Педагогика тарихындағы ой-тұжырымдардағы тәрбие мақсатының мәселесі
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Педагогика тарихындағы ой тұжырымдарындағы тәрбие мақсатындағы мәселесі.
2.2 Тәрбие және жеке тұлғаны әлеуметтендіру
2.3 Қоғамдық мәдениеттің тәрбие кеңістігі ретінде қалыптасуы
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Педагогика тарихындағы ой тұжырымдарындағы тәрбие мақсатындағы мәселесі.
2.2 Тәрбие және жеке тұлғаны әлеуметтендіру
2.3 Қоғамдық мәдениеттің тәрбие кеңістігі ретінде қалыптасуы
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер
Тәрбие мақсаты төңірегіндегі пікір-талас ежелгі дәуірдің өзінде-ақ басталған. Ежелгі ойшылдар тәрбиенің мақсаты ізгі, рақымшыл азаматтарды тәрбиелеу деп түсінді. Ал, "рақым" туралы пікірде олардың ойлары бір жерден шықпады. Соқраттың түсінігінше, тәрбиенің мақсаты- заттардың табиғатын зерттеу емес. өз-өзінді тану аса құлықтылықты жетілдіру. Сократтың шәкірті Платом ақыл-ой, ерік және сезімді тәрбиелеуге көп ықылас білдірді. Ол тәрбиені өкіметтің өзі үйымдастыру керек. үстемдік етуші топтар — философтар мен жауынгерлердің талап-тілегіне сай жұмыс істеуден түсінді. Платонның шәкірті Аристотель, тәрбиенің мақсаты жан рақымы - ақыл-ес пен ерік-жігерді дамыту деп білді.
Я.А. Коменский тәрбиенің күшіне сенді, оның ойынша: тәрбие үш мақсатқа жетуге бағытталуы қажет: өзінді және қоршаған ортаны тану (ақыл-ой тәрбиесі) және құдайға сиыну (діни тәрбие). Дж. Локтың ойынша, тәрбиенің негізгі мақсаты (азаматты қалыптастыру).
-"өз істерін ақылмен және байыппен жүргізетін адам". Ж.Ж. Руссо қоғамдық құндылықтарды қалыптастыруға тәрбие мақсаттарының бағыт-ұстанымынан айныған емес.
Пестолоццидың тәрбие мақсаты, адамның табиғи күш- қуаты мен қабілеттілігін дамытуға негізделуді, сонымен қатар, бұл даму жан-жақты және үйлесімді болуының: биігінен көрінуі кажеттілігіне тоқталса, ал И. Гербарттың ойынша, тәрбие мақсаты, рақымды адамды қалыптастыруға, қалыптасқан қарым-қатынастарға бейімделе алатын, қоғамдағы белгіленген тәртіпті сыйлайтын, оған бой ұсынатын адамдар деген түйінге келеді. Тәрбиенің ең жоғарғы мақсатын А.Дистерверг "ақиқат, сұлулық және мейірімділікке өз ынтасымен қызмет" ету деп анықтаған. Ерте заманнан бері тәрбие мақсаты жайлы пікір жалғасып келеді. К.Д. Ушинский жазғандай: "Егер сізге айтса, тәрбие мақсатымен адамды бақытты етуге болады деп, онда сіздің дауласуға әбден қақыңыз бар, ал тәрбиеші "бақыт" дегенде нені түсінеді; өйткені, бәрімізге белгілі, әлемде бақытқа ұмытылмайтын пенде жоқ: біреуге бақыт болып көрінетін жағдай, ал ол басқа адамга жай бір оқиға сияқты көрінеді, кейбіреуі тіпті бақытсыздық" - деп те түсінеді.
Осыған орай сұрақ туады, балаға әрқашан бақытты болу пайдалы ма, бұл әлеуметтік мәселелерді шешуде дәрменсіздікке, қайратсыздыққа әкелмей ме? Сөз тек осы күнгі тәрбие мәселесі жөнінде емес: педаготтар жастардың бүгінгі мен болашағын ескере отырып, өмірдің күрделі де қиын мәселесін шешуге дайындауға ынталану деп ұққан жөн.
