Христиан теологиясы

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Христиан теологиясы

Христиан теологиясының сипаттамасы.
Теологияны зерттеудегі ғылыми, діни бағыттың негізгі ұғымдары.
Христиан теологиясының мәні.

Бүгінгі күнде, әсіресе Ресейлік зерттеушілердің пікірінше, әлемдегі әлуметтік-саяси және мәдени жағдайларға христиан дінінің әсерін оқыту өзектілікке айналып отыр. Христиан теологиясын оқыту жүйесіне теологияның ерекшеліктерін түсіндіру, оның дінтану және дінтану ғылымдары саласындағы орны мен маңызы қамтылады.

Христиан теологиясы курсының қажеттілігі. Бүгінгі күндегі діннің өзекті мәселелерін, оның ғылыми дүниетанымға, экологияның этикалық проблемаларына, медицина мен саясатқа әсерін, батыс өркениетіндегі христиандықтың орнына қатысты дауларды христиан дініндегі ішкі шиеленістердің орын алуына байланысты туындады. Сонымен бірге Ресей Федерациясының орта мектептерінде оқытылатын «Основы православной культуры» деп аталатын курсты факультативті оқыту да қажеттіліктен туындады.

Бұл курсты оқытуда «Қазіргі күндегі діндегі эволюция», +Дін феноменологиясы» сияқты пәндермен, сонда-ақ +Діндер тарихы», +Ғылым және дін» пәндерімен тығыз байланысты. Бұл пәнді оқу үшін Дін философиясы және тарихы салаларындағы біліммен ұштастыру қажет.

Курстың мақсаты:теологиялық мәселелерді әлемдік деңгейдегі мәдени және әлуметтік-саяси жағдайлардағы христиан дінінің әсерін айқындау, салыстырмалы түрде талдау жасау. Оның нәтижесінде мынадай міндеттер туындайды:

-христиан теологиясы курсының құрылымын зерттеу, оның дінтану жүйесіндегі орны меен маңызын анықтайды;

-католиктік, протестанттық және православиелік теологияның негізін салушылармен танысады.

«Теология»сөзінің этимологиясы-грек тілінен ауд. +teos»-Құдай, +logos»-сөз, әңгіме, доктрина, ілім мағыналарын береді. Теология-Құдай туралы ғылым немесе Құдайға қатысты пайымдау. Теология-ол дін ілімі, діни ілімдердің ақиқаттығын дәлелдейді.

Христиан теологиясының анықтамасы 2 әдіспен анықталады. Біріншісі кең мағынада-Інжілдің 66 кітабына негізделген христиан ілімінің жиынтығы, ал тар мағынасында теологияның өзін-Құдайлық христиан ілімін ғана қамтиды.

Христиан теологиясының бөлімдері:

Экзегетикалық теология
Тарихи теология
Жүйелік теология
Практикалық теология

Экзегетикалық теология-библия заңдарына негізделген жазбалардың дәлме-дәл аударуға негізделген. Оған библия тілдері, библиялық археология, библияның кіріспе курсы, Інжілдік герменевтика және Інжілдік теология кіреді. Інжілдік теология, көне өсиеттің әртүрлі кезеңдері, яғни Мұса дәуірі мен монархтық кезеңдерді ашып көрсетеді де, жаңа өсиет жазушы авторлар, сондықтан Иоан әке мен Павел әкенің жазбаларын шынайы жүйелендіру.

Тарихи теология-түгелдей доктриналық ойдың тарихына негізделген аты айтып тұрғандай христиан дінінің дамуы мен тарихының пайда болуын қамтиды. Ол Інжіл тарихын, шіркеулердің тарихын, миссионерлік тарихын, доктрина тарихын, сондай-ақ конфессиялар мен діни сенімдер тарихтарында қамтиды.

Жүйелік теология-экзегетикалық және тарихи теологиядан бөлініп шыққан, бұл теология саласы Інжіл ілімі мен ондағы адамзаттың түсінісуін, жүйелілігін басты назарға алады. Сонымен бірге христиандықтағы апологетика, полемика, яғни пікірталасу мен этика да осы тарауға енеді.

Практикалық теология-Інжілдік сенімге қызмет ету, құтқару, дәріптеу, өнеге-өсиет, білім алу кіреді. Бұған гомилетика, яғни шіркеулер мен шіркеу ұйымдарына тағзым ету, христиандық білім алу, шіркеулік теология және миссиялық жұмыстар жатады.

Христиандықтың жүйелік формасы практикалық сипатпен қатар адамзатты мұқтаждыққа да үйретеді:

-ақылды болуды талап етеді;

-Інжілдің құрылымын талап етеді;

-өмірлік мәселелерді талап етеді;

-рухани өмірді талап етеді;

-христиандыққа қызмет етуді талап етеді.

Христиандық жүйелік теологиясының басты бөліктері:

Библиология-жазбалар туралы доктрина

Теологияның өзі-Құдай туралы доктрина

Патерология-Құдай әкелер туралы доктрина

Христология-Құдай ұлдар туралы доктрина

Пневматология-Киелі рух туралы доктрина

Ангелология-періштелер туралы доктрина

Антропология-адам туралы доктрина

Харматиология-күнәлар туралы доктрина

Сотериология-құтқару туралы доктрина

Экклессиология-шіркеулер туралы доктрина

Эсхаталогия-болашақ туралы және болашақта болатын жағдайлар туралы доктрина

Христиан діні б. з. І ғасырдың ортасында Палестинада пайда болған. Христиандықтың атауы да бастамасы да Палестинаның оңтүстігінде орналасқан Галилейдегі шағын қала Назареттен шыққан діни ұстаз және уағызшы Исаның есіміне байланысты.

Исаға өзі дүниеге келмей тұрып, ежелгі еврейлерше «мессия», грекше «христос» деген есім берілген. Бұл есімде «Таңбаланған», яғни дүниедегі күнәларды жуу үшін және әлемде патшалық құру үшін Құдай «таңбаланған»деген мағына береді. Иса-оның жеке есімі, Мәсіх және христос-оның ресми аты.

Күні бүгінге дейін ғалымдар Иса мәсіхтің тарихи тұлға болып табылытындығы жөнінде айтылып келе жатыр. Бұл туралы 2 ғылыми бағыт қалыптасқан:

Біріншісі тарихи -Иса нақты тұлға

Екіншісі мифологиялық- Иса бұл миф, ондай адам өмір сүрмеген.

Мифологиялық мектептің пайда болуына мазмұнды талдау жасаған, христиан шіркеуінің ерте тарихын зерттеумен айналысқан белгілі орыс зерттеушісі М. Я. Паснов(1874-1971) болған. Оның «Христиан шіркеуінің тарихы» деген еңбегі алдымен 1937ж. Софияда қысқартылған нұсқада жарық көреді, тек 1964ж. Брюсселмде «Өмір Құдаймен бірге» деген баспадан толық нұсқада басылып шықты.

Паснов мифолологиялық бағытты 2 ге бөліп қарастырды:

1. Иса мәсіхтің тарихи тұлға екенін толық жоққа шығару

2. Иса мәсіх Құдай адам болды ма, әлде жай ғана адам болды ма?

Иса мәсіхтің өмірі мен атқарған істерін баяндағанда дін ілімін уағыздаушылардың ұстанған бағыты мүлдем бөлек.

Інжілщіл Матай:

Иса мәсіх патша Дәуіт пен Ибрахимнің(Аврамның еврей халқының түп атасының тікелей ұрпағы болған) .

Исаның Мария атты анасы жаңадан Жүсіпке айттырылған кезінде, киелі Рухтан екіқабат болады. Оның айттырылған жігіті Жүсіптің жасы қалыңдықтан үлкен, әрі ұсталық кәсіппен айналвалысады, қатаң тәртіп ұстанатын ол болған оқиғаны білген болды да, Марияны Марияны ұятқа қалдырмас үшін, ешкімге ештеңе айтпай, некесін бұзбақ болды. Осындай ой оның басына келген болды да, сол күні түнде Құдайдың перітесі түсіне кіріп:

«Жүсіп, Дәуіттің ұрпағы!Сен ештеңеден қысылма, Марияны әйелдікке ал, себебі оның баласы Киелі Рухтан жаратылған, Мария ұлын тапқан соң, оның атын «Иса»-яғни «құтқарушы» деп қой, себебі, ол адамдарды күнәдан құтқарады», -деп айтты. Сөйтіп, ол бұл айтқандарды орындап, Марияны үйіне әйел етіп алып келді. Бірақ оларда Иса дүниеге келгенге дейін ерлі-зайыптылық қатынас болмады.

Иса дүниеге келгенге дейін Ирод патша оның көзін құртпақ болды, себебі оған данышпан жұлдыз санаушылар, валхвалар-бұл бала - « яхудилердің жаңа патшасы болады» дейді. Бірақ Құдайдың көмегі арқылы олар алдымен Мысырға, одан кейін Галилейдегі Назарет қаласына көшіп келеді.

Иса жастайынан зерек болды, Матайдың кітабында-данышпан кітап сүйгіштерді 12 жастағы бала таңқалдырады. Бірақ Иса Құдайдың елшісі ретінде, ілімін 30 жастан бастады. Оның алдында ол адамдарды күнәларынан арылту үшін, Иордан өзенінің суына шомылдырып, шоқындырып жүрген яхудилердің жаңа пайғамбарлармен кездесті, сөйтіп Иса да шоқынады. Ол судан шыққан сәтте аспан қақ жарылып, Құдай рухы көрініп, көгершін бейнесінде Исаға қонады, сол кезде аспаннан: «Сен менің сүйікті ұлымсың, менің батамды алған сен боласын», -деген дауыс естіледі.

Сөйтіп Иса енді адамдарды күнәларынан арылтып, Құдай жолына түсіру міндетін атқаруға кірісіп кетеді.

Оның шәкірттері-12 апостол барлық уақытта онымен бірге болған. Олар:

Петр(симон)
Андрей
Иаков Зеведеев және Иаковтың інісі
Иоан (Иса оларды -«Воанергес-күн күркіреуінің ұлдары»деп атады)
Филипп
Варфоломей
Матай
Фома
Иаков Алфеев
Яхуда-Фаддей
Симон Кананит және Исаны сатып кеткен яхуда
Искарнот

Исаны олар «ұстаз» дейтін. Тек өзінің өте жақын шәкірттеріне ғана ол өзінің шын мәнінің сырын -Құдайдың ұлы екенін айтқан. Өз ілімдерінің негізгі ұстанымдарын Иса Мәсіх атақты тау уағызында баяндаған:

Шаттыққа кенелетіндер-рухтан жұрдай адамдар, себебі аспан патшалығы солардікі.

Шаттыққа кенелетіндер-жылап жүргендер, себебі олар жұбанады.

Шаттыққа кенелетіндер-қой аузынан шөп алмас момындар, себебі олар мұраға жер алады.

Шаттыққа кенелетіндер-шындықты аңсап, шөліркеп жүргендер, себебі олардың шөлі қанады.

Шаттыққа кенелетіндер-мейірімділер, себебі олардың күнәлары кешіріледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.