Хандықтың өрлеуі



Қасым хан саясаты.
Тәуке хан саясаты.
Тәуке хан саясатының басты бағыттары.
Қазақ хандығы ең жоғары куаттылығына XVI ғ. бірінші ширегінде, Қасым хан тұсында жетті (1511-1521 ж.ж.). Қасым Әз Жәнібектің ұлы, анасы Жағанбегім - Мұхаммед Шайбани ханның інісі Махмуд сұлтанның анасының сіңлісі.
Қасым хандығына Ак Орда иеліктері, көшпелі ноғайлықтар, шығыстағы түрік тайпалары, дулат, үйсін, қаңлы және Моголстанның батысындагы тайпалар еқді. Қасым хан ел бірлігі және казак хандығьіның тәуелсіздігі үшін белсене күресті.
Территориясы: Жайык өзені, Сырдария, Ұлытау, Балкаш көлі, Жетісудың бір бөлігі.
Қасым ханның басты мақсаты: Сыр бойындағы қалаларды кайтадан ез иелігіне косып алу.
Соғыс жорықтары:
• 1510 жыл - Мұхаммед Шайбани жасап, жеңіліп ол Мерв түбіндегі шахымен болған
Сығанаққа шабуыл Самарканға қашты. 1510жылдың аяғы -Хорасанда Иран шайкаста каза тапты.
Сырдарияда берік орнығу үшін Қасым хан Орта Азиядағы саяси жағдайды тиімді пайдаланды.
• 1513 жыл - Қасым хан Сайрамды алды.
• 1513 жыл - Бабырдың ізбасары Қаттабек шақыруымен Қасым хан онымен одак жасасып, Ташкенг билеушісі Сүйініш кожаға соғыс ашты.
Ташкент түбінде Қасым хан жараланып, Сайрамға шегінді. 1513 жылы Моғолстан ханы Сұлтан Саидпен одактас болып, Ташкентке бірігіп жорық жасауға келісті. Алайда қыстың таяп калғандығына байланысты, бұл жорық кейінге калдырылды. 1514 жылы Сұлтан Саид Шығыс Түркістанға кеткен соң казақ ханының Жетісудағы билігі нығайды. Ноғай Ордасындағы саяси дағдарысқа байланысты көптеген ру мен тайпа Қасым хандығына көшіп келді.
Монғол шапкыніііылығынан кейін тұнғыш рет барлық дерлік қазақ рулары мен тайпалары бір мемлекеіке бірікгі.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Хандықтың өрлеуі.
Қасым хан саясаты.
Қазақ хандығы ең жоғары куаттылығына XVI ғ. бірінші ширегінде,
Қасым хан тұсында жетті (1511-1521 ж.ж.). Қасым Әз Жәнібектің ұлы, анасы
Жағанбегім - Мұхаммед Шайбани ханның інісі Махмуд сұлтанның анасының
сіңлісі.
Қасым хандығына Ак Орда иеліктері, көшпелі ноғайлықтар, шығыстағы
түрік тайпалары, дулат, үйсін, қаңлы және Моголстанның батысындагы тайпалар
еқді. Қасым хан ел бірлігі және казак хандығьіның тәуелсіздігі үшін белсене
күресті.
Территориясы: Жайык өзені, Сырдария, Ұлытау, Балкаш көлі, Жетісудың
бір бөлігі.
Қасым ханның басты мақсаты: Сыр бойындағы қалаларды кайтадан ез
иелігіне косып алу.
Соғыс жорықтары:
• 1510 жыл - Мұхаммед Шайбани жасап, жеңіліп
ол Мерв түбіндегі шахымен болған
Сығанаққа шабуыл Самарканға қашты. 1510жылдың аяғы -Хорасанда
Иран шайкаста каза тапты.
Сырдарияда берік орнығу үшін Қасым хан Орта Азиядағы саяси жағдайды
тиімді пайдаланды.
1513 жыл - Қасым хан Сайрамды алды.
1513 жыл - Бабырдың ізбасары Қаттабек шақыруымен Қасым хан онымен одак
жасасып, Ташкенг билеушісі Сүйініш кожаға соғыс ашты.
Ташкент түбінде Қасым хан жараланып, Сайрамға шегінді. 1513 жылы
Моғолстан ханы Сұлтан Саидпен одактас болып, Ташкентке бірігіп жорық
жасауға келісті. Алайда қыстың таяп калғандығына байланысты, бұл жорық
кейінге калдырылды. 1514 жылы Сұлтан Саид Шығыс Түркістанға кеткен соң
казақ ханының Жетісудағы билігі нығайды. Ноғай Ордасындағы саяси дағдарысқа
байланысты көптеген ру мен тайпа Қасым хандығына көшіп келді.
Монғол шапкыніііылығынан кейін тұнғыш рет барлық дерлік қазақ рулары
мен тайпалары бір мемлекеіке бірікгі.
Қазақ хандыгындағы халық саньі 1 млн.га жетті.
Алғаш рет орыс мемлекетімен (Василий III, 1505-1533жж) дипломаіиялық
катынас орнатылды.
Қазақ хандығының дербес мемлекет есебінде Батыс Еуропаға танылғандығы-
австриялық дипломат Зигмунд Гербрештейннің "Мәскеулік жазулар"
колжазбасында айтылады.
• Қасым хан әдеп-ғұрыптарды бір жүйеге келтіріп, алғаш рет заңдар
жинағы "Қасым ханның каска жолын" шығарды.
Заң 5 бөлімнен тұрады: Мал-мүлік және жерге байланысты
катынастар.
Қылмыс пен оларіа колданылагын жазалар.
Әскери кызметті, әскери міндсігі агкару ережелері және әскер тәртібін
бұзушыларға берілет ін жазалар.
Елшілік катынастарды реттеу.
Халықтық дәстүрлерді өткізу тәртібі (ас беру, той-думандарды өікізу т.б.)
Қасым билігінің соңғы кезендері (XVI ғ.) тыныштық заман болды. Ол
халыққа хан билігін мойындата отырып, ел бірлігін сақтай білді. Сауда
дамып, Сауран каласы сауда орталығына айналды.
• 1521 жыл - Қасым хан Сарайшык каласында кайтыс
болды. (Қ. Жалайри).

Тәуке хан саясаты.
Тәуке хан (Жәңгірдің үлы, 1680-1718 ж.ж.) билігінің ерекшелігі:
Хандықтың бөлшектенуі тоқтатылып, бір орталыққа бағындырылды.
Жоңғар шапқыншылығы бәсендеп, тыныштық орнады.
Мемлекеттік қүрылыстың негізі ұстанымдарын (принциптерін) анықтайтын "Жеті
жарғы" заңын жасады.
Көрші елдермен достық қатынаста болуды көздеді: қырғыз, қарақалпақ, орыс
елдері.
Тәуке ханның негізгі мақсаты -билердің көмегімен хан билігін нығайту.
Билер кеңесін ішкі және сыртқы саясаттағы аса маңызды мәселелерді шешетін
басқару жүйесіне айналдырды. Билер кеңесі Битөбеде (Түркістан маңында),
Мәртөбеде (Сайрам маңында), Күлтөбеде (Ангрен маңында) өткізілген. Даулы
мәселені шешуді билер сотына жүктеді.
Тәуке хан ықпалды билерді мемлекеттік істерге тартуға бағытталған
саясат ұстанды. ¥лы жүзде - Төле би, Орта жүзде - Қазыбек би, Кіші жүзде -
Әйтеке бидін беделі ерекше болды. Олардың даналығы ойрат жаулап алушыларына
қарсы қазақ халкының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қыпшақ мемлекетінің саяси-әкімшілік орталығы
Қыпшақ дәуіріндегі Қазақстан
Қазақ хандығы мен Ноғай Ордасы
Көтерілістен кейінгі Махамбеттің өмірі
Қасым хан ( 1518 – 1523 жж.)
Қазақ халқының қалыптасу процесі
Қазақ хандығы дәуірі
Өзбек хандығы
Қазақ хандығының тарихы
ӘБІЛҚАЙЫР ХАНДЫҒЫ МЕН МОҒОЛСТАННЫҢ ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫНА ТИГІЗГЕН ӘСЕРІ
Пәндер