Я.А. Коменский тәрбиенің күшіне сенді, оның ойынша: тәрбие үш мақсатқа жетуге бағытталуы қажет: өзінді және қоршаған ортаны тану (ақыл-ой тәрбиесі) және құдайға сиыну (діни тәрбие). Дж. Локтың ойынша, тәрбиенің негізгі мақсаты (азаматты қалыптастыру).
-"өз істерін ақылмен және байыппен жүргізетін адам". Ж.Ж. Руссо қоғамдық құндылықтарды қалыптастыруға тәрбие мақсаттарының бағыт-ұстанымынан айныған емес.
Пестолоццидың тәрбие мақсаты, адамның табиғи күш- қуаты мен қабілеттілігін дамытуға негізделуді, сонымен қатар, бұл даму жан-жақты және үйлесімді болуының: биігінен көрінуі кажеттілігіне тоқталса, ал И. Гербарттың ойынша, тәрбие мақсаты, рақымды адамды қалыптастыруға, қалыптасқан қарым-қатынастарға бейімделе алатын, қоғамдағы белгіленген тәртіпті сыйлайтын, оған бой ұсынатын адамдар деген түйінге келеді. Тәрбиенің ең жоғарғы мақсатын А.Дистерверг "ақиқат, сұлулық және мейірімділікке өз ынтасымен қызмет" ету деп анықтаған. Ерте заманнан бері тәрбие мақсаты жайлы пікір жалғасып келеді. К.Д. Ушинский жазғандай: "Егер сізге айтса, тәрбие мақсатымен адамды бақытты етуге болады деп, онда сіздің дауласуға әбден қақыңыз бар, ал тәрбиеші "бақыт" дегенде нені түсінеді; өйткені, бәрімізге белгілі, әлемде бақытқа ұмытылмайтын пенде жоқ: біреуге бақыт болып көрінетін жағдай, ал ол басқа адамга жай бір оқиға сияқты көрінеді, кейбіреуі тіпті бақытсыздық" - деп те түсінеді.
Осыған орай сұрақ туады, балаға әрқашан бақытты болу пайдалы ма, бұл әлеуметтік мәселелерді шешуде дәрменсіздікке, қайратсыздыққа әкелмей ме? Сөз тек осы күнгі тәрбие мәселесі жөнінде емес: педаготтар жастардың бүгінгі мен болашағын ескере отырып, өмірдің күрделі де қиын мәселесін шешуге дайындауға ынталану деп ұққан жөн.
1. Василькова Ю.В, Василькова Т.А,
Социальная педагогика: Курс лексий М 1999
2. Мудрик А.В Социальная педагогика: М 1999
3. Қоянбаев педагогика Шымкент 2004
Социальная педагогика: Курс лексий М 1999
2. Мудрик А.В Социальная педагогика: М 1999
3. Қоянбаев педагогика Шымкент 2004
Педагогика тарихындағы ой-тұжырымдардағы тәрбие мақсатының мәселесі.
Тәрбие мақсаты төңірегіндегі пікір-талас ежелгі дәуірдің өзінде-ақ
басталған. Ежелгі ойшылдар тәрбиенің мақсаты ізгі, рақымшыл азаматтарды
тәрбиелеу деп түсінді. Ал, "рақым" туралы пікірде олардың ойлары бір жерден
шықпады. Соқраттың түсінігінше, тәрбиенің мақсаты- заттардың табиғатын
зерттеу емес. өз-өзінді тану аса құлықтылықты жетілдіру. Сократтың шәкірті
Платом ақыл-ой, ерік және сезімді тәрбиелеуге көп ықылас білдірді. Ол
тәрбиені өкіметтің өзі үйымдастыру керек. үстемдік етуші топтар —
философтар мен жауынгерлердің талап-тілегіне сай жұмыс істеуден түсінді.
Платонның шәкірті Аристотель, тәрбиенің мақсаты жан рақымы - ақыл-ес пен
ерік-жігерді дамыту деп білді.
