Отбасындағы бала тәрбиесіндегі үлкен тұлға - әже мен ана



1 Отбасындағы бала тәрбиесі
2 Ата.аналар алдындағы қиыншылықтар мен кемшіліктер
3 Бала.жанұяның айнасы
Әжелердің ұстамдылығын, төзімділігі, сабырлылығы, қиыншылық атаулыға қажырлылықпен қарсы тұруы үнемі үлгі. Олар немерелерін аңыз-әңгімелермен, мақал-мәтелдермен таныстырады. Шоқанның Айғаным, Абайдың Зере, Мұхтардың Дінасыл әжелері қазыналы бұлақтың көзі болған. Ал, көпті көрген көнекөз аналар, ардақты қариялар - өз балаларының ғана тәрбиешісі емес, иісі қазақтың ақылшысы, кемеңгерлері.

Қазақтың ауылында бала тәрбиесіне бүкіл ауылдың үлкендері, әсіресе қарттары араласқан. Үлкендер ауылдастарының балалары өрескел мінез-құлық көрсетсе, өз баласындай көріп дұрысын айтып түзеуге өздерін міндетті санаған. «Қызға қырық үйден тыю», «Ұлың өссе ұлы жақсымен ауылдас бол, қызың өссе қызы жақсымен ауылдас бол» деген сөз баланы қауым болып тәрбиелеу мақсатынан шыққан. Отбасындағы тәрбиеде туыстық қарым-қатынастардың да мәні бар. Үлкені кішісіне қамқоршы да, өнеге де болуға тиіс. Олардың бір-біріне қолғанат, сүйеу болуы құптарлық. «Ағаның үйі – ақ жайлау» деген осы.

Отбасының негізгі міндеттері:
1.Баланың өсіп дамуына толық жағдай жасау;
2.Балаға әлеуметтік-экономикалық және психологиялық қорғаушы болу;
3.Өз халқының этно-мәдениетінің тәжірибесін ауыстыру;
4.Баланың адамгершілігін дамытуға мүмкіндік жасау;

Отбасы-адамзат қоғамының ең шағын бейнесі. Қоғамда отбасы екі қызмет атқарады,оның бірі-дүниеге ұрпақ әкелу,екіншісі-дүниеге келген сәбиді пәндік жағынан дамытуды қамтамасыз етіп,өмір бойы рухани жағынан жетілдіріп,оны тұлға ретінде қалыптастыру. Бала әрқашан ата-анадан жүрек жылуын,мейірімділікті қажет етеді,ол ата-ананы өмірдің тірегі санайды. Бала үшін ата-ана игілік жасаушы, үлгі-өнеге көрсетуші және ақыл-кеңес айтушы болып табылады. Отбасы - адам баласының өсіп-өнер, қаз тұрып қанат қағар ұясы, алтын бесігі.
Ата-аналарға кеңес:
1.Баланың әр күнді бастауы, қарсы алуы сәтті болу керек: ол үшін таңертен баланы оятқанда жайлы, баппен оятыңыз, ол сіздің күлімдеп, мейіріммен өте жақсы көріп тұрғаныңызды сезуі керек.
2.Балаға балабақшаға барар алдында сенімділік пен сәттілік тілеу керек.
3.Бала балабақшадан келгенде бірден сұрақтар қойып, қарсы алмау керек.
4.Бала бірдеңе айтқысы келсе, қарсы болмай тыңдау керек.
5.Бала ренжіп отырса, себебін өзі айтқанша асықпаңыз.
6.Балаңызға қатты дауыспен сөйлемеңіз, баланың жүйкесіне әсер етеді.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Отбасындағы бала тәрбиесіндегі үлкен тұлға - әже мен ана. Әжелердің
ұстамдылығын, төзімділігі, сабырлылығы, қиыншылық атаулыға қажырлылықпен
қарсы тұруы үнемі үлгі. Олар немерелерін аңыз-әңгімелермен, мақал-
мәтелдермен таныстырады. Шоқанның Айғаным, Абайдың Зере, Мұхтардың Дінасыл
әжелері қазыналы бұлақтың көзі болған. Ал, көпті көрген көнекөз аналар,
ардақты қариялар - өз балаларының ғана тәрбиешісі емес, иісі қазақтың
ақылшысы, кемеңгерлері.

