Жастар- мемлекеттің ең басты стратегиялық, әлеуметтік, электоральды ресурстарының бірі

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Кіріспе

Жастар- мемлекеттің ең басты стратегиялық, әлеуметтік, электоральды ресурстарының бірі.

2. Негізгі бөлім

2. 1 Жастар- қоғамның саяси дамуының субъектісі.

2. 2 Республикадағы жастар рөлінің маңызы.

3. Қорытынды

4. Пайдаланылған әдебиеттер

1. Кіріспе

Жастар- мемлекеттің ең басты стратегиялық, әлеуметтік, электоральды ресурстарының бірі.

Жастар мемлекеттің және қоғамның әлеуметтік құрылымындағы маңызды топ болып табылады. Ресми мәліметтерге сүйенсек, республика халқының 28 пайызына жуығын жастар құрайды. Олардың саны 4, 5 млн асқан. Қазақстан халқының үштен бірін құрап отырған жастардың қазіргі білімі, кәсіптік, рухани және мәдени дайындығы мемлекеттің келешегін айқындайды. Тәуелсіз Қазақстанның қалыптасуындағы алғашқы атқарылуы тиіс мәселе жастар саясатының қалыптасуы, жузеге асырылуы болып табылады. Қазақстанда саяси модернизациялау үрдісінде азаматтық қоғамның алатын орны ерекше. Себебі: демократиялы қоғамның басты аспекттілерінің бірі - азаматтық қоғамның белсенді қызметі. Осы арқылы қоғамда көзқарастар плюрализмі; әлеуметтік топтар мүдделерінің билік назарында болуы немесе іске асуы жүреді. Азаматтық қоғам Қазақстан келешегін жастар тобымен байланыстырады және әлеуметтік - саяси күш ретінде жастарға үлкен мән береді. Жастар саяси мәдениетін әлеуметтік күш ретінде Қазақстан қоғамындағы жастар рөлін сарапқа салып анықтауға болады. Осындай ғылыми ізденіс тиімді жастар саяси мәдениетін қалыптастыруға көмектеседі. Қазақстан Республикасындағы жастармен жұмыс жүргізу мемлекеттік саясаттың ең маңызды әрі жауапты істерінің бірі болып табылады. Қазақстанның тәуелсіздік дамуы кезінде, әлеуметтік-экономикалық, саяси және мәдени өзгерістері белең алған кезеңінде республикамыздың жігіттері мен бойжеткендері қоғамның дамыған елдер қатарына қосылуда, дамудың қарқынды болуына елеулі үлес қоса алады, әрі елдің жаңа сапалы көрінісіне бет бұруына көмектесуі тиіс. Ол іс-шаралар, біріншіден, мемлекеттік жастар саяси қажеттілігімен, екіншіден, тиімді жастар саясатын құру тұжырымдамасын жасау, үшіншіден, жастардың саясатқа деген көзқарастары мен белсенділігін арттыру арқылы қоғамдық маңызды мәселелерді шешу, қоғам болашағын анықтайтын жастарды саяси ынталандыру, төртіншіден, елдегі жастардың қоғамдық - саяси құндылықтарға бейімделу деңгейін көтеру аса маңызды болып отыр. Қазіргі кезеңдегі ел дамуындағы ең өзекті мәселе - мемлекеттің жастарға деген жаңаша қарым-қатынасын қалыптастыру болып табылады. Бұл жөнінде Н. Ә. Назарбаев былай деген болатын : «Біз бұл ретте жаңа құндылықтар жүйесіне тезірек бейімделіп кеткен, болашаққа жаңаша көзқарасы бар жас ұрпаққа сүйене отырып, бұқаралық сананы төзімділікпен жаңғыртуға тиіспіз».