Я.А. Коменский тәрбиенің күшіне сенді, оның ойынша: тәрбие үш мақсатқа
жетуге бағытталуы қажет: өзінді және қоршаған ортаны тану (ақыл-ой
тәрбиесі) және құдайға сиыну (діни тәрбие). Дж. Локтың ойынша, тәрбиенің
негізгі мақсаты (азаматты қалыптастыру).
-"өз істерін ақылмен және байыппен жүргізетін адам". Ж.Ж. Руссо
қоғамдық құндылықтарды қалыптастыруға тәрбие мақсаттарының бағыт-
ұстанымынан айныған емес.
Пестолоццидың тәрбие мақсаты, адамның табиғи күш- қуаты мен
қабілеттілігін дамытуға негізделуді, сонымен қатар, бұл даму жан-жақты және
үйлесімді болуының: биігінен көрінуі кажеттілігіне тоқталса, ал И.
Гербарттың ойынша, тәрбие мақсаты, рақымды адамды қалыптастыруға,
қалыптасқан қарым-қатынастарға бейімделе алатын, қоғамдағы белгіленген
тәртіпті сыйлайтын, оған бой ұсынатын адамдар деген түйінге келеді.
Тәрбиенің ең жоғарғы мақсатын А.Дистерверг "ақиқат, сұлулық және
мейірімділікке өз ынтасымен қызмет" ету деп анықтаған. Ерте заманнан бері
тәрбие мақсаты жайлы пікір жалғасып келеді. К.Д. Ушинский жазғандай: "Егер
сізге айтса, тәрбие мақсатымен адамды бақытты етуге болады деп, онда сіздің
дауласуға әбден қақыңыз бар, ал тәрбиеші "бақыт" дегенде нені түсінеді;
өйткені, бәрімізге белгілі, әлемде бақытқа ұмытылмайтын пенде жоқ: біреуге
бақыт болып көрінетін жағдай, ал ол басқа адамга жай бір оқиға сияқты
көрінеді, кейбіреуі тіпті бақытсыздық" - деп те түсінеді.
Осыған орай сұрақ туады, балаға әрқашан бақытты болу пайдалы ма, бұл
әлеуметтік мәселелерді шешуде дәрменсіздікке, қайратсыздыққа әкелмей ме?
Сөз тек осы күнгі тәрбие мәселесі жөнінде емес: педаготтар жастардың
бүгінгі мен болашағын ескере отырып, өмірдің күрделі де қиын мәселесін
шешуге дайындауға ынталану деп ұққан жөн.
Көп уақытқа дейін тәрбие мақсаты идеалды адам мұратына, жан-жақты
үйлесімді дамыған, рухани байлығы Мол, моральдық қылықтары таза және дене
күші дамыған тұлға ретінде түсінді. Әрине, бұл позиция-тәрбиенің негізгі
мақсаты. Бірақ, тәрбиенің мақсаты біржақты қарастырылып. күнделікті
тәжірибеде тәрбие жұмыстарының нәтижелері алға қойған мақсаттан біршама
ерекшеленуіне әкеп соғады.
Ресейде, социал-демократтар тәрбие мақсаттары туралы өз
көзқарастарын әлемге ұсынды. XIX ғ. 40-жылдарында В.Г. Белинский
крепостнойлық право мен патшалық саясатқа қарсы күрескерді тәрбиелеу деп
жазды. А.И. Герцен тәрбие мақсаты - қоғамдағы әділетсіздікпен күресетін
еркін ойлы, адамгершілігі мол, қайраткер, жан-жақты дамыған түлғаны
дайындау деп санады. "Біз ақыл-ойдың дамуына таныммен қатар адамгершілік
тәрбиенің міндеті анағұрлым маңызды"- деп, К.Д. Ушинский жазды.
Сол себепті, бүгінгі тәрбиенің мақсатын әлеуметтендіру мәселелерімен
бірлікте қарастыру өзекті мәселелердің бірі екеніне ерекше мән берген
орынды.
Тәрбие мақсаты — ол педагогикалық процесс пен қоғамның қажеттілігіне
қарай өзгеріп отырады. Тәрбие мақсаты қоғамның әлеуметтік сұранысына қарай
және оның табысты орындалуы ұстаздың кәсіби дайындығына байланысты келеді.
Ұстаздың қызметі мақсаттылығанан басталса, ал оқушылар оқу іс-әрекетінің
мақсатын нақты ұғына отырып, тапсырманы орындайды.
Тәрбие мақсаты-бұл қоғамның бетбұрысына, қандай мұраттарына
қолжеткізуіне бағытталған. Тәрбие мақсаты педагогиканың ең маңызды
мәселесі. Мақсат-тәрбиенің жалпы мақсаттылығынан, тәрбие жүйесінің сипатын
айқындаушы ретінде көрінеді. Мақсат пен міндет бүтін және бөлшек ретінде
ара қатынаста болады, жүйесі мен оны компоненттеріне тәуелді. Корыта
айтқанда, тәрбиенің мақсаты нақты тәрбие міндеттерінің жүйесі (И.П
Подласый).
Тәрбие мақсаты жалпы және жекеленіп келеді. Тәрбиенің мақсаты жалпы
болып келгенде, яғни барлық азаматтарда сапалы құндылықтардың, ал жекеленіп
келуі, яғни жеке тұлғаның қалыптасуын көздейді. Қазіргі заманда тәрбие,
жүйесіне қарай тәрбие мақсаты әр алуан болып келеді Тәрбие мақсатының әр
алуандығы тәрбиснің өте күрделілігін көрсетеді. Мақсаттылыққа объективтік
себептер әсер етеді. Олар. дененің физнологиялық жетілу заңдылығы адамның
психикалық дамуы. философия мен педагоги калық ойдың жетістігі, ортаның
үнемі коғамнын мүлдесіне орай өзгеріп отыруы.
Мәдениет деңгейі. тәрбие мақсатының жалпы бағытың айқындап отырады.
Тәрбменің мақсаты нақты-тарихи сипатына қарай құбылмалы келеді. Қоғамның
тәрбие мақсатын өз бетінше ойдан шығаруына болмайды.
Тәрбие мақсатын тұжырымдауда, міндетті түрде табиғат қоғам, адамның
объективті даму заңдылығына сүйену қаже.
Тербие мақсатын анықтауда маңызды себептердің қатарына жататындар,
мақсатты құрастыру, оны белгіл зандылыққа негіздеуді есепке алу. Ол саясат,
мемлекет идеологиясы сияқгы факторлармен бірге, тәрбие мақсатын айқындауда
қоғам өзінің қажетті талабы мен мүлдесінің маңыздылығын ұдайы есепке алу
жұмыстың дұрыс жүруіне кепілдік береді. Тәрбие мақсаты қоғамда жастардың
белгілі бір функцияларын жүзеге асыру процесінде олардың уәждік
қажеттілігінен туады. Қоғам қажеттілігі өндіріс тәсілі мен өндіріс күші
және өндіріс түрі қатынасының даму деңгейімен анықталады. Сондықтан тәрбие
мақсатынын, нәтижесі әрқашан қоғам дамуының жетістік деңгейін бейнелейді,
ал өндіріс тәсілін өзгертумен аныкталып отырады. Ойымызды нақтылау үшін,
тәрбие мақсатының қоғамдық экономикалық қатынас түріне байланысты екенін
атап өтеміз.
Негізгі мақсатқа ұмтылу, ұстазға айқын мақсатта белгілеп, кәсіптік іс-
әрекеттерінің нәтижелерін оқушылардың тәрбиеге бой ұсынуынан, құлшынысынан
байқауға болады. Нақты максаттар туралы сөз қозғағанда,
олардын анықтамасының негізгілерін бөліп алу кажет. Ең алғашқы әлеуметтік
негізі әрбір индивидтің дамуы табиғаттың адамға генетикалық тұрғыдан берген
әлеует Мүмкіншілігін дамытумен қатар, оның даралығын қалыптастырумен
байланысты. Баланың дараланып дамуында белсенділік, күш-қуат артуымен
қатар, еркі мен ақыл-сезімінің қалыптасуы, оның болашақ кәсібінің бейімін,
қабілетін интегралдап, іс-әрекетке қолданудың амалы күні-бұрын
қарастырылады. Жеке бастың дамуы белгілі бір әлеуметтік жағдайға байланысты
(Э. Фромм).,
Екінші негізі, адам мен қоғамның қарым-қатынасына тәуелді. өзақ уақыт
бойы педагогикалық мақсаттарды талдау мен негіздеу қоғам мен өкімет
қажеттілігіме сай келетін мақсаттар жоғары дәрежеде болып есептеледі.
Мұндай жағдайда баланың қызығушылығы екінші орынға шегеріліп отырды.
Бірақта, гуманистік педагогика баланын қығушылығын ояту мәселесін ең
басты деп есептеді. Бүгінгі күнде тәрбиеленушінін, өз күшімен жетістікке
жету мүмкіндігіне басшылық жасау тәрбие берудің басымдық рөлін арттыруда.
Осыған орай, барлық педагогикалық мақсаттарды шартты түрде өзара
байланысты екі топқа бөлуге болады: үлгілі (идеал) және өзекті (актуальді)
соңғысы түлганың дамуымен даралығын қалыптастыру және оны үздіксіз дамыту
міндеттерімен нақтыланады.
Тәрбиенің нысанасы тұлға болса, бірақ өз бойларында кажетті сапаның
дамуы оқушылардың өздерінің белсенді іс-әрекеті мен оларға тәрбие
субъектісі ретінде қарап педагогикалық басшылық жасау. Ақыл-ой.
адамгершілік, еңбек, эстетикалық және дене тәрбиесі түтас педагогикалық
жүйе шеңберінде қарастырылады (К.Д. Хмель).
Жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибені игеруі саналы-ұтымды іс-әрекетіне,
онда шешуші рөл білім жүйесі мен эмпирикалық дәстүрлі қалыптағы қоғамдық
психологияға байланысты. Бұл жерде көзқарастар мен позицияларға, құнды
бағыттарға, дүниетанымға қоғамдық психология басым ықпал етеді. Тәрбие
мақсатының негізгі бөліктерін философиялық категориялардың тізбегімен
сипаттауға болады: мотив-қажеттілік-қызығушылық-мақсат .
Қарым-қатынастың мақсаты қоғамдағы іргелі әлеуметтік-экономикалық
өзгерістер жағдайында оқушылардың санасының белсенді ұстанымын қалыптастыру
болып табылады (Б.Ы. Мұқанова).
Мақсат- іс-әрекет нәтижесін күні бұрын идеалды ойтұжырым арқылы
болжау.
Тәрбие-әлеуметтік институт ретінде қалыптасуын әлеуметтендіру,
мәдениет және әлеуметтік ереже, әлеуметтік тәрбие мақсатында жүргізу, сол
арқылы қоғам мүшелерінің әлеуметтік қажеттілігін етеуге жағдай жасау.
Тәрбие және жеке тұлғаны әлеуметтендіру.
Әлеуметтік ұғым, психология, философия және педагогикалық.
еңбектерде кеңінен қолданылады.
"Әлеуметтендіру" ұғымы адамды әлеуметтік қарым-қатынастар жүйесінде әр
түрлі әлеуметтік бірліктердің (топтар, институт, ұйымдар) түрлеріне
интеграциялау, одақтық кауымдастыру.
Әлеуметтендіру - мәдени элементтерді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тәрбие мақсаты төңірегіндегі пікір-талас ежелгі дәуірдің өзінде-ақ
басталған. Ежелгі ойшылдар тәрбиенің мақсаты ізгі, рақымшыл азаматтарды
тәрбиелеу деп түсінді. Ал, "рақым" туралы пікірде олардың ойлары бір жерден
шықпады. Соқраттың түсінігінше, тәрбиенің мақсаты- заттардың табиғатын
зерттеу емес. өз-өзінді тану аса құлықтылықты жетілдіру. Сократтың шәкірті
Платом ақыл-ой, ерік және сезімді тәрбиелеуге көп ықылас білдірді. Ол
тәрбиені өкіметтің өзі үйымдастыру керек. үстемдік етуші топтар —
философтар мен жауынгерлердің талап-тілегіне сай жұмыс істеуден түсінді.
Платонның шәкірті Аристотель, тәрбиенің мақсаты жан рақымы - ақыл-ес пен
ерік-жігерді дамыту деп білді.
Я.А. Коменский тәрбиенің күшіне сенді, оның ойынша: тәрбие үш мақсатқа
жетуге бағытталуы қажет: өзінді және қоршаған ортаны тану (ақыл-ой
тәрбиесі) және құдайға сиыну (діни тәрбие). Дж. Локтың ойынша, тәрбиенің
негізгі мақсаты (азаматты қалыптастыру).
-"өз істерін ақылмен және байыппен жүргізетін адам". Ж.Ж. Руссо
қоғамдық құндылықтарды қалыптастыруға тәрбие мақсаттарының бағыт-
ұстанымынан айныған емес.
Пестолоццидың тәрбие мақсаты, адамның табиғи күш- қуаты мен
қабілеттілігін дамытуға негізделуді, сонымен қатар, бұл даму жан-жақты және
үйлесімді болуының: биігінен көрінуі кажеттілігіне тоқталса, ал И.
Гербарттың ойынша, тәрбие мақсаты, рақымды адамды қалыптастыруға,
қалыптасқан қарым-қатынастарға бейімделе алатын, қоғамдағы белгіленген
тәртіпті сыйлайтын, оған бой ұсынатын адамдар деген түйінге келеді.
Тәрбиенің ең жоғарғы мақсатын А.Дистерверг "ақиқат, сұлулық және
мейірімділікке өз ынтасымен қызмет" ету деп анықтаған. Ерте заманнан бері
тәрбие мақсаты жайлы пікір жалғасып келеді. К.Д. Ушинский жазғандай: "Егер
сізге айтса, тәрбие мақсатымен адамды бақытты етуге болады деп, онда сіздің
дауласуға әбден қақыңыз бар, ал тәрбиеші "бақыт" дегенде нені түсінеді;
өйткені, бәрімізге белгілі, әлемде бақытқа ұмытылмайтын пенде жоқ: біреуге
бақыт болып көрінетін жағдай, ал ол басқа адамга жай бір оқиға сияқты
көрінеді, кейбіреуі тіпті бақытсыздық" - деп те түсінеді.
Осыған орай сұрақ туады, балаға әрқашан бақытты болу пайдалы ма, бұл
әлеуметтік мәселелерді шешуде дәрменсіздікке, қайратсыздыққа әкелмей ме?
Сөз тек осы күнгі тәрбие мәселесі жөнінде емес: педаготтар жастардың
бүгінгі мен болашағын ескере отырып, өмірдің күрделі де қиын мәселесін
шешуге дайындауға ынталану деп ұққан жөн.
Көп уақытқа дейін тәрбие мақсаты идеалды адам мұратына, жан-жақты
үйлесімді дамыған, рухани байлығы Мол, моральдық қылықтары таза және дене
күші дамыған тұлға ретінде түсінді. Әрине, бұл позиция-тәрбиенің негізгі
мақсаты. Бірақ, тәрбиенің мақсаты біржақты қарастырылып. күнделікті
тәжірибеде тәрбие жұмыстарының нәтижелері алға қойған мақсаттан біршама
ерекшеленуіне әкеп соғады.
Ресейде, социал-демократтар тәрбие мақсаттары туралы өз
көзқарастарын әлемге ұсынды. XIX ғ. 40-жылдарында В.Г. Белинский
крепостнойлық право мен патшалық саясатқа қарсы күрескерді тәрбиелеу деп
жазды. А.И. Герцен тәрбие мақсаты - қоғамдағы әділетсіздікпен күресетін
еркін ойлы, адамгершілігі мол, қайраткер, жан-жақты дамыған түлғаны
дайындау деп санады. "Біз ақыл-ойдың дамуына таныммен қатар адамгершілік
тәрбиенің міндеті анағұрлым маңызды"- деп, К.Д. Ушинский жазды.
Сол себепті, бүгінгі тәрбиенің мақсатын әлеуметтендіру мәселелерімен
бірлікте қарастыру өзекті мәселелердің бірі екеніне ерекше мән берген
орынды.
Тәрбие мақсаты — ол педагогикалық процесс пен қоғамның қажеттілігіне
қарай өзгеріп отырады. Тәрбие мақсаты қоғамның әлеуметтік сұранысына қарай
және оның табысты орындалуы ұстаздың кәсіби дайындығына байланысты келеді.
Ұстаздың қызметі мақсаттылығанан басталса, ал оқушылар оқу іс-әрекетінің
мақсатын нақты ұғына отырып, тапсырманы орындайды.
Тәрбие мақсаты-бұл қоғамның бетбұрысына, қандай мұраттарына
қолжеткізуіне бағытталған. Тәрбие мақсаты педагогиканың ең маңызды
мәселесі. Мақсат-тәрбиенің жалпы мақсаттылығынан, тәрбие жүйесінің сипатын
айқындаушы ретінде көрінеді. Мақсат пен міндет бүтін және бөлшек ретінде
ара қатынаста болады, жүйесі мен оны компоненттеріне тәуелді. Корыта
айтқанда, тәрбиенің мақсаты нақты тәрбие міндеттерінің жүйесі (И.П
Подласый).
Тәрбие мақсаты жалпы және жекеленіп келеді. Тәрбиенің мақсаты жалпы
болып келгенде, яғни барлық азаматтарда сапалы құндылықтардың, ал жекеленіп
келуі, яғни жеке тұлғаның қалыптасуын көздейді. Қазіргі заманда тәрбие,
жүйесіне қарай тәрбие мақсаты әр алуан болып келеді Тәрбие мақсатының әр
алуандығы тәрбиснің өте күрделілігін көрсетеді. Мақсаттылыққа объективтік
себептер әсер етеді. Олар. дененің физнологиялық жетілу заңдылығы адамның
психикалық дамуы. философия мен педагоги калық ойдың жетістігі, ортаның
үнемі коғамнын мүлдесіне орай өзгеріп отыруы.
Мәдениет деңгейі. тәрбие мақсатының жалпы бағытың айқындап отырады.
Тәрбменің мақсаты нақты-тарихи сипатына қарай құбылмалы келеді. Қоғамның
тәрбие мақсатын өз бетінше ойдан шығаруына болмайды.
Тәрбие мақсатын тұжырымдауда, міндетті түрде табиғат қоғам, адамның
объективті даму заңдылығына сүйену қаже.
Тербие мақсатын анықтауда маңызды себептердің қатарына жататындар,
мақсатты құрастыру, оны белгіл зандылыққа негіздеуді есепке алу. Ол саясат,
мемлекет идеологиясы сияқгы факторлармен бірге, тәрбие мақсатын айқындауда
қоғам өзінің қажетті талабы мен мүлдесінің маңыздылығын ұдайы есепке алу
жұмыстың дұрыс жүруіне кепілдік береді. Тәрбие мақсаты қоғамда жастардың
белгілі бір функцияларын жүзеге асыру процесінде олардың уәждік
қажеттілігінен туады. Қоғам қажеттілігі өндіріс тәсілі мен өндіріс күші
және өндіріс түрі қатынасының даму деңгейімен анықталады. Сондықтан тәрбие
мақсатынын, нәтижесі әрқашан қоғам дамуының жетістік деңгейін бейнелейді,
ал өндіріс тәсілін өзгертумен аныкталып отырады. Ойымызды нақтылау үшін,
тәрбие мақсатының қоғамдық экономикалық қатынас түріне байланысты екенін
атап өтеміз.