Қазақтың ауылында бала тәрбиесіне бүкіл ауылдың үлкендері, әсіресе
қарттары араласқан. Үлкендер ауылдастарының балалары өрескел мінез-құлық
көрсетсе, өз баласындай көріп дұрысын айтып түзеуге өздерін міндетті
санаған. Қызға қырық үйден тыю, Ұлың өссе ұлы жақсымен ауылдас бол,
қызың өссе қызы жақсымен ауылдас бол деген сөз баланы қауым болып
тәрбиелеу мақсатынан шыққан. Отбасындағы тәрбиеде туыстық қарым-
қатынастардың да мәні бар. Үлкені кішісіне қамқоршы да, өнеге де болуға
тиіс. Олардың бір-біріне қолғанат, сүйеу болуы құптарлық. Ағаның үйі – ақ
жайлау деген осы.

Отбасының негізгі міндеттері:
1.Баланың өсіп дамуына толық жағдай жасау;
2.Балаға әлеуметтік-экономикалық және психологиялық қорғаушы болу;
3.Өз халқының этно-мәдениетінің тәжірибесін ауыстыру;
4.Баланың адамгершілігін дамытуға мүмкіндік жасау;

Отбасы-адамзат қоғамының ең шағын бейнесі. Қоғамда отбасы екі қызмет
атқарады,оның бірі-дүниеге ұрпақ әкелу,екіншісі-дүниеге келген сәбиді
пәндік жағынан дамытуды қамтамасыз етіп,өмір бойы рухани жағынан
жетілдіріп,оны тұлға ретінде қалыптастыру. Бала әрқашан ата-анадан жүрек
жылуын,мейірімділікті қажет етеді,ол ата-ананы өмірдің тірегі санайды. Бала
үшін ата-ана игілік жасаушы, үлгі-өнеге көрсетуші және ақыл-кеңес айтушы
болып табылады. Отбасы - адам баласының өсіп-өнер, қаз тұрып қанат қағар
ұясы, алтын бесігі.
Ата-аналарға кеңес:
1.Баланың әр күнді бастауы, қарсы алуы сәтті болу керек: ол үшін
таңертен баланы оятқанда жайлы, баппен оятыңыз, ол сіздің күлімдеп,
мейіріммен өте жақсы көріп тұрғаныңызды сезуі керек.
2.Балаға балабақшаға барар алдында сенімділік пен сәттілік тілеу
керек.
3.Бала балабақшадан келгенде бірден сұрақтар қойып, қарсы алмау
керек.
4.Бала бірдеңе айтқысы келсе, қарсы болмай тыңдау керек.
5.Бала ренжіп отырса, себебін өзі айтқанша асықпаңыз.
6.Балаңызға қатты дауыспен сөйлемеңіз, баланың жүйкесіне әсер
етеді.

Болашақ десек те, келешек десек те бұл сөздер бала, ұрпақ, өркен-
деген мағынаға барып тіреледі. Адамның өзге тіршілік иесінен
айырмашылығының өзі дүниеге перзент әкелген соң, оның болашағын ойлау, яғни
қандай тағдыры бар, кім болар деп, сол жолда ата-аналық борышын ақтау.
Баланы туу-бұл тек әке немесе ана болу деген сөз емес. Әке мен ана
болудың өлшемі шынайы достық болып табылады. Бала-сіздің қуанышыңыз ғана
емес, сондай-ақ болашақ азамат та, ол үшін сіз еліміздің алдында жауап
беруге тиіс екеніңізді әрқашан есте ұстауыңыз керек.
Жанұялықөмір, балалардытәрбиелеукүрделі, әрінәзікіс. Ата-ананың өзіне
қоятын талабы, ата-ананың өз жанұясына құрметі, оның бала өміріне бей-жай
қарамауы, ата-ананың әрбір қадамын жіті бақылауы, міне, тәрбиенің ең басты
және ең бірінші әдісі.
Отбасылық өмір құрушы отбасылар өздері құрған жанұя үшін қоғам алдында
жауап береді. Өмірдің азаматтық тұрғыға көтерер ең маңызды, ұлағатты-
адамгершілік қарым-қатынас та сол жанұя өмірінің өзінен басталады. Сөйтіп,
бала отбасы өмірінде қалыптасқан тәртіп пен әдеп ережелерін және тұрмыстағы
психологияны игеру арқылы тәлім-тәрбие алады. Бала жақсы адам болып өсуі
үшін ол күн сайын дерлік отбасы мүшелері арасындағы ең жарасты, ең әділетті
қарым-қатынастардың куәсі болуы керек. Ол ата-анасының өзіне қандай
қамқоршы екенін көріп отыруымен қатар, ата-анасының да өзара бірін-бірі
осылай қастерлейтінін аңғарады.
Ежелденбалажанқазақхалқы баланы жүректіңмиуасы болашағымдепқарайды,
көңілдіңгүлі, көздіңнұры-дептүсінеді, отбасыныңбастықазығы,
алтынтіреудіңгегі, адамгершіліктіңайғағыдепсанайды. Сондықтан да балаға зор
үміт артып, арманын ұрпағына аманат қып тапсырған.
Ұрпақ-болашақ! Ал сол ұрпақ, яғни адамзаттың болашағы жанұяда
тәрбиеленеді. Бала дүниеге келген соң, енді ол өмірде өкінбестей,
өкіндірместей болып өсуі керек. Әр балаға өзінің қоғамға керекті адам
екенін жанұя қабырғасында түсіндірген, санасына тоқыған жөн.
Жанұя, оның барлық өмір мәнері, ата-ананың адамгершілік сенімі мен
сезімі, олардың бір-бірімен қарым-қатынасы, айналасындағы адамдарға,
қоғамға деген көзқарастары–осылардың барлығы балалық шақта ұмтылмастай
терең әсер қалдырады. Өз баласының болашағын ойлау, сол баласының өмір
сүрер қоғамын ойлаумен ұштасуы тиіс.
ХV ғасырда Англияның атақты оқымыстысы Локк: Баланың ақылы да, жаны
да туғанда ақ қағаздай болып туады. Ақ қағазға қандай жазу жазса да
жазушының өз еркінде. Сол сықылды балаға қандай тәрбие беру тәрбиешіден.
Бала қалай тәрбиелесе, соған көне береді- деген болатын.
Ендеше, ақ қағаздың бетіне қайтадан өшіре алмайтын шимай-шатпақ
түспесін десек, нәресте шыр етіп дүние есігін ашқаннан бастап оның
тәрбиесіне аса ыждағаттылықпен кіріскеніміз жөн.
Қазіргі заманда ата-аналардың бала тәрбиесіне салғырттықтары басым
екені баршамызға аян. Уақытын өткізіп алып, балаға тәрбие беруден кеш қалып
жатқандары да баршылық. Сондықтан бойымызға біткен бойкүйездікті тастап,
бала қамына ерте қамданғанымыз жөн.
Ата-аналар алдындағы қиыншылықтар мен кемшіліктерге мыналарды
жатқызамыз:
1. Ата-аналардың балаларымен араласуының жетімсіздігі. Балаларды
материалдық қамтамасыз ету жөнінде, үйдегі барлық пен қолайлылық жайында
қамқорлық көрсете отырып, ата-аналар бос уақыттарының көбейгендігіне
қарамай, баламен араласуға уақытының мардымсыз бөлігін арнайды; өзі туралы,
жұмысы жайлы аз сөйлеседі, аз әңгімелейді; мектептің балалар ұжымының
өміріне сирек көңіл аударады; баланың өз достары жайлы айтып беруіне көңіл
бөлмейді. Сөйтіп баланың жеке басын дамыту мен тәрбиелеудің тиімді құралы-
баламен араласу толық мөлшерде пайдаланылмай келеді. Ал ата-аналардың
баланың өмірі, оны қызықтыратын, еліктіретін нәрселер, достары, қам-
қаракеттері жөнінде нашар хабардарлылығы ата-аналар мен балалар арасындағы
өзара түсініспеушіліктің біртіндеп өсе түсуіне, ата-аналардың балалардан
алыстай беруіне алып келеді. Демек, ересектерді балаға белсенді түрде әсер
ету, оның жеке басын дұрыс жоспарлау мүмкіндігінен айырады.
2. Ата-аналардың өмірінен алынатын жағымсыз үлгілердің болуы. Күн
сайын балалар өз ата-анасының қылықтарын, қатынастарын жұқтырып отырады,
жанұя өмірінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мектепке дейінгі мекеменің отбасымен жұмыс түрлерін ұйымдастыру
Отбасы тәрбиесінің мазмұны
Отбасы тәрбиесінің негізі
Отбасының басты қызметі баланы тәрбиелеу
Отбасы тәрбиесіндегі әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер
Отбасындағы балалар рөлі
Отбасында халықтық педагогика құралдары арқылы қыз баланы тәрбиелеудің мүмкіндіктерінің теориялық негіздері
Бала тәрбиесінің негізі көзі отбасы
Отбасы тәрбиесінің мазмұнын ашу
Отбасы және мектеп тәрбиесінің бала дамуында алатын орны
Пәндер