Жастар- мемлекеттің ең басты стратегиялық, әлеуметтік, электоральды ресурстарының бірі. Кез-келген қоғамның жаңару мен даму болашғы жастарға байланысты. Жастар жаңа ойлардың желісін жақсартуға бағытталуымен үйлесетін болса айрықша әлеуметтік топ ретінде жергілік, мемлекетті басқаруда жастардың белсенді қатысуы және барлық қоғам үшін маңызды шешімдер қабылдауды ұйғару керек. Сонымен қатар, жастардың саяси сауаттылығы мен саяси санасының бар болуы Қазақстан Республикасындағы азаматтық қоғамның қалыптасу жолындағы факторлардың бірі. Қоғамның әрі қарай дамуының перспективасы, ең алдымен, жастардың саыси құндылықтарымен байланысты. Жастар, саясаттың субъектісі мен объектісі ретінде, Қазақстан Республикасының саяси жүйесінің эволюциясын бейнелейді.

2. Негізгі бөлім

2. 1 Жастар- қоғамның саяси дамуының субъектісі .

Дүние жүзілік қауымдастық ұсынған контексте және туындаған оң ықпалдың дамуы және оң ықпалын жас қоғамда болып жатқан саяси және әлеуметтік өзгерістерге қатыстылығын ұғынуы, жастарды азаматтық қоғамның институттарын қалыптастыру процестеріне қатыстыру уақыт өте келе әр түрлі ғылыи зерттеулердің пәні болып отыр. Қазіргі жастардың таңдалған саяси және әлеуметтік-саяси даму бағытына қалай қарайтындығы, оның азаматтық қоғамның қалыптасу процесіне қаншалықты терең қосылғаны, оның модернизациясына жастарды қатыстырудың туындаған себептері туралы мәселеге жауапты ғылыми іздеу өзекті болып отыр. Жастар бұлардың барлығынан басқа әлеуметтік қорды да құрайды. «Ұрпақ» терминінің өзін К Мангейм енгізген, себебі неміс назарды тиісті тарихи-әлеуметтік кеңістіктегі (немесе тарихи-мәдени) социумның белгілі бір бөлігінің өір сүруіне аударған. Бұл сияқты тұтастық әлеуметтік-тарихи тәжірибедегі аталмыш топ үшін ұқсастықта көрінеді. Қоғамдағы жастарға қызметтерге, КМангейм аталған топ үшін өмірлік ресурстарды ерекше атап өтеді. Жас ұрпақ үшін тым жаңа, үлкендер үшін әдеттегі және өздігінен болатын ретінде қабылданады. Қоғамға бұл сияқты өту жастарды динамикалық әлеуметтік қозғалыстарды ұнатуға мәжбүрлейді, ол заттардың орыналған жағдайына деген көңіл толмаушылықты мүлде басқа себептер бойынша көрсетеді. Жастарда әлі заңмен бекітілген мүдделер жоқ, ол экономикалық болсын, құндылықтық болсын, десекте ол ересек адамдардың басым бөлігінде бар, жас болу қоғамның шетінде болуды, көп қатынастарда аутсайдер болуды білдіреді» Осылайша, К. Мангеймнің пікірі бойынша, барынша маңызды әлеуметтік жастар қорының «аутсайдер көзқарасы» болып табылады, ол қалған топтар мен салыстырғанда тұлғаланудың төмен деңгейіне ие. Қоғамдағы резервте болып, жастар әлеуметтік өзара байланыстарға жоғары динамика береді, әлеуметтік өзгерістерді ынталандырады. Алайда жастар белгілі бір

Әлеуметтік жүйеге қосылған, ол «қордың» қандай мүмкіндіктерінен жұмылдырылғаны және біріктірілгені анықталады. Ғалымдар тобы атап өткендей, жастар әлеуметтік топ ретінде қоғамдық қатынастардың құрылымын мұраға қалдырады және қайта тудырады, сондай-ақ оны қайта құруда қатысады. Сонымен қатар, жас ұрпақтың толығуының қалыптасуы қоғам құрылымына бірігу кезінде өзіндік әлеуметік мәртебенің өзгеруінде және ие болуында көрінеді, сондай-ақ әр түрлі әлеуметтік топтар мен идентификациялану сипатында көрінеді. Жастар ортасында орыналған өзгерістерді және қазақстандық қоғамның өзгеруін талдау дүниетаныды қалыптастырудың бұрынғы тоталитарлық жүйесі 82 социумның қоғамдық-экономикалық және әлеуметтік-экономикалық дамуындағы орыналған қайта бағдарлау ықпалымен табиғи жолмен ыдырағанын көрсетті. . Оның барлық мүшелері үшін дамудың біртұтас бағытын көздейтін қоғамнан, онда әр тұлғаның тәрті біқоғамдық артықшылықтарға бағынышты, мақсатқа жетудің барлық мүмкіндіктері мен тәсілдері алдын-ала жазылған, Қазақстан объективтіжәне субъективті қиындықтар тобын жеңе отырып, біртінде шектелмеген мүмкіндіктердің қоғамына түрленеді. Дамудың әр түрлі баламаларының үлкен саны әр түрлі деңгейдегі әлеуметтік субъектілердің мінез-құлқының нақты жазылған бағдарының жоғалуын шарттастырады.

Қазіргі қазақстандық социумның сипаттамасы кең, кейдетіпті кереғар, қоғамдық идеалдар спектірі болып табылады. Бұл ретте қазақстандық азаматтық қоғамның қалыптасу процестері жастардың саяси . Әлеуметтік кеңістіктің ыдырауын болдырмау әдетте әлеуметтік ширығумен байланысты, жастар ортасында азаматтық бейімделу процесстерін қарқындатқан жағдайда ғана мүмкін болады. Бұл біздің пікіріміз шешешуді талап ететін азаматтық қоғаммен жастар арасындағы арақатынастар мәселелерінің бірі. Жастар қоғамды құйыдарының рөлі және осының нәтижесінде Туындайтын билік органдары және жастар қоғамды құйымдарыныңшын мәнісіндегі тең әріптестігі және серіктестігі олардың дамуының жаңакезеңінде ғана және ұйыдардың көпшілігінің сапалы өзгеруін талапетеді. Азаматтық қоғам қоғамдық және ықпал ететін институт ретінде қызет етуі үшін бірінші кезекте осы институттың тасымалдағышы ретінде - азаматтардың өздерінің шығуы қажет. Азамат тұлғасы азаматтық қоғамның дамуы және ықпал ету объектісі, сондай-ақ оның қалыптасуы мен даму субъектісі ретінде шығады Мысалы. Жастар арасында бейбітшілік идеалдарын, ұлттар арасындағы өзарақұрмет және өзара түсіністікті тарату туралы декларация үкіметті, үкіметтік емес ұйымдарды және жастар қозғалысын аталған құжатта баяндалатын алты қағидатты мойындауға және оларды тиісті іс-шараларды өткізу жолымен сақтауды қамтамасыз етуге шақырады. Атап айтқанда, бірінші қағида жастар бейбітшілік, әділдік, бостандық, өзарақұрет және өзара түсіністік рухында тәрбиеленуі тиіс екендігін айтады. Бұл барлық адамдар және ұлттар үшін, экономикалық және әлеуметтік прогресте теңдікті анықтауға, сондай-ақ халықаралық бейбітшілік және қауіпсіздікті қарусыздандыруға және қолдауға жағдай жасайды. Екінші және үшінші қағидаларда идеал, бейбітшілік, адамгершілік, халықаралық ынтымақтастықты және адамның негізгі құқықтарына құрмет және өзіндік анықтауға ұлттар құқықтарына бейбітішілік идеалын тарату жарияланады. Басқа үш қағидаларда білім және мәдениет, спорт саласында Декларацияға сәйкес жастарды жақындату мақсатында өзара алмасуларды, сапарларды, туризм, кездесулер, шет тілдерін меңгеру, қалаларды және университеттерді туыс ету, сондай-ақ халықаралық және ұлттық жастар бірлестіктерін марапаттау және кеңейту қажет. Декларацияда сондай-ақ маңызды роль отбасыға тиісті, онда «жастар өз болашағынасенімді болғысы келеді және бейбітшілік, бостандық және әділдік бақытты өмірді жүзеге асырудың негізгі кепілдіктерінің бірі болып табылады». Сонымен қатар, жастар әлемдегі өзінің жауапкршілігін сезіну керек, ол ұмтылуға шақырады және оны азамзаттың жарқынболашағына ынтықтыруы тиіс. [1] . Зерттелетін мәселенің контекстінде сондай-ақ 2000 жылға дейінгі және одан кейінгі кезеңге арналған жастарға қатысты әрекеттердің бүкіләлемдік бағдарламасын есте сақтау қажет, ол ұлттық деңгейде және халықаралық қолдаудғы қызмет үшін іс жүзінде басқару қағидаларын және саясат негіздерін қамтамасыз ету мақсатымен қабылданған. Бұл жерде бағдарлама атап айтқанда жастар саласындағы ұлттық әлеуетті нығайту және қоғам өміріне жастардың толыққанды, тиімді және құрылымды қатысуына арналған сандық және сапалық мүмкіндіктерді кеңейтуге бағытталған. Әрекеттер бағдарламасы

