар бойынша есептеледi және тиiстi
құжаттарды тiркеушi органға бергенге дейiн төленедi. Алым сомасы салық
төлеушiнiң есепке тiркелген жерi бойынша бюджетке енгiзiледi.Алым төлеген
тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды бергенге дейiн тiркеу жасаудан
бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген алым сомасы қайтарылмайды. Бұл
орайда алым сомасы тиiстi тiркеу органы берген, тiркеу iс-әрекеттерiн
жасауға арналған құжаттарды аталған тұлғаның табыс етпегенiн растайтын
құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн қайтарылады.
Туындылар мен сабақтас құқықтар объектiлерiне құқықтарды, туындылар
мен сабақтас құқықтар объектiлерiн пайдалануға лицензиялық шарттарды
мемлекеттiк тiркеу үшiн алымды есептеу, төлеу және төленген сомаларды
қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тiркеушi органға тиiстi құжаттар берiлгенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы салық төлеушiнiң тiркеу есебiне алынған жерi бойынша бюджетке
енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар тiркеушi органға тиiстi құжаттарды
бергенге дейiн тiркеу жасаудан бас тартқан жағдайларды қоспағанда, төленген
алым сомасы қайтарылмайды.
Бұл ретте қайтару аталған тұлғаның тiркеу iс-әрекеттерiн жасауға
арналған құжаттарды табыс етпегенiн растайтын, тиiстi тiркеу органы берген
құжатты төлеушi табыс еткеннен кейiн жүргiзiледi.
Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша
жүргені үшін алым есептеу мен төлеу тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және рұқсат құжаттарын алғанға дейiн төленедi. Қазақстан
Республикасының ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдарын пайдаланған кезде
алым сомасы осындай автомобиль жолдарымен жүргенге дейiн төленедi. Алым
банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын
ұйымдар арқылы бюджетке аудару жолымен не көлiк саласындағы уәкiлеттi
органның арнаулы пункттерiнде қатаң есеп бланкiлерi негiзiнде қолма-қол
ақшамен төленедi. Қатаң есеп бланкiлерiнiң нысанын және қолма-қол ақшамен
енгiзiлген алымдар сомасын бюджетке есептеудің тәртiбiн Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлiгi белгілейдi. Алым сомасы рұқсат құжаттары
алынған жер бойынша немесе ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдарын пайдалану
орны бойынша бюджетке енгiзiлуге тиiс. Алымдардың төленген сомалары
қайтарылмайды.
Бұқаралық ақпарат құралын есепке қойғаны үшiн алымды есептеу, төлеу
және төленген сомаларды қайтару тәртiбi:
Алым сомасы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген ставкалар
бойынша есептеледi және тиiстi құжаттарды уәкiлеттi органға бергенге дейiн
төленедi.
Алым сомасы төлеушiнiң тiркеу есебiне алынған жерi бойынша бюджетке
енгiзiледi. Алымды төлеген тұлғалар уәкiлеттi органға тиiстi құжаттарды
бергенге дейiн ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz