В.И. Вернадский мен А.Л. Чижевскийдің еңбектері

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім.
2.1. В.И. Вернадский өмірі.
2.2. Биосфера және ноосфера туралы В.И. Вернадский iлiмi.
2.3. Жазған еңбектері мен атқарған жұмыстары.
3. А.Л. Чижевский өмірі.
3.1. Құнды еңбектері.
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер

Владимир Иванович Вернадский (1863-1945)-академик, жаратылыстанушы, биологиямен геологияның сферасындағы мәселелермен айналысқан. Геохимия, биогеохимия, радиогеологияның негізін калаған. Жердiң барлық экожүйелерi планетаның бетiн алып жатқан бiр үлкен экожүйенiң құрамдас бөлiгi болып табылады. Бұл әлемдiк экожүйенi биосфера деп атайды. Жер бетіндегі биомдар ретінде тундралардың , ормандардың, шөлдердің және т. б. жеткілікті болуы қажет. Биосфера туралы iлiмдi орыс геохимигi В.И. Вернадский жасады. Ол алғаш рет тiршiлiктiң физикалық табиғатқа әсер ету масштабын бағалады.
Чижевский Александр Леонидович (1897-1964)- Әлемдік деңгейдегі көрнекті биофизик-ғалым. Гелиобиология мен аэроионификацияның негізін салушы. Академик. Профессор. Әуесқой-суретші, ақын. Алғаш рет Ғарыш пен Күннің Жерде жүріп жататын үрдістерге, ең алдымен, тіршілік үрдістеріне әсерін орыс ғалымы А.Л.Чижевский түсіндіріп берді 1915 жылы 18 жастағы А.Л.Чижевский астрономия, химия және физика салаларын бар ынтасымен зерттей отырып, Күн бетіндегі дақтардың түзілуі мен осы кезде жүріп жатқан бірінші дүние жүзілік соғыста ұрыс қимылдарының синхрондығы қарқындағанына назар аударды. А.Л.Чижевский астрономия, биология және тарих ғылымдары бойынша түрлі ғылыми зерттеулер жүргізе отырып, Күннің белсенділігінің Жердегі биологиялық және әлеуметтік үрдістерге тікелей әсер ететінін анықтады.

1. http://flatik.ru/azirgi-jaratilistanu-koncepciyalari-index-8

2. https://infourok.ru/biosfera-turali-vvernadskiy-ilimi-1086043.html

3. https://ru.wikipedia.org/wiki/Вернадский,_Владимир_Иванович

4. http://flatik.ru/azirgi-jaratilistanu-koncepciyalari-index-8

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Әл- Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті.

Факультет: Механика - математика
Кафедра: МКМ

СӨЖ
Тақырыбы: В.И. Вернадский мен А.Л. Чижевскийдің еңбектері.

Орындаған:Маратова. А. С
Тексерген: Кулбаева. М. С

Алматы-2017 жыл

Жоспар:
Кіріспе
Негізгі бөлім.
В.И. Вернадский өмірі.
Биосфера және ноосфера туралы В.И. Вернадский iлiмi.
Жазған еңбектері мен атқарған жұмыстары.
А.Л. Чижевский өмірі.
Құнды еңбектері.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе.
Владимир Иванович Вернадский (1863-1945)-академик, жаратылыстанушы, биологиямен геологияның сферасындағы мәселелермен айналысқан. Геохимия, биогеохимия, радиогеологияның негізін калаған. Жердiң барлық экожүйелерi планетаның бетiн алып жатқан бiр үлкен экожүйенiң құрамдас бөлiгi болып табылады. Бұл әлемдiк экожүйенi биосфера деп атайды. Жер бетіндегі биомдар ретінде тундралардың , ормандардың, шөлдердің және т. б. жеткілікті болуы қажет. Биосфера туралы iлiмдi орыс геохимигi В.И. Вернадский жасады. Ол алғаш рет тiршiлiктiң физикалық табиғатқа әсер ету масштабын бағалады.
Чижевский Александр Леонидович (1897-1964)- Әлемдік деңгейдегі көрнекті биофизик-ғалым. Гелиобиология мен аэроионификацияның негізін салушы. Академик. Профессор. Әуесқой-суретші, ақын. Алғаш рет Ғарыш пен Күннің Жерде жүріп жататын үрдістерге, ең алдымен, тіршілік үрдістеріне әсерін орыс ғалымы А.Л.Чижевский түсіндіріп берді 1915 жылы 18 жастағы А.Л.Чижевский астрономия, химия және физика салаларын бар ынтасымен зерттей отырып, Күн бетіндегі дақтардың түзілуі мен осы кезде жүріп жатқан бірінші дүние жүзілік соғыста ұрыс қимылдарының синхрондығы қарқындағанына назар аударды. А.Л.Чижевский астрономия, биология және тарих ғылымдары бойынша түрлі ғылыми зерттеулер жүргізе отырып, Күннің белсенділігінің Жердегі биологиялық және әлеуметтік үрдістерге тікелей әсер ететінін анықтады.

Негізгі бөлім.
1. Вернадский Владимир Иванович (12.03.1863 - 6.01.1945)
Кеңес минералогы, кристаллограф, геохимик, биогеохимик, радиогеолог, СССР ҒА академигi (1912 жылдан), УССР ҒА академигi (1919 жылдан), оның алғашқы президентi (1919-1921). Петербургте туылған. Петербург университетiн бiтiрдi (1885). Ф.Ульяновпен бiрге студенттiк халықтық үйiрмесiне қатысты. 1886-1888 жылдары Петербург универитетiнiң Минералогиялық мұражайында жұмыс жасады. Шет елде жұмыс жасады (1889-1890). 1890 жылдан - приват-доцент, 1898-1911 жылдары Москва универстетiнiң профессоры. Патша өкiметiнiң реакциялық саясатына қарсы наразылық белгiсi ретiнде университеттен кеттi. 1914 жылдан бастап Петербург ҒА геологиялық және минералогиялық мұражайдың директоры. СССР ҒА Ресейдiң табиғи өндiргiш күштерiн зерттеу Комиссиясының ұйымдастырушысы мен төрағасы (1915-1930), ол комиссиядан бiрнеше институттар ашылды. 1917-1921 жылдары Украинада жұмыс жасады. 1919 жылы УССР ҒА алғашқы Химиялық лабораториясын қалады, кейiн ол УССР ҒА Жалпы және биорганикалық химия институты деп өзгердi. 1922-1939 жылдары өзi ұйымдастырған Мемлекеттiк Радий институтының директоры, 1928-1945 - СССР ҒА геохимиялық мәселелер Лабораториясының директоры, ол 1947 жылы геохимия және аналитикалық химия институты болып өзгердi. 1927 жылы СССР ҒА Тiрi заттар бөлiмiн ұйымдастырды, кейiн 1929 жылы ол Биохимиялық лаборатория болып ауысты (1927-1945-директоры).
Вернадскийдiң ғылыми қызығушылығы жан-жақты. Геохимияның негiзiн қалаушы бола отырып, Жердiң құрамы мен құрылысының заңдылықтарына алғаш зерттеулер жүргiздi (Жер қыртысы, гидросфера және атмосфера). Жер қыртысындағы химиялық элементтердiң миграциясын және оның эволюциясындағы радиоактивтi элементтердiң алатын орнын зерттедi. Геохимиялық процестердегi тiрi заттардың алатын рөлi туралы теорияны жасады (1923). Оның жұмыстары қазiргi геологияның, минералогияның, гидрогеологияның дамуының негiзгi бағыттарын анықтады.
Биология саласында негiзгi зерттеулер жүргiздi. Өмiрiнiң соңғы 20 жылын жануар және өсiмдiк организiмiнiң химиялық құрамын зерттеуге арнады. Тау жыныстарының желдену процесiндегi микроорганизмдердiң алатын орнын, кейбiр организмдердегi бiрнеше элементтердiң концентрациялану құбылысын және олардың пайдалы қазбалар орындарының түзiлуiне қатысуын айтып өттi. Биосфераға анықтама бердi (1926). Биосферадағы тiрi организмдер жиынтығын тiрi зат деп атады.
К.А. Тимирязевтың күн сәулесiнiң өзгеруiнде өсiмдiктiң ролi туралы жұмыстарына сүйене отырып, тiрi зат күн сәулесiн трансформациялап, биорганикалық материяны үздiксiз алмасуға қатыстыруын көрсететiн iлiм жасады. Биосфера iлiмiнiң негiзiн қалаушы, биогеохимияның негiзiн қалаушылардың бiрi. Көп еңбектерi жаратылыстану және ғылым тарихының философиялық мәселелерiне арнады. Кеңес геохимиктерiнiң мектебiн жасады.
Чехославакия (1926) және Париж (1928-ж.бастап) ҒА-ның мүшесi, Югославия ғылыми академиясының және өнерiнiң және де көптеген ғылыми қоғамдардың мүшесi (1928 ж.бастап).
СССР Мемлекеттiк сыйлығының иегерi (1943). СССР ҒА Президиумы сыйлықтар және В.И. Вернадский атындағы (1963) Алтын медалiн тағайындады. Оның атымен (1947) СССР ҒА геохимия және аналитикалық химия институты аталған.

Биосфера туралы түсінік
Биосфера - (грекше биос - өмір және тіршілік, Sphaira (сфера) шар, қоршаған орта) тіршілік бар немесе қандай да бір кезеңде тіршлік болған және үнемі тірі ағзалардың әсер етуіне ұшырайтын немесе ұшыраған планета аймағы (В.И.Вернадский бойынша).
Тірі организмдер қоршаған ортамен тығыз қарым-қатынаста екені ертеден белгілі. Биосфера туралы түсінік голланд ғалымдары Б.Варениус және Х.Гюгенс, француз табиғаттанушысы Ж.Бюффон еңбектерінде кездеседі. Француз табиғаттанушысы Ж.Кювье тірі организмдер тек қана сыртқы ортамен заттар алмасу арқылы тіршілік етеді деп есептеген. Биосфера туралы ілімнің басталуын биология терминін енгізген француз табиғаттанушысы Ж.Б.Ламарк (1744-1829) есімімен байланыстырады. Бірақ 1875 жылы австриялық геолог Эдуард Зюсс өзінің Альпі тауларының шығу тарихы туралы кітабының соңғы тарауында жер шарының әртүрлі қабаттары жайында баяндаған кезде, осы терминді алғаш рет қолданған болатын. Бірақ бұл үстіртін айтылған сөз ғылыми ойдың дамуында айтарлықтай роль атқара алған жоқ.
Биосфера туралы ілімнің ғылыми негізін қалаушы белгілі орыс геолог-ғалымы В.И.Вернадский (1863-1945) болды. Ілімнің негіздері оның биосфера кітабында баяндалған.
Ол өзiнiң дарындылығы арқылы қазiргi жаратылыстану ғылымының барлық салаларында елеулi iз қалдырды. Оның шығармашылық шыңының бiрi 1926 ж. биосфера туралы iлiмiн жасауы болды. 1926 ж. Вернадский Ленинградта, 3 жылдан соң Парижде және бiрнеше жылдан кейiн Берлинде "Ғарыштағы биосфера", "Биосфера" деген аса құнды ғылыми еңбектерiн жазды. Ол жер бедерi кездейсоқ құбылыстардың нәтижесiнде пайда болмаған, оған керiсiнше өз шекарасы бар, жердiң геологиялық қабағы болып саналатын биосфераның ерекше әсерi болғанын атап көрсеткен. Ол өмiрiнiң соңғы жылдарын биосфера қабығының құрылымдық ерекшелiктерiн талдауға арнады. Осындай ғылыми зерттеулерiнiң нәтижесiнде "Жердiң және оны қоршаған ортаның бисферасының химиялық құрылысы" деген iргелi еңбегiн жазды. Бiрақ оны шығаруға үлгере алмады. Оның бұл еңбегi 1965 ж. жарық көрдi. Бұл еңбегiнде ғалым биосфера эволюциясы туралы өз ойын қысқаша тұжырымдай келе: "Адамзат жалпы алғанда, өте ықпалды геологиялық күшке айналуда. Ол, ақыл-ойы мен еңбегiнiң алдына еркiн ойлай алатын адамзаттың қажетi үшiн бiртұтас биосфераны қайта құру мәселесiн қойып отыр" деп, аса көрегендiкпен ескерткен болатын.
В.И.Вернадский планеталық тірі заттардың планетаның бет-әлпетін өзгертуге және оның дамуына қолайлы эко-жүйелерді қалыптастыруға қабілетті аса қуатты геологиялық фактор екенін дәлелдеді. В.И.Вернадский бойынша тірі заттар күн энергиясын қабылдай алады және ыдырауы кезінде химиялық және физикалық жұмысқа жұмсалатын энергия бөліп шығаратын химиялық қосылыстарды жасайды.
В.И. Вернадскийдiң анықтамасы бойынша "Биосфера" Жер ғаламщарының тiршiлiк таралған ерекше қабығы. Ол биосфераның тек өзiне ғана тән ерекшелiгiн бөлiп көрсеттi. Оның бiрiншiден - тек биосферада ғана тiршiлiк бар, ал екiншiсi - тек биосфера ғана күн энергиясын сiңiрiп, пайдалануға қабiлеттi деген тұжырымдар едi. Қазiргi көзқарас бойынша "Биосфера - Жер ғаламшарында кездесетiн барлық тiрi организмдердiң және ол организммен үздiксiз алмасуда болатын заттардың жиынтығын құрайтын ерекше қабығы". Биосфера - атмосфераның төменгi бөлiгiн, гидросфераны және литосфераның жоғарғы бөлiгiн қамтиды.

2.Биосфераның негізгі қасиеттері
Биосфера жаһандық экожүйе болып табылады, кез-келген экожүйе сияқты абиотикалық және биотикалық бөліктерден тұрады.
Абиотикалық бөлігі жарық, температура, ылғалдылық, топырақтың тұздылығы, судың ащылығы, қысым, атмосфералық газдар сияқты өлі табиғаттың құрамды бөліктерінен тұрады. Биосфераның абиотикалық бөлігі тірі организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін өлі бейорганикалық табиғаттың компоненттері мен құбылыстары құрайды. Негізгі әсер етушілерге климаттық (күн радиациясы, жарықтық режим, температура, ылғалдылық, жауын - шашын, жел, ауа қысымы және т.б.), сонымен бірге әр түрлі организмдер тіршілік ететін топырақтық немесе эдафостық (грек тілінің эдафос - топырақ) және сулы орта факторлары жатады.
Биотикалық бөлігі организмдердің тіршілік әрекетінің басқа организмдер тіршілігіне және өздерінің қоршаған өмір сүру орта компоненттеріне тигізетін әсерін айтамыз.
Биосфераның биотикалық бөлігіненабиотикалық бөлігініңайырмашылығы, мұнда әр түрге жататын азғалар бір-біріне өзара және айналадағы ортаға әсерін тигізеді. Биотикалық бөліктің қалыпты жағдайдан ерекше ауытқуы ағзалардың қалыптасқан тіршілігіне әсерін тигізбей қоймайды, соның нәтижесінде табиғи тепе-теңдік бұзылады. Мысалы, жәндіктерөсімдіктерді тозаңдандырады, бір ағза екінші бір ағнаны қорек етеді, микроорганизмдертопырақ құрылымын өзгертеді, т.б.
Биосферадағы тірі заттың болуы - тірі организмдердің үш тобының қарым-қатынасы (продуценттер, консументтер, редуценттер) өтетін биотикалық заттар айналымы нәтижесі. Биотикалық айналым арқылы үздіксіз органикалық заттардың құрылуы және ыдырауы өтеді. Тірі организмнің тіршілік әрекетінен өтіп жатқан химиялық элементтердің глобалды миграциялық циклі Жердің үш геологиялық қабаттарын байланыстырады. Бұл айналымды жүргізуші күн энергиясы болып табылады.
Сонымен, В.И.Вернадский биосферада атомдардың биогендiк миграциясының негiзiнде биогеохимиялық ұстанымдарды үш бөлікке бөліп сипаттады:
:: биосферада химиялық элементтердiң биогендiк миграциясы тіршіліктің максимальды әсер етуiне "всюдности" әрқашан ұмтылады.
:: Түрлер эволюциясы геологиялық уақыт түрінде, биосферадағы тіршілікке атомдардың биогендiк миграциясы бағытында жүредi.
:: Күннің ультракүлгін сәуле энергиясының, химиялық заттардың қосылыстары арқылы органикалық қосылыстар түзілген.
В.И.Вернадский биосфераны үш геологиялық сферамен (литосфера, гидросфера, атмосфера) шектескен тіршілік тараған Жердің жұқа қабаты екенін айтты. Олар: атмосфера (газкүйіндегі), гидросфера (су), литосфера (қатты) қабаттар.
Биосфераның бөлімдері:
1. Тропосфера
2. Гидросфера
3. Литосфера
Атмосферада ол 16-20 км шейін таралып, озон қабатымен шектеледі. Атмосфера - жер шарын түгелдей орап тұрады. Ол гректің atmos -- бу, sphairi (сфера) сөзінен шыққан. Оның қалыңдығы 100 километрге дейін жетеді. Атмосфераның негізгі құрамында оттегі (20,95 %), яғни 1,5.1015 тонна аргон (1,28 %), азот (75,50 %), яғни 3,8.1012 тонна және басқадай газдар кездеседі.Атмосфера негізінен - тропосфера, стратосфера және ионосфера қабаттар болып үшке бөлінеді.
Гидросферада ең терең қабатына шейін (Тынық мұхиты, Мариан нүктесі, 11 км), ал Литосферада 3 км тереңдікке дейін таралған (мұнай шөгінділеріндегі бактериялар). Тіршіліктің төменгі шегі жер қабатының температурасының өзгеруімен байланысты, 3 км тереңдікте температура 100 ° С жетеді. Литосфера - жердің қатты қабаты. Ол екі қабаттан құралған. Үстің қабаты граниттен, оның қалыңдығы 10 километрден 40 километрге дейін жетеді. Ал астыңғысы базальттан тұрады. Қалыңдығы 30-80 километрдей. Жоғарыда айтылғандай минералды қабаттардан басқа жерді тағы бір ерекше қабат - биосфера қоршап тұрады. Ол тірі организмдер тараған аймақтардың бәрін қамтиды. Биосфераның пайда болуымен бірге, жер бетінде тірі организмдер өсіп- өніп, сыртқы қоршаған ортаның эволюциялық дамуына сәйкес қалыптасады.
Биосфераның негізгі ерекшелігі - онда тірі заттың болуы. Тірі зат - ол барлық тірі организмдердің жиынтығы, қатты геологиялық күш. Олар әртүрлі минералды жыныстарды, тұщы суды, атмосфераны түзуге қатысады. Барлық тірі организмдер күн сәулесін пайдаланып геологиялық процестерге әсер етеді. Биосферада тірі организмдер арасында үздіксіз заттар айналымы өтеді. Биосфера энергияны сырттан алатын себебінен , ол ашық жүйе болып табылады.
Биосфераның тірі емес компоненттері - онымен күрделі заттар және энергия алмасуда болатын Жер бетінің геологиялық бөліктері. Биосфераның шекарасы - тіршілік шекарасы (1-сурет).
Биосфераның тағы мынандай ерекше сипаттамасы бар: біріншіден, судың көп мөлшерде болуы; екіншіден, күшті күн энергиясының ағымы; үшіншіден, биосферада үш агрегатты түрде (қатты, сұйық, газды) болатын заттар шекарасы бар. Мұның бәрі тірі организмдер арқылы өтетін белсенді заттар және энергия алмасуын қамтамасыз етеді.

1-сурет. Биосфераның шекарасы
1 - озон қабаты, 2 - қар қабаты, 3 - топырақ, 4 - жануарлар,5- бактериялар

Ноосфера - ақыл қабаты. Ноосфера гректің ноос- ақыл сөзінен шыққан, ақыл қабаты деген ұғымды білдіреді. Адам биосфераға әсер етеді және адам ақылынан жиі ауып кетеді. Ноосфера туралы ілім Вернадскийдің ғылымы іс- әрекеттерімен байланысты. Француз математигі Э. Леруа 1927 жылы ноосфера туралы ұғымды енгізді. Вернадский биосфераны оқытуды дамыта отырып ноосфера ұғымына терең ғылыми маңыз берді. Ол ортаны және қоғамды құруда маңызды рөл атқарды. Ноосфера биосфера дамуының жоғары стадиясы деп қарау керек. Ол ондағы адамзат қоғамының дамуымен байланысты. Адамзат табиғат заңдарын таниды, техниканы жоғарғы деңгейіне дамытатын тұғырлы планеталық күш.
Жер ғаламшарындағы органикалық дүние эволюциясының бірнеше кезеңдерін ажыратады. Бірінші кезең -- заттардың биологиялық айналымы пайда болып, биосфераның қалыптаса бастауы. Екінші кезең -- тіршіліктің күрделене түсіп, көп жасушалы организмдердің пайда болуы. бұл екі кезеңді ғылымда биогенез, яғни тіршіліктің толық мәнінде пайда болу кезеңі деп атайды. Биосфера эволюциясының үшінші кезеңі -- адам қоғамының пайда болуымен ерекшеленеді.
Биосфера эволюциясының келесі жаңа кезеңі -- қазіргі деңгейі. Мұны ғылымда ноосфера кезеңі деп атайды. Грекше "noos" ақыл-ой, сана, "sphaira" -- шар деген ұғымды білдіріп, "саналы қабық" деп аталады. Ноосфера -- адамның санасы, ақыл-ойы шешуші рөл атқаратын биосфераның жаңа эволюциялық деңгейі.
Ноосфера ұғымын ғылымға 1927 жылы француз ғалымдары Э.Лepya мен П.Тейяр де Шарден енгізді. Олардың ұғымы бойынша ноосфера биосферадан да жоғары деңгейдегі, бүкіл ғаламшарды қамтитын "ойлау қабығы".
1930 -- 1940 жылдары В.И. Вернадский ноосфера туралы ілімді дамытып, терендете түсіндірді. Ол ноосфераны биосфера эволюциясының жаңа сапалы деңгейі, биосфера мен адам қоғамының байланысында пайда болған деп қорытынды жасады.
В.И. Вернадскийдің пікірі бойынша: "Ноосфера -- табиғат пен қоғам заңдылықтары өзара бірігіп әсер ететін біртұтас жоғары жүйе". Биосфераның ноосфераға ұласуы кезінде бүкіл адамзат бірігіп шешетін мәселелерге ерекше көңіл бөлу қажеттігін ғалым атап көрсетті. Ноосфера кезінде бүкіл адам баласының ақыл-ойы, санасы, ғылымы және әлеуметтік еңбегі бір арнаға түсуі керек. Адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынасты адамның саналы ақыл-ойы басқарған кезде ғана жеңіске жетеді деп атап көрсетті. Ноосфера кезінде табиғат пен қоғам арасындағы өзара байланыс айқын байқалады. Бұл кезде бүкіл адамзат үшін ғылымды дамытып, табиғаттың да, қоғамның да бір-бірімен үйлесімді өркендеуіне жол ашылу керек. Бұл кезде әрбір жеке тұлғаның да өсуіне көңіл бөлінеді. Биосфераның ноосфераға ауысу кезеңіне орыс ғалымы М.И.Будыко терең талдау жасаған (1984 ж.). Ол биосфераның қалыптасуында адамзат қоғамының біртұтас екендігін ұмытпау керектігін ерекше ескертті. Қазіргі кезде ғылыми-техникалық прогресс бүкіл Жер шарын қамтып отыр. Энергияның жаңа көздерін бүкіл адамзат бірлесе отырып, пайдалануға басты назар аудару көзделуде. Ноосфера кезінде Жер бетіндегі барлық халықтың тіршілік деңгейін және қоғамның қажетін көтеру үшін биосфераның қалыпты жағдайын сақтауға айрықша көңіл бөлінеді.
Соңғы жылдары экологиялық мәселелер -- бүкіл адамзатты толғандырып отырған күрделі мәселелердің біріне айналып отыр. Қоғамның өркендеп дамуы, табиғат байлықтарын ұқыпты пайдаланумен тығыз байланысты. Қазір табиғат байлықтарын дұрыс пайдаланбаудан және технологиялық процестердің жетілмегендігінен қоршаған ортаның ластануы адамның денсаулығына да қауіп төндіруде. Адам денсаулығын сақтау, адамның үзақ өмір сүруіне кажетті жағдай жасау -- қоғамның басты міндеті. Ол үшін қоғам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланысқа ерекше назар аударылады. Осыған сәйкес казіргі кездегі әлеуметтік экология ғылымының басты мәселесінің бірі -- адам денсаулығына зиянды жағдайларды болдырмау. XX ғасырдың 60-жылдарынан бастап ауқымды түрде экология ғылымы да қалыптасып келеді. Оның зерттейтін басты бағыттарына да әлеуметтік экология және адам экологиясы жатады.

В.И.Вернадскидің өмір жолы
Владимир Иванович Вернадский (1863-1945) - дарынды орыс ғалымы, 1863 жылы Петербургта туған.Кеңес минералогы, кристаллограф, геохимик, биогеохимик, радиогеолог.1905 жылы Мәскеу университетіне түскен. Алайда 1905 ж. революциясы басталған кезде ол оқуын тастап, Германиядағы Фрайбург және Берлин университеттерінде оқуын жалғастырған. Кең эрудициялы, Жер ғылымдары саласындағы ірі маман болған. Бірнеше ғылымдардың (геохимия, радиогеология, биогеохимия) негізін қалаған. Ол Петербург университетінің физика - математика факультетін бітірген. Оның ұстаздары - ірі ғалымдар Д.И.Менделеев, В.В.Докучаев, А.Н.Бекетов, И.М.Сеченов және т.б. ХІХ-ХХ ғасырларда Мәскеуде, Петербургта геология және минерология саласында В.И.Вернадскийдің мектебі қалыптасты. 1910 ж. Мәскеу университетіне қайтып келіп, ұстаздық қызмет атқарған. СССР ҒА академигi (1912 жылдан), УССР ҒА академигi (1919 жылдан), оның алғашқы президентi (1919-1921). Петербург университетiн бiтiрдi (1885). Ф.Ульяновпен бiрге студенттiк халықтық үйiрмесiне қатысты. 1886-1888 жылдары Петербург универитетiнiң Минералогиялық мұражайында жұмыс жасады. Шет елде жұмыс жасады (1889-1890). 1890 жылдан - приват-доцент, 1898-1911 жылдары Москва универстетiнiң профессоры. Патша өкiметiнiң реакциялық саясатына қарсы наразылық белгiсi ретiнде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.