зерттеу үшін маңызды және сол себепті ол саясатты әзірлеу үшін де, бағдарламаларды әзірлеу және жүзеге асыру үшін де қамтамасыз етеді, сондай-ақ бағдарламаларды әзірлеу және жүзеге асыру үшін мәселелерді тиімді барынша шешу мақсатында кешендік іс-шаралар үшін үлгі болып табылады. Бүкіләлемдік бағдарлама іске асырудың үш кезеңінен тұрады. Бірінші кезең Іс-әрекеттер бағдарламасын талдау және әзірлеуге және Бас Ассамблеяда оны қабылдауға арналған. Екінші кезең 2000ж. Дейінгі Бағдарламаны жаһандық жүзеге асырудыкөздейді. Үшінші кезең 2001-2010 жж. қамтиды, сол қоғамда, онда тұратын жастарға жағдайды жақсарту бойынша нақты шаралар және ұзақ мерзімдімақсаттарға түзетулерді әрі қарай жүзеге асыруға арналған. Халықаралық қауымдастықпен анықталған Бағдарлама қызметінің негізгі бағыттарына мыналар жатады: білім беру, жұмыспен қамту, ашаршылық және қайыршылық, денсаулық сақтау, қоршаған орта, есірткі заттарын шамадан тыс қолдану, кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыскерлік, бос уақытты ұйымдастыру, қыздар және бозбалалар, сондай-ақ жастардың қоғам өміріне және шешімдерді қабылдау процесіне толық және тиімді қатысуы. Бұл жерде мәселелердің үш негізгі тобын атап көрсетуге болады, олар жас адамдарды олардың қоғам мүшелері ретінде даму және қалыптасу кезеңінде қамтиды:−әлемдік эконоикадағы жастар: кедейшілік, білім және жұыспен қамтылу; −азаматтық қоғамдағы жастар: қоршаған орта, бос уақыт және қатысу−жастар және қауіптер: денсаулық мәселелері, есірткілер, қылмыскерлік дискриминация қыздар және жас әйелдер [2] . Халықаралық деңгейде жастар мәселелерін шешу мәселелеріне ұсыныстар қабылдау және мәселелерді талқылаудың келтірілген мысалдары болып табылады, ол біздің пікірімізше жалпы мемлекеттік деңгейде әлемдік тәжірибені алу және қолдану үшін ынталандыратын және қызықтыратын факторлары болып табылады. Себебі ол азаматтық бастамалардың кері байланыстарында құрылады, ол адам құқықтары бойынша халықаралық актілерде жазылған. Көбіне Қазақстанда ратификацияланған, мекенжайлық қағидасы ескеріледі, яғни оларды сол олар арналғандарға іске асыруға арналған. Себебі адам ресурстарын және бірінші кезекте жастарды жұмылдыру шешімді қабылдауға оны қатыстыру жолында пәрменді аспект болады. Бәрінен бұрын шешімді қабылдау процесінде жастардың нақты және тиімді қатысуының оң тәжірибесі қабылданатын демократиялық шешімдердің легитимділігін қамтамасыз ету үшін негізін құраушы болып табылады. Бұл осы әлеуметтік топтың жергілікті, аймақтық және республикалық деңгейлерде белсенді қатысуына әкелуі мүмкін. Жастарға қатысты халықаралық құжаттарды талдау оң әлемдік тәжірибені пайдаланудың маңызды жағдайларын одан әрі зерттеуге негіз береді. Біріншіден, жастардың қызығушылығын қамтамасыз етуоблысында басқару және өзін өзі басқаруды қамтамасыз ету негізіндегі негізіне әрекеттесуге бағыттауды жалғастырған жөн. Екіншіден, ТМД-мемлекеттерінің қоғамдық өмірдегі жастардыңбелсенді қатысуы мәселесі бойынша міндеттемелері сондай-ақ мемлекет басқаруына жастарды қосу мүмкіндігін кеңейтетін заңнамалық тәжірибені кеңінен қолдануға жағдай жасайтын болады.