Негізгі мақсатқа ұмтылу, ұстазға айқын мақсатта белгілеп, кәсіптік іс-
әрекеттерінің нәтижелерін оқушылардың тәрбиеге бой ұсынуынан, құлшынысынан
байқауға болады. Нақты максаттар туралы сөз қозғағанда,
олардын анықтамасының негізгілерін бөліп алу кажет. Ең алғашқы әлеуметтік
негізі әрбір индивидтің дамуы табиғаттың адамға генетикалық тұрғыдан берген
әлеует Мүмкіншілігін дамытумен қатар, оның даралығын қалыптастырумен
байланысты. Баланың дараланып дамуында белсенділік, күш-қуат артуымен
қатар, еркі мен ақыл-сезімінің қалыптасуы, оның болашақ кәсібінің бейімін,
қабілетін интегралдап, іс-әрекетке қолданудың амалы күні-бұрын
қарастырылады. Жеке бастың дамуы белгілі бір әлеуметтік жағдайға байланысты
(Э. Фромм).,
Екінші негізі, адам мен қоғамның қарым-қатынасына тәуелді. өзақ уақыт
бойы педагогикалық мақсаттарды талдау мен негіздеу қоғам мен өкімет
қажеттілігіме сай келетін мақсаттар жоғары дәрежеде болып есептеледі.
Мұндай жағдайда баланың қызығушылығы екінші орынға шегеріліп отырды.
Бірақта, гуманистік педагогика баланын қығушылығын ояту мәселесін ең
басты деп есептеді. Бүгінгі күнде тәрбиеленушінін, өз күшімен жетістікке
жету мүмкіндігіне басшылық жасау тәрбие берудің басымдық рөлін арттыруда.
Осыған орай, барлық педагогикалық мақсаттарды шартты түрде өзара
байланысты екі топқа бөлуге болады: үлгілі (идеал) және өзекті (актуальді)
соңғысы түлганың дамуымен даралығын қалыптастыру және оны үздіксіз дамыту
міндеттерімен нақтыланады.
Тәрбиенің нысанасы тұлға болса, бірақ өз бойларында кажетті сапаның
дамуы оқушылардың өздерінің белсенді іс-әрекеті мен оларға тәрбие
субъектісі ретінде қарап педагогикалық басшылық жасау. Ақыл-ой.
адамгершілік, еңбек, эстетикалық және дене тәрбиесі түтас педагогикалық
жүйе шеңберінде қарастырылады (К.Д. Хмель).
Жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибені игеруі саналы-ұтымды іс-әрекетіне,
онда шешуші рөл білім жүйесі мен эмпирикалық дәстүрлі қалыптағы қоғамдық
психологияға байланысты. Бұл жерде көзқарастар мен позицияларға, құнды
бағыттарға, дүниетанымға қоғамдық психология басым ықпал етеді. Тәрбие
мақсатының негізгі бөліктерін философиялық категориялардың тізбегімен
сипаттауға болады: мотив-қажеттілік-қызығушылық-мақсат .
Қарым-қатынастың мақсаты қоғамдағы іргелі әлеуметтік-экономикалық
өзгерістер жағдайында оқушылардың санасының белсенді ұстанымын қалыптастыру
болып табылады (Б.Ы. Мұқанова).
Мақсат- іс-әрекет нәтижесін күні бұрын идеалды ойтұжырым арқылы
болжау.
Тәрбие-әлеуметтік институт ретінде қалыптасуын әлеуметтендіру,
мәдениет және әлеуметтік ереже, әлеуметтік тәрбие мақсатында жүргізу, сол
арқылы қоғам мүшелерінің әлеуметтік қажеттілігін етеуге жағдай жасау.
Тәрбие және жеке тұлғаны әлеуметтендіру.
Әлеуметтік ұғым, психология, философия және педагогикалық.
еңбектерде кеңінен қолданылады.
"Әлеуметтендіру" ұғымы адамды әлеуметтік қарым-қатынастар жүйесінде әр
түрлі әлеуметтік бірліктердің (топтар, институт, ұйымдар) түрлеріне
интеграциялау, одақтық кауымдастыру.
Әлеуметтендіру - мәдени элементтерді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz