Сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттыру

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Жандарбекова Нұржамал

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттыру

050103 - «Педагогика және психология»

Түркістан - 2013

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 3

1 Сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттырудың теориялық негіздері.

1. 1 Ғылыми - педагогикалық әдебиеттердегі сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттырудың педагогикалық - психологиялық жәйі және оның оқыту үдерісіндегі көрінісі . . . 8

1. 2 Жаңа білім заманына лайықты сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттыруының психологиялық ықпалы . . . 19

2 Болашақ педагог-психологтардың сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттырудың педагогикалық-психологиялық еркешеліктері

2. 1 Оқу үдерісінде сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процессін арттырудың мүмкіндіктері . . . 32

2. 2 Болашақ педагог-психологтардың сын тұрғысынан ойлау қабілетін арттыруы бойынша жүргізілген тәжірибелік жұмыстардың нәтижелері . . . 48

Қорытынды . . . 62

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 66

Қосымшалар

КІРІСПЕ

Қазақстанның әлемдік үрдістерге кірігуі, дамыған елдердің стандарттарына деген ұмтылысы еліміздің жаңа сапалық деңгейге жылдам өту қажеттілігін туындатуда. Осыған орай қазіргі кезде жасалып жатқан модернизациялар даму институттарының қалыптасуына немесе өсуден тұрақты даму кезеңіне өтуге бағытталған. Қоғамның әлеуметтік-экономикалық және саяси бағыттардағы өрлеуіндегі осындай өзгерістер өмірдің барлык саласындағы сын тұрғысынан ойлау тұлғаның мәртебесін көтеріп, мерейін үстем етуде.

Диплом жұмысын тақырыбын таңдағанда алдымен қазіргі заманның оқу барысында өзектілігін және талаптарын ескерте отырып психология сабақтарының сапасын жаңа дәреже жоғарлату мақсаты қойылды. Нарықтық экономика шарттарында дамып жатқан біздің қазіргі білімі, алдымен студенттерге деген оқытушының педагогикалық әсері: қазіргі заманыңдағы өмір шарттарына бейімделген; бәсекелестікке қабілеттілігі; когнитивтіпен сыни тұрғысынан ойлайтын тұлғаны қалыптастыру бағыттау қажет.

Осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап, кең ауқымды сыни тұрғысынан ойлай білетін, сын тұрғысынан ойлау қабілетті мамандарсыз инновациялық экономика құра алмайтындығымыз жайлы еліміздің президенті Н. Ә. Назарбаевтың үстіміздегі жылғы Қазақстан халыктарына арнаған «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту- Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Жолдауында ерекше аталып өтті. [1]

Модернизациялаудың күқықтық негіздерін Мемлекеттік «Білім» бағдарламасы, Қазақстан Республикасы стратегиялық дамуының 2020-жылға дейінгі бағдарламасы, Қазақстан Республикасы мамандар біліктілігін арттыру мен қайта даярлаудың ережесі мен тәртібі, Қазақстан Республикасы жоғарғы педагогикалық білім тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасы педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау жүйесін дамыту тұжырымдамасы, стратегия 2050 және де басқа мемлекеттік нормативті құжаттар қүрайды. [2, 3, 4]

Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін, экономикалық және қоғамдық жаңару кажеттіліктеріне сай білім керектігіне назар аударылған болатын. Елбасы Н. Ә. Назарбаев атап көрсеткендей: «Елімізге бойына ата-бабамыздың ел мен жерге деген сүйіспеншілік қасиеті дарыған, егеменді елімізге аянбай қызмет ететін сын тұрғысынан ойлауқ ой-өрісі кең, алғыр да жүректі, сауатты да салауатты азаматтары қажет. Ендеше, Тәуелсіз Қазақстанымыздың гүлденуі мен көркеюі үшін білімді де білікті жастарды тәрбиелей берейік».

Осыған орай жүріп жатқан модернизациялау үрдісі - республикадағы білімнің сапасын арттырып, оның халықаралық білім кеңістігіне кірігуіне деген қажеттіліктерін қанағаттандырады, еліміздің өркендеген елдердің катарынан көрінеміз деген талабына түғыр болады деп күтілуде.

Мектеп және жоғары оқу орны - еліміздің білім беру жүйесі ғылыми білімді, сын тұрғысынан ойлауы дамыған, дені сау және адамгершілікке тәрбиеленген адамдарды қалыптастыруға тырысатындығы бәрімізге мәлім. Бұл міндет өте маңызды және сын тұрғысынан ойлау қабілеті дамыған адамды өсіру қажеттілігі қоғамда да, әлемде де күннен-күнге өсуде. Әртүрлі саладағы мамандар, қоғам мүшелері, ақпарат құралдары барлығы қазіргі кездегі маңызды мәселелердің бірін көріп отыр. Сонымен қатар Қазақстан қоғамындағы өзекті мәселелердің бірі өзгермелі әлеуметтік және экономикалық жағдайда өмір сүруге дайын ғана емес, айналасындағы шынайы өмірге белсенді қатынасын байқатып, оны жақсартуға ықпал ете алатын, сын тұрғысынан ойлау белсенділігі бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады.

Жоғарыдағы талаптарды қанағаттандыру үшін және «Қазақстан-2050» атты еліміздің стратегиялық бағдарламасында ең негізділерінің бірі жоғары сын тұрғысынан ойлау ұрпақты жан - жақтылыққа тәрбиелеу, олардың сын тұрғысынан ойлау потенциалдық деңгейінің көтеріліуіне үлес қосу делінген. Сонда ғана өскелең жас ұрпақ бәсекеге қабілетті болары анық. Мәселені өз дәрежесінде дұрыс шешу үшін сын тұрғысынан ойлау ұғымына және оның шығу тарихына қысқаша тоқталып өтсек.

Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз не?«Сын тұрғысынан ойлау» деген ұғым білім жүйесінде жылдар бойы қолданылып келді және олар әр алуан топтарда әртүрлі жағдайларда пайдаланылып келеді. Көптеген жоғарғы дәрежелі білімдарлар үшін сын тұрғысынан ойлау ұғымы негізінен «жоғарғы бұйрық» және «жоғарғы дәрежеде ойлай алу» деген мағынаны меңзейді, бұл әдетте Бенджамин Блумның танымдық қабілеттер психологиясының сатыларына қатысты биіктік болып келді. [5]

Cын тұрғысынан ойлау әдетте студенттерді мұкият окуға, сынап, тексеріп талқылауға, анық жаза білуге қалыптастырады және де тез ойлау, ептілікпен дәлелдер келтіре білуге де тікелей қатысты.

Болашақ педагог-психолог үшін «сын» дегеніміз психология мәтіндерді өз құрамаларына кайта кұрастырушы негізде және мәтіндер студенттерға жиі әсер қалдыруы үшін және оны жазған адамдарға түрткі болуға қажетті шартты белгілермен жазу тәсілі (стенография) Пауло Фреэр ілімін қолдаушылар үшін білім жүйесіндегі «сын» мәселесі білім алушының өз тағдырын бейнелеуші әрекет сезімін асқақтатуға кажетті және бұйрықты түпкілікті жоғарылатуға қатысты мәселе.

Сын тұрғысынан ойлауды түп-нұскасымен зерттеп айқын сипаттамасын беруге тырысқаннан еш пайда түспеуі мүмкін. Шынында философ Маттью Липман жақында сын тұрғысынан ойлаудын когнитивті процесстердің тізімін жинактап мынадай ұйғарымға келді: «бұл тізім шексіз, өйткені ол адам баласынын дамыған ақыл ойының мүмкіндіктерінен тұрады».

Сын тұрғысынан ойлауды дамыту үшін оку мен жазуға қатысты қалыптаскан әдістің өте жоғары не өте төмен деңгейде айтылған барлық пікірлермен қоса мына төмендегідей ескертпелері де бар: Оқу және жазу арқылы қалыптасқан сын тұрғысынан ойлаудын дамуына көп жағдайда сәйкес келетін барлық ақыл ой процестерінің ең қолайлысы, ашық қоғамның жауапты азаматтарын даярлауға көбірек септігі тиетіндер екеніне біздің көзіміз жетеді, өмірде олардың қолынан мыналар келеді:

* нағыз сыни көзқарастар калыптастыру,

* мәселелерді шешу үшін өзара ұқсас идеялардың өз мақсатына қажеттісін

таңдай білу,

* мәселелерді шешу,

* саналы деңгейде пікірлесе алу.

Айтылғандарға косарымыз: бірлесіп жұмыс істеудің маңызы өте үлкен, образдарды қалыптастыру, басқалардың тәжірибесі мен пікірлерін мойындай тұра олардын пікірі мен қабылдауына әсер ете алатындай әртүрлі пікірлерді қолдап, қолпаштау.

Бұдан кейін прагматикалық фактор пайда болады: студенттерді актуальды, өте маңызды нәрселерді ойлауға шақырып, логикалық процесстерде белсенді тұрде ойлануға тартып ұйымдастыру. Оның үстіне студенттерде білімпаздыққа деген шынайы қызығушылық болғанда сын тұрғысынан ойлау жұмыс істеу үрдісінде жақсырақ дамиды.

Сын тұрғысынан ойлау жүйесіне педагогика тұрғысындағы анықтамасы. Оқу және жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту үшін студенттер арасында өзара сенімділік жағдайы болу керек, соның негізінде шынайы пікірталас пен сұрақтарды туғызатын қызықты идеялар туындайды. Мәселеге осы тұрғыдан келу нәтижелі болады, онын үстіне когнитивті тұрғыдан жұмыс істейтін тапқыр оқытушы тап болса студенттердің еркін ойлауына мүмкіндік жасайтын керемет қызықты дискуссиялар мен жанды пікірталастар кайнар еді.

Ал ондай мамандардың қалыптасуы жоғарғы оқу орындарында басталып одан кейінгі біліктілікті арттыру жүйесінде әрі қарай дамуы тиіс. Бүкіл адамзаттың бар білетіні әрбір төрт жыл сайын екі есе үлғайып отырады деген деректерге сүйенсек, онда казіргі адамның өмірінің соншалықты жылдамдығы біліктілікті арттыру жүйесінің дер кезінде және үнемі жетілдіріліп, мектеп тәжірибесінен озып отыруын талап етеді.

Жаңа жағдайда білім беру ұйымдары іс-әрекетінің негізгі нәтижесі тек білім, іскерлік және дағды жүйесі ғана емес, керісінше зиялы, саяси-қоғамдық, коммуникациялық, ақпараттық және басқа салаларындағы мемлекет тапсырыс беріп отырған негізгі құзырлылықтардың жиынтығы болуына назар аударылады, Білім беру қызметкерлерінің біліктілікті арттыру жүйесінің сапалы өзгерістерге қол жеткізуі үшін оларды әдістемелік-ұйымдастырушылық іс-әрекетінен зерттеу-әдістемелік іс-әрекетіне, болашақ мамандарды педагогикалық нақты жағдайларға тез бейімдеу, оның когнитивті ұмтылыстарын қанағаттандыру ұстанымдарына көшіру өзекті болып отыр.

Оқыту үрдісінде студенттердің сыни тұрғысынан ойлау қабілетін дамыту үшін осы кезге дейін мамандардың пәндік кәсіби аймақтары аясында қызмет етіп келген біліктілікті арттыру жұмысындағы тәжірибеге түбегейлі өзгерістер енгізу қажеттілігі күн санап артып отыр деуге болады. Сондықтан оқытушылар мен басқа да педагогикалық мамандардың біліктілігін арттыру ісімен айналысып отырған жүйенің де өз жұмысының мазмұнын, құрылымын өзгертіп, жаңа дидактикасын жасау кезек күттірмейтін өзекті мәселелер қатарына жатады.

Біздің ойымызша болашақ мамандарды білімін көтеру ісі ең алдымен оның өзіне қарай бағытталғанда ғана ұстаздардың өз санасын дамытып, атқарып отырған қызметінің мәнін терең үғынуы, соған сәйкес өзін - өзі сыни тұрғысынан ойлау қабілетін арттыруды, кәсіби когнитивтітың биіктеріне жетуді қамтамасыз ететін болады. Бұл мамандардың кәсіби шеберлігін арттыру жұмысын олардың «дамуының жақын аймағында» ұйымдастыру жағдайына көшіруді және сол арқылы әр педагогты жаңа белеске көтеріп, педагогикалық еңбекті когнитивті деңгейге шығаруды нәтижелі етеді.

Біліктілікті арттыру жүйесін кұрудың теориялық, әдіснамалық тұғырларын айқындау міндеттерін алдыңғы катарға шығарады. Адам бойындағы ашылмаған мүмкіндіктерін жетілдірудің мәні мен маңызы, когнитивті бастаулардың көзін ашу сияқты көпқырлы, күрделі мәселе өзінің тамырын адамзат тарихының тереңінен алады. Зерттеу барысында антикалық дәуір философтары (Гераклит, Сократ), жаңару кезеңінің ойшылдарының (Ж. Ж. Руссо, К. Гельвеций, Д. Дидро, т. б. ), субъективті идеализм теориясы өкілдері (И. Кант, Л. Фейербах, И. Фихте, т. б), шығыстың көрнекті ойшылдары (Жүсіп Баласағүн, Әбу Насыр әл-Фараби, Ш. Уәлиханов), ақындар (А. Құнанбаев, Ш. Құдайбердиев, С. Торайғыров), ағартушылар (Ы. Алтынсарин, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев, т. б. ) еңбектерінде адамның жеке басын дамыту, ішкі мәнді күштерін дамытуға ерекше мән берілгендігі анықталды.

Болашақ мамандарды дайындаудағы тұтас педагогикалық үрдістің теориясы мен практикасы (Н. Д. Хмель, А. А. Бейсенбаева, т. б) ; оқытушылардің зерттеушілік мәдениетін қалыптастыру (Ш. Т. Таубаева, т. б. ) ; болашақ мамандардың креативтілігін зерттеуге (Б. А. Оспанова) мәселелері кеңінен қарастырылады. [6, 7, 8, ]

Педагогикалық технологиялармен айналысып жүрген көптеген дидакт-ғалымдардың зерттеушілерге тоқталып өтсек. ТМД елдерiнiң бiлiм кеңiстiгiнде бұл терминнiң қолданысқа енуi ресейлiк ғалымдар В. П. Беспалько, Г. К. Селевколардың есiмiмен байланысты. 80-жылдардың басында В. П. Беспалько педагогикалық технологиялар теориясының негiзiн салып, оқытудың талап деңгейiндегi нәтижесiне мiндеттi түрде қол жеткiзу үшiн сабаққа диагностикалық мақсат қоюдың қажеттiгiн дәйектейдi. [9, 10]

Кейiнгi уақыттарда Қазақстанда да қазақстандық жоғары мектептер үшiн оқыту технологияларын дайындау мәселесiмен айналысып, ғылым мен практиканы қоса алып жүрген отандық ғалымдарымыз баршылық. Өз топырағымызда туған отандық технологияларға деңгейлеп оқыту технологиясын (Ж. А. Қараев), жүйелiлiк негiзде оқыту технологиясын (Т. Т. Ғалиев), шоғырландырып-қарқынды оқыту технологиясын (Пошаев Д. Қ, Н. Н. Нұрахметов), блоктық-модулдық технологияны (М. Жампейiсова), К. М. Беркимбаев, Ж. Н. Садуова т. б. жатқызуға болады. Бұл технологиялардың да кез келгенiне жоғарыда айтылған белгiлер тән. [11]

Сонымен ғылыми-философиялық, психологиялық-педагогикалық еңбектерді және біліктілікті арттырудың нақты тәжірибесін талдау барысында төмендегі қарама-қайшылықтарды анықтауға мүмкіндік алдық:

- қазіргі оқыту үрдісінде студенттердің сыни тұрғысынан ойлау арқылы когнитивті процессін арттыруын ұйымдастыру практикасы мен онда болашақ мамандардың өз шығармашылығын, құзіреттілігі мен біліктілігін қалыптастыруының мүмкіндіктерін толық пайдаланылмауы.

Бұл қарама-қайшылықтар педагогикалық теория мен практикада студенттердің сыни тұрғысынан ойлау қабілетін дамытудың тұғыры неде? қандай заңдылықтарға негізделеді? проблеманы тиімді шешудің педагогикалық шарттары мен тетіктері қандай? деген мәселелерді туындатып, оны теориялық-әдістемелік және технологиялық деңгейде қарастыруды талап етеді. Бұл зерттеу тақырыбын «Сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттыру» деп алуға негіз болды.

Зерттеу нысаны: Жоғарғы оқу орнындағы оқу үрдісі.

Зерттеу пәні: Жоғары оқу орнындағы студенттердің сын тұрғысынан ойлау қабілеттілігін арттыру мүмкіндіктері.

Зерттеудің мақсаты: болашақ педагог-психолог мамандардың сын тұрғысынан ойлау қабілетін арттыруды теориялық тұрғыдан негіздеу және оның қазіргі кезеңдегі еркешеліктерін анықтау.

Зерттеу міндеттері:

студенттердің сын тұрғысынан ойлау қабілетін арттырудың теориялық негіздерін қарастыру;
студенттердің сын тұрғысынан ойлау қабілетін арттырудың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін анықтау;
болашақ педагог-психолог мамандардың сын тұрғысынан ойлау қабілетін арттырудың әдіс тәсілдерін қарастыру.

Зерттеу әдістері: зерттеу алдына қойған мәселелерді шешу және ғылыми болжамды тексеру - философиялық, психологиялық-педагогикалық еңбектерге теориялық талдау жасау, салыстыру, нақтылау мен жинақтау, сұрақ-жауап алу, сауалнама жүргізу, әңгімелесу, тестілеу, әдістері арқылы қамтамасыз етілді.

Диплом жұмысы кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

І Сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы студенттердің когнитивті процесін арттырудың теориялық негіздері.

Бүгінгі таңдағы білім беру - өсіп келе жатқан ұрпақтың сыни тұрғысынан ақыл-ойы мен дамуының, мәдениетінің деңгейін анықтаушы фактор. Мемлекетіміздің елбасы Н. Ә. Назарбаев айтқандай, экономиканың қарқынды дамуы үшін қазіргі нарық қатынасы талаптарына жауап бере алатын, сыни ойлана алатын, шығармашыл адамдар қажет.

Қазақстандағы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы жобасында Қазақстанда оқитындарды сапалы біліммен қамтамасыз етіп, халықаралық рейтингілердегі білім көрсеткішінің жақсаруы мен қазақстандық білім беру жүйесінің тартымдылығын арттыру үшін, ең алдымен, педагог кадрлардың мәртебесін арттыру, олардың бүкіл қызметі бойына мансаптық өсуі, оқытылуы және кәсіби біліктілігін дамытуды қамтамасыз ету, сондай- ақ педагогтердің еңбегін мемлекеттік қолдау мен ынталандыруды арттыру мәселелеріне үлкен мән берілген.

Осыған байланысты қазіргі таңда еліміздің білім беру жүйесіндегі реформалар мен саясаттар, өзгерістер мен жаңалықтар әрбір педагог қауымының сыни тұрғысынан ойлауын арттыруына, өткені мен бүгіні, келешегі мен болашағы жайлы толғануына, жаңа идеялармен жаңа жүйелермен жұмыс жасауына негіз болары анық. Олай болса, білімнің сапалы да саналы түрде берілуі білім беру жүйесіндегі педагогтердің, зиялылар қауымының деңгейіне байланысты. Дәстүрлі білім беру жүйесінде білікті мамандар даярлаушы кәсіби білім беретін оқу орындарының басты мақсаты - мамандықтарды игерту ғана болса, ал қазір әлемдік білім кеңестігіне ене отырып, бәсекеге қабілетті тұлға дайындау үшін адамның құзырлылық қабілетіне сүйену арқылы сын тұрғысынан ойлаудың нәтижеге бағдарланған білім беру жүйесін ұсыну - қазіргі таңда негізгі өзекті мәселелердің бірі.

Білім берудің ең негізгі, өзекті мәселесі - адамды жан-жақты етіп тұлғаландыру. Сондықтан бүгінгі білім берудің мақсаты мен мазмұны қазіргі заман талабына сай анықталуы керек. Өзге мемлекеттер тәрізді Қазақстан да әлемдік өркениеттер қатарынан лайықты орынды иеленуге ұмтылуы қажет екендігі белгілі. Мұндай биік мұраттардың орындалуында танымдық құзыреттілікті, оның ішінде сын тұрғысынан ойлауды дамытудың атқарар қызметі, қосар үлесі зор.

Бұл мақсатқа жету үшін біздің оқу үрдісіміз алдына жаңа маңызды талаптар қояды. Жеткіншек ұрпақтың саналы азамат болып қалыптасуы бүгінгі күнде аса зор үміт күттірер жол болып отыр. Білім жүйесін жетілдіру және сапалы деңгейге көтеруді алға тартып отыр. Өз жауапкершілігін сезіне алатын, өздігінен әрекет етуге және қабілетті қайшылықтарды ашуға мейлінше жетілген, оны түрлі өзгерістерге дамытуға қабілетті, шығармашыл, барлық істі сауатты шеше білетін тұлғаны тәрбиелеу- мақсаттың бірі болып отыр.

Білім берудің негізгі мақсатына қатысты қазіргі қоғамда жаңа ұғым пайда болды. Оқытушы ең алдымен студент өзін-өзі сыни тұрғысынан ойлау қабілетін қалыптастыруға ат салысу керек. Өйткені, бұл тұлғаны ұлттық және әлемдік мәдениетке үйлесуге апаратын сара жол. Бүкіл дүние жүзіндегі болып жатқан осындай құндылықтардың өзгеруі жаңа ғасырға жас ұрпақты дайындау міндетімен байланысты. Біздің қоғамға жаңа мағлұматтарды қабылдап қана қоймай, оны ойлана отырып, сыни талқылап, ой елегінен өткізе білетін студенттер керек. Яғни, студенттер мағлұматтар мен идеяларды өз беттерімен, тәуелсіз меңгеріп, осы алған мәліметтері пайдалы болатындай сыни тұрғысынан ойланулары керек. Олар жаңа идеяларды әр түрлі көзқараспен зерттеп, шынайылығы мен пайдасын талқылап, идеяның жалпы құндылығын анықтай алулары қажет. Жиырма бірінші ғасырға аяқ басқан жас ұрпақты жарқын болашақта лайықты өмір сүруге жақсылап дайындау білім беру саласында қызмет атқарып жүрген кез-келген маман үшін кезек күттірмейтін мәселе. Яғни, гуманизм мен демократия идеялары басты бағыт болып тұрған жаңа ғасырда білім беру жүйесіне де жаңа тәжірибелер енгізу керек. Сонда ғана болашақта нәтижелі жұмыс атқарамыз.

Сын тұрғысынан ойлауды дамыту бағдарламасы әлемнің түкпір-түкпірінен жиылған білім берушілердің бірлескен еңбегі. Тәжірибені жүйеге келтірген АҚШ ғалымдары Джинни Стилл, Куртис Мередит, Чарльз Темпл. Бұл жоба атақты ғалым зерттеушілер Ж. Пиаже мен Л. С. Выготскийдің даму теорияларын басшылыққа алады. [12, 13, 14]

Аталмыш жобаның негізгі идеялары мен қағидаларына тоқтала кетсек:студент өзіне керекті, өз өміріне жарата алатын ақпаратты таңдай біліп, оны өздігінше игеруге көмек болатын әмбебап тәсілдерді үйренуі керек.

Ал, студент белсенділігін қандай тәсілдер арқылы арттыруға болады(өйткені оқытудың сапасы осы мәселеге тікелей байланысты емес пе?) деген сұраққа байланысты «Сыни ойлауды дамыту» жобасы авторлардың бірі Ч. Темпл төмендегідей әдістерді ұсынады:

күтілетін нәтижелерді нақты айқындау;
жазба жұмыстарын жиі орындау;
студенттердың ой-өрісін, белсендіретін сұрақтар қою;
бірлесе оқу тәсілдерін қолдану;
оқыту пәндерінің әлеммен, күнделікті өмірмен байланысын орнықтыру.

Қазақстанда сын тұрғысынан ойлауды дамыту жобасы 90 жылдарда оқытушылар үшін әйгілі бола бастады. Мазмұны жағынан бұл бағдарлама оқыту әдістері бағытының бірі болып табылады. «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» жобасы - RWCT ағылшынша Readinq and Writinq for Critical Thinkinq, яғни орысша аударғанда «Развитие критического мышления через чтение и письмо». RWCT жобасында сабақ құрылымы анық көрсетілген және студенттердың әрекеттері үшін нақты стратегиялар беріледі.

Біздің елімізде Джордж Соростың ашық қоғам институты, «Сорос-Қазақстан» қоры арқылы келген бұл технология орыс және қазақ тілдерінде мектеп тәжі-рибелеріне ене бастады. [15]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.