Бұл жағдайда жастардың ұйымдастырушылық-құқықтық нысандарына

азаматтық қоғам институттары ретінде қатысу жастар кеңесі, жастар

парламенті, жастра форумдары, институционалдық (советы при маслихатах, смешанные комиссии и т. д. ) және әкімшілік құрылымдар (жас отбасын жоспарлау органдары, балалар және жастар және т. б. ) . Осыған байланысты жастар үшін саяси талқылаулардыі әр түрлі органдарын

құрып, қолдап және дамытып қана қоймай оларды бұқаралОсыған байланысты жастар үшін саяси талқылаулардың әр түрлі органдарын құрып, қолдап және дамытып қана қоймай оларды қоғамның қоғамдық-

саяси өміріне жастарды тартудың тиісті тиімді құралдарын әзірлеу керек. Біріншіден, бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыста жастардың белсенді қатысуын кеңейту керек. Екіншіден, жастардың жобалары және бастамаларын қолдай отырып, қазіргі ақпараттық және коммуникациялық технологиялар көмегімен қоғам өміріне тарту, жастарды ақпараттандыру керек. Үшіншіден, жастар ұйымдарын дамыту, үкіметтік емес ұйымдарда және саяси партияларда жастардың қатысуын ынталандыру, сондай-

ақ жастарды еңбекке және қоғамға қызмет етуге ынталандыру. Бұл жердежастардың қоғам өміріне қатысу құрылымдарын және ролін жекелеген тақырыптармен шектемеген жөн, керісінше шындық тұрақты және уақытта шектелмеген міндет болып табылатын, аумақ немесе қала үшін жобалар, нақты нәтижелерге жету мақсатында әзірлеугетарту керек.

Жоғарыда айтылғаннан белсенді азаматтардың қалыптасу қажеттілігі

белсенді азаматтар, демократиялық қоғамның дамуындағы жастардың рөлін белсенділендіру толыққан шақтағы ғана емес, сонымен қатар жастық шақтағы және шешімге ықпал ету мүмкіндіктерін қолдау, кеңістік, құралдар, құқықтардың болуын болжайды. Бұл жерде мемлекеттік және жергілікті билік органдары жастардың әлеуметтік интеграциясына жағдай жасауы керек, бұл жерде өзінің мәселелерімен және қиындықтарын ғана жеідеу көмектесіп қойай XXI ғ. шақырулармен, олар, мысалы «ақпараттық қоғам және жоқтығы»Сонымен қатар жергілікті айақтық және орталық биліктердің стратегиялары және шаралары «әр түрлі қажеттіліктер және сауық пен көңіл көтерудің міндетті қатысуы» және әр түрлі қажеттіліктерді ескерумен құрмет ахуалындағы тәжірибе бойынша іске асырған жөн олар жастардың қатысуын белсенділендіруге арналғанҚоғамда

аса жылдам болып жатқан процесстерді зерттеуде қоғам негіздерінен шығатын ажырамас процессжәне тұрақты мақсаты болып тұрақты мақсат және ол қоғам негіздерінен шығады атап айтқанда жергілікті мемлекеттік органдардан және өзін-өзі басқару органдарынан шығатын кішігірім аумақтық округтер қалалардың және аймақтардың сондай-ақ жаңа өсіп келе жатқан ұрпақтың ажырамас процессі болып табылады. Жастардың саяси тұлғалануының қоғамның қоғамдық-мемлекеттік орналасуын жақсартудағы оны ынталандырудың маңыздылығы аз емес аспектісі саяси партиялар болып табылады, бәрінен бұрын саяси партиялар мен қозғалыстардың жастар бөлімдері болып табылады. Олар қоғамдық қозғалыстардың қаралатын сегментіндегі саяси қызметтің белсенді және маңызды қатысушылары болып табылады. Олардың саяси сахнадағы әлеуметтік қызметтері мен рөлі жастар қоғамдық ұйымдарында барынша кәсіби болып табылады, себебі олар барынша

үлкен дәрежеде қоғамның саяси өміріне интеграцияланған, оның с* -саяси партиялардың және қозғалыстардың ажырамас бөлігі болып табылады. Өзінің қызметінде олар жастар саяси көшбасшыларының «локомотивтері» ретінде шығатын, тиісті аналық ұйымдарда бар барлық артықшылықтарды қолданады. Ереже бойынша, өзінің мансабын жас саясаткер колледжде немесе университетте, жалдау бойынша жұмысты, сол партияның жастар ұйымындағы жұмыспен және т. б. қоса атқара отырыпбастайды, олардың көзқарастарын ұсынады. Саяси тұлғалану және саяси рекрутирлеу процесінде жастар осындай ұйымдардың рөлін және функцияларын бағалаумен келіскені жөн, сбебі жастар біртіндеп саясатқа жастардың саяси ұйымдарының желісі арқылы тартылады. Ондаадам болашақ саясатқа қатысты бастапқы білімді алады, онда болашақ қызметіні бағытын таңдайды[3] Жастардың саяси ұйымдары болашақ көшбасшыларды, сарапшыларды, ұйымдастырушыларды, журналистерді, жалпы болашақта партияның саясатын анықтайтын және оның өміршеңдігін жүзеге асыратындарды анықтайтыны сөзсіз. Ғылымиәдебиетте кейбір зерттеушілер ұсынатындай, саяси партиялар саяси әлеуметтену, азаматтық қоғамның институттары болып табыла ма. Саяси 86партиялар әлеуметтік қатынастардың тұрақты қалыптасқан жүйесін құрамайтыныайқын, ол саяси мүдделерді анықтайды және әрекет етеді, саяси бағдарлардың құралы қызметтерін және саяси кадрларды жылжытуды орындайды. Аталмыш зерттеу үшін қоғамдық пікірде көрсетілген саяси бағдарларды қалыптастыру аспектісі қызықты, оны партиялардың өздері құрады. Партиялар, олардың көшбасшылары және әр түрлі функционерлерді саяси ұсыныстардың тікелей өндірушілері, идеология және саяси оқиғаларды құрушылар деп атауға болады. Олар әлеуметтік шындықты құрылымдайды және өзінің құрылымдарын азаматтарға ұсынады. Олардан саяси ақпарат бәрінен бұрын БАҚ қамтитын әлеуметтік коммуникациялар көмегімен таралады, отбасындағы, достар, әріптестер арасындағы ресми емес қарым-қатынас түрлері және т. б., оқу орындарындағы қоғамдық-саяси білім. Осындай түрдегі ақпараттың таралуының негізгі мақсаты -мемлекеттік билікті саяси қолдау үшін азаматтарды немесе қандай да бір партияны немесе көсемді жұмылдыру, басты түрде сайлауларда, егер олар азаматтық қоғамның барынша көп немесе аз қалыптасқан саяси институтынқұраса. Қоғамдағы болып жатқан саяси және әлеуметтік өзгерістерге өзінің қатыстылығын жас азаматтардың сезінуін оң дамыту және ықпал етудіқалыптастырудың туындаған қажеттілігі контексінде, жас азаматтарды азаматтық қоғамның инстуционализациясы процесіне қатыстыру, жоғарыда аталып өткендей, бәрінен бұрын әр түрлі ғылыми зерттеулердің пәні болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.