Популяция туралы жалпы түсінік

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

а) Популяция туралы жалпы түсінік

ә) Адам популяциясы

ІІІ. Қорытынды

Популяция туралы жалпы түсінік

Түр деп морфологиялық және қызметтік белгілері, кариотипі бірыңғай үқсас, белгілі бір жерді ұзақ уақыт мекендейтін, шығу тегі бірдей, өзара еркін будандасып, көбеюге қабілетті ұрпақтар қалдыра алатын даралар жиынтығын айтамыз.

Түр деген терминді 17 ғасырда Джон Рэй енгізген, бірақ түр туралы нақтылы деректер келтіріп, олардың ғылыми аталу принциптерін (бинарлы номенклатура) қалыптастырған К. Линней (18 ғ. ) болатын.

К. Линнейден бері қарай оқымыстылардың түрге деген көзқарастары өзгеріп отырған. К. Линней түрлер өзгермейді, тұрақты болады деп болжамдаған.

Ж. Ламарк керісінше түрлер үнемі өзгереді, табиғатта шынайы түрлер кездеспейді, оларды адамдар ойлап тапқан, табиғатта шынайы тек даралар ғана кездеседі деген.

Ч. Дарвин түрлер үнемі өзгеріп отырады, бірақ белгілі бір тарихи уақыт аралығында табиғатта олар шынайы кездеседі деп айтқан. Кез келген түрлердің өздеріне тән критериялары болады, оларға морфологиялық, физиологиялық, цитогенетикалық, экологаялық, биохимиялық т. б. критериялар жатады.

Табиғи жағдайларда бір түрдің даралары өздерінің ареалдарында біркелкі таралмаған, бір жерлерде жиі кездесіп топтасып орналасса, екінші бір жерлерде аз кездеседі, тіпті кездеспеуі мүмкін. Түр дараларының үлкенді - кішілі топтарын популяциялар деп атайды.

Популяция деп белгілі бір жерді ұзақ уақыт мекеңдеп, бір - бірімен еркін будандасатын биологиялық түрдің даралар жиынтығын айтамыз.

Популяциялар түрдің тіршілік ету, эволюциялану формасы болып табылады. Олар ағзалардың сыртқы орта факторларымен әрекеттесуінің нәтижесінде, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік және табиғи сұрыптау салдарынан қалыптасады. Популяция терминін биологияға 1903 жылы Иогансен енгізген болатын. Бір түр бірнеше популяциялардан тұрады.

Адам популяциясы

Популяциялардың экологиялық, генетикалық сипаттамалары белгілі.

Популяцияның экологиялық сипаттамасына мыналар жатады:

1. Ареал мөлшері;

2. Даралар саны;

3. Жастық құрамы;

4. Жыныстық құрамы.

Популяциялар ареалдарының мөлшері түрліше болады, ол ағзалардың жекелей белсенділігінің радиусына байланысты. Мысалы, ұлу өте баяу қозғалады, ол бірнеше метрге ғана жылжи алады, демек оның ареалының мөлшері кішкентай, ал су тышқаны жүздеген метрге барып келе алады, түлкілер, қасқырлар - ондаған, жүздеген километрге таралады, демек олардың популяцияларының ареалдары үлкен. Сол сияқты популяциялардағы даралар саны да әр түрлі болуы мүмкін. Мысалы, көлдерді мекендейтін инеліктің популяциясында 3 жуық даралар болатын болса, ұлу популяциясында небәрі 1000 жуық даралар кездеседі. Дегенмен, популяциядағы даралар санының ең төменгі деңгейі болады. Ол деңгейден азайса, популяциялар жойылады.

Адамдардың сан жағынан шағын, 1500 - 4000 адамнан аспайтын кішкентай популяцияларын демдер, ал одан да кішкентай 1500 - ден аз адамдардан тұратын популяцияларды изоляттар деп атайды. Демдер мен изоляттар өте баяу көбейеді, демдер - 20, изоляттар - 25 процент мөлшерінде. Сол сияқты, демдер мен изоляттарда туыстық некелесу жиілігі өте жоғары дәрежеде болады, ал ол рецессивті аллельдердің гомозигота күйіне өтіп, кейбір аурулардың дамуына алып келеді. Егер изоляттар 4 буыннан астам уақыт бір жерде өмір сүретін болса, оның әрбір мүшелері бір - бірімен кем дегенде шөберелес ағалы - інілі, немесе апалы - сіңлілі болып келеді.

Әртүрлі түрлердің популяцияларының жастық құрамы құбылмалы болып келеді және бұл олардың тіршілік ұзақтығына, көбею белсенділігіне, жыныстық жетілу мерзімдеріне байланысты болады.

Популяцияны генетикалық тұрғыдан қарастыратын болсақ оның өзіне тән генофонды болады. Генофонд (ген қоры) дегеніміз популяция дараларының генотиптерінің (аллельдерінің) жиынтығы. Табиғи популяцияларының генофондының негізгі белгілері:

1. Генетикалық гетерогенділігі немесе генетикалық полиморфизмі (көптүрлілігі) .

2. Генетикалық біртұтастығы.

3. Әртүрлі генотипті даралардың өзара динамикалық тепе - теңдігі болып саналады.

Популяциялар генофондының генетикалық көптүрлілігі бір геннің әр түрлі аллельдерінің бір мезгілде кездесуі нәтижесінде байқалады. Ол мутациялық құбылыс негізінде қалыптасады. Мутациялар, әдетте рецессивті болып гетерозиготалы ағзалар фенотипіне айтарлықтай ықпал етпей, популяция генофондында табиғи сұрыптауға ұшырамай, ұзақ уақыт сақталынады. Олар жинақталынып "тұқымқуалаушы өзгергіштіктің қорын құрайды".

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.