Ұлттық шоттар жүйесінің түсінігі

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Ұлттық шоттар жүйесінің түсінігі

Жоспары:

I Кіріспе

II Негізгі бөлім

1 Ұлттық шоттар жүйесінде қолданылатын баға түрлері

2Ұлттық шоттар жүйесінің жіктемелері мен топтамасы

III Қорытынды

IV Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Ұлттық шоттар жүйесі - көрсеткіштері табыстың, тұтынудың, қорланудың мөлшерін және күрделі шығынның шамасын анықтауға арналған теңгерімдік кестелердің өзара байланысты кешені. БҰҰ-ның тұтастай және іріктемелі статистикалық байқаулардың деректерін қорытындылап, жүйелеу жөніндегі халықаралық ұсыныстарымен қабылданған. Мұндай теңгерімдік кестелер (стандарттықшоттар) ұлттық есепшілік жүйесіндегі арналу мақсатына шартты түрде үш топқа біріктіріледі.

Бірінші топқа ел шаруашылығының қандайда болсын уақыт кезеңіндегі қаржы-экономикалық қызметінің қорытындыланған жиынтықты сипаттамалары берілген теңгерімдік кестелер кіреді.
Екінші топтың теңгерімдік кестелерінде бірінші топ шоттарында көрсетілген қаржы-экономикалық үдерістердің неғұрлым тәптіштелген сандық сипаттамасы біріктірілген түрде беріледі.
Үшінші топтың кестелері жекелеген институттық секторлардағы күрделі шығындардың қаржыландырылуын қоса алғанда кіріс пен шығыстың жасалу үдерісін көрсететін деректерден құралады

Ұлттық есеп-шотты жүргізу экономикалық ғылымда баланстық тәсілді дамытудың бір бағыты болып табылады.

Ұлттық шоттар жүйесінде қолданылатын баға түрлері

Ұлттық есеп-шотты жүргізу жүйесі әлемдік қауымдастық елдерінің түгелдей экономика аумағында өндіріс жағдайын өлшеуде қолданылады және оның түпкі қортындысы тұрғындардың әл - ауқат деңгейін көрсету болып табылады.

Ұлттық өндірістің макроэкономикалық нәтижесіне алғаш рет баға беру Ф. Кенэ бастаған физиократтардың үлесіне тиеді. Ол осы туралы өзінің көзқарасын «экономикалық кесте» (1758 ж. ) деген белгілі еңбегінде баяндаған. Ф. Кенэ Францияның 18-ші ғасырдағы экономикасын негізге ала отырып, жай ұдайы өндірістегі балансты талдауды көрсетті.

Кейінірек макроэкономикалық элементті талдауды Д. Рикардо (1771-1823ж. ж. ) «Саяси экономияның басы және салық салу» (1817ж. ), Т. Р. Мальтус (1766-1834ж. ж. ) «Тұрғындар саны заңының тәжірибесі»(1798ж. ), К. Маркс (1818-1883жж. ) «Капитал» (1867ж. ) сияқты еңбектерінде қолданды. Ұлттық есеп-шот жүйесін жүргізуге неокласикалық мектептің өкілдері. У. Джевонс (1835-1882жж. ) пен Л. Вальрас (1834-1910жж. ) белгілі үлес қосты. Ұлттық есеп-шот жүргізу теориясының дамуына Дж. М. Кейнс (1883-1946жж. ) пен С. Кузнец (1901-1983жж. ) айтарлықтай еңбек сіңірді.

Өнеркәсібі дамыған барлық елдерді шалқасынан түсірген «Ұлы тоқырау» деп аталған 1929-1933-ші жылдардағы экономикалық дағдарыс макроэкономикалық талдаудың қажеттілігін көрсетті.

Сондықтан ұлттық өнім құрылуының факторларын, жұмыссыздық пен инфляция сауалдарын, экономикалық өсу қарқынын және ұлттық өндіріс көрсеткіштерін болжай білу тек ұлттық есеп-шот жүйесін жүргізу арқылы шешіледі. Осы кезден бастап ғалымдар экономика нәтижесіне баға беру мәселесін және ұлттық табысты есептеуді біліп - зерттеумен қоян - қолтық айналыса бастады. Шоттардың бірінші тобы: активті және пассивті. Олардың аты баланстың екі жағының аттарына сәйкес және солардың мазмұнын көрсетеді. Шотты ашу дегеніміз оған ай басындағы қалдығын (сальдоны) жазу дегенді білдіреді.

Активті шоттар Активті шоттар негізгі құралдардың, материалды емес активтердің, материалдық және ақша қаражаттарының, дебиторлармен есеп айырысу есебін жүргізу мен бақылауға арналған Олардың құрылыстары бірдей, тек дебеттік сальдо ғана болуы мүмкін. Шоттың дебетінде материалдық және ақша қаражаттарының бастапқы және соңғы қалдықтары, келіп түсуі көрсетілсе, кредитінде олардың есептен шығарылуы көрсетіледі.

Негізгі пассивтік шоттар

Негізгі пассивтік шоттар капиталдар мен қорлардың өзгерісінің алынған қаржыландырудың, несиенің, қарыздың, ұйым міндеттемелері мен кредиторлармен есеп айырысулардың есебін жүргізуге арналған. Сальдо тек кредиттік болуы мүмкін, ол меншікті және қарыздық қорлану көздері мен басқа ұйымдар мен жеке адамдар алдындағы борыш сомасын көрсетеді. Бұл шоттардың кредитінде қорлану көздері мен борыштардың нақты бары мен артуы, ал дебетінде олардың азаюы көрсетіледі.

Қоғамдық өндірістің макроэкономикалық көрсеткіш-терінің ең маңыздысы: жиынтық (жалпы) қоғамдық өнім, жалпы ұлттық өнім, ұлттық табыс болып табылады.

2Ұлттық шоттар жүйесінің жіктемелері мен топтамасы Экономикалық әдебиетте және шаруашылық тәжірибеде қоғамдық өнімнің мөлшерін анықтауда дәстүрлі көзқарас бойынша, қызмет көрсетудің материалдық емес өндірісі оған енбейді. Бұл өнім жиынтық (жалпы) қоғамдық өнім (ЖКӨ) болып аталады. Дүниежүзілік шаруашылық тәжірибеде қалыптасқан келесі көзқарас бойынша, қоғамдық өнім мөлшерін есептегенде мынаны ескереді: өндірілген өнім массасы материалдық өндіріс өнімінің ғана емес, сондай - ақ қызмет көрсетудің материалдық емес өндіріс қызметтерін де ендіреді. Бұл өнім жалпы ішкі өнім болып табылады. Ұлттық шоттар жүйесінде мынадай негізгі шоттар қамтылады:

а) ішкі экономика шоттары: тауарлар мен көрсетілетін қызметтер, өндіріс, кіріс, кірісті бөлу, кірісті пайдалану, күрделі қаржы шығыны, шоттары, қаржы шоты;

ә) “қалған дүние” шоттары: басқа елдермен ағымдағы операциялар, күрделі қаржы шығыны, қаржы шоттары (сыртқы борыштар мен несиелер) . Сонымен қатар секторлар мен қосалқы секторлардың шоттары, салааралық теңгерім кестелері, басқа да бірқатар шоттар бөліп көрсетіледі. Барлық шоттар мен кестелер тиісті кезеңнің ағымдағы бағасымен, сондай-ақ тұрақты бағамен бағаланады.

Бағалариндексі мен өнімнің (тауарлар мен көрсетілген қызметтердің) біріктірілген жүйесі құрылады.

Халықар. теңгерімдер жүйесі де халықар. стандарттар негізінде Ұлттық шоттар жүйесінің тәсілі бойынша құрылуға тиіс. Макроэкономикалық талдауда ұлттық жалпы өнімнің жасалуы, ұлттық табыстың бөлінуі мен пайдаланылуы, капиталдың құралуы, белгілі бір елдің экономикалық агенттері сыртқы дүниемен жасайтын операция үдерістерін көрсететін жиынтық Ұлттық шоттар қолданылады.

Қорытынды:

Ұлттық шоттар жүйесiнiң тұжырымдамаларына сәйкес көрсеткiштердiң жаңа жүйесiне өту қажеттiгi мынадай жағдайларға негiзделген:

Экономиканың макростатистикалық үлгiсi ретiнде қолданылатын ұлттық есеп жүйесi материалдық өндiрiс пен материалдық емес қызметтер өрiсi тең құқылы және дербес шаруашылық субъектiлерi тiкелей мемлекеттiң басқаруынсыз да экономикалық байланыстар жасай алады деген идеологияға сүйенедi. Мемлекет басқаруынсыз экономикалық байланыстар жасалғанда, өзiн-өзi реттеу механизмi болып сұраныс пен ұсыныс, бәсеке, капиталдың бiр саладан екiншi салаға ауысуы есептелiнедi.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.